IN EVANG. MATTHÆI, XXV-1. IN EVANG. MATTHÆI, XXV-1.

melius decem, propter custodiam decem melius decem, propter custodiam decem sensuum quinque exteriorum, et quin- sensuum quinque exteriorum, et quin- que interiorum, qui mentem illibatam que interiorum, qui mentem illibatam deflorant, et devirginant. Primus autem deflorant, et devirginant. Primus autem inter exteriores est tactus, in cujus dele- inter exteriores est tactus, in cujus dele- ctatione est ipse concubitus. Tamen etiam ctatione est ipse concubitus. Tamen etiam tactus impudici multum corrumpunt tactus impudici multum corrumpunt mentis puritatem. Unde, Hieronymus : mentis puritatem. Unde, Hieronymus : « Tactus et joci, risus et sibili, morituræ « Tactus et joci, risus et sibili, morituræ « virginitatis solent esse principia. » « virginitatis solent esse principia. » Ideo de purissima cantamus : « Beata Ideo de purissima cantamus : « Beata « mater et intacta Virgo. » Est etiam « mater et intacta Virgo. » Est etiam gustus quorumdam afferens libidinem: gustus quorumdam afferens libidinem: propter quod dicitur, ad Ephes. v, 18: propter quod dicitur, ad Ephes. v, 18: Nolite inebriari vino, in quo est luxuria. Nolite inebriari vino, in quo est luxuria. Et, Genes. ix, 21, verenda Noe nudata Et, Genes. ix, 21, verenda Noe nudata sunt, cum vinum bibisset. Et, Genes. xix, sunt, cum vinum bibisset. Et, Genes. xix, 33 et 35, filias Lot ebrius corrupit. 33 et 35, filias Lot ebrius corrupit. Hieronymus : « Non Ætnei montes, Hieronymus : « Non Ætnei montes, << non vulcani ignes ita æstuant, ut juve- << non vulcani ignes ita æstuant, ut juve- << niles medullæ vino et dapibus inflam- << niles medullæ vino et dapibus inflam- « matæ » ideo dicitur, quod princeps « matæ » ideo dicitur, quod princeps coquorum templum Domini, quod virgo coquorum templum Domini, quod virgo est secundum Apostolum, succendit. Ter- est secundum Apostolum, succendit. Ter- tium est odor odoramentorum luxurioso- tium est odor odoramentorum luxurioso- rum signum enim est petulantiæ. Isa. rum signum enim est petulantiæ. Isa. III, 20, habere olfactoriola, et præferre. III, 20, habere olfactoriola, et præferre. rosas in manibus, et hujusmodi. Unde, rosas in manibus, et hujusmodi. Unde, Proverb. vi, 17, mulier vaga et garrula Proverb. vi, 17, mulier vaga et garrula inter alia dicit, quod cubile aromatibus inter alia dicit, quod cubile aromatibus aspersit, et præcipue his quæ libidinem aspersit, et præcipue his quæ libidinem accendunt. Quartus est auditus tur- accendunt. Quartus est auditus tur- pium. I ad Corinth. xv, 33: Corrum- pium. I ad Corinth. xv, 33: Corrum- punt mores bonos colloquia mala. Et punt mores bonos colloquia mala. Et econtra de puris dicitur, Cantic. 1, 10: econtra de puris dicitur, Cantic. 1, 10: Murenulas aureas faciemus tibi, vermi- Murenulas aureas faciemus tibi, vermi- culatas argento, hoc est ornamenta aurea culatas argento, hoc est ornamenta aurea dabimus, divina, et candida puritate vir- dabimus, divina, et candida puritate vir- ginali. Psal. XLIV, 11: Audi, filia, et vi- ginali. Psal. XLIV, 11: Audi, filia, et vi- de, et inclina aurem tuam, etc. Visus de, et inclina aurem tuam, etc. Visus est quintus Qui enim viderit mulierem est quintus Qui enim viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam machatus ad concupiscendum eam, jam machatus est eam in corde suo 2. Genes. Etiam, est eam in corde suo 2. Genes. Etiam, III, 6, mulier primo conspexit lignum III, 6, mulier primo conspexit lignum quod esset pulchrum oculis, adspectuque quod esset pulchrum oculis, adspectuque delectabile. Genes. xxxIII, 1 et 2, Dina delectabile. Genes. xxxIII, 1 et 2, Dina

1 Proverb. vi, 17: Aspersi cubile meum 1 Proverb. vi, 17: Aspersi cubile meum myrrha, et aloe, et cinnamomo. myrrha, et aloe, et cinnamomo.

117 117

rapta est, cum egressa esset ad videndum, rapta est, cum egressa esset ad videndum, ut videret, et videretur. Job, xxxi, 1: ut videret, et videretur. Job, xxxi, 1: Pepigi fœdus cum oculis meis, ut non Pepigi fœdus cum oculis meis, ut non cogitarem quidem de virgine. cogitarem quidem de virgine.

Interiores autem sunt turpis imagina- Interiores autem sunt turpis imagina- tio, turpium memoria præteritorum, sen- tio, turpium memoria præteritorum, sen- sualis motus turpium, et cogitatio turpis, sualis motus turpium, et cogitatio turpis, et concupiscentia. Imago enim turpis præ et concupiscentia. Imago enim turpis præ cordis oculis posita, corpus laxat ad illi- cordis oculis posita, corpus laxat ad illi- citum, et mentis puritatem violat. Unde citum, et mentis puritatem violat. Unde Dominus improperat, Ezechiel. xvi, 17, Dominus improperat, Ezechiel. xvi, 17, 26, quod mulier fornicaria fecerit sibi 26, quod mulier fornicaria fecerit sibi imagines masculinas magnarum carnium. imagines masculinas magnarum carnium. Jerem. 11, 20: Sub omni ligno frondoso, Jerem. 11, 20: Sub omni ligno frondoso, tu prosternebaris meretrix: quod esse tu prosternebaris meretrix: quod esse non potuit nisi per imaginationem: tur- non potuit nisi per imaginationem: tur- pium autem memoria multum violat. pium autem memoria multum violat. Unde, Numer. x1, 5, illi, quibus vene- Unde, Numer. x1, 5, illi, quibus vene- runt in memoriam pepones, et allia, et runt in memoriam pepones, et allia, et carnes, voluerunt redire in Ægyptum. carnes, voluerunt redire in Ægyptum. Et ideo intemerata virgo monetur in Psal- Et ideo intemerata virgo monetur in Psal- mo XLIV, 11: Obliviscere populum tuum, mo XLIV, 11: Obliviscere populum tuum, et domum patris tui. Sensualis autem et domum patris tui. Sensualis autem motus, est animalis et brutus motus non motus, est animalis et brutus motus non restrictus et ille vocatur serpens, qui restrictus et ille vocatur serpens, qui corrupit hevam ³, II ad Corinth. x1, 3: Ti- corrupit hevam ³, II ad Corinth. x1, 3: Ti- meo ne sicut serpens Hevam seduxit as- meo ne sicut serpens Hevam seduxit as- tutia sua, ita corrumpantur sensus vestri, tutia sua, ita corrumpantur sensus vestri, et excidant a simplicitate, quæ est in et excidant a simplicitate, quæ est in Christo. Sæpe enim fit, dum motus ten- Christo. Sæpe enim fit, dum motus ten- tationis non restringitur, quod ingrave- tationis non restringitur, quod ingrave- scente tentatione, etiam mens ad consen- scente tentatione, etiam mens ad consen- tiendum illicita delectationi deducitur. tiendum illicita delectationi deducitur. Cogitatio autem est, quando talia in cor- Cogitatio autem est, quando talia in cor- de coagitantur et qualia sint, et quali- de coagitantur et qualia sint, et quali- ter perficiantur, mente curiosa perquiri- ter perficiantur, mente curiosa perquiri- tur. Et dum primo ex curiositate talia tur. Et dum primo ex curiositate talia rimantur, postea ingerente se delecta- rimantur, postea ingerente se delecta- tione, mens polluitur, et illicite delecta- tione, mens polluitur, et illicite delecta- tur et ideo dicit Apostolus, I ad Corinth. tur et ideo dicit Apostolus, I ad Corinth. V1, 18 Fugite fornicationem: quia pestis V1, 18 Fugite fornicationem: quia pestis ista non nisi fugiendo vincitur, ut in toto ista non nisi fugiendo vincitur, ut in toto a cogitatione mentis abjiciatur: et ideo a cogitatione mentis abjiciatur: et ideo dicit Philosophus, quod illud quod sa- dicit Philosophus, quod illud quod sa- pientes passi sunt ad Helenam, hoc nos pientes passi sunt ad Helenam, hoc nos pati oportet ad delectationem veneream: pati oportet ad delectationem veneream:

2 Supra, vl, 28. 2 Supra, vl, 28.

3 Cf. Genes. 111, 1 et seq. 3 Cf. Genes. 111, 1 et seq.

118 118

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sapientes autem vasa Helenæ fugerunt, sapientes autem vasa Helenæ fugerunt, ne illicito corrumperentur amore. Ulti- ne illicito corrumperentur amore. Ulti- mum autem concupiscentia omnia vitiat : mum autem concupiscentia omnia vitiat : propter quod Deo laudabilis virgo dicit, propter quod Deo laudabilis virgo dicit, Tob. III, Tob. III, 16 et 17 Tu scis, Domine, quia 16 et 17 Tu scis, Domine, quia numquam concupivi virum, et servavi numquam concupivi virum, et servavi animam meam ab omni concupiscentia. animam meam ab omni concupiscentia. Numquam cum ludentibus miscui me, Numquam cum ludentibus miscui me, neque cum his qui in levitate ambulant neque cum his qui in levitate ambulant participem me præbui. participem me præbui.

Vel, Quinque sensus interiores sunt, Vel, Quinque sensus interiores sunt, quos ponunt Philosophi. Sensus com- quos ponunt Philosophi. Sensus com- munis, qui sensata componit: imagina- munis, qui sensata componit: imagina- tio, quæ imaginem absentis rei retinet et tio, quæ imaginem absentis rei retinet et repræsentat æstimatio, quæ amicum et repræsentat æstimatio, quæ amicum et inimicum, conveniens et inconveniens sibi inimicum, conveniens et inconveniens sibi ex sensibilibus elicit et phantasia, quæ ex sensibilibus elicit et phantasia, quæ elicita componit et dividit et memoria, elicita componit et dividit et memoria, quæ sicut in thesauro omnia reponit. quæ sicut in thesauro omnia reponit.

Sed et adhuc quinque sensus sunt cor- Sed et adhuc quinque sensus sunt cor- porei, quos diximus et quinque spi- porei, quos diximus et quinque spi- rituales, qui ad malum extenti violant, rituales, qui ad malum extenti violant, ad bonum extenti conservant mentis ad bonum extenti conservant mentis castitatem. Et tactus quidem est expe- castitatem. Et tactus quidem est expe- rientia conjunctionis in corde per delec- rientia conjunctionis in corde per delec- tationem gustus autem est perceptio tationem gustus autem est perceptio dulcedinis rei, quæ reducitur ad cordis dulcedinis rei, quæ reducitur ad cordis palatum odoratus autem perceptio eva- palatum odoratus autem perceptio eva- porationis boni, vel mali, quod per cordis porationis boni, vel mali, quod per cordis nares distribuitur, quando cor meditando nares distribuitur, quando cor meditando illud quasi dividendo distribuit, et quid illud quasi dividendo distribuit, et quid vigoris intus habeant, cognoscere quæ- vigoris intus habeant, cognoscere quæ- rit auditus autem spiritualis est, quando rit auditus autem spiritualis est, quando verba, et cantus, et hujusmodi amati ad verba, et cantus, et hujusmodi amati ad cor revocantur: visus autem in speciem cor revocantur: visus autem in speciem amati, quod oculis cordis ingeritur. amati, quod oculis cordis ingeritur.

De tribus autem simul dicitur, I Joan. De tribus autem simul dicitur, I Joan. 1, 1 et seq. Quod audivimus, quod vi- 1, 1 et seq. Quod audivimus, quod vi- dimus oculis nostris, quod perspeximus, dimus oculis nostris, quod perspeximus, et manus nostræ contrectaverunt de verbo et manus nostræ contrectaverunt de verbo vitæ... et vidimus, et testamur, et an- vitæ... et vidimus, et testamur, et an- nuntiamus vobis, etc. nuntiamus vobis, etc.

De gustu, I Petr. 11, 3: Si tamen gu- De gustu, I Petr. 11, 3: Si tamen gu- statis quoniam dulcis est Dominus. De statis quoniam dulcis est Dominus. De odore, I ad Corinth. 1, 15: Christi bo- odore, I ad Corinth. 1, 15: Christi bo- nus odor sumus Deo, in iis qui salvi nus odor sumus Deo, in iis qui salvi funt, et in iis qui pereunt. Cantic. 1, funt, et in iis qui pereunt. Cantic. 1, 3: Curremus in odorem unguentorum 3: Curremus in odorem unguentorum tuorum. Sic ergo decem sunt. Psal. XXXII, tuorum. Sic ergo decem sunt. Psal. XXXII,

2: In psalterio decem chordarum psallite 2: In psalterio decem chordarum psallite illi. Lignum enim aridum psalterium illi. Lignum enim aridum psalterium supra sonans, virginitas est, quæ. Isa, LVI, supra sonans, virginitas est, quæ. Isa, LVI, 3, dicit: Ecce ego lignum aridum: de- 3, dicit: Ecce ego lignum aridum: de- cem autem chordæ decem sunt castita- cem autem chordæ decem sunt castita- tem observantia, quæ diximus, quando tem observantia, quæ diximus, quando ad mortificationem carnis extenduntur. ad mortificationem carnis extenduntur.

« Quæ accipientes lampades suas, « Quæ accipientes lampades suas, exierunt obviam sponso et sponsæ. » exierunt obviam sponso et sponsæ. »

Hic tangit profectum dupliciter, sub Hic tangit profectum dupliciter, sub modo videlicet convenientiæ, et sub mo- modo videlicet convenientiæ, et sub mo- do differentiæ. do differentiæ.

Sub modo convenientiæ tangit qua- Sub modo convenientiæ tangit qua- tuor, voluntarium scilicet integritatis tuor, voluntarium scilicet integritatis propositum, pulchritudinis studium, a propositum, pulchritudinis studium, a commodo carnis recessum, et ad receptio- commodo carnis recessum, et ad receptio- nem sponsi processum. nem sponsi processum.

Voluntarium integritatis propositum Voluntarium integritatis propositum notatur, cum dicit : « Quæ accipientes, » notatur, cum dicit : « Quæ accipientes, » sponte propria: non enim est necessita- sponte propria: non enim est necessita- tis, sed liberæ voluntatis, I ad Corinth. tis, sed liberæ voluntatis, I ad Corinth. VII, 25 De virginibus præceptum Domini VII, 25 De virginibus præceptum Domini non habeo: consilium autem do, tamquam non habeo: consilium autem do, tamquam misericordiam consecutus a Domino, ut misericordiam consecutus a Domino, ut sim fidelis. Et, in eodem, yy. 36 et 40 : sim fidelis. Et, in eodem, yy. 36 et 40 : Non peccat mulier, si nubat... Beatior Non peccat mulier, si nubat... Beatior autem erit si sic permanserit secundum autem erit si sic permanserit secundum meum consilium. Matth. xix, 11: Non meum consilium. Matth. xix, 11: Non omnes capiunt istud verbum. omnes capiunt istud verbum.

Pulchritudinis studium notatur, cum Pulchritudinis studium notatur, cum dicit: «Lampades suas. » Lampas est dicit: «Lampades suas. » Lampas est lucerna lucida, perspicua, luminis con- lucerna lucida, perspicua, luminis con- tentiva et hoc est corporis integri- tentiva et hoc est corporis integri- tas perspicuæ munditiæ. Suæ autem tas perspicuæ munditiæ. Suæ autem dicuntur, quia innatæ sunt omnibus hu- dicuntur, quia innatæ sunt omnibus hu- jusmodi innocentis munditiæ. Job, xII, jusmodi innocentis munditiæ. Job, xII, 4 et 5: Deridetur justi simplicitas. Lam- 4 et 5: Deridetur justi simplicitas. Lam- pas contempta apud cogitationes divi- pas contempta apud cogitationes divi- tum. Eccli. xXVI, 21 et 22: Sicut sol tum. Eccli. xXVI, 21 et 22: Sicut sol oriens mundo in altissimis Dei, sic mu- oriens mundo in altissimis Dei, sic mu- lieris bonæ species in ornamentum do- lieris bonæ species in ornamentum do- mus ejus. Lucerna splendens super can- mus ejus. Lucerna splendens super can- delabrum sanctum, et species faciei, hoc delabrum sanctum, et species faciei, hoc est corporis, super ætatem stabilem. est corporis, super ætatem stabilem. Ideo dicitur, Cantic. vi, 9: Pulchra ut Ideo dicitur, Cantic. vi, 9: Pulchra ut luna, electa ut sol: quæ luminaria mundi luna, electa ut sol: quæ luminaria mundi

IN EVANG. MATTHÆI, XXV-2. IN EVANG. MATTHÆI, XXV-2.

sunt lampades. Ideo lampades erant in sunt lampades. Ideo lampades erant in templo. templo.

A commodo corporis recessus notatur, A commodo corporis recessus notatur, cum dicitur « Exierunt. » Zachar. II, cum dicitur « Exierunt. » Zachar. II, 6: 0, o fugite de terra Aquilonis. Apo- 6: 0, o fugite de terra Aquilonis. Apo- cal. xvII, 4 Exite de illa, populus meus. cal. xvII, 4 Exite de illa, populus meus. Isa. LII, 11 Recedite, exite inde, pollu- Isa. LII, 11 Recedite, exite inde, pollu- tum nolite tangere: mundamini, qui fer- tum nolite tangere: mundamini, qui fer- tis vasa Domini. tis vasa Domini.

« Obviam, » Christo, « sponso. » « Obviam, » Christo, « sponso. » Processus notatur, cum subinfertur: Processus notatur, cum subinfertur: « Obviam sponso et sponsæ. » Et hoc fit « Obviam sponso et sponsæ. » Et hoc fit per occursum desiderii et devotionis in per occursum desiderii et devotionis in oratione, et profectu boni operis. Amos, oratione, et profectu boni operis. Amos, IV, 12 Præparare in occursum Dei tui, IV, 12 Præparare in occursum Dei tui, Israel. Sponsus autem est Christus, de. Israel. Sponsus autem est Christus, de. quo dicitur in Psalmo xvIII, 6: Ipse tam- quo dicitur in Psalmo xvIII, 6: Ipse tam- quam sponsus procedens de thalamo suo. quam sponsus procedens de thalamo suo. Sponsa autem est Ecclesia, ad Ephes. Sponsa autem est Ecclesia, ad Ephes. IV, 25 Viri, diligite uxores vestras, sic- IV, 25 Viri, diligite uxores vestras, sic- ut et Christus dilexit Ecclesiam. Vel ut et Christus dilexit Ecclesiam. Vel melius Sponsus est Filius Dei, secun- melius Sponsus est Filius Dei, secun- dum quod est Verbum Patris : et sponsa dum quod est Verbum Patris : et sponsa est humana natura, quæ est in partu vir- est humana natura, quæ est in partu vir- ginis matris. Joan. 111, 29: Qui habet ginis matris. Joan. 111, 29: Qui habet sponsam, sponsus est. Sapient. vii, 2: sponsam, sponsus est. Sapient. vii, 2: Ilanc amavi, et quæsivi sponsam mihi Ilanc amavi, et quæsivi sponsam mihi eam assumere, et amator factus sum eam assumere, et amator factus sum formæ illius. formæ illius.

« Quinque autem ex eis erant fatuæ, « Quinque autem ex eis erant fatuæ, et quinque prudentes. » et quinque prudentes. »

Tangit hic differentiam in merito du- Tangit hic differentiam in merito du- pliciter secundum habitum intellectus, pliciter secundum habitum intellectus, et secundum habitum affectus. et secundum habitum affectus.

Secundum habitum quidem intelle- Secundum habitum quidem intelle- ctus, quia «Quinque ex eis erant fatuæ, » ctus, quia «Quinque ex eis erant fatuæ, » quæ destitutæ erant habitu intellectus. Fa- quæ destitutæ erant habitu intellectus. Fa- tuitas enim est, quando dissoluta lascivia tuitas enim est, quando dissoluta lascivia fertur quis ad sensibilia per animalitatem, fertur quis ad sensibilia per animalitatem, quam intra metas mentis spiritus rector quam intra metas mentis spiritus rector non continet et hæc fatuitas dicitur non continet et hæc fatuitas dicitur incontinentia: quando vis illecebrosæ incontinentia: quando vis illecebrosæ passionis a regimine sapientiæ abducit passionis a regimine sapientiæ abducit

1 Cf. I Reg. 11, 3, et Zachar. iv, 2. 1 Cf. I Reg. 11, 3, et Zachar. iv, 2.

2 Cf. Proverb. VII, 10 et 11. 2 Cf. Proverb. VII, 10 et 11.

119 119

motus corporis, et efficitur vaga, garrula, motus corporis, et efficitur vaga, garrula, quietis impatiens 2: cum ludentibus se quietis impatiens 2: cum ludentibus se miscens, et cum his qui in levitate ambu- miscens, et cum his qui in levitate ambu- lant, participem se præbens 3. Hanc enim lant, participem se præbens 3. Hanc enim virginem etiam vulgus fatuam consuevit virginem etiam vulgus fatuam consuevit appellare. Et Philosophus in VII Ethi- appellare. Et Philosophus in VII Ethi- corum dicit, quod « lusivus etiam est in- corum dicit, quod « lusivus etiam est in- continens. » Et in III Ethicorum: «< No- continens. » Et in III Ethicorum: «< No- << men incontinentiæ ad puerilia peccata << men incontinentiæ ad puerilia peccata « inferimus. » Quinque autem sunt, pro- « inferimus. » Quinque autem sunt, pro- pter quinque sensus delectabilia, in qui- pter quinque sensus delectabilia, in qui- bus fatuitates exercent. bus fatuitates exercent.

« Et quinque prudentes. » « Et quinque prudentes. »

Per oppositum. De quibus dicitur, Per oppositum. De quibus dicitur, Eccli. xiv, 22 Beatus vir qui in sapien- Eccli. xiv, 22 Beatus vir qui in sapien- tia morabitur, et qui in justitia sua me- tia morabitur, et qui in justitia sua me- ditabitur, et in sensu cogitabit circum- ditabitur, et in sensu cogitabit circum- spectionem Dei. Istæ enim prudentes di- spectionem Dei. Istæ enim prudentes di- cuntur, quia sensus reducunt ad justitiæ cuntur, quia sensus reducunt ad justitiæ meditationem, cum prudenter circumspi- meditationem, cum prudenter circumspi- ciunt, in quibus sensus suos occupare ciunt, in quibus sensus suos occupare debeant justitiam reducunt ad moran- debeant justitiam reducunt ad moran- dum in sapientia, cum sapientiæ ordi- dum in sapientia, cum sapientiæ ordi- nem et metas in nullo excedunt. nem et metas in nullo excedunt.

Vel, Quinque sunt, propter quinque Vel, Quinque sunt, propter quinque quæ vigorem perpetuæ integritatis con- quæ vigorem perpetuæ integritatis con- servant dum meditantur divinam in- servant dum meditantur divinam in- corruptionem, suæ integritatis causam : corruptionem, suæ integritatis causam : dum sinceritatis Angelicæ servant imagi- dum sinceritatis Angelicæ servant imagi- nem dum plenitudinis virginalis Christi nem dum plenitudinis virginalis Christi concupiunt decorem dum exemplo Vir- concupiunt decorem dum exemplo Vir- ginis matris ab omni inquinamento libe- ginis matris ab omni inquinamento libe- ram servant sanctitatem: dum ducibus ram servant sanctitatem: dum ducibus virginibus sacris, incoinquinati certami- virginibus sacris, incoinquinati certami- nis quod habent contra carnalia, evin- nis quod habent contra carnalia, evin- cunt mercedem. cunt mercedem.

: :

Deitatis igitur integritatem habent Deitatis igitur integritatem habent causam. Unde Augustinus dicit, quod causam. Unde Augustinus dicit, quod « Virginitas est in carne corruptibili in- « Virginitas est in carne corruptibili in- « corruptionis perpetuæ meditatio. » Ad « corruptionis perpetuæ meditatio. » Ad Hebr. VIII, 5 Vide, omnia facito secun- Hebr. VIII, 5 Vide, omnia facito secun- dum exemplar quod tibi ostensum est in dum exemplar quod tibi ostensum est in monte. Ideo, Levit. XIX, 2: Sancti estote, monte. Ideo, Levit. XIX, 2: Sancti estote, quia ego sanctus sum, hoc est, mundus. quia ego sanctus sum, hoc est, mundus.

3 Cf. Tob. 111, 17. 3 Cf. Tob. 111, 17.

120 120

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

I ad Corinth. vii, 34: Mulier innupta, I ad Corinth. vii, 34: Mulier innupta, et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. sancta corpore et spiritu.

Imaginis etiam Angelicæ virginitas est Imaginis etiam Angelicæ virginitas est æmulatrix. Et hoc fit, dum adeo indesi- æmulatrix. Et hoc fit, dum adeo indesi- nenter vultui Dei assistit, quod etiam nenter vultui Dei assistit, quod etiam ministrans circa thorum maritalem, con- ministrans circa thorum maritalem, con- nubia disponens et tractans non inquina- nubia disponens et tractans non inquina- tur. Sicut Raphael Angelus, Tob. VII et tur. Sicut Raphael Angelus, Tob. VII et VIII. Matth. xxII, 30: In resurrectione ne- VIII. Matth. xxII, 30: In resurrectione ne- que nubent, neque nubentur: sed erunt que nubent, neque nubentur: sed erunt sicut Angeli Dei in cœlo 1. Sapient. VII, sicut Angeli Dei in cœlo 1. Sapient. VII, 25 Nihil inquinatum in eam incurrit, 25 Nihil inquinatum in eam incurrit, propter suam munditiam : et hæc mundi- propter suam munditiam : et hæc mundi- tia multum necessaria est Prælatis, qui tia multum necessaria est Prælatis, qui ordinare debent actus carnalium, ut non ordinare debent actus carnalium, ut non polluantur ex ipsis. Et hoc proprie vo- polluantur ex ipsis. Et hoc proprie vo- catur coelibatus est enim delibatio mun- catur coelibatus est enim delibatio mun- ditiæ cœlestis. ditiæ cœlestis.

: :

Plenitudinis autem Christi concupiscunt Plenitudinis autem Christi concupiscunt decorem quando Verbum ita quiescit decorem quando Verbum ita quiescit in cordibus earum, quod carni mistum in cordibus earum, quod carni mistum habitat in eis effundens id quo Unige- habitat in eis effundens id quo Unige- nitum præfulget a Patre plenum gratiæ, nitum præfulget a Patre plenum gratiæ, et veritatis. Ita quod dicatur de ipsis: et veritatis. Ita quod dicatur de ipsis: Myrrha, et gutta et casia spirant a vesti- Myrrha, et gutta et casia spirant a vesti- mentis tuis, a domibus eburneis, scilicet mentis tuis, a domibus eburneis, scilicet castis ex quibus delectaverunt te divites castis ex quibus delectaverunt te divites filiæ regum nobiles in honore tuo 3. Et filiæ regum nobiles in honore tuo 3. Et illud Proverb. xXXI, 29: Multæ filiæ illud Proverb. xXXI, 29: Multæ filiæ congregaverunt divitias, tu, sola scilicet, congregaverunt divitias, tu, sola scilicet, supergressa es universas. supergressa es universas.

Exemplo autem Virginis matris ab Exemplo autem Virginis matris ab omni inquinamento liberam servant san- omni inquinamento liberam servant san- ctitatem, dum totum corpus spiritui man- ctitatem, dum totum corpus spiritui man- cipant, et spiritum Spiritui sancto subji- cipant, et spiritum Spiritui sancto subji- ciunt. Sic enim venit in eas Spiritus san- ciunt. Sic enim venit in eas Spiritus san- ctus, et virtus altissimi Filii Dei conceptum ctus, et virtus altissimi Filii Dei conceptum format in ipsis. Isa. xxvi, 18: A facie tua format in ipsis. Isa. xxvi, 18: A facie tua concepimus, et quasi parturivimus, et concepimus, et quasi parturivimus, et peperimus spiritum, scilicet salutis. Eccli. peperimus spiritum, scilicet salutis. Eccli. XXIV, 42: Inebriabo prati mei fructum. XXIV, 42: Inebriabo prati mei fructum. Ducibus autem virginibus sacris, in- Ducibus autem virginibus sacris, in- coinquinati certaminis præmium vincunt. coinquinati certaminis præmium vincunt. Sapient. IV, 2, dicitur, de casta genera- Sapient. IV, 2, dicitur, de casta genera- tione Et in perpetuum coronata triom- tione Et in perpetuum coronata triom-

1 Cf. Luc. xx, 35. 1 Cf. Luc. xx, 35.

2 Joan. 1, 14. 2 Joan. 1, 14.

phat, adversus carnem et sanguinem re- phat, adversus carnem et sanguinem re- sistens. I ad Corinth. vu, 34: Mulier sistens. I ad Corinth. vu, 34: Mulier innupta, et virgo cogitat quæ Domini innupta, et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. Hæc enim est illa, de qua dicitur, Genes. Hæc enim est illa, de qua dicitur, Genes. XXIV, 16: Virgo pulcherrima, et incog- XXIV, 16: Virgo pulcherrima, et incog- nita viro. Psal. XLIV, 15: Adducentur nita viro. Psal. XLIV, 15: Adducentur regi virgines post eam, proximæ ejus regi virgines post eam, proximæ ejus afferentur tibi. afferentur tibi.

Econtra fatuæ sunt, quæ diaboli habent Econtra fatuæ sunt, quæ diaboli habent integritatem in corpore, inferni semper integritatem in corpore, inferni semper plenæ igne et foetore, apparentiam exte- plenæ igne et foetore, apparentiam exte- rius Antichristi, spurcitias immundas rius Antichristi, spurcitias immundas mundi, et ad omnem virum capiuntur: mundi, et ad omnem virum capiuntur: quæ nunc in nullo nisi in exteriori opere, quæ nunc in nullo nisi in exteriori opere, tentationi libidinis resistentes. De quibus tentationi libidinis resistentes. De quibus dicitur, Isa. III, 16 et 17: quod elevatæ dicitur, Isa. III, 16 et 17: quod elevatæ sunt filiæ Sion..., et nutibus oculorum sunt filiæ Sion..., et nutibus oculorum ibant..., et composito gradu incedebant: ibant..., et composito gradu incedebant: et ideo decalvabit Dominus verticem et ideo decalvabit Dominus verticem filiarum Sion, et Dominus crinem earum filiarum Sion, et Dominus crinem earum nudabit. Thren. 1, 4: Virgines ejus nudabit. Thren. 1, 4: Virgines ejus squalidæ, et ipsa oppressa amaritudine. squalidæ, et ipsa oppressa amaritudine. Eccli, XLII, 11: Super filiam luxuriosam Eccli, XLII, 11: Super filiam luxuriosam confirma custodiam. Fatuitas enim est confirma custodiam. Fatuitas enim est virginis, gestum accipere meretricis, et virginis, gestum accipere meretricis, et habitum contra morem sanctarum virgi- habitum contra morem sanctarum virgi- num, spurcitias cordis contra sanctitatem num, spurcitias cordis contra sanctitatem gloriosæ Virginis, nihil habere gratiæ gloriosæ Virginis, nihil habere gratiæ saporis contra gratiæ plenitudinem, quæ saporis contra gratiæ plenitudinem, quæ est in Christo, ardere igne infernali libi- est in Christo, ardere igne infernali libi- dinis contra integritatem et sinceritatem dinis contra integritatem et sinceritatem angelicam, et sola et sterili integritate angelicam, et sola et sterili integritate corporis esse contentam, contra fœcun- corporis esse contentam, contra fœcun- dam incorruptionem divinam. Hæc enim, dam incorruptionem divinam. Hæc enim, sicut dicit Ambrosius, virgo corpore omni sicut dicit Ambrosius, virgo corpore omni devirginatur gestu, sensu, et cogitatione, devirginatur gestu, sensu, et cogitatione, lupanar diaboli existens. lupanar diaboli existens.

<< Sed quinque fatuæ, acceptis lam- << Sed quinque fatuæ, acceptis lam- padibus, non sumpserunt oleum se- padibus, non sumpserunt oleum se-

cum: cum:

Prudentes vero acceperunt oleum Prudentes vero acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus. » in vasis suis cum lampadibus. »

3 Psal. XLIV, 9. 3 Psal. XLIV, 9.

IN EVANG. MATTHÆI, XXV-5. IN EVANG. MATTHÆI, XXV-5.

Describit hic differentiam harum vir- Describit hic differentiam harum vir- ginum in affectu intellectum sequente. ginum in affectu intellectum sequente.

« Acceptis lampadibus » integritatis, « Acceptis lampadibus » integritatis, fidei et corporis. Istæ in sinistris manibus fidei et corporis. Istæ in sinistris manibus habebant lampades. Judicum, VII, 20, mi- habebant lampades. Judicum, VII, 20, mi- lites Gedeonis sinistris manibus tenebant lites Gedeonis sinistris manibus tenebant lampades: quia totum ad inanem gloriam lampades: quia totum ad inanem gloriam referebant, interius cum diabolo luxu- referebant, interius cum diabolo luxu- riantes. II Petr. 11, 14: Pellicientes ani- riantes. II Petr. 11, 14: Pellicientes ani- mas instabiles. mas instabiles.

: :

«Non sumpserunt oleum, » pietatis in «Non sumpserunt oleum, » pietatis in affectu gloriæ, in testimonio conscien- affectu gloriæ, in testimonio conscien- tie illustrationis in intentione: charita- tie illustrationis in intentione: charita- tis in amplexu Dei: misericordiæ in com- tis in amplexu Dei: misericordiæ in com- passione proximi. Pietas enim ungit: passione proximi. Pietas enim ungit: testimonium conscientiæ exhilarat: recta testimonium conscientiæ exhilarat: recta intentio totam vitam illuminat: charitas intentio totam vitam illuminat: charitas impinguat et misericordia superenatat: impinguat et misericordia superenatat: quæ quinque habet olei natura. Hoc quæ quinque habet olei natura. Hoc oleum non sumpserunt « secum, » quia oleum non sumpserunt « secum, » quia hæc per laudem quæsiverunt in alio, hæc per laudem quæsiverunt in alio, et non in seipsis. Eccli. xx, 13: Gratiæ et non in seipsis. Eccli. xx, 13: Gratiæ fatuorum effundentur. Osee, XII, 1 : fatuorum effundentur. Osee, XII, 1 : Oleum in Ægyptum ferebat. Oleum in Ægyptum ferebat.

« Prudentes vero. » « Prudentes vero. »

Dictæ prudentes, quia sibi providentes, Dictæ prudentes, quia sibi providentes, « acceperunt oleum, » unctionem Spiri- « acceperunt oleum, » unctionem Spiri- tus, Isa. LX1, 1: Eo quod unxerit Domi- tus, Isa. LX1, 1: Eo quod unxerit Domi- nus me. Psal. XLIV, 8: Unxit te Deus, nus me. Psal. XLIV, 8: Unxit te Deus, Deus tuus, oleo lætitiæ præ consortibus Deus tuus, oleo lætitiæ præ consortibus tuis. Hilaritatem cordis in devotione, tuis. Hilaritatem cordis in devotione, Psal. CII, 15: Ut exhilaret faciem in oleo. Psal. CII, 15: Ut exhilaret faciem in oleo. Fomentam lucis in boni exempli osten- Fomentam lucis in boni exempli osten- sione, Zachariæ, IV, 14: Isti sunt duo sione, Zachariæ, IV, 14: Isti sunt duo filii olei, scilicet splendoris, qui assi- filii olei, scilicet splendoris, qui assi- stunt dominatori universæ terræ. Pin- stunt dominatori universæ terræ. Pin- guedinem devotionis, Judicum, 1x, 9, guedinem devotionis, Judicum, 1x, 9, dicit oliva Numquid possum deserere dicit oliva Numquid possum deserere pinguedinem meam, qua et dii utun- pinguedinem meam, qua et dii utun- tur, et homines, et venire, per vanam tur, et homines, et venire, per vanam gloriam scilicet, ut inter ligna irra- gloriam scilicet, ut inter ligna irra- tionabilia promovear in laude hominum? tionabilia promovear in laude hominum? Ubertatem gratiæ, Jerem. XI, 16: Oli- Ubertatem gratiæ, Jerem. XI, 16: Oli- vam uberem, pulchram, fructiferam, spe- vam uberem, pulchram, fructiferam, spe- ciosam vocavit Dominus nomen tuum. ciosam vocavit Dominus nomen tuum.

Hæ prudentes virgines « acceperunt Hæ prudentes virgines « acceperunt oleum. » Ad Galat. VI, 4: Opus suum oleum. » Ad Galat. VI, 4: Opus suum

121 121

probet unusquisque, et sic in semetipso probet unusquisque, et sic in semetipso tantum gloriam habebit, et non in al- tantum gloriam habebit, et non in al-

tero. tero.

« In vasis suis, » hoc est, in cordibus. « In vasis suis, » hoc est, in cordibus. Unde, IV Reg. 1v, 5, uxori Prophetæ Unde, IV Reg. 1v, 5, uxori Prophetæ filii offerebant vasa, et illa infundebat. filii offerebant vasa, et illa infundebat. II ad Corinth. iv, 7: Habemus thesaurum II ad Corinth. iv, 7: Habemus thesaurum istum in vasis fictilibus: ut sublimitas istum in vasis fictilibus: ut sublimitas non sit ex nobis. non sit ex nobis.

« Cum lampadibus, » fidei integritate « Cum lampadibus, » fidei integritate quoad credenda, et corporis munditia quoad credenda, et corporis munditia quoad castitatem. quoad castitatem.

Hæ igitur quinque dicuntur: « Acce- Hæ igitur quinque dicuntur: « Acce- perunt » enim per meritorum conser- perunt » enim per meritorum conser- vationem, « oleum, » per pietatis affe- vationem, « oleum, » per pietatis affe- ctionem, « secum, » per propriam ædifi- ctionem, « secum, » per propriam ædifi- cationem, « in vasis suis, » per cordium cationem, « in vasis suis, » per cordium custodiam, « cum lampadibus, » per ex- custodiam, « cum lampadibus, » per ex- teriorem munditiam: quæ omnia defi- teriorem munditiam: quæ omnia defi- ciunt fatuis, præter ultimum, quod va- ciunt fatuis, præter ultimum, quod va- num est sine aliis. Proverb. xxi, 20: num est sine aliis. Proverb. xxi, 20: Thesaurus desiderabilis, et oleum in ha- Thesaurus desiderabilis, et oleum in ha- bitaculo justi: et imprudens homo dis- bitaculo justi: et imprudens homo dis- sipabit illud. sipabit illud.

« Moram autem faciente sponso, « Moram autem faciente sponso, dormitaverunt omnes et dormierunt. >> dormitaverunt omnes et dormierunt. >>

Hic tangitur conformitas istarum vir- Hic tangitur conformitas istarum vir- ginum in perseverando. Et dicuntur duo, ginum in perseverando. Et dicuntur duo, scilicet dilatio judicii, et surrepens dor- scilicet dilatio judicii, et surrepens dor- mitatio ex dilatione judicii causata. mitatio ex dilatione judicii causata.

De primo dicit: « Moram autem fa- De primo dicit: « Moram autem fa- ciente sponso, » hoc est, differente judi- ciente sponso, » hoc est, differente judi- cium. Supra, xxiv, 48: Moram facit do- cium. Supra, xxiv, 48: Moram facit do- minus meus venire. Et objicitur contra minus meus venire. Et objicitur contra hoc, Jacob. v, 9: Ecce judex ante ja- hoc, Jacob. v, 9: Ecce judex ante ja- nuam assistit. Apocal. xx, 7: Ecce ve- nuam assistit. Apocal. xx, 7: Ecce ve- nio velociter. Isa. XLVI, 13: Prope feci nio velociter. Isa. XLVI, 13: Prope feci justitiam meam, non elongabitur, et sa- justitiam meam, non elongabitur, et sa- lus mea non morabitur. Isa. xiv, 1: lus mea non morabitur. Isa. xiv, 1: Prope est ut veniat tempus ejus, et dies Prope est ut veniat tempus ejus, et dies ejus non elongabuntur. RESPONSIO: Re- ejus non elongabuntur. RESPONSIO: Re- spectu æternitatis prope est: sed respe- spectu æternitatis prope est: sed respe- ctu desiderii sanctorum et irrisionis pec- ctu desiderii sanctorum et irrisionis pec- catorum longe est. De desiderio sancto- catorum longe est. De desiderio sancto- rum, Apocal. vi, 10: Usquequo, Domine, rum, Apocal. vi, 10: Usquequo, Domine, (sanctus et verus) non judicas, et non (sanctus et verus) non judicas, et non

122 122

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vindicas sanguinem nostrum de iis qui vindicas sanguinem nostrum de iis qui habitant in terra ? Psal. xi, 1: Usque- habitant in terra ? Psal. xi, 1: Usque- quo, Domine, oblivisceris me in finem? quo, Domine, oblivisceris me in finem? De irrisione peccatorum, qui non cre- De irrisione peccatorum, qui non cre- dunt venturum, eo quod ita diu differ- dunt venturum, eo quod ita diu differ- tur, dicentes illud epist. II Petr. 111, 4: tur, dicentes illud epist. II Petr. 111, 4: Ex quo patres dormierunt, omnia sic Ex quo patres dormierunt, omnia sic perseverant. Isa. XXVIII, 10: Irriserunt perseverant. Isa. XXVIII, 10: Irriserunt prophetas mandata Domini nuntiantes et prophetas mandata Domini nuntiantes et dixerunt Manda, remanda: manda, dixerunt Manda, remanda: manda, remanda: exspecta, reexspecta: exspecta, remanda: exspecta, reexspecta: exspecta, reexspecta: modicum ibi, modicum ibi. reexspecta: modicum ibi, modicum ibi. Contra quod dicitur, Habacuc, 11, 3: Contra quod dicitur, Habacuc, 11, 3: Si moram fecerit, exspecta illum: quia Si moram fecerit, exspecta illum: quia veniens veniet, et non tardabit. Sponsus veniens veniet, et non tardabit. Sponsus autem est Christus. Psal. XVIII, 6: Ipse autem est Christus. Psal. XVIII, 6: Ipse tamquam sponsus procedens de thalamo tamquam sponsus procedens de thalamo suo. Et qua ratione sit sponsus, supra suo. Et qua ratione sit sponsus, supra dictum est. dictum est.

Sequitur: Sequitur:

« Dormitaverunt omnes. » « Dormitaverunt omnes. »

Dupliciter exponitur. Dormitare enim Dupliciter exponitur. Dormitare enim est languore destitui: et dormire, corpo- est languore destitui: et dormire, corpo- raliter mori. Joan. xi, 11: Lazarus ami- raliter mori. Joan. xi, 11: Lazarus ami- cus noster dormit. Somnus enim est mors, cus noster dormit. Somnus enim est mors, eo quod mortui sunt suscitandi sicut eo quod mortui sunt suscitandi sicut dormientes. Daniel. XII, 2: Multi de his dormientes. Daniel. XII, 2: Multi de his qui dormiunt in terræ pulvere, etc. Psal. qui dormiunt in terræ pulvere, etc. Psal. CXXVI, 2 Cum dederit dilectis suis som- CXXVI, 2 Cum dederit dilectis suis som-

пит. пит.

Alio modo secundum Chrysostomum: Alio modo secundum Chrysostomum: « Dormitaverunt omnes, » præ exspecta- « Dormitaverunt omnes, » præ exspecta- tionis tædio. Psal. cxvin, 28: Dormitavit tionis tædio. Psal. cxvin, 28: Dormitavit anima mea præ tædio: confirma me, anima mea præ tædio: confirma me,

etc. etc.

« Et dormierunt, » « Et dormierunt, »

Somno ignaviæ et torporis a bono Somno ignaviæ et torporis a bono opere. Proverb. VI, 9 et 10: Usquequo, opere. Proverb. VI, 9 et 10: Usquequo, piger, dormies ?... paululum dormies, piger, dormies ?... paululum dormies, paululum dormitabis. I ad Corinth. xv, paululum dormitabis. I ad Corinth. xv, 34 Evigilate, justi. Ignorantiam enim 34 Evigilate, justi. Ignorantiam enim Dei quidam habent usque nunc. Osee, Dei quidam habent usque nunc. Osee, VII, 6: Tota nocte dormivit coquens eos. VII, 6: Tota nocte dormivit coquens eos.

1 Cf. Matth. XXIV, 31 et seq. 1 Cf. Matth. XXIV, 31 et seq.

« Media autem nocte clamor factus « Media autem nocte clamor factus est. » est. »

Hic tangitur præoccupans eos in som- Hic tangitur præoccupans eos in som- no judicium. Et tanguntur tria, scilicet no judicium. Et tanguntur tria, scilicet citatio, præparatio ad veniendum, et in- citatio, præparatio ad veniendum, et in- troitus. Citatio est æqualis fatuarum et troitus. Citatio est æqualis fatuarum et prudentium: præparatio partim æqualls prudentium: præparatio partim æqualls et partim differens: introitus ex toto et partim differens: introitus ex toto inæqualis et differens. inæqualis et differens.

De citatione dicit tria esse circa judi- De citatione dicit tria esse circa judi- cium, scilicet quod improvisum, quod cium, scilicet quod improvisum, quod apertum, quod peremptorie citatorium. apertum, quod peremptorie citatorium.

Quod improvisum, quia « media autem Quod improvisum, quia « media autem nocte, » hoc est, mediis tenebris ignoran- nocte, » hoc est, mediis tenebris ignoran- tiæ. Sapient. xvi, 14 et 15: Cum quietum tiæ. Sapient. xvi, 14 et 15: Cum quietum silentium contineret omnia, et nox in suo silentium contineret omnia, et nox in suo cursu medium iter haberet, omnipotens cursu medium iter haberet, omnipotens sermo tuus, Domine, venit. Supra autem sermo tuus, Domine, venit. Supra autem dictum est, quod non pro qualitate tem- dictum est, quod non pro qualitate tem- poris, sed pro obscuritate improvisionis poris, sed pro obscuritate improvisionis horæ judicii dicitur istud : quia, I ad Thes- horæ judicii dicitur istud : quia, I ad Thes-

sal. sal.

V, 2: Dies Domini sicut fur, in nocte V, 2: Dies Domini sicut fur, in nocte ita veniet. Sapient. xvII, 5: Ignis nulla ita veniet. Sapient. xvII, 5: Ignis nulla vis poterat illis lumen præbere, nec side- vis poterat illis lumen præbere, nec side- rum limpidæ flammæ illuminare poterant rum limpidæ flammæ illuminare poterant illam noctem horrendam. Hieronymus illam noctem horrendam. Hieronymus dicit, quod traditio Hebræorum est, quod dicit, quod traditio Hebræorum est, quod media nocte futura sit judicii dies: quando, media nocte futura sit judicii dies: quando, Exod. x, 29, Pascha celebratum est, eo Exod. x, 29, Pascha celebratum est, eo quod essent ab exterminatore Angelo li- quod essent ab exterminatore Angelo li- berati qui media nocte transivit per do- berati qui media nocte transivit per do- mos Ægyptiorum. Unde dicit se opinari, mos Ægyptiorum. Unde dicit se opinari, quod traditio apostolica fuerit, quod in quod traditio apostolica fuerit, quod in vigilia Paschæ populus a laudibus divi- vigilia Paschæ populus a laudibus divi- nis ante medium noctis dimittendus non nis ante medium noctis dimittendus non fuerit, ut hora qua liberati sunt ab ex- fuerit, ut hora qua liberati sunt ab ex- terminatore, per Christi Resurrectionem terminatore, per Christi Resurrectionem dimitterentur: tunc securi Pascha cele- dimitterentur: tunc securi Pascha cele- braturi. Psal. CXVIII, 62: Media nocte braturi. Psal. CXVIII, 62: Media nocte surgebam ad confitendum tibi. surgebam ad confitendum tibi.

« Clamor factus est. » « Clamor factus est. »

Fragoris mundi, et vocationis angeli- Fragoris mundi, et vocationis angeli- cæ, et vocis Christi. De quibus, Supra cæ, et vocis Christi. De quibus, Supra dictum est. Isa. VI, 4: Commota sunt dictum est. Isa. VI, 4: Commota sunt

IN EVANG. MATTHÆI, XXV-7, 8., IN EVANG. MATTHÆI, XXV-7, 8.,

superliminaria cardinum a voce cla- superliminaria cardinum a voce cla- mantis. Joan. v, 25: Mortui audient vo- mantis. Joan. v, 25: Mortui audient vo- cem Filii Dei. cem Filii Dei.

« Ecce sponsus venit, exite obviam « Ecce sponsus venit, exite obviam ei. » ei. »

In ista peremptoria citatione duo dicit, In ista peremptoria citatione duo dicit, scilicet, adventum sponsi, et citationem. scilicet, adventum sponsi, et citationem.

Adventus sponsi exprimitur, cum di- Adventus sponsi exprimitur, cum di- cit: «Ecce sponsus venit. » Daniel. vn, cit: «Ecce sponsus venit. » Daniel. vn, 13: Filius hominis venit, et usque ad 13: Filius hominis venit, et usque ad antiquum dierum pervenit, et in con- antiquum dierum pervenit, et in con- spectu ejus obtulerunt eum. spectu ejus obtulerunt eum.

« Exite obviam ei. » Ecce citatio. « Exite obviam ei. » Ecce citatio. Amos, iv, 12 Præparare in occursum Amos, iv, 12 Præparare in occursum Dei tui, Israel. Iste autem exitus est vo- Dei tui, Israel. Iste autem exitus est vo- catio obviam Christo in aera: sicut dici- catio obviam Christo in aera: sicut dici- tur, I ad Thessal. IV, 17: Simul rapiemur tur, I ad Thessal. IV, 17: Simul rapiemur

cum illis in nulibus. obviam Christo in cum illis in nulibus. obviam Christo in aera, et sic semper cum Domino eri- aera, et sic semper cum Domino eri-

mus. mus.

« Tunc surrexerunt omnes virgines « Tunc surrexerunt omnes virgines illæ, et ornaverunt lampades suas. » illæ, et ornaverunt lampades suas. »

Ecce ad veniendum præparatio, in Ecce ad veniendum præparatio, in qua in aliquo sunt similes, et in aliquo qua in aliquo sunt similes, et in aliquo dissimiles. Dicit autem tria: et in primis dissimiles. Dicit autem tria: et in primis duobus sunt similes, et in tertio dissimi- duobus sunt similes, et in tertio dissimi- les. Primum est communis resurrectio: les. Primum est communis resurrectio: secundum est communis conscientiarum secundum est communis conscientiarum ad defendendum se præparatio: tertium ad defendendum se præparatio: tertium est differens conscientiarum excusatio. est differens conscientiarum excusatio.

De primo dicit: « Tunc surrexerunt De primo dicit: « Tunc surrexerunt omnes,» ad auditum vocis et clamoris. omnes,» ad auditum vocis et clamoris. Joan. v, 25 Venit hora..., quando mor- Joan. v, 25 Venit hora..., quando mor- tui audient vocem Filii Dei: et qui au- tui audient vocem Filii Dei: et qui au- dierint, vivent. I ad Corinth. xv, 52: dierint, vivent. I ad Corinth. xv, 52: Canet enim tuba, et mortui resurgent Canet enim tuba, et mortui resurgent incorrupti. « Virgines, » in integritate incorrupti. « Virgines, » in integritate fidei, et castitatis corporalis (quæ sunt fidei, et castitatis corporalis (quæ sunt communia bonis et malis). Quia, sicut communia bonis et malis). Quia, sicut dicitur, Jacob. II, 19: Dæmones credunt, dicitur, Jacob. II, 19: Dæmones credunt, et contremiscunt. et contremiscunt.

« Et ornaverunt, » hoc est, orna- « Et ornaverunt, » hoc est, orna- menta virtutum, prout potuerunt, quæ- menta virtutum, prout potuerunt, quæ- siverunt. Judith, x, 4: Omnis ista com- siverunt. Judith, x, 4: Omnis ista com-

423 423

positio non ex libidine, sed ex virtute positio non ex libidine, sed ex virtute pendebat. Et iste ornatus est in con- pendebat. Et iste ornatus est in con- scientiæ pulchra defensione, a culpæ ob- scientiæ pulchra defensione, a culpæ ob- jectione. Ad Roman. n, 15 et 16: Inter jectione. Ad Roman. n, 15 et 16: Inter se invicem cogitationibus accusantibus, se invicem cogitationibus accusantibus, aut etiam defendentibus, in die, cum ju- aut etiam defendentibus, in die, cum ju- dicabit Deus occulta hominum secun- dicabit Deus occulta hominum secun- dum Evangelium meum. Propter istum dum Evangelium meum. Propter istum ornatum dicit Apostolus, I ad Corinth. ornatum dicit Apostolus, I ad Corinth. 1v, 5, quod illuminabit abscondita tene- 1v, 5, quod illuminabit abscondita tene- brarum, et manifestabit consilia cor- brarum, et manifestabit consilia cor- dium: et tunc laus erit unicuique a Deo. dium: et tunc laus erit unicuique a Deo. Quidquid enim pulchri ornatus in con- Quidquid enim pulchri ornatus in con- scientiis tam bonorum quam malorum, scientiis tam bonorum quam malorum, commendabitur a lumine judicis. commendabitur a lumine judicis.

« Lampades suas, » hoc est, conscien- « Lampades suas, » hoc est, conscien- tias, vel corda sua. Ideo enim dicitur, tias, vel corda sua. Ideo enim dicitur, Psal. cxxxi, 17: Paravi lucernam Chri- Psal. cxxxi, 17: Paravi lucernam Chri- sto meo. Luc. xv, 8: Accendit lucernam, sto meo. Luc. xv, 8: Accendit lucernam, et everrit domum, et quærit diligenter, et everrit domum, et quærit diligenter, donec inveniat. Lampades enim parare, donec inveniat. Lampades enim parare, est corda lumini judicis accendenda, et est corda lumini judicis accendenda, et illuminanda exhibere ut in eis aperte illuminanda exhibere ut in eis aperte luceat omne quod gesserunt. Everrere luceat omne quod gesserunt. Everrere autem et quærere diligenter est sollicite autem et quærere diligenter est sollicite volvere quid dignum lumine judicis in volvere quid dignum lumine judicis in corde inveniatur. corde inveniatur.

« Fatuæ autem sapientibus dixerunt: « Fatuæ autem sapientibus dixerunt: Date nobis de oleo vestro, quia lampa- Date nobis de oleo vestro, quia lampa- des nostræ exstinguuntur. » des nostræ exstinguuntur. »

Ecce tertium, in quo est differentia. Ecce tertium, in quo est differentia. Tanguntur autem duo. Primum est de- Tanguntur autem duo. Primum est de- ceptio fiduciæ fatuarum, secundum est ceptio fiduciæ fatuarum, secundum est prudentium humilitas et veritas. prudentium humilitas et veritas.

In deceptione fatuarum tria notantur, In deceptione fatuarum tria notantur, scilicet fiduciæ vanæ deceptio, commu- scilicet fiduciæ vanæ deceptio, commu- nicationis bonorum alienorum petitio, et nicationis bonorum alienorum petitio, et imperfectionis propriæ confessio. imperfectionis propriæ confessio.

Dicit ergo « Fatuæ autem,» videntes Dicit ergo « Fatuæ autem,» videntes se fiduciam non habere in exteriori mun- se fiduciam non habere in exteriori mun- ditia, et solius fidei integritate, « sapien- ditia, et solius fidei integritate, « sapien- tibus dixerunt. » Simile quid est, Sa- tibus dixerunt. » Simile quid est, Sa- pient. v, 3: Hi sunt quos habuimus ali- pient. v, 3: Hi sunt quos habuimus ali- quando in derisum, etc. Et sequitur,y. 5 : quando in derisum, etc. Et sequitur,y. 5 : Ecce quomodo computati sunt inter filios Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei et inter Sanctos sors illorum est. Dei et inter Sanctos sors illorum est.

124 124

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

«< Date nobis de oleo vestro. » «< Date nobis de oleo vestro. »

Ecce petitio communicationis alieni Ecce petitio communicationis alieni boni. Sensus enim est: Communicate boni. Sensus enim est: Communicate nobis de bonis, in quibus conscientiæ nobis de bonis, in quibus conscientiæ vestræ abundant tarde commemorantes vestræ abundant tarde commemorantes illud Apostoli, II ad Corinth. VIII, 14: illud Apostoli, II ad Corinth. VIII, 14:

miserabilis, et pauper, et cæcus, et nu- miserabilis, et pauper, et cæcus, et nu- dus. dus.

« «

Responderunt prudentes, dicen- Responderunt prudentes, dicen- tes: Ne forte non sufficiat nobis et vo- tes: Ne forte non sufficiat nobis et vo-

Illorum abundantia vestræ inopiæ sit bis, ite potius ad vendentes, et emite Illorum abundantia vestræ inopiæ sit bis, ite potius ad vendentes, et emite

supplementum, ut æqualitas fiat. Psal. supplementum, ut æqualitas fiat. Psal. Lxxv, 6: Dormierunt somnum suum: et Lxxv, 6: Dormierunt somnum suum: et nihil invenerunt omnes viri divitiarum nihil invenerunt omnes viri divitiarum in manibus suis. Viri enim divitiarum in manibus suis. Viri enim divitiarum sunt illi, qui in imperfectis et informibus sunt illi, qui in imperfectis et informibus bonis exterioris munditiæ se putant suf- bonis exterioris munditiæ se putant suf- ficere. Job, xxvi, 19: Dives cum dor- ficere. Job, xxvi, 19: Dives cum dor- mierit, nihil secum auferet: aperiet ocu- mierit, nihil secum auferet: aperiet ocu- los suos, et nihil inveniet. Proverb. xx, los suos, et nihil inveniet. Proverb. xx, 4 Mendicabit æstate et non dabitur illi. 4 Mendicabit æstate et non dabitur illi.

« Quia lampades nostræ exstinguun- « Quia lampades nostræ exstinguun- tur. » tur. »

Ecce confessio insufficientiæ. Lampa- Ecce confessio insufficientiæ. Lampa- des enim exstingui, est conscientias ab des enim exstingui, est conscientias ab interni boni lumine destitui. Job, xxi, 17: interni boni lumine destitui. Job, xxi, 17: Quoties lucerna impiorum exstinguetur, Quoties lucerna impiorum exstinguetur, et superveniet eis inundatio, et dolo- et superveniet eis inundatio, et dolo- res dividet furoris sui ? Econtra de forti res dividet furoris sui ? Econtra de forti muliere dicitur, Proverb. xxx1, 18: Non muliere dicitur, Proverb. xxx1, 18: Non exstinguetur in nocte lucerna ejus. Joan. exstinguetur in nocte lucerna ejus. Joan. v, 35 Ille erat lucerna ardens et lu- v, 35 Ille erat lucerna ardens et lu- cens. Sed illis accidit sicut Heli, I Reg. cens. Sed illis accidit sicut Heli, I Reg. III, 2 et 3, quod non vidit lucernam Dei, III, 2 et 3, quod non vidit lucernam Dei, antequam exstingueretur. Non enim pri- antequam exstingueretur. Non enim pri- mo providerunt thesauros olei in vasis : mo providerunt thesauros olei in vasis : nec consideraverunt lampades, antequam nec consideraverunt lampades, antequam coram judice exstinctas conspexerunt. coram judice exstinctas conspexerunt.

Dicunt autem, « exstinguuntur, » et Dicunt autem, « exstinguuntur, » et non exstinctæ sunt: ut notetur, quod non exstinctæ sunt: ut notetur, quod bonum informe ante adventum judicis bonum informe ante adventum judicis in oculis earum fulsit multum: unde in oculis earum fulsit multum: unde laudes (alias, lampades) quæsiverunt.Sed laudes (alias, lampades) quæsiverunt.Sed lumine judicis discutiente quod ad lau- lumine judicis discutiente quod ad lau- dem hominis factum fuerat, exstingui dem hominis factum fuerat, exstingui coepit et offuscari. Daniel. V, 27: Inven- coepit et offuscari. Daniel. V, 27: Inven- tus es minus habens. Apocal. 111, 17: tus es minus habens. Apocal. 111, 17: Dicis Quod dives sum, et locupletatus, Dicis Quod dives sum, et locupletatus, et nullius egeo et nescis quia miser es, et et nullius egeo et nescis quia miser es, et

vobis. » vobis. »

Ista prudentium responsio, est propriæ Ista prudentium responsio, est propriæ humilitatis ostensio: et peccati fatuarum humilitatis ostensio: et peccati fatuarum oblique facta exprobratio. oblique facta exprobratio.

Et ideo dicit « Responderunt pru- Et ideo dicit « Responderunt pru- dentes, » ex prudentia sua providentes, dentes, » ex prudentia sua providentes, « dicentes. » Simile quid, Job, v, 1: « dicentes. » Simile quid, Job, v, 1: Voca ergo, si est qui tibi respondeat, et Voca ergo, si est qui tibi respondeat, et ad aliquem sanctorum convertere. ad aliquem sanctorum convertere.

« Ne forte non sufficiat nobis et « Ne forte non sufficiat nobis et vobis. » vobis. »

Non est diffidentiæ, vel avaritiæ re- Non est diffidentiæ, vel avaritiæ re- sponsio. Ad Hebr. XIII, 5: Sint mores sponsio. Ad Hebr. XIII, 5: Sint mores sine avaritia, contenti præsentibus: ipse sine avaritia, contenti præsentibus: ipse enim dixit: Non te deseram, neque dere- enim dixit: Non te deseram, neque dere- linquam. Sed humilitatis est, et verita- linquam. Sed humilitatis est, et verita- tis. Humilitatem enim notant, dicentes: tis. Humilitatem enim notant, dicentes: « Ne forte non sufficiat nobis. » IV Reg. « Ne forte non sufficiat nobis. » IV Reg. IV, 2: Non habeo ancilla tua nisi quid- IV, 2: Non habeo ancilla tua nisi quid- quam in domo mea, nisi parum olei, quo quam in domo mea, nisi parum olei, quo ungar. Veritatis autem est, quod dicunt. ungar. Veritatis autem est, quod dicunt. «Non sufficiat nobis et vobis. » Nulli «Non sufficiat nobis et vobis. » Nulli enim suffragantur aliena, qui cum alie- enim suffragantur aliena, qui cum alie- nis non habet propria: quia sicut in se- nis non habet propria: quia sicut in se- quentibus ejusdem capituli dicitur, y. 29: quentibus ejusdem capituli dicitur, y. 29: Omni habenti dabitur, et abundabit: ei Omni habenti dabitur, et abundabit: ei autem qui non habet, etiam id quod vi- autem qui non habet, etiam id quod vi- detur habere, auferetur ab eo. Unde di- detur habere, auferetur ab eo. Unde di- citur, Jerem. vi, 16, et x1, 14, et xiv, citur, Jerem. vi, 16, et x1, 14, et xiv, 11: Noli orare pro populo hoc... quia 11: Noli orare pro populo hoc... quia non exaudiam te. Ad Roman. xiv, 12: non exaudiam te. Ad Roman. xiv, 12: Unusquisque nostrum pro se rationem Unusquisque nostrum pro se rationem

reddet Deo. reddet Deo.

<< Ite potius ad vendentes, et emite << Ite potius ad vendentes, et emite vobis. » vobis. »

Non est consilium, sed oblique repræ- Non est consilium, sed oblique repræ-

Jo Jo

IN EVANG. MATTHÆI, XXV-10, 11, 12. IN EVANG. MATTHÆI, XXV-10, 11, 12.

hendunt vitam præteritam: oleum enim hendunt vitam præteritam: oleum enim est laus humani favoris demulcens, quod est laus humani favoris demulcens, quod omnibus bonis suis semper emere a ven- omnibus bonis suis semper emere a ven- dente mundo consueverunt. Eccle. VII, dente mundo consueverunt. Eccle. VII, 6: Melius est a sapiente corripi, quam 6: Melius est a sapiente corripi, quam stultorum adulatione decipi. Psal. CXL, stultorum adulatione decipi. Psal. CXL, 5: Corripiet me justus in misericordia, 5: Corripiet me justus in misericordia, et increpabit me: oleum autem peccato- et increpabit me: oleum autem peccato- ris non impinguet caput meum. Isa. III, ris non impinguet caput meum. Isa. III, 12 Popule meus, qui te beatum dicunt, 12 Popule meus, qui te beatum dicunt, ipsi te decipiunt, et viam gressuum tuo- ipsi te decipiunt, et viam gressuum tuo- rum dissipant. rum dissipant.

« Dum autem irent emere, venit « Dum autem irent emere, venit sponsus: et quæ paratæ erant intrave- sponsus: et quæ paratæ erant intrave- runt cum eo ad nuptias, et clausa est runt cum eo ad nuptias, et clausa est janua. » janua. »

Hic tangitur in toto differens introitus. Hic tangitur in toto differens introitus. Et tanguntur tria: occupatio fatuarum Et tanguntur tria: occupatio fatuarum cum sponso veniente, et introitus pru- cum sponso veniente, et introitus pru- dentium, et perpetua exclusio fatuarum. dentium, et perpetua exclusio fatuarum. Occupatio fatuarum tangitur, cum dici- Occupatio fatuarum tangitur, cum dici- tur: «Dum irent emere. » Ire autem est tur: «Dum irent emere. » Ire autem est conatu cordis adhuc laudes humanas conatu cordis adhuc laudes humanas quærere quia in qua voluntate peccati quærere quia in qua voluntate peccati quis moritur, in ea semper permanebit. quis moritur, in ea semper permanebit. Unde, Supra, VII, 23: Discedite a me, Unde, Supra, VII, 23: Discedite a me, qui operamini iniquitatem. Ezechiel. qui operamini iniquitatem. Ezechiel. XXXII, 27 Descenderunt in infernum cum XXXII, 27 Descenderunt in infernum cum armis suis..., et fuerunt iniquitates eo- armis suis..., et fuerunt iniquitates eo- rum in ossibus eorum. Eccli. XXVII, 2: rum in ossibus eorum. Eccli. XXVII, 2: Inter medium venditionis et emptionis Inter medium venditionis et emptionis angustiabitur peccatum. angustiabitur peccatum.

« Venit sponsus. » « Venit sponsus. »

Tangitur prudentium introitus: et di- Tangitur prudentium introitus: et di- cuntur tria, scilicet sponsi adventus, cuntur tria, scilicet sponsi adventus, prudentium introitus, et ostii conclusio. prudentium introitus, et ostii conclusio.

Dicit igitur quod illis adhuc in emp- Dicit igitur quod illis adhuc in emp- tione laudis occupatis, « venit sponsus, » tione laudis occupatis, « venit sponsus, » illuminans abscondita tenebrarum, et illuminans abscondita tenebrarum, et ostendens illas adhuc hominibus velle ostendens illas adhuc hominibus velle placere et ideo Christi ancillas non placere et ideo Christi ancillas non

Ad Galat. 1, 10: Si adhuc hominibus place- Ad Galat. 1, 10: Si adhuc hominibus place-

125 125

esse 1. Ezechiel. XLIII, 2: Terra splende- esse 1. Ezechiel. XLIII, 2: Terra splende- bat a majestate ejus. « Et quæ paratæ bat a majestate ejus. « Et quæ paratæ erant,» soli Deo placere desiderantes, et erant,» soli Deo placere desiderantes, et in oleo lætitiæ abundantes, et lucernas in oleo lætitiæ abundantes, et lucernas ardentes per charitatis lucem in manibus ardentes per charitatis lucem in manibus habentes. Cantic. VIII, 6: Lampades ejus habentes. Cantic. VIII, 6: Lampades ejus lampades ignis atque flammarum. Luc. lampades ignis atque flammarum. Luc. XII, 36: Similes hominibus exspectanti- XII, 36: Similes hominibus exspectanti- bus dominum suum, non vagantibus ad bus dominum suum, non vagantibus ad quærendos favores hominum. quærendos favores hominum.

« Intraverunt cum eo. » Infra, eodem, « Intraverunt cum eo. » Infra, eodem, . 21 et 23: Intra in gaudium Domini . 21 et 23: Intra in gaudium Domini tui. Isa. xxvi, 2: Aperite portas, et in- tui. Isa. xxvi, 2: Aperite portas, et in- grediatur gens justa, custodiens verita- grediatur gens justa, custodiens verita-

tem. tem.

« Ad nuptias,» scilicet conjunctionis « Ad nuptias,» scilicet conjunctionis Dei cum spiritu hominis. Apocal. xix, 7: Dei cum spiritu hominis. Apocal. xix, 7: Venerunt nuptiæ Agni, et uxor ejus præ- Venerunt nuptiæ Agni, et uxor ejus præ- paravit se. paravit se.

« Et clausa est janua, » repagula ini- « Et clausa est janua, » repagula ini- quitatis fatuarum. Luc. XI, 7: Ostium quitatis fatuarum. Luc. XI, 7: Ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili. Ezechiel. XLIV, 2: Porta hæc cubili. Ezechiel. XLIV, 2: Porta hæc clausa erit: non aperietur. Apocal. 111, clausa erit: non aperietur. Apocal. 111, 7: Aperit, et nemo claudit: claudit, et 7: Aperit, et nemo claudit: claudit, et nemo aperit. Janua enim regni, quæ nemo aperit. Janua enim regni, quæ modo poenitentibus aperitur, tunc etiam modo poenitentibus aperitur, tunc etiam lugentibus clauditur. lugentibus clauditur.

« Novissime vero veniunt et reliquæ « Novissime vero veniunt et reliquæ virgines, dicentes: Domine, Domine, virgines, dicentes: Domine, Domine, aperi nobis. aperi nobis.

At ille respondens, ait: Amen dico At ille respondens, ait: Amen dico vobis, nescio vos. >> vobis, nescio vos. >>

Hic tangitur perpetua fatuarum exclu- Hic tangitur perpetua fatuarum exclu- sio in tribus in tempore adventus sui, in sio in tribus in tempore adventus sui, in postulatione, et in exclusione. postulatione, et in exclusione.

De primo dicit: «Novissime vero ve- De primo dicit: «Novissime vero ve- niunt, » quando serus est adventus: niunt, » quando serus est adventus: tunc veniunt per desiderium salutis, tunc veniunt per desiderium salutis, cum adhuc vigeat in eis affectus iniqui- cum adhuc vigeat in eis affectus iniqui- tatis. Eccli. v, 8 et 9: Non tardes con- tatis. Eccli. v, 8 et 9: Non tardes con- verti ad Dominum, et ne differas de die verti ad Dominum, et ne differas de die in diem subito enim veniet ira illius, in diem subito enim veniet ira illius,

rem, Christi servus non essem. rem, Christi servus non essem.

11 11

12 12

126 126

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et in tempore vindictæ disperdet te. Isa. et in tempore vindictæ disperdet te. Isa. XXXVIII, 18: Vivens, vivens ipse confi- XXXVIII, 18: Vivens, vivens ipse confi-

tebitur tibi, tebitur tibi,

<< Dicentes: Domine, Domine, ape- << Dicentes: Domine, Domine, ape- ris nobis. » ris nobis. »

non non

: :

Ecce vana de Dei misericordia præ- Ecce vana de Dei misericordia præ- sumptio. Egregia quidem confessio in sumptio. Egregia quidem confessio in nomine Domini et hoc ipsum nomen nomine Domini et hoc ipsum nomen Domini repetitum magnæ fidei est indi- Domini repetitum magnæ fidei est indi- cium sed quia tertio Dominum per opus cium sed quia tertio Dominum per opus confitentur, excluduntur. Simile, confitentur, excluduntur. Simile, Supra, vu, 22 Domine, Domine, nonne Supra, vu, 22 Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in no- in nomine tuo prophetavimus, et in no- mine tuo dæmonia ejecimus, et in nomi- mine tuo dæmonia ejecimus, et in nomi- ne tuo virtutes multas fecimus? Ad Ti- ne tuo virtutes multas fecimus? Ad Ti- tum, 1, 16 Confitentur se nosse Deum, tum, 1, 16 Confitentur se nosse Deum, factis autem negant. Isa. xxix, 13, et factis autem negant. Isa. xxix, 13, et Matth. xv, 8 Populus hic labiis me ho- Matth. xv, 8 Populus hic labiis me ho- norat. Istæ virgines fatuæ sunt sicut Scri- norat. Istæ virgines fatuæ sunt sicut Scri- bæ et Pharisæi hypocritæ, extra, et non bæ et Pharisæi hypocritæ, extra, et non intus pulchræ. Supra, v, 20: Nisi abun- intus pulchræ. Supra, v, 20: Nisi abun- daverit justitia vestra plus quam Scri- daverit justitia vestra plus quam Scri- barum et Pharisæorum, non intrabitis barum et Pharisæorum, non intrabitis in regnum cælorum. in regnum cælorum.

« «

Aperi nobis. » Aperi nobis. »

Desiderium enim habent salutis, quam- Desiderium enim habent salutis, quam- vis adhuc perseveret in eis emptio vanæ vis adhuc perseveret in eis emptio vanæ laudis. Sed quia sponso roganti cordis laudis. Sed quia sponso roganti cordis januam non aperuerunt, ideo rogatus januam non aperuerunt, ideo rogatus januam regni non aperit. Isa. 1, 15: januam regni non aperit. Isa. 1, 15: Cum multiplicaveritis orationem, non Cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam. Thren. 111, 8: Cum clamave- exaudiam. Thren. 111, 8: Cum clamave-

ro, ro,

meam. meam.

et rogavero, exclusit orationem et rogavero, exclusit orationem

Et hoc est, quod sequitur: Et hoc est, quod sequitur:

« At ille respondens ait, » « At ille respondens ait, »

Obfirmante justitia januam: « Amen Obfirmante justitia januam: « Amen dico vobis, nescio vos. » II ad Timoth. dico vobis, nescio vos. » II ad Timoth. 11, 19 Cognovit Dominus qui sunt ejus. 11, 19 Cognovit Dominus qui sunt ejus. Supra, VII, 23 Confitebor illis : Quia Supra, VII, 23 Confitebor illis : Quia numquam novi vos. numquam novi vos.

« Vigilate itaque, quia nescitis diem, « Vigilate itaque, quia nescitis diem, neque horam. » neque horam. »

Conclusio est intenta ex omnibus præ- Conclusio est intenta ex omnibus præ- inductis. Infra, XXVI, 41: Vigilate et inductis. Infra, XXVI, 41: Vigilate et orate, ut non intretis in tentationem. orate, ut non intretis in tentationem.

Et subdit causam vigilantiæ: « Quia Et subdit causam vigilantiæ: « Quia nescitis diem,» hoc est, temporis quali- nescitis diem,» hoc est, temporis quali- tatem utrum in die, vel in nocte. << Ne- tatem utrum in die, vel in nocte. << Ne- que horam, » quoad quantitatis tempo- que horam, » quoad quantitatis tempo- ris determinationem. Apocal. XVI, 15: ris determinationem. Apocal. XVI, 15: Ecce venio sicut fur. I ad Thessal. v, Ecce venio sicut fur. I ad Thessal. v, 3 Cum dixerint: Pax et securitas, tunc 3 Cum dixerint: Pax et securitas, tunc repentinus superveniet eis interitus, sicut repentinus superveniet eis interitus, sicut dolor in utero habenti, et non effu- dolor in utero habenti, et non effu- gient. gient.

« Sicut enim homo peregre profi- « Sicut enim homo peregre profi- ciscens, vocavit servos suos. » ciscens, vocavit servos suos. »

Hic inducitur tertia et ultima parabola, Hic inducitur tertia et ultima parabola, quæ est ad admonitionem activorum, qui quæ est ad admonitionem activorum, qui talenta Domini receperunt. talenta Domini receperunt.

Et habet partes tres, scilicet bonorum Et habet partes tres, scilicet bonorum commissionem, et ex commissis negotia- commissionem, et ex commissis negotia- tionem, et ex commissis et lucratis Do- tionem, et ex commissis et lucratis Do- mini cum eis positam rationem. Et hæc mini cum eis positam rationem. Et hæc patent in littera plane. patent in littera plane.

In commissione tria sunt providentia In commissione tria sunt providentia committentis, debitum ejus cui commit- committentis, debitum ejus cui commit- titur, et utilitas commissi. titur, et utilitas commissi.

Providentia enim est, quod sua Domi- Providentia enim est, quod sua Domi- nus interim, dum abesset, multiplicari nus interim, dum abesset, multiplicari voluit. Et ideo tria dicit: hominem vocat a voluit. Et ideo tria dicit: hominem vocat a ratione providentiæ, peregre profici- ratione providentiæ, peregre profici- scentem ratione absentiæ, vocantem ser- scentem ratione absentiæ, vocantem ser- vos ratione benevolentiæ. vos ratione benevolentiæ.

Dicit ergo « Sicut homo, » providens Dicit ergo « Sicut homo, » providens ex ratione. Supra, v, 23: Judex tradet ex ratione. Supra, v, 23: Judex tradet te ministro et sequitur, y. 26: Non te ministro et sequitur, y. 26: Non exies inde, donec reddas novissimum exies inde, donec reddas novissimum quadrantem. Supra, XVIII, 25: Simile quadrantem. Supra, XVIII, 25: Simile est regnum cælorum homini qui voluit est regnum cælorum homini qui voluit rationem ponere cum servis suis. rationem ponere cum servis suis.