IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-33, 34, 35, 36, 37, 38. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-33, 34, 35, 36, 37, 38.

causam iqsius scriptam: Hic est Je- causam iqsius scriptam: Hic est Je- sus, rex Judæorum. sus, rex Judæorum.

Tunc crucifixi sunt cum eo duo la- Tunc crucifixi sunt cum eo duo la- trones: unus a dextris, et unus a sini- trones: unus a dextris, et unus a sini-

stris. » stris. »

Hæc sunt crucifixionem concomitan- Hæc sunt crucifixionem concomitan- tia horror loci, potus amaritudinis, ex- tia horror loci, potus amaritudinis, ex- spoliatio et suspensio nudæ veritatis, spoliatio et suspensio nudæ veritatis, circumvallatio violentæ crudelitatis, su- circumvallatio violentæ crudelitatis, su- perscriptio reatus, et turpium associatio, perscriptio reatus, et turpium associatio, quos idem locus optimo Domino socia- quos idem locus optimo Domino socia-

vit. vit.

Dicit igitur: « Et venerunt in locum » Dicit igitur: « Et venerunt in locum » supplicii, « qui dicitur Golgotha, » quod supplicii, « qui dicitur Golgotha, » quod Evangelista interpretatur, « quod est Cal. Evangelista interpretatur, « quod est Cal. variæ locus. » Non a Calvaria Adæ, quem variæ locus. » Non a Calvaria Adæ, quem ibi quidam sepultum mentiuntur, cum ibi quidam sepultum mentiuntur, cum Adam in Josue, XIV, 15, juxta Hebron Adam in Josue, XIV, 15, juxta Hebron sepultus esse legatur: sed quia ibi calva- sepultus esse legatur: sed quia ibi calva- riæ jacebant latronum et damnatorum riæ jacebant latronum et damnatorum per justitiam publicam. Et hoc fuit, ut per justitiam publicam. Et hoc fuit, ut ipse horror loci, morti poenam cumu- ipse horror loci, morti poenam cumu- laret. Ad Hebr. XIII, 12 et 13: Jesus, ut laret. Ad Hebr. XIII, 12 et 13: Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem popu- sanctificaret per suum sanguinem popu- lum, extra portam passus est. Exeamus lum, extra portam passus est. Exeamus igitur ad eum extra castra, improperium igitur ad eum extra castra, improperium ejus portantes. ejus portantes.

« Et dederunt ei >> « Et dederunt ei >>

Debilitato et lassato verberibus ettra- Debilitato et lassato verberibus ettra- ctibus sitienti, « vinum bibere cum felle ctibus sitienti, « vinum bibere cum felle mistum, » ut impleretur quod dictum est, mistum, » ut impleretur quod dictum est, Deuter. xxxII, 32: Uva eorum uva fellis, Deuter. xxxII, 32: Uva eorum uva fellis, et botri amarissimi. Et attende, quod his et botri amarissimi. Et attende, quod his potatus est suspendendus, et in cruce potatus est suspendendus, et in cruce suspensus. Suspendendus hic, Habacuc, suspensus. Suspendendus hic, Habacuc, II, 15: Væ qui potum dat amico suo im- II, 15: Væ qui potum dat amico suo im- mitens fel! Dicit autem, Marc. xv, 23, mitens fel! Dicit autem, Marc. xv, 23, quod dederunt ei vinum myrrhatum '. Et quod dederunt ei vinum myrrhatum '. Et dicendum, quod myrrhatum, et felle dicendum, quod myrrhatum, et felle mistum fuit vel propter amaritudinem mistum fuit vel propter amaritudinem

Marc. xv, 23: Et dabant ei bibere myrrhatum Marc. xv, 23: Et dabant ei bibere myrrhatum vinum et non accepit. vinum et non accepit.

2 Joan. xix, 23: Milites ergo cum crucifixissent 2 Joan. xix, 23: Milites ergo cum crucifixissent cum, acceperunt vestimenta ejus, et fecerunt qua- cum, acceperunt vestimenta ejus, et fecerunt qua-

207 207

dicitur hic felle mistum. Prima responsio dicitur hic felle mistum. Prima responsio convenientior est. Psal. LXVIII, 22: Dede- convenientior est. Psal. LXVIII, 22: Dede- runt in escam meam fel, et in siti mea runt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto. Quidam etiam di- potaverunt me aceto. Quidam etiam di- cunt, quod potaverunt eum, ut citius cunt, quod potaverunt eum, ut citius moreretur et hoc falsum est, quia non moreretur et hoc falsum est, quia non compatiebantur ei: et non est naturale, compatiebantur ei: et non est naturale, ut homo citius moriatur propter potum, ut homo citius moriatur propter potum, nisi cum febre moriatur: sed ideo voluit nisi cum febre moriatur: sed ideo voluit hoc Christus fieri, ut dilueret delectatio- hoc Christus fieri, ut dilueret delectatio- nem vetiti, quam gustavit Adam. Thren. nem vetiti, quam gustavit Adam. Thren. III, 19: Recordare paupertatis et trans- III, 19: Recordare paupertatis et trans- gressionis meæ, absynthii, et fellis. gressionis meæ, absynthii, et fellis.

« Et cum gustasset, » « Et cum gustasset, »

Ad fauces et linguam, « noluit bibere,» Ad fauces et linguam, « noluit bibere,» gluttiendo: unde Marc. xv, 23, dicitur, gluttiendo: unde Marc. xv, 23, dicitur, quod non accepit: quia quamvis accepit quod non accepit: quia quamvis accepit ad gustandum, non tamen accepit ad ad gustandum, non tamen accepit ad gluttiendum. gluttiendum.

«< «<

Postquam autem crucifixerunt Postquam autem crucifixerunt

eum. » eum. »

. .

In ipsa crucifixione, « diviserunt sibi » In ipsa crucifixione, « diviserunt sibi » quatuor « vestimenta ejus: » quilibet quatuor « vestimenta ejus: » quilibet tollens unum vestimentum : sicut dicitur, tollens unum vestimentum : sicut dicitur, Joan. xix, 23, 24, sortem mittentes de Joan. xix, 23, 24, sortem mittentes de quinto vestimento, quod erat tunica in- quinto vestimento, quod erat tunica in- consutulis unde, Joan. xix, 24: Non consutulis unde, Joan. xix, 24: Non scindamus eam, sed sortiamur de illa scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit Proverb. xvi, 19: Melius est cujus sit Proverb. xvi, 19: Melius est humiliari cum mitibus, quam dividere humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis. Isa. 1x, 3: Sicut spolia cum superbis. Isa. 1x, 3: Sicut exsultant victores capta præda, quando exsultant victores capta præda, quando dividunt spolia. Job, xxiv, 6 et 7: Agrum dividunt spolia. Job, xxiv, 6 et 7: Agrum non suum demetunt: et vineam ejus, non suum demetunt: et vineam ejus, quem vi oppresserint, vindemiant. Nudos quem vi oppresserint, vindemiant. Nudos dimittunt homines, indumenta tollentes. dimittunt homines, indumenta tollentes. « Ut adimpleretur quod dictum est per « Ut adimpleretur quod dictum est per Prophetam dicentem: Diviserunt sibi Prophetam dicentem: Diviserunt sibi vestimenta mea » quatuor, « et super ve- vestimenta mea » quatuor, « et super ve- stem meam, » quintam tunicam inconsu- stem meam, » quintam tunicam inconsu-

tuor partes, unicuique militi partem, et tunicam. tuor partes, unicuique militi partem, et tunicam. Erat autem tunica inconsutilis, desuper contexta Erat autem tunica inconsutilis, desuper contexta per totum. per totum.

208 208

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tilem, «miserunt sortem ¹. » Job, xix, 9: putatus est. Habacuc, III, 2, secundum tilem, «miserunt sortem ¹. » Job, xix, 9: putatus est. Habacuc, III, 2, secundum Spoliavit me gloria mea. Spoliavit me gloria mea.

« Et sedentes. » « Et sedentes. »

Quiescentes crudeliter in pœnis ejus, Quiescentes crudeliter in pœnis ejus, «servabant eum, » ne turbis abeuntibus «servabant eum, » ne turbis abeuntibus a discipulis deponeretur. Job, xix, 12 et a discipulis deponeretur. Job, xix, 12 et 13 Obsederunt in gyro tabernaculum 13 Obsederunt in gyro tabernaculum meum. Fratres meos longe fecit a me, et meum. Fratres meos longe fecit a me, et noti mei quasi alieni recesserunt a me. noti mei quasi alieni recesserunt a me.

« Et posuerunt super caput ejus, » « Et posuerunt super caput ejus, »

» »

translationem Septuaginta: In medio translationem Septuaginta: In medio duum animalium innotesceris, hoc est, duum animalium innotesceris, hoc est, duorum bestialiter viventium. Et signifi- duorum bestialiter viventium. Et signifi- cat spiritum salutis in medio carnis et cat spiritum salutis in medio carnis et mundi crucifixum. mundi crucifixum.

« Prætereuntes autem blasphema- « Prætereuntes autem blasphema- bant eum, moventes capita sua, bant eum, moventes capita sua,

3.P 3.P

cas salva temetipsum cas salva temetipsum

Et dicentes: Vah qui destruis tem- Et dicentes: Vah qui destruis tem- plum Dei, et in triduo illud ræedifi- plum Dei, et in triduo illud ræedifi- si Filius Dei si Filius Dei

40 40

es, descende de cruce. es, descende de cruce. Similiter et principes sacerdotum Similiter et principes sacerdotum

41 41

In tabula affixa cruci contra caput, In tabula affixa cruci contra caput, «< causam ipsius scriptam, » quam confes- «< causam ipsius scriptam, » quam confes- sus est coram Pilato, quia aliud probare illudentes cum Scribis et senioribus, sus est coram Pilato, quia aliud probare illudentes cum Scribis et senioribus, non poterant. non poterant.

« Hic est Jesus, Rex Judæorum. » « Hic est Jesus, Rex Judæorum. »

Unde, Joan. xix, 21: Noli scribere, Unde, Joan. xix, 21: Noli scribere, Rex Judæorum: sed quia ipse dixit: Rex Rex Judæorum: sed quia ipse dixit: Rex sum Judæorum. Rex tamen est, quia ti- sum Judæorum. Rex tamen est, quia ti- tulus crucis eum Regem fecit. Jerem. tulus crucis eum Regem fecit. Jerem. XXIII, 5: Regnabit rex, et sapiens erit. Et XXIII, 5: Regnabit rex, et sapiens erit. Et potest esse quod quia prædicavit novum potest esse quod quia prædicavit novum regnum, judex credidit quod hoc esset regnum, judex credidit quod hoc esset mundanum et quod se regem vellet fa- mundanum et quod se regem vellet fa- cere in illo. cere in illo.

« Tunc, » « Tunc, »

In ipsa crucifixione, << crucifixi sunt In ipsa crucifixione, << crucifixi sunt cum eo, » ut major esset sui detestatio, cum eo, » ut major esset sui detestatio, quasi fuisset socius latronum, « duo la- quasi fuisset socius latronum, « duo la- trones, propter duo genera latronum trones, propter duo genera latronum spiritualium, Adam, qui surripere voluit spiritualium, Adam, qui surripere voluit divinitatem secundum omnem scientiam, divinitatem secundum omnem scientiam, et qui in actuali peccato surripere vult et qui in actuali peccato surripere vult Deo honorem imperii, quia non vult Deo honorem imperii, quia non vult subdi præcipienti Deo. « Unus a dex- subdi præcipienti Deo. « Unus a dex- tris, » qui pœnituisse dicitur, « et alter tris, » qui pœnituisse dicitur, « et alter a sinistris, » qui remansit in pertina- a sinistris, » qui remansit in pertina- cia. Marc. xv, 28: Et impleta est Scri- cia. Marc. xv, 28: Et impleta est Scri- ptura quæ dicit: Et cum iniquis reputa- ptura quæ dicit: Et cum iniquis reputa- tus est. Isa. LIII, 12: Cum sceleratis re- tus est. Isa. LIII, 12: Cum sceleratis re-

1 Psal. XXI, 19: Diviserunt sibi vestimenta mea, 1 Psal. XXI, 19: Diviserunt sibi vestimenta mea,

dicebant: dicebant:

Alios salvos fecit, seipsum non pot- Alios salvos fecit, seipsum non pot- est salvum facere: si rex Israel est, est salvum facere: si rex Israel est, descendat nunc de cruce, et credimus descendat nunc de cruce, et credimus ei. ei.

Confidit in Deo: liberet nunc, si vult Confidit in Deo: liberet nunc, si vult eum dixit enim: Quia Filius Dei eum dixit enim: Quia Filius Dei

sum. » sum. »

Hic tangit sequentia crucifixionem. Et Hic tangit sequentia crucifixionem. Et horum quædam sunt facientia ad hono- horum quædam sunt facientia ad hono- rationem infirmitatis: quædam autem ad rationem infirmitatis: quædam autem ad demonstrandam potestatem majestatis, demonstrandam potestatem majestatis, ibi, y. 45 A sexta autem hora, etc. » ibi, y. 45 A sexta autem hora, etc. »

Prima harum partium dividitur secun- Prima harum partium dividitur secun- dum differentiam eorum qui Domino dum differentiam eorum qui Domino illuserunt et isti sunt plebeii, et princi- illuserunt et isti sunt plebeii, et princi- pes, et latrones. pes, et latrones.

De plebeiis dicit : « Prætereuntes au- De plebeiis dicit : « Prætereuntes au- tem blasphemabant eum, » hoc est, ma- tem blasphemabant eum, » hoc est, ma- ledicebant ei. Speciem enim pro genere. ledicebant ei. Speciem enim pro genere. ponit: vel quia se dixit Deum, irrisio ma- ponit: vel quia se dixit Deum, irrisio ma- jestatis (quæ in infirmitatem conversa esse jestatis (quæ in infirmitatem conversa esse videbatur) blasphemia vocatur. Matth. XII, videbatur) blasphemia vocatur. Matth. XII, 31 et 32: Spiritus blasphemia non remit- 31 et 32: Spiritus blasphemia non remit- tetur... neque in hoc sæculo, neque in fu- tetur... neque in hoc sæculo, neque in fu-

turo. turo.

« Moventes capita sua. » Psal, CVIII, 23: « Moventes capita sua. » Psal, CVIII, 23:

et super vestem meam miserunt sortem. et super vestem meam miserunt sortem.

43 43

43 43

IN EVANG. MATTHÆI, XXVII- 40, 41, 42, 43, 44. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII- 40, 41, 42, 43, 44.

Factus sum opprobrium illis: viderunt Factus sum opprobrium illis: viderunt me, et moverunt capita sua. IV Reg. xix, me, et moverunt capita sua. IV Reg. xix, 21, et Isa. xxxvII, 22: Despexit te, et 21, et Isa. xxxvII, 22: Despexit te, et subsannavit te virgo filia Sion: post te subsannavit te virgo filia Sion: post te caput movit filia Jerusalem. (Motus au- caput movit filia Jerusalem. (Motus au- tem capitis atrocitatem significat cordis). tem capitis atrocitatem significat cordis).

« Et dicentes, » « Et dicentes, »

Irrisorie : Irrisorie :

« Vah qui destruis templum Dei, et « Vah qui destruis templum Dei, et in triduo illud reædificas. » in triduo illud reædificas. »

Dictum est duorum falsorum testium Dictum est duorum falsorum testium in præcedenti capitulo positum, quod mo- in præcedenti capitulo positum, quod mo- do sine scitu ipsorum impleri incepit: do sine scitu ipsorum impleri incepit: quia modo templum solverunt. quia modo templum solverunt.

«Si Filius Dei es. » Sapient. 11, 13, «Si Filius Dei es. » Sapient. 11, 13, 16 Filium Dei se nominat, et gloriatur 16 Filium Dei se nominat, et gloriatur Patrem se habere Deum. Patrem se habere Deum.

« Descende de cruce. » Jerem. XIV, 9 : « Descende de cruce. » Jerem. XIV, 9 : Quare futurus es velut vir vagus, ut Quare futurus es velut vir vagus, ut fortis qui non potest salvare, etc. Ha- fortis qui non potest salvare, etc. Ha- bacuc, III, 4 et 5: Ibi abscondita est bacuc, III, 4 et 5: Ibi abscondita est fortitudo ejus ante faciem ejus ibit fortitudo ejus ante faciem ejus ibit

mors. mors.

209 209

cetis mihi hanc similitudinem: Medice, cetis mihi hanc similitudinem: Medice, cura teipsum. cura teipsum.

« Seipsum non potest salvum facere. » « Seipsum non potest salvum facere. » Contra hoc dicitur, Isa. LIX, 1: Ecce non Contra hoc dicitur, Isa. LIX, 1: Ecce non est abbreviata manus Domini, ut salvare est abbreviata manus Domini, ut salvare nequeat. nequeat.

« Si rex Israel est, » sicut dicit jactan- « Si rex Israel est, » sicut dicit jactan- do. Isa. ix, 7: Super solium David, et do. Isa. ix, 7: Super solium David, et super regnum ejus sedebit, ut confirmet super regnum ejus sedebit, ut confirmet illud et corroboret amodo et usque in illud et corroboret amodo et usque in sempiternum. sempiternum.

« Descendat nunc de cruce, » liberans « Descendat nunc de cruce, » liberans se a passione: contra quod est consilium se a passione: contra quod est consilium Patris de coelo. Eccli. VII, 28: Non credas Patris de coelo. Eccli. VII, 28: Non credas te odibili in toto corde tuo 1. Proverb. 1, te odibili in toto corde tuo 1. Proverb. 1, 10 Fili mi, ne acquiescas eis. 10 Fili mi, ne acquiescas eis.

« Et credimus ei. » Mentiuntur. Sed « Et credimus ei. » Mentiuntur. Sed dicerent sibi sicut supra, x11, 24, in Beel- dicerent sibi sicut supra, x11, 24, in Beel- zebub principe dæmoniorum hoc fieri. zebub principe dæmoniorum hoc fieri.

« Confidit in Deo. » « Confidit in Deo. »

Daniel. XII, 35: Erat enim cor ejus Daniel. XII, 35: Erat enim cor ejus fiduciam habens in Domino. fiduciam habens in Domino.

« Liberet nunc, si vult eum. » Eccli. « Liberet nunc, si vult eum. » Eccli. 11, 11 et 12: Respicite, filii, nationes ho- 11, 11 et 12: Respicite, filii, nationes ho- minum et scitote quia nullus speravit minum et scitote quia nullus speravit in Domino, et confusus est. Quis enim in Domino, et confusus est. Quis enim « Similiter et principes sacerdotum permansit in mandatis ejus, et derelictus « Similiter et principes sacerdotum permansit in mandatis ejus, et derelictus illudentes. » illudentes. »

I Esdræ, ix, 2: Manus principum et I Esdræ, ix, 2: Manus principum et magistratuum erat in transgressione hac magistratuum erat in transgressione hac prima, prima,

« Cum Scribis. » Isa. xxxIII, 18: Ubi « Cum Scribis. » Isa. xxxIII, 18: Ubi est litteratus, ubi legis verba ponderans? est litteratus, ubi legis verba ponderans? Psal. LXX, 15 et 16: Quoniam non co- Psal. LXX, 15 et 16: Quoniam non co- gnovi litteraturam, introibo in potentias gnovi litteraturam, introibo in potentias

Domini. Domini.

« Et senioribus. » Job, xxxII, 9: Non « Et senioribus. » Job, xxxII, 9: Non sunt longævi sapientes, nec senes intel- sunt longævi sapientes, nec senes intel- ligunt judicium. ligunt judicium.

est? est?

« Dixit enim Quia Filius Dei sum. » « Dixit enim Quia Filius Dei sum. » Propterea persequebantur eum Judæi: Propterea persequebantur eum Judæi: non solum quia hoc fecit in die Sabbati, non solum quia hoc fecit in die Sabbati, sed quia dixit se Filium Dei, æqualem se sed quia dixit se Filium Dei, æqualem se faciens Deo 2. faciens Deo 2.

« Idipsum autem et latrones qui cru- « Idipsum autem et latrones qui cru- cifixi erant cum eo, improperabant ei. » cifixi erant cum eo, improperabant ei. »

Tertia est pars. Jerem. xv, 10: Omnes Tertia est pars. Jerem. xv, 10: Omnes maledicunt mihi. Et, Jerem. xx, 7: Om- maledicunt mihi. Et, Jerem. xx, 7: Om- nes subsannant me. Sed contrarium vide- nes subsannant me. Sed contrarium vide- tur dici, Luc. xxII, 40 et 41, ubi dicitur, tur dici, Luc. xxII, 40 et 41, ubi dicitur, quod unus latronum arguit alium dicens: quod unus latronum arguit alium dicens: Ironice dicunt. Luc. 1v, 23: Utique di- Neque tu times Deum, quod in eadem Ironice dicunt. Luc. 1v, 23: Utique di- Neque tu times Deum, quod in eadem

« Dicebant: Alios salvos fecit. » « Dicebant: Alios salvos fecit. »

1 Vulgata habet, Eccli. vii, 28: Odibili non cre 1 Vulgata habet, Eccli. vii, 28: Odibili non cre das te. In toto corde tuo honora patrem tuum. das te. In toto corde tuo honora patrem tuum.

2 Joan. v, 18 Patrem suum dicebat Deum, 2 Joan. v, 18 Patrem suum dicebat Deum, æqualem se faciens Deo. æqualem se faciens Deo.

44 44

ΧΧΙ ΧΧΙ

14 14

45 45

210 210

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

damnatione es: et nos quidem juste, nam damnatione es: et nos quidem juste, nam digna factis recipimus: hic vero nihil digna factis recipimus: hic vero nihil mali gessit. Respondens autem Augu- mali gessit. Respondens autem Augu- stinus dicit, quod plurale ponitur pro sin- stinus dicit, quod plurale ponitur pro sin- gulari, sicut usitato nomine dicimus, gulari, sicut usitato nomine dicimus, scilicet, rustici derident nos, quamvis scilicet, rustici derident nos, quamvis non rideat nisi unus. Melius dicitur, quod non rideat nisi unus. Melius dicitur, quod primo ambo improperabant: et postea primo ambo improperabant: et postea dexter videns signa, compunctus est, et dexter videns signa, compunctus est, et socium in perversitate perdurantem ar- socium in perversitate perdurantem ar- guit. guit.

« A sexta autem hora tenebræ factæ « A sexta autem hora tenebræ factæ sunt super universam terram usque sunt super universam terram usque ad horam nonam, ad horam nonam,

» »

Hic incipit agere de demonstratione Hic incipit agere de demonstratione divinæ virtutis Christi patientis, quæ us- divinæ virtutis Christi patientis, quæ us- que huc abscondita fuit in passione as- que huc abscondita fuit in passione as- sumptæ infirmitatis. Argumenta autem sumptæ infirmitatis. Argumenta autem ostensionis sumit a sex differentiis, sicut ostensionis sumit a sex differentiis, sicut et principium mundi in senario est per- et principium mundi in senario est per- fectum. Sumit enim a destitutione orna- fectum. Sumit enim a destitutione orna- tus cœlestis et a calamitate assumpti ho- tus cœlestis et a calamitate assumpti ho- minis, qui etiam clamavit se derelictum minis, qui etiam clamavit se derelictum propter protoplasti peccatum: sumit propter protoplasti peccatum: sumit etiam a mysticis argumentis aperte re- etiam a mysticis argumentis aperte re- velatis et sumit a mundi elementis reve- velatis et sumit a mundi elementis reve- lationem sumit etiam a mortuis sanctis : lationem sumit etiam a mortuis sanctis : et sumit a confessione facta a vivis. Pri- et sumit a confessione facta a vivis. Pri- mum ostendit patientis autoritatem, se- mum ostendit patientis autoritatem, se- cundum passibilis naturæ veritatem, ter- cundum passibilis naturæ veritatem, ter- tium figurarum impletionem, quartum tium figurarum impletionem, quartum Passionis virtutem, quintum sanctam ex Passionis virtutem, quintum sanctam ex Passione redemptionem, sextum futuram Passione redemptionem, sextum futuram ex passione fidei dilatationem. ex passione fidei dilatationem.

Circa primum dicit tria, scilicet, quid Circa primum dicit tria, scilicet, quid factum, quamdiu, et quantum secundum factum, quamdiu, et quantum secundum latitudinem terrarum. latitudinem terrarum.

Quid, quia « tenebræ factæ sunt. » Quid, quia « tenebræ factæ sunt. » Quamdiu ? quia « a sexta hora usque ad Quamdiu ? quia « a sexta hora usque ad nonam, » quod est per tres horas, quam- nonam, » quod est per tres horas, quam- diu eclipsis naturalis non durat. Quantum diu eclipsis naturalis non durat. Quantum dilatatæ per terras ? quia « per universam dilatatæ per terras ? quia « per universam terram » aut Judæorum, ut dicit Ori- terram » aut Judæorum, ut dicit Ori-

Cf. editionem nostram Opp. Dionysii Areo- Cf. editionem nostram Opp. Dionysii Areo- pagita, Tom XIV hujusce editionis, Epist. 7 ad pagita, Tom XIV hujusce editionis, Epist. 7 ad

genes aut etiam simpliciter, sicut vide- genes aut etiam simpliciter, sicut vide- tur Dionysius dicere, qui dicit se hane tur Dionysius dicere, qui dicit se hane eclypsim cum sancto Apollophane vidisse eclypsim cum sancto Apollophane vidisse apud Heliopolim civitatem Egypti: et apud Heliopolim civitatem Egypti: et dicit quod facta fuit, cum luna jam dees-- dicit quod facta fuit, cum luna jam dees-- set et hoc est, cum esset quinta decima, set et hoc est, cum esset quinta decima, quando nulla potest esse naturalis eclyp- quando nulla potest esse naturalis eclyp- sis, quia illa non fit nisi in conjunctione sis, quia illa non fit nisi in conjunctione luminarium: unde et multa dicit fuisse luminarium: unde et multa dicit fuisse in illa eclypsi: quod videlicet luna tan- in illa eclypsi: quod videlicet luna tan- tum in tribus horis movebatur, quantum tum in tribus horis movebatur, quantum in triginta diebus moveri debuit: et quod in triginta diebus moveri debuit: et quod per eamdem portionem circuli ad solem per eamdem portionem circuli ad solem accessit et recessit: et quod obscuritas accessit et recessit: et quod obscuritas solis a parte Orientis incepit, et ex parte solis a parte Orientis incepit, et ex parte Occidentis incepit reilluminari: quorum Occidentis incepit reilluminari: quorum quodlibet magis fuit impossibile secun- quodlibet magis fuit impossibile secun- dum astrorum cursum quam ipsa eclyp- dum astrorum cursum quam ipsa eclyp- sis: et quod hæc omnia indicabant pati sis: et quod hæc omnia indicabant pati JESUM, qui est omnium causa: et hoc di- JESUM, qui est omnium causa: et hoc di- cit Dionysius in duabus Epistolis, qua- cit Dionysius in duabus Epistolis, qua- rum unam scripsit Polycarpo, et alteram rum unam scripsit Polycarpo, et alteram Apollophani '. Apollophani '.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« A sexta autem hora. » « A sexta autem hora. »

Et videtur esse contrarietas: quia, Marc. Et videtur esse contrarietas: quia, Marc. xv, 25, dicitur: Erat autem hora tertia, xv, 25, dicitur: Erat autem hora tertia, et crucifixerunt eum. Et dicendum secun- et crucifixerunt eum. Et dicendum secun- dum Augustinum, quod in tertia con- dum Augustinum, quod in tertia con- demnatus est. Et ut notetur crucifixus demnatus est. Et ut notetur crucifixus magis linguis Judæorum clamantium : magis linguis Judæorum clamantium : Crucifige, crucifige, quam manibus gen- Crucifige, crucifige, quam manibus gen- tilium, ideo dicit tunc in hora tertia cru- tilium, ideo dicit tunc in hora tertia cru- cifixum. Potest etiam dici, quod Marcus cifixum. Potest etiam dici, quod Marcus tangit inceptionem crucifixionis, et hæc tangit inceptionem crucifixionis, et hæc fuit sententia, et eductio, et hujusmodi. fuit sententia, et eductio, et hujusmodi. Matthæus autem ponit ipsam horam sus- Matthæus autem ponit ipsam horam sus- pensionis. pensionis.

«Tenebræ factæ sunt, » per lunam se «Tenebræ factæ sunt, » per lunam se soli supponentem, ut dicit Dionysius, et soli supponentem, ut dicit Dionysius, et non per retractionem luminis, ut quidam non per retractionem luminis, ut quidam mentiuntur. Amos, VII, 9: Occidet sol mentiuntur. Amos, VII, 9: Occidet sol in meridie, et obtenebrescere faciam ter- in meridie, et obtenebrescere faciam ter- ram in die luminis. Job, v, 14: Per diem ram in die luminis. Job, v, 14: Per diem

Polycarpum, et 11 ad Apollophanem. Polycarpum, et 11 ad Apollophanem.

46 46

47 47

18 18

49 49

IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-46, 47, 48, 49, 50. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-46, 47, 48, 49, 50.

incurrent tenebras, et quasi in nocte sic incurrent tenebras, et quasi in nocte sic palpabunt in meridie. Joel, 11, 10: Sol palpabunt in meridie. Joel, 11, 10: Sol et una obtenebrati sunt, et stellæ retra- et una obtenebrati sunt, et stellæ retra- xerunt splendorem suum. Justum pro- xerunt splendorem suum. Justum pro- fecto fuit, ut cum incorruptibile lumen, fecto fuit, ut cum incorruptibile lumen, quod illuminat omnem hominem venien- quod illuminat omnem hominem venien- tem in hunc mundum, patiebatur eclyp- tem in hunc mundum, patiebatur eclyp- sim, etiam exterius lumen occumberet, sim, etiam exterius lumen occumberet, ne interioris luminis defectum adspiceret. ne interioris luminis defectum adspiceret. « Super universam terram. » Orige- « Super universam terram. » Orige- nes dicit, quod sicut, Exod. x, 22 et 23, nes dicit, quod sicut, Exod. x, 22 et 23, Ægyptiis fuerunt tenebræ, et sanctis lux Ægyptiis fuerunt tenebræ, et sanctis lux in eadem terra, ita nunc Judæis conversis in eadem terra, ita nunc Judæis conversis in Ægyptios erant tenebræ, et aliis homi- in Ægyptios erant tenebræ, et aliis homi- nibus lux. Dionysius autem dicit quod te- nibus lux. Dionysius autem dicit quod te- nebræ extendebantur usque in Phrygiam nebræ extendebantur usque in Phrygiam

ad partes Iliacas, ubi fuit Troja. Sapient. ad partes Iliacas, ubi fuit Troja. Sapient. XVII, 19 et 20: Omnis enim orbis terra- XVII, 19 et 20: Omnis enim orbis terra- rum limpido illuminabatur lumine... So- rum limpido illuminabatur lumine... So- lis autem illis super posita erat gravis lis autem illis super posita erat gravis nox, imago tenebrarum quæ superven- nox, imago tenebrarum quæ superven-

tura illis erat. tura illis erat.

« Usque ad horam nonam, » duranti- « Usque ad horam nonam, » duranti- bus tenebris quando etiam lumen gra- bus tenebris quando etiam lumen gra- tiæ in Adam occubuit. Genes. III, 8 et 9, tiæ in Adam occubuit. Genes. III, 8 et 9, dum deambularet Dominus in paradiso dum deambularet Dominus in paradiso ad auram post meridiem clamavit, et di- ad auram post meridiem clamavit, et di- xit Adam, ubi es? Et in eadem hora xit Adam, ubi es? Et in eadem hora postea elamavit in cruce obtenebrata postea elamavit in cruce obtenebrata utraque interiori luce. utraque interiori luce.

Et hoc est, quod sequitur: Et hoc est, quod sequitur:

211 211

Jesus autem iterum clamans voce 50 Jesus autem iterum clamans voce 50 magna, emisit spiritum. » magna, emisit spiritum. »

« Et circa horam nonam clamavit « Et circa horam nonam clamavit Jesus. » Et hoc est, quod ibi ostenditur, Jesus. » Et hoc est, quod ibi ostenditur, veritas assumptæ infirmitatis. Et dicuntur veritas assumptæ infirmitatis. Et dicuntur tria. Primum est clamor pro magnitudine tria. Primum est clamor pro magnitudine causæ Passionis, quæ est peccatum pro- causæ Passionis, quæ est peccatum pro- toplasti: secundum est pertinax malitia toplasti: secundum est pertinax malitia turbæ circumstantis tertium est iteratus turbæ circumstantis tertium est iteratus clamor pro magnitudine passionis. clamor pro magnitudine passionis.

Dicit igitur « Et circa horam no- Dicit igitur « Et circa horam no- nam, » quando sol declinaverat. Jerem. nam, » quando sol declinaverat. Jerem. VI, 4 Væ nobis, quia declinavit dies, VI, 4 Væ nobis, quia declinavit dies, quia longiores factæ sunt umbræ vespe- quia longiores factæ sunt umbræ vespe- ri! ri!

« Clamavit Jesus, » licet esset debili- « Clamavit Jesus, » licet esset debili- tatus. Et cum in debilibus, et præcipue tatus. Et cum in debilibus, et præcipue qui exsangues, et jam pene exanimes qui exsangues, et jam pene exanimes facti sunt, sit vox acuta et debilis, tamen facti sunt, sit vox acuta et debilis, tamen clamavit « voce magna, dicens : » ut de- clamavit « voce magna, dicens : » ut de- monstraret illud quod dixit, Joan. x, 17: monstraret illud quod dixit, Joan. x, 17: Nemo tollit animam meam a me: sed Nemo tollit animam meam a me: sed ego pono eam a meipso, et potestatem ego pono eam a meipso, et potestatem habeo ponendi eam, et potestatem habeo habeo ponendi eam, et potestatem habeo iterum sumendi cam. Et eadem virtute iterum sumendi cam. Et eadem virtute

transcendens debilitatem nunc clamat. transcendens debilitatem nunc clamat. Ad Hebr. v, 7: Qui in diebus carnis suæ, Ad Hebr. v, 7: Qui in diebus carnis suæ, preces supplicationesque ad Deum..., preces supplicationesque ad Deum..., cum clamore valido et lacrymis offerens, cum clamore valido et lacrymis offerens, in omnibus exauditus est pro sua reve- in omnibus exauditus est pro sua reve- rentia. rentia.

Et hæc est vox turturis, quæ au- Et hæc est vox turturis, quæ au-

« Et circa horam nonam clamavit dita est in terra nostra ¹. « Et circa horam nonam clamavit dita est in terra nostra ¹. Jesus voce magna, dicens: Eli, Eli, Jesus voce magna, dicens: Eli, Eli, lamma sabacthani? hoc est Deus lamma sabacthani? hoc est Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? me?

Quidam autem illic stantes et au- Quidam autem illic stantes et au- dientes dicebant: Eliam vocat iste. dientes dicebant: Eliam vocat iste.

Et continuo currens unus ex eis, ac- Et continuo currens unus ex eis, ac- ceptam spongiam implevit aceto, et ceptam spongiam implevit aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. imposuit arundini, et dabat ei bibere.

Cæteri vero dicebant: Sine videa- Cæteri vero dicebant: Sine videa- mus an veniat Elias liberans eum. mus an veniat Elias liberans eum.

1 Cf. Cantic. II, 12. 1 Cf. Cantic. II, 12.

<< Eli, Eli. »> << Eli, Eli. »>

: :

Bis dicit quia in duabus naturis vere Bis dicit quia in duabus naturis vere filius fuit et in utraque Pater vere suus filius fuit et in utraque Pater vere suus Deus sibi in identitate essentiæ secun- Deus sibi in identitate essentiæ secun- dum deitatem, et in inhabitatione sum- dum deitatem, et in inhabitatione sum- mæ gratiæ secundum humanitatem con- mæ gratiæ secundum humanitatem con- junctus. Joan. xx, 17: Ascendo ad Pa- junctus. Joan. xx, 17: Ascendo ad Pa- trem meum et Patrem vestrum, Deum trem meum et Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum. meum et Deum vestrum.

212 212

« Lamma sabacthani. » « Lamma sabacthani. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Miseriam protoplastorum deplorat, Miseriam protoplastorum deplorat, pro qua redimenda protectio divinitatis pro qua redimenda protectio divinitatis infirmitatem humanitatis passioni expo- infirmitatem humanitatis passioni expo- suerat, et sic dereliquerat. suerat, et sic dereliquerat.

«Hoc est, Deus meus, etc. » Verbum «Hoc est, Deus meus, etc. » Verbum est Evangelista interpretantis sermonem est Evangelista interpretantis sermonem hebraicum. Isa. LIV, 7: Ad punctum in hebraicum. Isa. LIV, 7: Ad punctum in modico dereliqui te, et in miserationibus modico dereliqui te, et in miserationibus magis congregabo te. Isa. Lx, 10: In magis congregabo te. Isa. Lx, 10: In indignatione mea percussi te, et in re- indignatione mea percussi te, et in re- conciliatione mea misertus sum tui. Isa. conciliatione mea misertus sum tui. Isa. LIII, 4 Nos putavimus eum quasi lepro- LIII, 4 Nos putavimus eum quasi lepro- sum, et percussum a Deo, et humilia- sum, et percussum a Deo, et humilia- tum. Dicunt quidam, quod post hunc tum. Dicunt quidam, quod post hunc clamorem Salvator legit centum quin- clamorem Salvator legit centum quin- quaginta versus, qui ab hoc loco psalterii quaginta versus, qui ab hoc loco psalterii usque ad istum versum Psalmi xxx, 6: usque ad istum versum Psalmi xxx, 6: In manus tuas commendo spiritum me- In manus tuas commendo spiritum me- um, continentur '. um, continentur '.

« Quidam autem » « Quidam autem »

Romanorum gentilium ignari sermonis Romanorum gentilium ignari sermonis hebraici, « illic stantes, » et custodientes hebraici, « illic stantes, » et custodientes eum, « et audientes dicebant: Eliam eum, « et audientes dicebant: Eliam vocat iste, » propter figuram dictionis vocat iste, » propter figuram dictionis similem Eli et Elias: et perversi cor- similem Eli et Elias: et perversi cor- dis pertinacia, quod judicabant eum alie- dis pertinacia, quod judicabant eum alie- no indigere auxilio, cum de eo dicat Jere- no indigere auxilio, cum de eo dicat Jere- mias, xxxII, 17: Ecce tu, Domine, fecisti mias, xxxII, 17: Ecce tu, Domine, fecisti coelum et terram in fortitudine tua ma- coelum et terram in fortitudine tua ma- gna... non erit tibi difficile omne ver- gna... non erit tibi difficile omne ver- bum. Isa. XL, 13 : Quis adjuvit spiritum bum. Isa. XL, 13 : Quis adjuvit spiritum Domini? aut quis consiliarius ejus fuit? Domini? aut quis consiliarius ejus fuit?

« Et continuo currens unus ex eis, » « Et continuo currens unus ex eis, »

Volens ut magis puniretur, « acce- Volens ut magis puniretur, « acce- ptam spongiam, » quæ multum in se ptam spongiam, » quæ multum in se trahit humorem, « implevit aceto, » trahit humorem, « implevit aceto, » quod acutum est in actione et penetrati- quod acutum est in actione et penetrati- vum, « et imposuit arundini, » sambu- vum, « et imposuit arundini, » sambu- co videlicet, ut tangere posset ad os exal- co videlicet, ut tangere posset ad os exal- tati in cruce, « et dabat ei bibere, » ut tati in cruce, « et dabat ei bibere, » ut

1 Ab hoc Psalmo xx1, 2: Deus, Deus meus, 1 Ab hoc Psalmo xx1, 2: Deus, Deus meus, quare me dereliquisti ? ad Psal. xxx, 6: In ma- quare me dereliquisti ? ad Psal. xxx, 6: In ma-

impleretur illud Thren. II, 15 Replevit impleretur illud Thren. II, 15 Replevit me amaritudinibus, inebriavit me ab- me amaritudinibus, inebriavit me ab- synthio. Joan. xix, 28, dicitur, quod in synthio. Joan. xix, 28, dicitur, quod in cruce pendens dixit: Sitio: et quod cruce pendens dixit: Sitio: et quod tunc accurrens iste, fecit quod hic di- tunc accurrens iste, fecit quod hic di- ctum est et sic bis potatus in lingua ctum est et sic bis potatus in lingua sustinuit passionem, eo quod lingua con- sustinuit passionem, eo quod lingua con- gruit in duo officia, in gustum et in in- gruit in duo officia, in gustum et in in- terpretationem: in quorum utroque pec- terpretationem: in quorum utroque pec- cavit protoplastus gustando vetitum, et cavit protoplastus gustando vetitum, et loquendo cum serpente. loquendo cum serpente.

« Cæteri vero, » « Cæteri vero, »

bant bant

Damnabili detenti curiositate, « dice- Damnabili detenti curiositate, « dice- Sine. » Non inferendo ei acetum, Sine. » Non inferendo ei acetum, quod exasperat arteriam vocalem, et sic quod exasperat arteriam vocalem, et sic raucescere facit vocem. Ac si dicat: Per- raucescere facit vocem. Ac si dicat: Per- mitte eum clamare et invocare Eliæ mitte eum clamare et invocare Eliæ auxilium. «Et videamus an veniat Elias auxilium. «Et videamus an veniat Elias liberans eum. » Isa. xxvIII, 11: In loque- liberans eum. » Isa. xxvIII, 11: In loque- la labii, et lingua altera loquetur ad la labii, et lingua altera loquetur ad populum istum. Et sequitur, v. 12: Et populum istum. Et sequitur, v. 12: Et noluerunt audire, dicit Dominus. noluerunt audire, dicit Dominus.

« Jesus autem iterum, » « Jesus autem iterum, »

Præ magnitudine passionis, « clamans Præ magnitudine passionis, « clamans voce magna. » Erat enim passio Domini voce magna. » Erat enim passio Domini omnibus passionibus major. Et hoc tri- omnibus passionibus major. Et hoc tri- bus de causis quarum una est melior bus de causis quarum una est melior omnibus natura, unione deitatis nobili- omnibus natura, unione deitatis nobili- tata, peccato non corrupta, non infirmi- tata, peccato non corrupta, non infirmi- tate, vel senio destituta et ideo necesse tate, vel senio destituta et ideo necesse est amarissimam fuisse separationem. Alia est amarissimam fuisse separationem. Alia est bonitas vitæ, quæ maxime diligitur est bonitas vitæ, quæ maxime diligitur ab anima ex malitia enim vitæ quidam ab anima ex malitia enim vitæ quidam tædium vitæ concipientes interficiunt tædium vitæ concipientes interficiunt seipsos. Tertia causa est sumpta ex cir- seipsos. Tertia causa est sumpta ex cir- cumstantiis quia innocens : quia coram cumstantiis quia innocens : quia coram notis quia a vilibus personis sacerdo- notis quia a vilibus personis sacerdo- tum ministris quia ex causa invidiæ, et tum ministris quia ex causa invidiæ, et hujusmodi. De prima dicitur, Thren. I, hujusmodi. De prima dicitur, Thren. I, 12 Ovos omnes, qui transitis per viam, 12 Ovos omnes, qui transitis per viam, attendite, et videte si est dolor sicut do- attendite, et videte si est dolor sicut do- lor meus! De secunda dicitur, Jerem. lor meus! De secunda dicitur, Jerem.

nus tuas commendo spiritum meum. nus tuas commendo spiritum meum.

XII, XII,

IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-50, 51. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-50, 51.

7: Reliqui domum meam, dimisi 7: Reliqui domum meam, dimisi hæreditatem meam : dedi dilectam ani- hæreditatem meam : dedi dilectam ani- mam meam in manu inimicorum ejus. mam meam in manu inimicorum ejus. Et Aristoteles in Ethicis, quod « fortis Et Aristoteles in Ethicis, quod « fortis « virtuosus amariori morte moritur, in « virtuosus amariori morte moritur, in << quantum multis bonis privatur sciens ¹.» << quantum multis bonis privatur sciens ¹.» Et Augustinus narrat, quod quidam stoi- Et Augustinus narrat, quod quidam stoi- cus magnæ virtutis in periculo maris cus magnæ virtutis in periculo maris valde timere inventus est, in quo servus valde timere inventus est, in quo servus nauticus inventus est non timere et nauticus inventus est non timere et cum a periculo maris liberatus servus cum a periculo maris liberatus servus nauticus insultaret stoico, dicens quare nauticus insultaret stoico, dicens quare timuisset, cum probatum sit apud stoi- timuisset, cum probatum sit apud stoi- cos perturbationem non cadere in sa- cos perturbationem non cadere in sa- pientem. Respondit stoicus non esse mi- pientem. Respondit stoicus non esse mi- rum quod timuit, cum sciret quantis bo- rum quod timuit, cum sciret quantis bo- nis privaretur per mortem: sed mirum nis privaretur per mortem: sed mirum esse quod servus non se diu in mare esse quod servus non se diu in mare præcipitaverit, cum desiderio sibi esse præcipitaverit, cum desiderio sibi esse deberet ut a tam turpi vita citius absolve- deberet ut a tam turpi vita citius absolve- retur. De tertio dicitur, Cantic. 1, 12: retur. De tertio dicitur, Cantic. 1, 12: Fasciculus myrrhæ dilectus meus mihi, Fasciculus myrrhæ dilectus meus mihi, inter ubera mea commorabitur. Quid inter ubera mea commorabitur. Quid autem clamaverit in tanto isto clamore, autem clamaverit in tanto isto clamore, dicitur, Lucæ, XXIII, 34, quia duo clama- dicitur, Lucæ, XXIII, 34, quia duo clama- vit, scilicet Pater, dimitte illis, non vit, scilicet Pater, dimitte illis, non enim sciunt quid faciunt. Et illud, enim sciunt quid faciunt. Et illud, . 46 Pater, in manus tuas commendo . 46 Pater, in manus tuas commendo spritum meum. spritum meum.

Et hoc est, quod sequitur : Et hoc est, quod sequitur :

« Emisit spiritum. « Emisit spiritum.

>). >).

Nullus igitur extorsit: sed propria Nullus igitur extorsit: sed propria voluntate et potestate, sicut voluit, pro voluntate et potestate, sicut voluit, pro pretio redemptionis in manus Patris pretio redemptionis in manus Patris posuit. Hic columba evolat de arca, re- posuit. Hic columba evolat de arca, re- ditura cum signo clementiæ Dei ramo ditura cum signo clementiæ Dei ramo virentis olivæ 2. Hic benedicta gloria Do- virentis olivæ 2. Hic benedicta gloria Do- mini recedit de templo ³. Isa. LIII, 10: mini recedit de templo ³. Isa. LIII, 10: Si posuerit homo pro peccato animam Si posuerit homo pro peccato animam suam, videbit semen longævum, et volun- suam, videbit semen longævum, et volun- tas Domini in manu ejus dirigetur. In tas Domini in manu ejus dirigetur. In aliorum autem potestate non est ponere, aliorum autem potestate non est ponere, vel emittere spiritum. Luc. xn, 20: Stul- vel emittere spiritum. Luc. xn, 20: Stul- te, hac nocte animam tuam repetunt a te. te, hac nocte animam tuam repetunt a te.

1 ARISTOTELES, Lib. III Ethicorum. 1 ARISTOTELES, Lib. III Ethicorum.

2 Cf. Genes. VIII, 11. 2 Cf. Genes. VIII, 11.

213 213

Sapient. xvi, 14 : Cum exierit spiritus, Sapient. xvi, 14 : Cum exierit spiritus, non revertetur, nec revocabit animam non revertetur, nec revocabit animam quæ recepta est, scilicet sub virtute natu- quæ recepta est, scilicet sub virtute natu-

ræ. ræ.

« Et ecce velum templi scissum est « Et ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque deor- in duas partes a summo usque deor-

sum. » sum. »

Sumit hic argumentum a mysticorum Sumit hic argumentum a mysticorum revelatione. Et hoc est, quod «< velum revelatione. Et hoc est, quod «< velum scissum est, » quod velabat arcam conti- scissum est, » quod velabat arcam conti- nentem signa gratiæ, et apparuit nuda nentem signa gratiæ, et apparuit nuda veritas. veritas.

« In duas partes » mysticorum pro- « In duas partes » mysticorum pro- bantium veritatem, et per gratiam ju- bantium veritatem, et per gratiam ju- vantium ad bonitatem. Primum deseruit vantium ad bonitatem. Primum deseruit fidei, secundum virtuti. fidei, secundum virtuti.

« A summo, » quod est significatum « A summo, » quod est significatum in coelo quoad gaudium felicitatis, « us- in coelo quoad gaudium felicitatis, « us- que deorsum, » in profundum inferni, que deorsum, » in profundum inferni, ubi ostenditur judicii severitas in pœnis. ubi ostenditur judicii severitas in pœnis. Isa. vi, 11: Pete tibi signum a Domino Isa. vi, 11: Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni, sive in Deo tuo in profundum inferni, sive in excelsum supra. Apocal. xi, 19: Visa est excelsum supra. Apocal. xi, 19: Visa est arca testamenti Dei in templo Dei. Hanc arca testamenti Dei in templo Dei. Hanc expositionem probat Apostolus, II ad expositionem probat Apostolus, II ad Corinth. I, 16 et 17 Cum conversus Corinth. I, 16 et 17 Cum conversus fuerit quis ad Dominum, auferetur ve- fuerit quis ad Dominum, auferetur ve- lamen. Dominus autem Spiritus est. lamen. Dominus autem Spiritus est.

« Et terra mota est, et petræ scissæ « Et terra mota est, et petræ scissæ sunt. » sunt. »

Accipit argumentum ab elementis Accipit argumentum ab elementis mundi dupliciter: a terra quidem, ex mundi dupliciter: a terra quidem, ex qua materialiter corpus hominis consti- qua materialiter corpus hominis consti- tuitur et ex lapide, per quem durities tuitur et ex lapide, per quem durities cordis infidelis designatur. cordis infidelis designatur.

Dicit igitur: « Et terra mota est. » Dicit igitur: « Et terra mota est. » Psal. LXVII, 9: Terra mota est, etenim Psal. LXVII, 9: Terra mota est, etenim coeli distillaverunt a facie Dei Sinai, a coeli distillaverunt a facie Dei Sinai, a facie Dei Israel. Et significat motus iste facie Dei Israel. Et significat motus iste compunctionis justificationem. Isa. xxiv, compunctionis justificationem. Isa. xxiv, 19: Contritione conteretur terra, com- 19: Contritione conteretur terra, com-

3 Cf. Ezechiel. x, 18. 3 Cf. Ezechiel. x, 18.

52 52

53 53

214 214

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

motione commovebitur terra. Tremore motione commovebitur terra. Tremore enim reverentiæ concutitur a majestate enim reverentiæ concutitur a majestate ejus quem susceptura erat. Eccli. xxiv, ejus quem susceptura erat. Eccli. xxiv, 45 Penetrabo omnes inferiores partes 45 Penetrabo omnes inferiores partes terræ, et inspiciam omnes dormientes, et terræ, et inspiciam omnes dormientes, et illuminabo omnes sperantes in Domino. illuminabo omnes sperantes in Domino.

« Et petræ scissæ sunt, » in signum « Et petræ scissæ sunt, » in signum scissuræ duri cordis, quod sanguis pas- scissuræ duri cordis, quod sanguis pas- sionis emollit. Ezechiel. x1, 19, et xxxvi, sionis emollit. Ezechiel. x1, 19, et xxxvi, 26 Auferam cor lapideum de carne 26 Auferam cor lapideum de carne vestra, et dabo vobis cor carneum. Joel, vestra, et dabo vobis cor carneum. Joel, 11, 13 Scindite corda vestra, et non ve- 11, 13 Scindite corda vestra, et non ve- stimenta vestra, et convertimini ad Do- stimenta vestra, et convertimini ad Do- minum Deum vestrum. Zachar. xiv, 4: minum Deum vestrum. Zachar. xiv, 4: Scindetur mons Olivarum ex media Scindetur mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et ad occidentem, parte sui ad orientem et ad occidentem, prærupto grandi valde. prærupto grandi valde.

« Et monumenta aperta sunt: et « Et monumenta aperta sunt: et multa corpora Sanctorum qui dor- multa corpora Sanctorum qui dor-

mierant surrexerunt. mierant surrexerunt.

Et exeuntes de monumentis post re- Et exeuntes de monumentis post re- surrectionem ejus, venerunt in san- surrectionem ejus, venerunt in san- ctam civitatem, et apparuerunt mul- ctam civitatem, et apparuerunt mul-

tis: » tis: »

Hic sumit argumentum ab ipsis mor- Hic sumit argumentum ab ipsis mor- tuis et morte. Et dicit tria: obedien- tuis et morte. Et dicit tria: obedien- tiam elementi mortuos reddentis, et tiam elementi mortuos reddentis, et mortuorum resurrectionem, et fidei te- mortuorum resurrectionem, et fidei te- stimonium quod dederunt. stimonium quod dederunt. De primo dicit Monumenta aperta De primo dicit Monumenta aperta sunt, » ad litteram. Ezechiel. xxxvii, sunt, » ad litteram. Ezechiel. xxxvii, 12 Aperiam tumulos vestros, et edu- 12 Aperiam tumulos vestros, et edu- cam vos de sepulcris vestris populus cam vos de sepulcris vestris populus meus. Et attende, quod licet aperta fue- meus. Et attende, quod licet aperta fue- rint monumenta in Christi Passione, ta- rint monumenta in Christi Passione, ta- men non surrexerunt corpora ante ter- men non surrexerunt corpora ante ter- tium diem. Christus enim primus liber tium diem. Christus enim primus liber inter mortuos surrexit. I ad Corinth. xv, inter mortuos surrexit. I ad Corinth. xv, 23 Primitiæ Christus: deinde ii qui 23 Primitiæ Christus: deinde ii qui sunt Christi, qui in adventu ejus credi- sunt Christi, qui in adventu ejus credi- derunt. Apocal. 1, 5: Primogenitus mor- derunt. Apocal. 1, 5: Primogenitus mor- tuorum, et princeps regum terræ. tuorum, et princeps regum terræ.

« Et multa, » non omnia, « corpora « Et multa, » non omnia, « corpora

1 Cf. Apocal. XI, 8. 1 Cf. Apocal. XI, 8.

Sanctorum, » ibi sepultorum, «qui dor- Sanctorum, » ibi sepultorum, «qui dor- mierant. » Psal. cxxvi, 2 et 3: Cum mierant. » Psal. cxxvi, 2 et 3: Cum dederit dilectis suis somnum, ecce hære- dederit dilectis suis somnum, ecce hære- ditas Domini. ditas Domini.

« Surrexerunt. » Et ideo in terra illa « Surrexerunt. » Et ideo in terra illa sepeliri petiverunt Abraham, Isaac, Ja- sepeliri petiverunt Abraham, Isaac, Ja- cob, Joseph et alii: et hoc est significa- cob, Joseph et alii: et hoc est significa- tum IV Reg. XII, 21, ubi ad tactum tum IV Reg. XII, 21, ubi ad tactum ossium Elisei surrexit mortuus. ossium Elisei surrexit mortuus.

« Et exeuntes de monumentis post « Et exeuntes de monumentis post resurrectionem ejus, » resurrectionem ejus, »

Hoc est, Christi, « venerunt in san- Hoc est, Christi, « venerunt in san- ctam civitatem, » olim sanctam, sed ctam civitatem, » olim sanctam, sed tunc per immunditiam homicidarum fa- tunc per immunditiam homicidarum fa- cta est Sodoma et Ægyptus 1. Isa. 1, 21: cta est Sodoma et Ægyptus 1. Isa. 1, 21: Justitia habitavit in ea, nunc autem Justitia habitavit in ea, nunc autem homicidæ. homicidæ.

« Et apparuerunt multis. » Ita quod « Et apparuerunt multis. » Ita quod in Evangelio Nicodemi dicitur, quod in Evangelio Nicodemi dicitur, quod filii sancti Simeonis duo, qui surrexe- filii sancti Simeonis duo, qui surrexe- rant coram sacerdotum principibus ma- rant coram sacerdotum principibus ma- nifeste in templo testimonium dabant nifeste in templo testimonium dabant Resurrectionis. Isa. xxvi, 19: Exper- Resurrectionis. Isa. xxvi, 19: Exper- giscimini, et laudate, qui habitatis in giscimini, et laudate, qui habitatis in pulvere, quia ros lucis ros tuus, et pulvere, quia ros lucis ros tuus, et terram gigantum detrahes in ruinam, terram gigantum detrahes in ruinam, hoc est, homicidarum Judæorum per Ti- hoc est, homicidarum Judæorum per Ti- tum et Vespasianum. tum et Vespasianum.

« Centurio autem et qui cum eo « Centurio autem et qui cum eo erant custodientes Jesum, viso terræ- erant custodientes Jesum, viso terræ- motu et his quæ fiebant, timuerunt motu et his quæ fiebant, timuerunt valde, dicentes: Vere Filius Dei erat valde, dicentes: Vere Filius Dei erat iste. » iste. »

Sumit hic argumentum a conversione Sumit hic argumentum a conversione gentilitatis. Est autem Centurio, qui cen- gentilitatis. Est autem Centurio, qui cen- tum sub se habet milites. « Et » illi tum sub se habet milites. « Et » illi

« «

qui erant cum eo, » qui sibi commissi qui erant cum eo, » qui sibi commissi fuerant a Pilato, ut procuraret suppli- fuerant a Pilato, ut procuraret suppli- cium. Et hoc est, quod sequitur: Cu- cium. Et hoc est, quod sequitur: Cu- stodientes Jesum, » custodem hominum. stodientes Jesum, » custodem hominum. Job, vII, 20: O custos hominum, quare Job, vII, 20: O custos hominum, quare

54 54

55 55

56 56

IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-55, 56, 57, 58. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-55, 56, 57, 58.

215 215

posuisti me contrarium tibi, et factus lis autem mulieres, quæ adhæsit ossi- posuisti me contrarium tibi, et factus lis autem mulieres, quæ adhæsit ossi- sum mihimetipsi gravis ? sum mihimetipsi gravis ?

Viso terræmotu et his quæ fiebant. » Viso terræmotu et his quæ fiebant. » Luc. xxiv, 46, dicit, quod videntes, Luc. xxiv, 46, dicit, quod videntes, quod sic clamans exspirasset, quod quod sic clamans exspirasset, quod scilicet ad clamorem tot apparue- scilicet ad clamorem tot apparue- runt signa, quod totus mundus concla- runt signa, quod totus mundus concla- mavit se mortem illam sustinere non mavit se mortem illam sustinere non posse. posse.

« Timuerunt valde. » Luc. XXIII, 48: « Timuerunt valde. » Luc. XXIII, 48: Percutientes pectora sua revertebantur. Percutientes pectora sua revertebantur.

: :

« Dicentes. » Et sicut dicit Lucas, « Dicentes. » Et sicut dicit Lucas, confessione fidei glorificaverunt Deum : confessione fidei glorificaverunt Deum : << Vere Filius Dei erat iste » Eccli. xxxvi, << Vere Filius Dei erat iste » Eccli. xxxvi, 17 Da testimonium his qui ab initio 17 Da testimonium his qui ab initio creaturæ tuæ sunt. Supra, 111, 17: Hic creaturæ tuæ sunt. Supra, 111, 17: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui. complacui.

« Erant autem ibi mulieres multæ « Erant autem ibi mulieres multæ a longe, quæ secutæ erant Jesum a a longe, quæ secutæ erant Jesum a Galilæa, ministrantes ei : Galilæa, ministrantes ei :

Inter quas erat Maria Magdalene, et Inter quas erat Maria Magdalene, et Maria Jacobi, et Joseph mater, et ma- Maria Jacobi, et Joseph mater, et ma- ter filiorum Zebedæi. » ter filiorum Zebedæi. »

Hic tangitur obsequium sepulturæ. Et Hic tangitur obsequium sepulturæ. Et primo tanguntur personæ, per quas offi- primo tanguntur personæ, per quas offi- cium illud completur. Et secundo, tan- cium illud completur. Et secundo, tan- gitur modus, ibi, y. 60: « Et accepto gitur modus, ibi, y. 60: « Et accepto corpore, Joseph, etc.» Tertio, tangitur corpore, Joseph, etc.» Tertio, tangitur sepulcri custodia, ibi, . 62: « Altera sepulcri custodia, ibi, . 62: « Altera autem die, quæ est post Parasceven. » autem die, quæ est post Parasceven. »

In primo tanguntur mulieres, quæ aro- In primo tanguntur mulieres, quæ aro- matibus sepulcrum visitare disponebant: matibus sepulcrum visitare disponebant: secundo etiam tangitur Joseph, qui red- secundo etiam tangitur Joseph, qui red- di corpus impetrabat. Et hæc patent in di corpus impetrabat. Et hæc patent in

littera. littera.

In prima dicit tria, scilicet, communi- In prima dicit tria, scilicet, communi- ter mulieres, et ad quid illuc convene- ter mulieres, et ad quid illuc convene- rant, et tertio tangit principales. rant, et tertio tangit principales.

Dicit igitur: «Erant autem ibi mu- Dicit igitur: «Erant autem ibi mu- lieres multæ. » Quod signficatum est, lieres multæ. » Quod signficatum est, Job, xix, 20 Pelli meæ, consumptis car- Job, xix, 20 Pelli meæ, consumptis car- nibus, adhæsit os meum. Os enim forti- nibus, adhæsit os meum. Os enim forti- tudo est Christi : caro Apostoli, qui per tudo est Christi : caro Apostoli, qui per fugam et dubitationem recesserant: pel- fugam et dubitationem recesserant: pel-

bus. bus.

« A longe. » Contra, Joan. xix, 25: « A longe. » Contra, Joan. xix, 25: Stabant juxta crucem Jesu Maria mater Stabant juxta crucem Jesu Maria mater ejus, et soror matris ejus. RESPONSIO. ejus, et soror matris ejus. RESPONSIO. Primo steterunt prope: quia non nega- Primo steterunt prope: quia non nega- batur damnatis ut sua cum suis dispone- batur damnatis ut sua cum suis dispone- rent et tunc commisit matrem discipu- rent et tunc commisit matrem discipu- lo. Et postea cum hoc factum fuerat, lo. Et postea cum hoc factum fuerat, oportuit ut longius starent et hoc tan- oportuit ut longius starent et hoc tan- git Matthæus. git Matthæus.

« Quæ secutæ erant Jesum. » Daniel. « Quæ secutæ erant Jesum. » Daniel. III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te. et timemus te.

« Et ministrabant ei, » de facultatibus « Et ministrabant ei, » de facultatibus suis. IV Reg. IV, 13: Ecce sedule in suis. IV Reg. IV, 13: Ecce sedule in omnibus ministrasti nobis. Eccli. xxiv, omnibus ministrasti nobis. Eccli. xxiv, 14 In habitatione sancta coram ipso 14 In habitatione sancta coram ipso ministravi. Luc. x, 40: Martha autem ministravi. Luc. x, 40: Martha autem satagebat circa frequens ministerium. satagebat circa frequens ministerium.

« Inter quas erat Maria, » « Inter quas erat Maria, »

CO- CO-

Proprio nomine, « Magdalene, » Proprio nomine, « Magdalene, » gnomento a castro unde orta est. Marc. gnomento a castro unde orta est. Marc. xv1, 9, dicitur, de qua ejecerat septem xv1, 9, dicitur, de qua ejecerat septem dæmonia. « Et Maria, » quæ erat « Ja- dæmonia. « Et Maria, » quæ erat « Ja- cobi » minoris, et «Joseph, » qui cogno- cobi » minoris, et «Joseph, » qui cogno- minabatur justus, « mater. » II Machab. minabatur justus, « mater. » II Machab. VII, 20 Supra modum mater mirabilis, VII, 20 Supra modum mater mirabilis, et bonorum memoria digna. « Et mater et bonorum memoria digna. « Et mater filiorum Zebedæi, » quæ supra, xx, 21, filiorum Zebedæi, » quæ supra, xx, 21, regnum filiis postulavit. Dicitur autem regnum filiis postulavit. Dicitur autem quod et Maria Salome ibi fuit, sed tunc quod et Maria Salome ibi fuit, sed tunc forte lassa ab eis parum diverterat. forte lassa ab eis parum diverterat.

« Cum sero autem factum esset, ve- « Cum sero autem factum esset, ve- nit quidam homo dives ab Arimathæa, nit quidam homo dives ab Arimathæa, nomine Joseph, qui et ipse discipulus nomine Joseph, qui et ipse discipulus erat Jesu. erat Jesu.

Hic accessit ad Pilatum, et petiit Hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. Tunc Pilatus jussit reddi corpus Jesu. Tunc Pilatus jussit reddi corpus. » corpus. »

Hic describit personam quæ corpus Hic describit personam quæ corpus impetravit. Dicit Matthæus circa hoc : impetravit. Dicit Matthæus circa hoc : tempus, naturam, fortunam, locum, no- tempus, naturam, fortunam, locum, no-

57 57

58 58

216 216

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

men, professionem, et modum impe- accessit 5. Eccli. vI, 7: Si possides ami- men, professionem, et modum impe- accessit 5. Eccli. vI, 7: Si possides ami- trandi, et concessionem Pilati. trandi, et concessionem Pilati. сит, in tentatione, scilicet tribulationis, сит, in tentatione, scilicet tribulationis, posside eum. posside eum.

esset. » esset. »

Dicit igitur « Cum sero autem factum Dicit igitur « Cum sero autem factum Postquam uterque sol lucem Postquam uterque sol lucem suam abscondit in Parasceve. Psal. xxix, suam abscondit in Parasceve. Psal. xxix, 6 Ad vesperum demorabitur fletus, et 6 Ad vesperum demorabitur fletus, et ad matutinum lætitia. ad matutinum lætitia.

« Venit, » quia de die manifestare non « Venit, » quia de die manifestare non ausus fuit. Simile, Joan. III, 2: Hic venit ausus fuit. Simile, Joan. III, 2: Hic venit ad Jesum nocte. ad Jesum nocte.

« Quidam homo. » Natura rationalis, « Quidam homo. » Natura rationalis, et discernens, et humanorum studium et discernens, et humanorum studium habens. Econtra de quibusdam dicit habens. Econtra de quibusdam dicit Psalmus XLVIII, 21: Homo, cum in ho- Psalmus XLVIII, 21: Homo, cum in ho- nore esset, non intellexit comparatus nore esset, non intellexit comparatus est jumentis insipientibus, et similis fa- est jumentis insipientibus, et similis fa- clus est illis. Hic est homo, qui ad ima- clus est illis. Hic est homo, qui ad ima- ginem Dei factus est et similitudinem ginem Dei factus est et similitudinem hominis, qui secundum Deum creatus est hominis, qui secundum Deum creatus est in justitia et sanctitate veritatis '.. in justitia et sanctitate veritatis '..

« Dives. » Ecce fortuna. Unde, Marc. « Dives. » Ecce fortuna. Unde, Marc.

xv, 43, dicitur nobilis decurio, eo quod xv, 43, dicitur nobilis decurio, eo quod officium publicum ministrabat. « Ab officium publicum ministrabat. « Ab Arimathæa, » quæ est civitas suæ nati- Arimathæa, » quæ est civitas suæ nati- vitatis quæ est Remata2 Elcanæ et Sa- vitatis quæ est Remata2 Elcanæ et Sa- muelis civitas, ut dicitur, I Regum, 1, 1. muelis civitas, ut dicitur, I Regum, 1, 1.

« Nomine Joseph, » præsago nomine, « Nomine Joseph, » præsago nomine, qui crevit in virtute. Psal. LXXXIII, 8: qui crevit in virtute. Psal. LXXXIII, 8:

Ibunt de virtute in virtutem: videbitur Ibunt de virtute in virtutem: videbitur Deus deorum in Sion. In cujus figura Deus deorum in Sion. In cujus figura Joseph Patriarcha præcessit 3. Et Joseph Joseph Patriarcha præcessit 3. Et Joseph nutritius Domini fuit 1, 184. Et iste se- nutritius Domini fuit 1, 184. Et iste se- quens obsequitur mortuo. quens obsequitur mortuo.

« Qui » accessit, « et ipse discipulus « Qui » accessit, « et ipse discipulus erat Jesu. )) Ecce professio. Joan. vu, erat Jesu. )) Ecce professio. Joan. vu, 31 et 32 Si vos manseritis in sermone 31 et 32 Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis, et cogno- meo, vere discipuli mei eritis, et cogno- scetis veritatem, et veritas liberabit vos. scetis veritatem, et veritas liberabit vos.

: :

« Hic accessit ad Pilatum. » « Hic accessit ad Pilatum. »

« Hic, »ut amicus, « accessit ad Pila- « Hic, »ut amicus, « accessit ad Pila- tum, » quia de curia (alias, decurio) erat tum, » quia de curia (alias, decurio) erat et familiaris. Marc. xv, 43, hic audacter et familiaris. Marc. xv, 43, hic audacter

1 Ad Ephes. IV, 24. 1 Ad Ephes. IV, 24.

: :

2 I Reg. 1, 1 Fuit vir unus de Ramathaim-So- 2 I Reg. 1, 1 Fuit vir unus de Ramathaim-So- phim,... et nomen ejus Elcana. phim,... et nomen ejus Elcana.

3 Cf. Genes. xXXVII, 2 et seq. 3 Cf. Genes. xXXVII, 2 et seq.

4 Cf Luc. 1, 27 et Matth. 1, 18. 4 Cf Luc. 1, 27 et Matth. 1, 18.

« Et petiit corpus Jesu. » Eccli. vii, 37 « Et petiit corpus Jesu. » Eccli. vii, 37 et 38 Mortuo non prohibeas gratiam. et 38 Mortuo non prohibeas gratiam. Non desis plorantibus in consolatione, Non desis plorantibus in consolatione, et cum lugentibus ambula. et cum lugentibus ambula.

<< Tunc Pilatus jussit reddi corpus. » << Tunc Pilatus jussit reddi corpus. »

Hoc est enim pignus, quod ante occa- Hoc est enim pignus, quod ante occa- sum solis debebat reddi 6. Unde etiam, sum solis debebat reddi 6. Unde etiam, Joan. xix, 31, ait quod petierunt ut non Joan. xix, 31, ait quod petierunt ut non remanerent corpora in cruce in die sab- remanerent corpora in cruce in die sab- bati, ut frangerentur eorum crura et de- bati, ut frangerentur eorum crura et de- ponerentur. ponerentur.

« Et accepto corpore, Joseph invol- « Et accepto corpore, Joseph invol- vit illud in sindone munda. vit illud in sindone munda.

Et posuit illud in monumento suo Et posuit illud in monumento suo novo, quod exciderat in petra. Et ad- novo, quod exciderat in petra. Et ad- volvit saxum magnum ad ostium mo- volvit saxum magnum ad ostium mo- numenti, et abiit. numenti, et abiit.

Erat autem ibi Maria Magdalene, et Erat autem ibi Maria Magdalene, et altera Maria, sedentes contra sepul- altera Maria, sedentes contra sepul-

crum. » crum. »

Tangitur hic modus sepulturæ. Et dicit Tangitur hic modus sepulturæ. Et dicit duo modum sepulturæ, et mulierum duo modum sepulturæ, et mulierum nomina prænominatarum, quæ sepultu- nomina prænominatarum, quæ sepultu- ræ interfuerant ut locum sepulcri no- ræ interfuerant ut locum sepulcri no-

tarent. tarent.

Modus autem sepulturæ describitur Modus autem sepulturæ describitur primo ex parte corporis, quod Joseph, primo ex parte corporis, quod Joseph, « accepto corpore, » ut munere pretioso, « accepto corpore, » ut munere pretioso, « involvit illud in sindone munda, » « involvit illud in sindone munda, » hoc est, linteo mundo et ideo etiam hoc est, linteo mundo et ideo etiam statutum est, ut corporalia non nisi de statutum est, ut corporalia non nisi de lineo mundo fiant, quod significat mun- lineo mundo fiant, quod significat mun- ditiam sanctitatis. Proverb. xxxi,. 13: ditiam sanctitatis. Proverb. xxxi,. 13: Quæsivit lanam et linum, et operata est Quæsivit lanam et linum, et operata est consilio manuum suarum. Lanam ad consilio manuum suarum. Lanam ad

5 Marc. xv, 43: Venit Joseph ab Arimathæa, 5 Marc. xv, 43: Venit Joseph ab Arimathæa, nobilis decurio,... et audacter introivit ad Pila- nobilis decurio,... et audacter introivit ad Pila- tum, etc. tum, etc.

6 Cf. Exod. XXII, 26. 6 Cf. Exod. XXII, 26.

59 59

60 60

IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-60, 61, 62, 63, 64, 65, 66. IN EVANG. MATTHÆI, XXVII-60, 61, 62, 63, 64, 65, 66.

vestimentum virtutis, et linum de inno- vestimentum virtutis, et linum de inno- centia candoris. centia candoris.

217 217

« Altera autem die, quæ est post « Altera autem die, quæ est post Parasceven, convenerunt principes Parasceven, convenerunt principes

62 62

Deinde describit ex parte sepulcri, sacerdotum et Pharisæi ad Pilatum, Deinde describit ex parte sepulcri, sacerdotum et Pharisæi ad Pilatum,