10 10

42 42

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lemnitatem 1. lemnitatem 1.

pit nobis Dominus. Propter hoc Judæi gent, eo quod non sint qui veniant ad so- pit nobis Dominus. Propter hoc Judæi gent, eo quod non sint qui veniant ad so- dicuntur fæces. Isa. XLIX, 6: Parum est dicuntur fæces. Isa. XLIX, 6: Parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Jacob, et fæces Israel convertendas: Jacob, et fæces Israel convertendas: ecce dedi te in lucem gentium, ut sis sa- ecce dedi te in lucem gentium, ut sis sa- lus mea usque ad extremum terræ. lus mea usque ad extremum terræ.

«<lte ergo ad exitus viarum, et quos- «<lte ergo ad exitus viarum, et quos- cumque inveneritis, vocate ad nup- cumque inveneritis, vocate ad nup-

tias. tias.

Et egressi servi ejus in vias, con- Et egressi servi ejus in vias, con- gregaverunt omnes quos invenerunt, gregaverunt omnes quos invenerunt, malos et bonos, et impletæ sunt nup- malos et bonos, et impletæ sunt nup- tiæ discumbentium. » tiæ discumbentium. »

Ecce vocatio Gentium. Et dicuntur Ecce vocatio Gentium. Et dicuntur duo injunctio vocationis, et obedientia duo injunctio vocationis, et obedientia

servorum. servorum.

Injunctio continet tria: unde vocan- Injunctio continet tria: unde vocan- tur, et quam generaliter, et ad quid. tur, et quam generaliter, et ad quid.

Dicit enim « Ite. » Luc. x, 3: Ite, Dicit enim « Ite. » Luc. x, 3: Ite, ecce ego mitto vos. Joan. xv, 16: Posui ecce ego mitto vos. Joan. xv, 16: Posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fru- vos ut eatis, et fructum afferatis, et fru-

ctus vester maneat. ctus vester maneat.

« Ad exitus viarum, » hoc est, ad « Ad exitus viarum, » hoc est, ad omnes vitæ professiones et actus. Je- omnes vitæ professiones et actus. Je- rem. III, 2 In viis sedebas, exspectans rem. III, 2 In viis sedebas, exspectans eos. Proverb. I, 20 Sapientia foris eos. Proverb. I, 20 Sapientia foris clamitat, in plateis dat vocem suam. clamitat, in plateis dat vocem suam. Job, xxxi, 4 Ipse considerat vias meas, Job, xxxi, 4 Ipse considerat vias meas, et cunctos gressus meos dinumerat. et cunctos gressus meos dinumerat.

«Et quoscumque inveneritis.» Sapient. «Et quoscumque inveneritis.» Sapient. VI, 8: Pusillum et magnum ipse fecit, VI, 8: Pusillum et magnum ipse fecit, et æqualiter cura est illi de omnibus. et æqualiter cura est illi de omnibus. Job, 111, 19 Parvus et magnus ibi sunt, Job, 111, 19 Parvus et magnus ibi sunt, et servus liber a domino suo. Psal. cxIII, et servus liber a domino suo. Psal. cxIII, 13 Pusillis cum majoribus. Ad Galat. 13 Pusillis cum majoribus. Ad Galat. III, 28 Non est Judæus, neque Græcus: III, 28 Non est Judæus, neque Græcus: non est servus, neque liber: non est ma- non est servus, neque liber: non est ma- sculus, neque foemina. sculus, neque foemina.

« Vocate ad nuptias. » Isa. xxx, 29: « Vocate ad nuptias. » Isa. xxx, 29: Canticum erit vobis sicut nox sanctifica- Canticum erit vobis sicut nox sanctifica- tæ solemnitatis: et lætitia cordis sicut qui tæ solemnitatis: et lætitia cordis sicut qui pergit cum tibia, ut intret in montem pergit cum tibia, ut intret in montem Domini. Sed, heu! hodie viæ Sion lu- Domini. Sed, heu! hodie viæ Sion lu-

1 Thren. I, 4. 1 Thren. I, 4.

« Et egressi servi, etc. » « Et egressi servi, etc. »

Servorum hic tangitur obedientia, et Servorum hic tangitur obedientia, et Ordinis Prædicatorum egressus. Isa. Ordinis Prædicatorum egressus. Isa. XXVII, 6 Qui ingrediuntur impetu ad XXVII, 6 Qui ingrediuntur impetu ad Jacob, florebit et germinabit Israel, et Jacob, florebit et germinabit Israel, et implebunt faciem orbis semine. Psal. implebunt faciem orbis semine. Psal. CXXVI, 4: Sicut sagittæ in manu poten- CXXVI, 4: Sicut sagittæ in manu poten- tis, ita filii excussorum. Est autem tis, ita filii excussorum. Est autem egressus de Judæa ad Gentium vias. egressus de Judæa ad Gentium vias. Cantic. VII, 11 Egrediamur in agrum, Cantic. VII, 11 Egrediamur in agrum, commoremur in villis. commoremur in villis.

« Congregaverunt, » in unum cor, et « Congregaverunt, » in unum cor, et unam animam, et unum baptisma, et unam animam, et unum baptisma, et unam fidem, et unum spiritum, et unius unam fidem, et unum spiritum, et unius religionis professionem, « omnes quos religionis professionem, « omnes quos invenerunt. » Psal. XLIX, 5: Congregate invenerunt. » Psal. XLIX, 5: Congregate illi sanctos ejus, qui ordinant testamen- illi sanctos ejus, qui ordinant testamen- tum ejus super sacrificia. Genes. XLIX, tum ejus super sacrificia. Genes. XLIX, 2: Congregamini, et audite, filii Jacob, 2: Congregamini, et audite, filii Jacob, audite Israel patrem vestrum. audite Israel patrem vestrum.

« Bonos et malos. » Boni sunt politi- « Bonos et malos. » Boni sunt politi- cis virtutibus præditi, mali autem vitio- cis virtutibus præditi, mali autem vitio- si. Unde, Act. x, 2, de Cornelio dicitur, si. Unde, Act. x, 2, de Cornelio dicitur, quod erat vir religiosus, ac timens quod erat vir religiosus, ac timens Deum cum omni domo sua, faciens ele- Deum cum omni domo sua, faciens ele- emosynas multas plebi. De Job, i, 1: emosynas multas plebi. De Job, i, 1: Vir simplex, et rectus, ac timens Deum Vir simplex, et rectus, ac timens Deum et recedens a malo. Supra, x, 47: Si- et recedens a malo. Supra, x, 47: Si- mile est regnum cælorum sagenæ missæ mile est regnum cælorum sagenæ missæ in mare, et ex omni genere piscium con- in mare, et ex omni genere piscium con- greganti. Ecclesia enim præsens congre- greganti. Ecclesia enim præsens congre- gat bonos et malos infernus tantum gat bonos et malos infernus tantum malos, et coelum tantum bonos. Psal. malos, et coelum tantum bonos. Psal. LXXXVI, 5: Memor ero Rahab et Baby- LXXXVI, 5: Memor ero Rahab et Baby- lonis, scientium me: ecce alienigenæ, et lonis, scientium me: ecce alienigenæ, et Tyrus, et populus Æthiopum, hi fue- Tyrus, et populus Æthiopum, hi fue- runt illic. runt illic.

: :

« Et impletæ sunt nuptiæ discumben- « Et impletæ sunt nuptiæ discumben- tium. »Act. XIII, 48: Crediderunt quot- tium. »Act. XIII, 48: Crediderunt quot- quot erant præordinati ad vitam æter- quot erant præordinati ad vitam æter- nam. Hæc enim impletio non est nisi nam. Hæc enim impletio non est nisi perfecta Ecclesiæ per mundum dilatatio : perfecta Ecclesiæ per mundum dilatatio : domus enim nuptialis mundus est, ut fiat domus enim nuptialis mundus est, ut fiat

11 11

IN EVANG. MATTHÆI, XXII-11, 12. IN EVANG. MATTHÆI, XXII-11, 12.

quod dicitur, Malach. 1, 11: Ab ortu quod dicitur, Malach. 1, 11: Ab ortu solis usque ad occasum, magnum est solis usque ad occasum, magnum est nomen meum in gentibus: et in omni nomen meum in gentibus: et in omni loco sacrificatur, et offertur nomini meo loco sacrificatur, et offertur nomini meo oblatio munda. Psal. cx, 3 : A solis oblatio munda. Psal. cx, 3 : A solis ortu usque ad occasum, laudabile nomen ortu usque ad occasum, laudabile nomen Domini. Domini.

« Intravit autem rex ut videret dis- « Intravit autem rex ut videret dis- cumbentes et vidit ibi hominem cumbentes et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali. non vestitum veste nuptiali.

Et ait illi Amice, quomodo huc Et ait illi Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptia- intrasti non habens vestem nuptia- lem? At ille obmutuit. » lem? At ille obmutuit. »

Ecce vocatorum discretio. Et habet Ecce vocatorum discretio. Et habet quinque particulas, sive versus : in pri- quinque particulas, sive versus : in pri- mo continetur visitatio per discussio- mo continetur visitatio per discussio- nem in secundo, reatus inventio per nem in secundo, reatus inventio per actuum ponderationem: in tertio, red- actuum ponderationem: in tertio, red- argutio per peccati objectionem : in argutio per peccati objectionem : in quarto, condemnatio per suppliciorum quarto, condemnatio per suppliciorum interminationem: in quinto, in similibus interminationem: in quinto, in similibus judicii informatio per discipulorum in- judicii informatio per discipulorum in- structionem. Et hæc per ordinem jacent structionem. Et hæc per ordinem jacent in littera. in littera.

De primo dicit, quod « intravit, » per De primo dicit, quod « intravit, » per inquisitionem, « ut videret, » per famæ, inquisitionem, « ut videret, » per famæ, et confessionis, et testimonii veritatem, et confessionis, et testimonii veritatem, « discumbentes, » in Ecclesia pabulum « discumbentes, » in Ecclesia pabulum accipientes, et sacramentis communican- accipientes, et sacramentis communican- tes et sic intrat adhuc in bono Prælato, tes et sic intrat adhuc in bono Prælato, quando visitat. Genes. xxxvi, 14: Va- quando visitat. Genes. xxxvi, 14: Va- de, et vide si cuncta prospera sint erga de, et vide si cuncta prospera sint erga fratres tuos, et pecora : et renuntia mihi fratres tuos, et pecora : et renuntia mihi quid agatur. Psal. LVIII, 6: Intende ad quid agatur. Psal. LVIII, 6: Intende ad visitandas omnes gentes: non miserearis visitandas omnes gentes: non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem. omnibus qui operantur iniquitatem.

« Et vidit, » per actuum ponderatio- « Et vidit, » per actuum ponderatio- nem, «ibi hominem: » si fidem infor- nem, «ibi hominem: » si fidem infor- mem non haberet, bestia vocaretur. Un- mem non haberet, bestia vocaretur. Un- de, I ad Corinth. xv, 32: Ad bestias de, I ad Corinth. xv, 32: Ad bestias pugnavi Ephesi. pugnavi Ephesi.

« Non vestitum veste nuptiali, » quod « Non vestitum veste nuptiali, » quod est vestimentum charitatis, et honestæ est vestimentum charitatis, et honestæ conversationis. Daniel. vi, 10 Judi- conversationis. Daniel. vi, 10 Judi- cium sedit, et libri aperti sunt. I ad Co- cium sedit, et libri aperti sunt. I ad Co-

43 43

rinth. iv, 5: Veniet Dominus, qui et il- rinth. iv, 5: Veniet Dominus, qui et il- luminabit abscondita tenebrarum, et luminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc manifestabit consilia cordium : et tunc laus erit unicuique a Deo. De veste au- laus erit unicuique a Deo. De veste au- tem nuptiali, Isa. LXI, 10: Induit me tem nuptiali, Isa. LXI, 10: Induit me Dominus vestimentis salutis, et indu- Dominus vestimentis salutis, et indu- mento justitiæ circumdedit me. mento justitiæ circumdedit me.

« Et ait illi,» « Et ait illi,»

Increpando, objiciens actuum turpitu- Increpando, objiciens actuum turpitu- dinem« Amice. » Eccli. xxxvII, 1: dinem« Amice. » Eccli. xxxvII, 1: Est amicus solo nomine amicus. Simile, Est amicus solo nomine amicus. Simile, Infra, xxvi, 50 Amice, ad quid veni- Infra, xxvi, 50 Amice, ad quid veni- sti? « Quomodo huc,» ad numerum fide- sti? « Quomodo huc,» ad numerum fide- lium, et sacramentorum participationem, lium, et sacramentorum participationem, ad ecclesiasticum officium vel beneficium, ad ecclesiasticum officium vel beneficium, « intrasti ? » Judicum, XVIII, 3: Quis te « intrasti ? » Judicum, XVIII, 3: Quis te huc adduxit? quid hic agis ? quam ob huc adduxit? quid hic agis ? quam ob causam huc venire voluisti ? Isa. XXII, causam huc venire voluisti ? Isa. XXII, 16 Quid tu hic, aut quasi quis hic ? 16 Quid tu hic, aut quasi quis hic ? « Non habens vestem nuptialem. » « Non habens vestem nuptialem. » Sophon. 1, 8 Visitabo super omnes qui Sophon. 1, 8 Visitabo super omnes qui induti sunt veste peregrina. Ad Ephes. induti sunt veste peregrina. Ad Ephes. 1v, 24 Induite novum hominem, qui se- 1v, 24 Induite novum hominem, qui se- cundum Deum creatus est in justitia, et cundum Deum creatus est in justitia, et sanctitate veritatis. « At ille, » redar- sanctitate veritatis. « At ille, » redar- guente conscientia, « obmutuit. » Isa. guente conscientia, « obmutuit. » Isa. xxxvi, 15: Quid dicam, aut quid re- xxxvi, 15: Quid dicam, aut quid re- spondebit mihi, cum ipse fecerit ? Job, spondebit mihi, cum ipse fecerit ? Job, IX, 3 Si voluerit contendere cum eo, IX, 3 Si voluerit contendere cum eo, non poterit ei respondere unum pro mil- non poterit ei respondere unum pro mil- le. Propter hoc dicitur, Eccle. 1x, 8: le. Propter hoc dicitur, Eccle. 1x, 8: Omni tempore sint vestimenta tua can- Omni tempore sint vestimenta tua can- dida, et oleum de capite tuo non defi- dida, et oleum de capite tuo non defi- ciat. ciat.

Sic quæretur a Prælatis : Quomodo Sic quæretur a Prælatis : Quomodo huc intrasti? Quomodo vixisti ? et, Quo- huc intrasti? Quomodo vixisti ? et, Quo- modo rexisti? et, Quomodo intrasti non modo rexisti? et, Quomodo intrasti non veniens per ostium? Joan. x, 1: Qui non veniens per ostium? Joan. x, 1: Qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed intrat per ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro. ascendit aliunde, ille fur est et latro. Quomodo vixisti ? Zachar. xi, 17: 0 Quomodo vixisti ? Zachar. xi, 17: 0 pastor, et idolum, derelinquens gregem. pastor, et idolum, derelinquens gregem. Amos, vi, 4 et seq. Qui dormitis in Amos, vi, 4 et seq. Qui dormitis in lectis eburneis, et lascivitis in stratis lectis eburneis, et lascivitis in stratis vestris qui comeditis agnum de grege, vestris qui comeditis agnum de grege, et vitulos de medio armenti: qui canitis et vitulos de medio armenti: qui canitis ad vocem psalterii, sicut David putave- ad vocem psalterii, sicut David putave-

13 13

14 14

44 44

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

runt se habere vasa cantici: bibentes runt se habere vasa cantici: bibentes vinum in phialis, et optimo unguento vinum in phialis, et optimo unguento delibuti, et nihil patiebantur super con- delibuti, et nihil patiebantur super con- tritione Joseph. Dormire in lecto ebur- tritione Joseph. Dormire in lecto ebur- neo, est resolutum esse in voto castita- neo, est resolutum esse in voto castita- tis quia ebur castitatem significat. La- tis quia ebur castitatem significat. La- scivire in stratis, est transgredi metas scivire in stratis, est transgredi metas voluptatis, turpitudinis libidine per in- voluptatis, turpitudinis libidine per in- cestum et pluralitatem fœminarum, et cestum et pluralitatem fœminarum, et hujusmodi. Quomodo rexisti? Isa. xiv, hujusmodi. Quomodo rexisti? Isa. xiv, 20 Tu terram tuam disperdidisti, tu 20 Tu terram tuam disperdidisti, tu populum tuum occidisti. Jerem. XIII, 20: populum tuum occidisti. Jerem. XIII, 20: Ubi est grex qui datus est tibi, pecus in- Ubi est grex qui datus est tibi, pecus in- clytum tuum? Jerem. xxxIII, 13: Ad- clytum tuum? Jerem. xxxIII, 13: Ad- huc transibunt greges ad manum nume- huc transibunt greges ad manum nume- rantis, ait Dominus. Contra omnia hæc rantis, ait Dominus. Contra omnia hæc dicit bonus pastor. Genes. xxx1, 38, et dicit bonus pastor. Genes. xxx1, 38, et seq. Viginti annis fui tecum. Oves tuæ seq. Viginti annis fui tecum. Oves tuæ et capræ steriles non fuerunt, arietes et capræ steriles non fuerunt, arietes gregis tui non comedi : nec captum a gregis tui non comedi : nec captum a bestia ostendi tibi, ego damnum omne bestia ostendi tibi, ego damnum omne reddebam quidquid furto peribat, a me reddebam quidquid furto peribat, a me exigebas. Die noctuque æstu urebar et exigebas. Die noctuque æstu urebar et gelu, fugiebatque somnus ab oculis gelu, fugiebatque somnus ab oculis

meis. meis.

: :

<< Tunc dixit rex ministris: Ligatis << Tunc dixit rex ministris: Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus, in tenebras exteriores: ibi erit fletus, et stridor dentium. et stridor dentium.

Multi enim sunt vocati, pauci vero Multi enim sunt vocati, pauci vero electi. » electi. »

« Tunc dixit rex ministris, » Angelis « Tunc dixit rex ministris, » Angelis bonis, qui faciunt hoc imperio : et ma- bonis, qui faciunt hoc imperio : et ma- lis, qui faciunt hoc ministerio. Supra, lis, qui faciunt hoc ministerio. Supra, XIII, 49 et 50 Exibunt Angeli, et sepa- XIII, 49 et 50 Exibunt Angeli, et sepa- rabunt malos de medio justorum, et rabunt malos de medio justorum, et mittent eos in caminum ignis. mittent eos in caminum ignis.

Dicit autem triplicis pœnæ intermina- Dicit autem triplicis pœnæ intermina- tionem. Prima notat impossibilitatem tionem. Prima notat impossibilitatem redeundi ad gratiam: secunda dicit ex- redeundi ad gratiam: secunda dicit ex- clusionem a gloria et tertia, cruciatum clusionem a gloria et tertia, cruciatum in gehenna. in gehenna.

Dicit igitur: «Ligatis, » obligatione Dicit igitur: «Ligatis, » obligatione reatus, «< pedibus,» affectus et intelle- reatus, «< pedibus,» affectus et intelle- ctus, « et manibus, » potestatibus ope- ctus, « et manibus, » potestatibus ope-

randi. Isa. xxxvIII, 11: Non adspiciam randi. Isa. xxxvIII, 11: Non adspiciam hominem ultra, et habitatorem quietis. hominem ultra, et habitatorem quietis. Job, VII, 7 Non revertetur oculus meus, Job, VII, 7 Non revertetur oculus meus, ut videat bona. Proverb. v, 22 Iniqui- ut videat bona. Proverb. v, 22 Iniqui- tates suæ capiunt impium, et funibus tates suæ capiunt impium, et funibus peccatorum suorum constringitur. In peccatorum suorum constringitur. In oratione Manassæ, circa medium: Incur- oratione Manassæ, circa medium: Incur- vatus sum multo vinculo ferreo,... et vatus sum multo vinculo ferreo,... et non est respiratio mihi. non est respiratio mihi.

« Mittite eum in tenebras exteriores : » « Mittite eum in tenebras exteriores : » a luce gloriæ separate, in carcerem in- a luce gloriæ separate, in carcerem in- ferni projicite tenebrosum: interiores ferni projicite tenebrosum: interiores enim tenebras in ignorantia Dei secum enim tenebras in ignorantia Dei secum habuit. Job, III, 6, 4: Noctem illam te- habuit. Job, III, 6, 4: Noctem illam te- nebrosus turbo possideat,... et non illu- nebrosus turbo possideat,... et non illu- stretur lumine. Isa. xxvi, 10: Miserea- stretur lumine. Isa. xxvi, 10: Miserea- mur impio,... et non videbit gloriam mur impio,... et non videbit gloriam Domini. Psal. XLVIII, 20 Introibit us- Domini. Psal. XLVIII, 20 Introibit us- que in progenies patrum suorum : et us- que in progenies patrum suorum : et us- que in æternum non videbit lumen. que in æternum non videbit lumen.

« Ibi erit fletus et stridor dentium. » « Ibi erit fletus et stridor dentium. » Idem, Supra, VIII, 12, et xшI, 42 et 50, et Idem, Supra, VIII, 12, et xшI, 42 et 50, et Luc. XIII, 28. Infra, xxiv, 50, et xxv, 30. Luc. XIII, 28. Infra, xxiv, 50, et xxv, 30. Job, XXIV, Job, XXIV, 19 Ad nimium calorem 19 Ad nimium calorem transibunt ab aquis nivium. transibunt ab aquis nivium.

<< Multi enim sunt vocati. » << Multi enim sunt vocati. »

Discipulos informat: quia enim unum Discipulos informat: quia enim unum tantum abjecerat, propter hoc illius for- tantum abjecerat, propter hoc illius for- mam indicat potius quam personam. mam indicat potius quam personam. Quicumque enim vocati sunt, gratiæ Quicumque enim vocati sunt, gratiæ electionis non corcordantes per vitam, electionis non corcordantes per vitam, sunt sicut ille qui abjectus est. sunt sicut ille qui abjectus est.

« Pauci vero electi. » Eccli. 1, 15: « Pauci vero electi. » Eccli. 1, 15: Stultorum infinitus est numerus. Stultorum infinitus est numerus.

« Tunc abeuntes Pharisæi, consi- « Tunc abeuntes Pharisæi, consi- lium inierunt ut caperent eum in ser- lium inierunt ut caperent eum in ser-

mone. mone.

Et mittunt ei discipulos suos cum Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis dicentes. » Herodianis dicentes. »

Hic incipit agere de tentatione qua Do- Hic incipit agere de tentatione qua Do- minum tentant, et se merito esse repro- minum tentant, et se merito esse repro-

bandos ostendunt. Et tangit tres per or- bandos ostendunt. Et tangit tres per or- dinem tentationes. Prima est de veritate dinem tentationes. Prima est de veritate

15 15

16 16

IN EVANG. MATTHÆI, XXII-15, 16. IN EVANG. MATTHÆI, XXII-15, 16.

45 45

fusio, quasi parum instructis et vincen- fusio, quasi parum instructis et vincen- tibus discipulis, major sit gloria. Secun- tibus discipulis, major sit gloria. Secun- do, conjungunt Herodianos: ut si au- do, conjungunt Herodianos: ut si au- diant loqui contra Cæsarem, indignentur, diant loqui contra Cæsarem, indignentur, et statim capiant. Tertio, quia per hoc et statim capiant. Tertio, quia per hoc utramque videbantur habere partem et utramque videbantur habere partem et Judæorum et gentilium, ut si fieret tu- Judæorum et gentilium, ut si fieret tu- multus, omnes essent pro eis. Sunt au- multus, omnes essent pro eis. Sunt au- tem Herodiani, non qui Herodem Chri- tem Herodiani, non qui Herodem Chri-

judicii et justitiæ: secunda, de veritate judicii et justitiæ: secunda, de veritate fidei et doctrinæ tertia, de veritate vi- fidei et doctrinæ tertia, de veritate vi- tæ et gratiæ. Et omnia patent in littera. tæ et gratiæ. Et omnia patent in littera. Primam Pharisæi, secundam Sadducæi, Primam Pharisæi, secundam Sadducæi, tertiam legis doctores perficiunt. Prima tertiam legis doctores perficiunt. Prima revincitur cum increpatione hypocrisis, revincitur cum increpatione hypocrisis, secunda cum objurgatione erroris, ter- secunda cum objurgatione erroris, ter- tia cum quæstione de nativitate Redem- tia cum quæstione de nativitate Redem- ptoris. ptoris. In prima duo continentur, tentatio vi- stum esse crediderunt, quod nusquam In prima duo continentur, tentatio vi- stum esse crediderunt, quod nusquam delicet, et tentantium revictio. delicet, et tentantium revictio.

Tentatio autem habet duo malitiam Tentatio autem habet duo malitiam tentantium, et tentationis dolosum mo- tentantium, et tentationis dolosum mo- dum. dum.

Circa primum tria sunt: malum cogi- Circa primum tria sunt: malum cogi- tatum, dolosum factum, et fictum com- tatum, dolosum factum, et fictum com- mendationis verbum. mendationis verbum.

Malum cogitatum tripliciter exaggera- Malum cogitatum tripliciter exaggera- tur per veritatis aversionem, per studii tur per veritatis aversionem, per studii malignitatem, per intentionis perversita- malignitatem, per intentionis perversita-

tem. tem.

Veritatis aversio tangitur per hoc quod Veritatis aversio tangitur per hoc quod dicit «Tunc, » eadem die, « abeuntes dicit «Tunc, » eadem die, « abeuntes Pharisæi,» per veritatis aversionem. Sa- Pharisæi,» per veritatis aversionem. Sa- pient. 1, 2 et 3: Estimata est afflictio pient. 1, 2 et 3: Estimata est afflictio exitus illorum, et quod a nobis est iter ex- exitus illorum, et quod a nobis est iter ex- terminium. Intelligentes enim veritatem, terminium. Intelligentes enim veritatem, averterunt auditum. II ad Timoth. iv, 4: averterunt auditum. II ad Timoth. iv, 4: A veritate quidem auditum avertent, ad A veritate quidem auditum avertent, ad fabulas autem convertentur. fabulas autem convertentur.

« Consilium inierunt. » Ecce studium « Consilium inierunt. » Ecce studium malignitatis. Isa. vi, 10: Inite consi- malignitatis. Isa. vi, 10: Inite consi- lium, et dissipabitur: loquimini verbum, lium, et dissipabitur: loquimini verbum, et non fiet. Apocal. xvII, 13: Hi unum et non fiet. Apocal. xvII, 13: Hi unum consilium habent, et virtutem et potesta- consilium habent, et virtutem et potesta- tem suam bestiæ tradent. Job, xii, 17: tem suam bestiæ tradent. Job, xii, 17: Adducit consiliarios in stultum finem, et Adducit consiliarios in stultum finem, et judices in stuporem. judices in stuporem.

» »

« Ut Jesum caperent in sermone. « Ut Jesum caperent in sermone. Ecce perversitas intentionis. Proverb. Ecce perversitas intentionis. Proverb. 1, 17 Frustra jacitur rete ante oculos 1, 17 Frustra jacitur rete ante oculos pennatorum. Supra, xx, 15: An oculus pennatorum. Supra, xx, 15: An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? tuus nequam est, quia ego bonus sum ?

« Et mittunt ei. »> « Et mittunt ei. »>

Dolus est in opere tripliciter: quia Dolus est in opere tripliciter: quia « mittunt discipulos,» tamen a se in- « mittunt discipulos,» tamen a se in- structos, ut discipulis victis non sit con- structos, ut discipulis victis non sit con-

legitur sed cum Judæa facta fuerit tri- legitur sed cum Judæa facta fuerit tri- butaria sub Cæsare Augusto, sicut legi- butaria sub Cæsare Augusto, sicut legi- tur, Luc. 1, 5, Herodes, Antipatris filius, tur, Luc. 1, 5, Herodes, Antipatris filius, alienigena et proselytus, præpositus est alienigena et proselytus, præpositus est tributis a Romanis, et adjuncta est ei tributis a Romanis, et adjuncta est ei cohors italica, quæ pro pace tributa sol- cohors italica, quæ pro pace tributa sol- ventium, ad imperium Herodis milita- ventium, ad imperium Herodis milita- ret et milites illius cohortis Herodiani ret et milites illius cohortis Herodiani dicebantur. Et illi adjuncti sunt discipu- dicebantur. Et illi adjuncti sunt discipu- lis Pharisæorum, ut quando contra Ro- lis Pharisæorum, ut quando contra Ro- manos Christus forte loqueretur, statim manos Christus forte loqueretur, statim ab eisdem detineretur manibus violentis. ab eisdem detineretur manibus violentis. Vel, Herodianos Pharisæi irrisorie voca- Vel, Herodianos Pharisæi irrisorie voca- bant, qui sicut Herodes imperavit, Ro- bant, qui sicut Herodes imperavit, Ro- manis tributa solvenda esse dicerent. manis tributa solvenda esse dicerent. Marc. XII, 13, sic dicitur: Mittunt ad Marc. XII, 13, sic dicitur: Mittunt ad eum quosdam ex Pharisæis et Herodia- eum quosdam ex Pharisæis et Herodia- nis, qui eum caperent in verbo. Luc. nis, qui eum caperent in verbo. Luc. xx, 20 Observantes miserunt insidia- xx, 20 Observantes miserunt insidia- tores, qui se justos simularent: ut cape- tores, qui se justos simularent: ut cape- rent eum in sermone, et traderent eum rent eum in sermone, et traderent eum principatui, et potestati præsidis. principatui, et potestati præsidis.

« Magister, scimus quia verax es, « Magister, scimus quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo: non enim re- est tibi cura de aliquo: non enim re- spicis personam hominum. » spicis personam hominum. »

Ecce fictio in sermone. Blandiuntur Ecce fictio in sermone. Blandiuntur autem a quatuor: ab auctoritate magiste- autem a quatuor: ab auctoritate magiste- rii, a veritate sermonis, a veritate doctri- rii, a veritate sermonis, a veritate doctri- næ, a veritate judicii sine personarum næ, a veritate judicii sine personarum acceptione vel commendant eum ab acceptione vel commendant eum ab amore veritatis, ab odio falsitatis, ab amore veritatis, ab odio falsitatis, ab amore veritatis in sensu et doctrina. amore veritatis in sensu et doctrina.

: :

De auctoritate dicunt: «Magister. » De auctoritate dicunt: «Magister. » Blandiuntur, ut laude delectatus myste- Blandiuntur, ut laude delectatus myste- rium cordis aperiat. Proverb. xXXVII, 14: rium cordis aperiat. Proverb. xXXVII, 14:

46 46

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Qui benedicit proximo suo voce grandi, Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis de nocte consurgens maledicenti similis erit. Psal. LXI, 5: Ore suo benedicebant, erit. Psal. LXI, 5: Ore suo benedicebant, et corde suo maledicebant. Joan. III, 2: et corde suo maledicebant. Joan. III, 2: Rabbi, scimus quia a Deo venisti magi- Rabbi, scimus quia a Deo venisti magi- ster: nemo enim potest hæc signa facere ster: nemo enim potest hæc signa facere quæ tu facis, nisi fuerit Deus cum eo. quæ tu facis, nisi fuerit Deus cum eo.

« Scimus, » per experimenta signo- « Scimus, » per experimenta signo- rum, «quia verax es. » Ad Roman. III, 4: rum, «quia verax es. » Ad Roman. III, 4: Est autem Deus verax: omnis autem Est autem Deus verax: omnis autem homo mendax. Numer. XXIII, 19: Non homo mendax. Numer. XXIII, 19: Non est Deus quasi homo, ut mentiatur: nec est Deus quasi homo, ut mentiatur: nec ut filius hominis, ut mutetur. ut filius hominis, ut mutetur.

« Viam Dei, » mandata quæ ad Deum « Viam Dei, » mandata quæ ad Deum ducunt, «in veritate,» sine fictionis abs- ducunt, «in veritate,» sine fictionis abs- consione doces. Isa. XL, 43: Parate consione doces. Isa. XL, 43: Parate viam Domini, rectas facite in solitudine viam Domini, rectas facite in solitudine semitas Dei nostri. Proverb. II, 17: semitas Dei nostri. Proverb. II, 17: Viæ ejus viæ pulchræ, et omnes semitæ Viæ ejus viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ. Joan. xiv, 6: Ego sum illius pacificæ. Joan. xiv, 6: Ego sum via, et veritas, et vita. Vel, in veritate via, et veritas, et vita. Vel, in veritate docere, est non in mercede docere: quia docere, est non in mercede docere: quia munera excæcant oculos sapientium, et munera excæcant oculos sapientium, et subvertunt verba justorum 2. Mich. 111, subvertunt verba justorum 2. Mich. 111, 11: Sacerdotes ejus in mercede docebant, 11: Sacerdotes ejus in mercede docebant, et prophetæ ejus in pecunia divina- et prophetæ ejus in pecunia divina- bant. bant.

« Et non est tibi cura de aliquo, » ut « Et non est tibi cura de aliquo, » ut propter illud a recto devies. Sapient. propter illud a recto devies. Sapient. VI, 8: Pusillum et magnum ipse fecit, et VI, 8: Pusillum et magnum ipse fecit, et æqualiter cura est illi de omnibus. Unde, æqualiter cura est illi de omnibus. Unde, Eccli, XLVIII, 13, dicitur, quod Elias in Eccli, XLVIII, 13, dicitur, quod Elias in diebus suis non pertimuit principem. diebus suis non pertimuit principem.

«Non enim respicis personam homi- «Non enim respicis personam homi- num. » Respicere, sive accipere personas, num. » Respicere, sive accipere personas, est honorare loquendo vel facendo in ju- est honorare loquendo vel facendo in ju- dicio hominem, propter illud quod for- dicio hominem, propter illud quod for- tuna posuit in homine: vel solam diffe- tuna posuit in homine: vel solam diffe- rentiam fortunæ in hominibus per appro- rentiam fortunæ in hominibus per appro- bationem considerare. Ad Roman. II, 11: bationem considerare. Ad Roman. II, 11: Non est acceptio personarum apud Non est acceptio personarum apud Deum. Ad Galat. 11, 6: Deus personam Deum. Ad Galat. 11, 6: Deus personam hominis non accipit. Act. x, 34: In veri- hominis non accipit. Act. x, 34: In veri- tate comperi, quia non est personarum tate comperi, quia non est personarum acceptor Deus. acceptor Deus.

1 Cf. Matth. III, 3; Marc. 1, 3; Luc. 1, 1 Cf. Matth. III, 3; Marc. 1, 3; Luc. 1, Joan. 1, 23: Joan. 1, 23:

4 4

; ;

2 Deuter. xvi, 19: Non accipies personam, nec 2 Deuter. xvi, 19: Non accipies personam, nec

« Dic ergo nobis quid tibi videtur : « Dic ergo nobis quid tibi videtur : Licet censum dare Cæsari, an non ? » Licet censum dare Cæsari, an non ? »

Exprimitur hic versutia quæstionis. Et Exprimitur hic versutia quæstionis. Et tangit tria: quorum primum est, ut utili- tangit tria: quorum primum est, ut utili- tatem populi sui in respondendo atten- tatem populi sui in respondendo atten- dat: secundum, ut secundum conscien- dat: secundum, ut secundum conscien- tiam respondeat: tertium, est quæstio in- tiam respondeat: tertium, est quæstio in- voluta, quam non evadat. voluta, quam non evadat.

De primo dicunt : « Dic ergo nobis, » De primo dicunt : « Dic ergo nobis, » hoc est, utilitati nostræ consulens qui hoc est, utilitati nostræ consulens qui sumus populus tuus. Isa. xxx, 10: Lo- sumus populus tuus. Isa. xxx, 10: Lo- quimini nobis placentia, videte nobis quimini nobis placentia, videte nobis errores. << Nobis » enim dicunt, non errores. << Nobis » enim dicunt, non contra nos. contra nos.

« Quid tibi videtur ? hoc est, ad con- « Quid tibi videtur ? hoc est, ad con- scientiam responde: et hoc dicunt, ne scientiam responde: et hoc dicunt, ne postea excusare valeret dicens, quod non postea excusare valeret dicens, quod non ita intenderit. Simile, Act. xv, 28: Vi- ita intenderit. Simile, Act. xv, 28: Vi- sum est Spiritui sancto, et nobis. Ad Ro- sum est Spiritui sancto, et nobis. Ad Ro- man. ix, 1 Veritatem dico in Christo, man. ix, 1 Veritatem dico in Christo, non mentior: testimonium mihi perhi- non mentior: testimonium mihi perhi- bente conscientia mea in Spiritu sancto. bente conscientia mea in Spiritu sancto. Contra quod dicitur in Psalmo x1, 3: In Contra quod dicitur in Psalmo x1, 3: In corde et corde locuti sunt. corde et corde locuti sunt.

« Licet censum dare Cæsari an non ? » « Licet censum dare Cæsari an non ? » Blanda et ficta interrogatio illuc provo- Blanda et ficta interrogatio illuc provo- cat respondentem, ut citius hominem cat respondentem, ut citius hominem quam Deum offendat et sic in manus quam Deum offendat et sic in manus hominum incidat. Daniel. XIII, 23: Me- hominum incidat. Daniel. XIII, 23: Me- lius est mihi absque opere incidere in lius est mihi absque opere incidere in manus vestras, quam peccare in con- manus vestras, quam peccare in con- spectu Domini. Cæsar primus fuit qui spectu Domini. Cæsar primus fuit qui Romæ regnavit, a quo omnes postea Romæ regnavit, a quo omnes postea Cæsares sunt vocati. Erat autem conten- Cæsares sunt vocati. Erat autem conten- tio in populo quidam enim dicebant tio in populo quidam enim dicebant censum esse dandum Romanis, qui pro censum esse dandum Romanis, qui pro omnibus militabant: Pharisæis autem omnibus militabant: Pharisæis autem contra dicentibus: Non debere populum contra dicentibus: Non debere populum Dei (qui decimas solveret, et primitias Dei (qui decimas solveret, et primitias daret) humanis legibus subjacere: et hæc daret) humanis legibus subjacere: et hæc fuit causa quæstionis. Ad Roman. XIII, 7: fuit causa quæstionis. Ad Roman. XIII, 7: Reddite omnibus debita: cui tributum, Reddite omnibus debita: cui tributum, tributum: cui vectigal, vectigal: cui ti- tributum: cui vectigal, vectigal: cui ti-

munera, quia munera excæcant oculos sapientum, munera, quia munera excæcant oculos sapientum, et mutant verba justorum. et mutant verba justorum.

17 17

18 18

10 10

20 20

IN EVANG. MATTHÆI, XXII-18, 19, 20, 21, 22. IN EVANG. MATTHÆI, XXII-18, 19, 20, 21, 22.

morem, timorem cui honorem, hono- morem, timorem cui honorem, hono-

rem. rem.

« «

Cognita autem Jesus nequitia eo- Cognita autem Jesus nequitia eo- rum, ait : Quid me tentatis, hypocri- rum, ait : Quid me tentatis, hypocri-

tæ ? tæ ?

Ostendite mihi numisma census. At Ostendite mihi numisma census. At illi obtulerunt ei denarium. illi obtulerunt ei denarium.

Et ait illis Jesus: Cujus est imago Et ait illis Jesus: Cujus est imago hæc et superscriptio ? hæc et superscriptio ?

Dicunt ei Dicunt ei

Cæsaris. Tunc ait illis : Cæsaris. Tunc ait illis : Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæsari, Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæsari, et quæ sunt Dei Deo. et quæ sunt Dei Deo.

Et audientes mirati sunt, et relicto Et audientes mirati sunt, et relicto eo, abierunt. » eo, abierunt. »

Hic post tentationem ostenditur con- Hic post tentationem ostenditur con- victio nequitiæ tentantium et dicuntur victio nequitiæ tentantium et dicuntur duo. Primum est illuminatio veritatis: duo. Primum est illuminatio veritatis: secundum autem admiratio perfidorum secundum autem admiratio perfidorum ex illuminatione confusionem patien- ex illuminatione confusionem patien- tium, eo quod imperfecti fuerunt ad lu- tium, eo quod imperfecti fuerunt ad lu- men (alias, bonum), et rebelles. men (alias, bonum), et rebelles.

Circa illuminationem tria dicuntur : Circa illuminationem tria dicuntur : primum est irradiatio nequitiæ: secun- primum est irradiatio nequitiæ: secun- dum est inquisitio convenientis respon- dum est inquisitio convenientis respon- sionis ex his quæ in censu solvebantur : sionis ex his quæ in censu solvebantur : et tertium est ipsa responsio, et illumi- et tertium est ipsa responsio, et illumi- natio quæstionis. natio quæstionis.

Irradiatio autem nequitiæ duo habet, Irradiatio autem nequitiæ duo habet, cognitionem videlicet veritatis, et mani- cognitionem videlicet veritatis, et mani- festationem hypocrisis. festationem hypocrisis.

De primo dicit : « Cognita autem Je- De primo dicit : « Cognita autem Je- sus nequitia eorum. » Nihil enim est sus nequitia eorum. » Nihil enim est opertum, quod non revelabitur, sicut di- opertum, quod non revelabitur, sicut di- ctum est, Supra, x, 26. « Prima enim ctum est, Supra, x, 26. « Prima enim «< virtus respondentis est interrogantium «< virtus respondentis est interrogantium « mentem cognoscere, » sicut dicit Hie- « mentem cognoscere, » sicut dicit Hie- ronymus. Psal. VII, 10: Consumetur ne- ronymus. Psal. VII, 10: Consumetur ne- quitia peccatorum et diriges justum, quitia peccatorum et diriges justum, scrutans corda et renes, Deus. scrutans corda et renes, Deus.

« Dixit : Quid me tentatis, hypocri- « Dixit : Quid me tentatis, hypocri- te?» aliud simulantes: non enim estis te?» aliud simulantes: non enim estis discipuli, sed tentatores. Proverb. x1, 9 : discipuli, sed tentatores. Proverb. x1, 9 : Simulator ore decipit amicum suum: Simulator ore decipit amicum suum: justi autem liberabuntur scientia. Eccli. justi autem liberabuntur scientia. Eccli.

47 47

1, 37: Ne fueris hypocrita in conspectu 1, 37: Ne fueris hypocrita in conspectu hominum. hominum.

« Ostendite, etc. » « Ostendite, etc. »

Inquisitio est opportunæ solutionis. Et Inquisitio est opportunæ solutionis. Et sunt hic duo, scilicet postulatio census, sunt hic duo, scilicet postulatio census, et inquisitio impressionis. et inquisitio impressionis.

Postulatio census habet petitionem, et Postulatio census habet petitionem, et oblationem. oblationem.

De petitione dicit : « Ostendite mihi De petitione dicit : « Ostendite mihi numisma census, » hoc est, quod solvi- numisma census, » hoc est, quod solvi- tur pro censu. Numisma enim proprie tur pro censu. Numisma enim proprie vocatur figuræ impressio in denario : et vocatur figuræ impressio in denario : et illam voluit videri, et considerari ab ho- illam voluit videri, et considerari ab ho- minibus, ut ex ipsa convenientem ad minibus, ut ex ipsa convenientem ad conscientias eorum aptaret responsio- conscientias eorum aptaret responsio- nem. Sapientia enim Dei omnia agit nem. Sapientia enim Dei omnia agit sapienter, ut dicit Psalmus c, 24: sapienter, ut dicit Psalmus c, 24: Omnia in sapientia fecisti. I ad Corinth. Omnia in sapientia fecisti. I ad Corinth. I, 24 Christum Dei virtutem, et Dei I, 24 Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. sapientiam.

.« At illi obtulerunt ei denarium. » .« At illi obtulerunt ei denarium. » Qui ideo denarius dicitur, quia decem Qui ideo denarius dicitur, quia decem valuit usuales, et habebat imaginem Ro- valuit usuales, et habebat imaginem Ro- mani Cæsaris, et nominis ejus inscriptio- mani Cæsaris, et nominis ejus inscriptio- nem. Sic etiam in I Machab. xv, 6, di- nem. Sic etiam in I Machab. xv, 6, di- citur: Permitto tibi facere percussuram citur: Permitto tibi facere percussuram proprii numismatis. proprii numismatis.

« Et ait illis Jesus. » « Et ait illis Jesus. »

Quærit, ut ex Quærit, ut ex convincat. « Cujus est imago hæc et su- convincat. « Cujus est imago hæc et su- perscriptio » nominis? de his enim quæ perscriptio » nominis? de his enim quæ mundi sunt, obnoxii sumus his qui mun- mundi sunt, obnoxii sumus his qui mun- dum regunt. dum regunt.

responso eorum eos responso eorum eos

<< Dicunt ei: Cæsaris. » << Dicunt ei: Cæsaris. »

Luc. xx, 25 Reges gentium domi- Luc. xx, 25 Reges gentium domi-

nantur eorum. nantur eorum.

« Tunc ait illis. » Ecce quæstionis so- « Tunc ait illis. » Ecce quæstionis so- lutio. «Reddite ergo quæ sunt Cæsaris lutio. «Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæsari. » Si enim Cæsar per suos mili- Cæsari. » Si enim Cæsar per suos mili- tat, et disponit contractus, et commuta- tat, et disponit contractus, et commuta- tiones inter vos, sicut ostendit imago : tiones inter vos, sicut ostendit imago : justum est ut tributum sibi solvatur, per justum est ut tributum sibi solvatur, per quod ista possit efficere. quod ista possit efficere.

48 48

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et quæ sunt Dei Deo, » hoc est, « Et quæ sunt Dei Deo, » hoc est, decimas et primitias solvite ministris decimas et primitias solvite ministris Dei, qui cultui Dei et religioni sunt de- Dei, qui cultui Dei et religioni sunt de- diti qui etiam in his quæ Dei sunt, mi- diti qui etiam in his quæ Dei sunt, mi- litant pro vobis. Ad Roman. XIII, 8: litant pro vobis. Ad Roman. XIII, 8: Nemini quidquam debeatis, nisi ut in- Nemini quidquam debeatis, nisi ut in- vicem diligatis. Supra, xv, 28: Redde vicem diligatis. Supra, xv, 28: Redde quod debes. quod debes.

« Et audientes mirati sunt. » « Et audientes mirati sunt. »

Ecce confusio oculorum cæcorum ad Ecce confusio oculorum cæcorum ad illuminationem mirantur enim verita- illuminationem mirantur enim verita- tem sapientiæ, nihil contradicere valen- tem sapientiæ, nihil contradicere valen- tes. Act. VI, 10: Non poterant resistere tes. Act. VI, 10: Non poterant resistere sapientiæ et Spiritui qui loquebatur. Et, sapientiæ et Spiritui qui loquebatur. Et, ibidem, vi, 54: Audientes autem hæc, ibidem, vi, 54: Audientes autem hæc, dissecabantur cordibus suis, et stridebant dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum. dentibus in eum.

Et hoc est quod sequitur: « Et relicto Et hoc est quod sequitur: « Et relicto eo, » qui illuminat omnem hominem ve- eo, » qui illuminat omnem hominem ve- nientem in hunc mundum 1, « abierunt. » nientem in hunc mundum 1, « abierunt. » Psal. LXXV, 5 et 6: Illuminans tu mira- Psal. LXXV, 5 et 6: Illuminans tu mira- biliter a montibus æternis, turbati sunt biliter a montibus æternis, turbati sunt omnes insipientes corde. omnes insipientes corde.

<< In illo die accesserunt ad eum Sad- << In illo die accesserunt ad eum Sad- ducæi, qui dicunt non esse resurre- ducæi, qui dicunt non esse resurre- ctionem. >> ctionem. >>

Hic ponitur tentatio veritatis fidei et Hic ponitur tentatio veritatis fidei et religionis. Et habet tres partes: in qua- religionis. Et habet tres partes: in qua- rum prima ponitur tentationis ex parte rum prima ponitur tentationis ex parte tentantium versuta propositio: in secun- tentantium versuta propositio: in secun- da, nequitiæ tentantium increpatio: in da, nequitiæ tentantium increpatio: in tertia, veritatis ostensio. Et hæc patent tertia, veritatis ostensio. Et hæc patent in littera. in littera.

In prima harum sunt tria: in quorum In prima harum sunt tria: in quorum primo perfidia tentantium describitur: in primo perfidia tentantium describitur: in secundo, lex ad exacuendam tentationem secundo, lex ad exacuendam tentationem inducitur in tertio, quæstio tentationis inducitur in tertio, quæstio tentationis ex lege simul et perfidia tentantium eli- ex lege simul et perfidia tentantium eli-

citur. citur.

arefacta est ficulnea, et præcedentia sunt arefacta est ficulnea, et præcedentia sunt facta tunc enim fortiter instabant ut ca- facta tunc enim fortiter instabant ut ca- perent eum in aliquo, quia jam concepe- perent eum in aliquo, quia jam concepe- rant eum interficere. rant eum interficere.

« Accesserunt, » ut ex familiaritate si- « Accesserunt, » ut ex familiaritate si- mularent amicitiam, et citius deciperent. mularent amicitiam, et citius deciperent. Isa. LVII, 3 Accedite huc, filii augura- Isa. LVII, 3 Accedite huc, filii augura- tricis, semen adulteri, et fornicariæ. tricis, semen adulteri, et fornicariæ.

« Sadducæi qui dicunt non esse resur- « Sadducæi qui dicunt non esse resur- rectionem. » Perfidiæ est descriptio. Di- rectionem. » Perfidiæ est descriptio. Di- cebant enim illi nec esse spiritum, nec cebant enim illi nec esse spiritum, nec animam vivere post mortem, sicut su- animam vivere post mortem, sicut su- perius in præhabitis dictum est. Sapient. perius in præhabitis dictum est. Sapient. 11, 1: Non est refrigerium in fine homi- 11, 1: Non est refrigerium in fine homi- nis, et non est qui agnitus sit reversus nis, et non est qui agnitus sit reversus ab inferis. ab inferis.

« Et interrogaverunt eum, « Et interrogaverunt eum, Dicentes: Magister, Moyses dixit : Si Dicentes: Magister, Moyses dixit : Si quis mortuus fuerit non habens filium, quis mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater ejus uxorem illius, et ut ducat frater ejus uxorem illius, et suscitet semen fratri suo. suscitet semen fratri suo.

: :

Erant autem apud nos septem fra- Erant autem apud nos septem fra- tres et primus, uxore ducta, defun- tres et primus, uxore ducta, defun- ctus est et non habens semen, reliquit ctus est et non habens semen, reliquit uxorem suam fratri suo. uxorem suam fratri suo.

21 21

25 25

20 20

Similiter secundus, et tertius, us- Similiter secundus, et tertius, us- que ad septimum. que ad septimum.

27 27

Novissime autem omnium et mu- Novissime autem omnium et mu- lier defuncta est. lier defuncta est.

In resurrectione ergo, cujus erit de In resurrectione ergo, cujus erit de septem uxor? omnes enim habuerunt septem uxor? omnes enim habuerunt

eam. » eam. »

« Et interrogaverunt eum, dicentes. » « Et interrogaverunt eum, dicentes. » Tentando, non ut addiscerent. « Magi- Tentando, non ut addiscerent. « Magi- ster.» Magistrum vocant, cujus nolunt esse ster.» Magistrum vocant, cujus nolunt esse discipuli. « Moyses dixit. » Deuter. xxv, discipuli. « Moyses dixit. » Deuter. xxv, 53. «Si quis mortuus fuerit non habens 53. «Si quis mortuus fuerit non habens

Dicit igitur: « In illo die, » in qua filium. » Legis ratio fuit distinctio hære- Dicit igitur: « In illo die, » in qua filium. » Legis ratio fuit distinctio hære-

1 Joan. 1, 9. 1 Joan. 1, 9.

2 Cf. enarrationem supra factam in y. 7 cap. 2 Cf. enarrationem supra factam in y. 7 cap.

11, et in. 1, 11 et 12 cap. xvI. 11, et in. 1, 11 et 12 cap. xvI.

3 Deuter. xxv, 3: Quando habitaverint fratres 3 Deuter. xxv, 3: Quando habitaverint fratres

simul, et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit, simul, et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit, uxor defuncti non nubet alteri: sed accipiet eam uxor defuncti non nubet alteri: sed accipiet eam frater ejus, et suscitabit semen fratris sui, etc. frater ejus, et suscitabit semen fratris sui, etc.

IN EVANG. MATTHÆI, XXII-24, 25, 26, 27, 28. IN EVANG. MATTHÆI, XXII-24, 25, 26, 27, 28.

ditatum et memoria patrum, quam in ditatum et memoria patrum, quam in filiis voluit remanere Dominus: et ideo filiis voluit remanere Dominus: et ideo præcepit ut suscitarent semen fratri de- præcepit ut suscitarent semen fratri de- functo. functo.

Dicuntur autem duo hic: primo enim Dicuntur autem duo hic: primo enim ponunt legem : et secundo, recitant ponunt legem : et secundo, recitant factum quod est occasio quæstionis: factum quod est occasio quæstionis: « Moyses dixit. » Eccli. xxiv, 33: Legem « Moyses dixit. » Eccli. xxiv, 33: Legem mandavit Moyses in præceptis justitia- mandavit Moyses in præceptis justitia- rum, et hæreditatem domui Jacob, et Is- rum, et hæreditatem domui Jacob, et Is- rael promissiones. Joan. 1, 17; Lex per rael promissiones. Joan. 1, 17; Lex per Moysen data est. Moysen data est.

« Si quis mortuus fuerit, » in hæredi- « Si quis mortuus fuerit, » in hæredi- tate sua, « non habens filium, » vel filiam tate sua, « non habens filium, » vel filiam hæredem, sicut patet in filiabus Sal- hæredem, sicut patet in filiabus Sal- phaad quia per filiam potest suscitari phaad quia per filiam potest suscitari nomen ejus, sicut per filium. « Ut ducat nomen ejus, sicut per filium. « Ut ducat frater ejus » non uterinus semper, frater ejus » non uterinus semper, sed propinquior genere, sicut patet, Ruth, sed propinquior genere, sicut patet, Ruth, 11, 13, de Booz qui duxit Ruth. « Et 11, 13, de Booz qui duxit Ruth. « Et suscitet semen fratri suo» defuncto. Vi- suscitet semen fratri suo» defuncto. Vi- detur ex modo loquendi significare hoc detur ex modo loquendi significare hoc quod dicunt naturales: quia quamvis se- quod dicunt naturales: quia quamvis se- men adeo non sit efficax ad fœcundan- men adeo non sit efficax ad fœcundan- dum, tamen est efficax ad alterandum dum, tamen est efficax ad alterandum qualitates matricis et idéo mulier ex se- qualitates matricis et idéo mulier ex se- cundo marito generat sæpe patrum si- cundo marito generat sæpe patrum si- milem marito priori, si non magnum milem marito priori, si non magnum tempus interponatur inter viduationem tempus interponatur inter viduationem primi, et concubitum secundi: et hoc primi, et concubitum secundi: et hoc importat, quando dicit, a suscitet, » quia importat, quando dicit, a suscitet, » quia in se sopita qualitate, matricem infecit: in se sopita qualitate, matricem infecit: et ex secunda fœcunditate suscitatur, ut et ex secunda fœcunditate suscitatur, ut imprimat partui qualitates quæ ex ipso imprimat partui qualitates quæ ex ipso in matrice remanserunt, quamvis ipsum in matrice remanserunt, quamvis ipsum semen effluxerit. Signum autem ejus est, semen effluxerit. Signum autem ejus est, quod si leprosus coit cum muliere, et si quod si leprosus coit cum muliere, et si sanus cito post coeat cum eadem, sanus sanus cito post coeat cum eadem, sanus efficitur leprosus: eo quod matrix quali- efficitur leprosus: eo quod matrix quali- tatibus corrupti seminis infecta sit. Hoc tatibus corrupti seminis infecta sit. Hoc etiam a patribus ante legem servabatur: etiam a patribus ante legem servabatur: unde, Genes. xxxvIII, 6 et seq., Filii Ju- unde, Genes. xxxvIII, 6 et seq., Filii Ju- dæ acceperunt successive Thamar, ut dæ acceperunt successive Thamar, ut unus alteri semen suscitaret. unus alteri semen suscitaret.

49 49

« Erant autem apud nos septem « Erant autem apud nos septem fratres. » fratres. »

Hoc de facto esse poterat. « Et primus, Hoc de facto esse poterat. « Et primus, uxore ducta, defunctus est. » Simile, uxore ducta, defunctus est. » Simile, Tob. vi, 14, tradita fuerat Sara septem Tob. vi, 14, tradita fuerat Sara septem viris, quos dæmonium Asmodæus oc- viris, quos dæmonium Asmodæus oc- cidit. cidit.

« Et non habens semen, » hoc est, « Et non habens semen, » hoc est, hæredem. Isa. XXXVIII, 12: Generatio hæredem. Isa. XXXVIII, 12: Generatio mea ablata est, et convoluta est a me, mea ablata est, et convoluta est a me, quasi tabernaculum pastorum. « Reli- quasi tabernaculum pastorum. « Reli- quit uxorem suam fratri suo, » ad semi- quit uxorem suam fratri suo, » ad semi- nis suscitationem. nis suscitationem.

« Similiter secundus. » « Similiter secundus. »

Sapient. III, 16: Ab iniquo thoro se- Sapient. III, 16: Ab iniquo thoro se- men exterminabitur. men exterminabitur.

« Et tertius usque ad septimum. » Isa. « Et tertius usque ad septimum. » Isa. XIV, 20 Non vocabitur in æternum se- XIV, 20 Non vocabitur in æternum se- men pessimorum. Joan. IV, 18: Quinque men pessimorum. Joan. IV, 18: Quinque viros habuisti, et nunc quem habes, non viros habuisti, et nunc quem habes, non

est tuus vir. » est tuus vir. »

« Novissime autem omnium et mu- « Novissime autem omnium et mu- lier defuncta est. » lier defuncta est. »

Oppositum hujus est, Isa. IV, 1 : Oppositum hujus est, Isa. IV, 1 : Apprehendent septem mulieres virum Apprehendent septem mulieres virum unum in die illa, dicentes: Panem unum in die illa, dicentes: Panem nostrum comedemus, et vestimentis no- nostrum comedemus, et vestimentis no- stris operiemur: tantummodo invocetur stris operiemur: tantummodo invocetur nomen tuum super nos aufer oppro- nomen tuum super nos aufer oppro- brium nostrum. brium nostrum.

« In resurrectione ergo. » « In resurrectione ergo. »

Acuunt quæstionem ex inductis. « Cu- Acuunt quæstionem ex inductis. « Cu- jus erit uxor ? » Quia numquam licuit jus erit uxor ? » Quia numquam licuit uni mulieri habere plures viros, eo quod uni mulieri habere plures viros, eo quod hoc repugnat fœcunditati: « una enim hoc repugnat fœcunditati: « una enim «< impletur ab uno, et unus implet mul- «< impletur ab uno, et unus implet mul- «< tas,» sicut dixit Plato. Genes. 11, 24: «< tas,» sicut dixit Plato. Genes. 11, 24: Erunt duo in carne una. Erunt duo in carne una.

« Omes enim habuerunt eam. » Causa « Omes enim habuerunt eam. » Causa

1 Cf. Numer. xXXVII, 6. 1 Cf. Numer. xXXVII, 6.

XXI XXI

29 29

30 30

32 32

33 33

50 50

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dicti est, quod dicitur, Genes. 11 24: dicti est, quod dicitur, Genes. 11 24: Relinquet homo patrem suum, et ma- Relinquet homo patrem suum, et ma- trem, et adhærebit uxori suæ. Cui ergo trem, et adhærebit uxori suæ. Cui ergo istorum adhærebit, ex quo omnes ha- istorum adhærebit, ex quo omnes ha- buerunt eam? Ignoraverunt isti, quod buerunt eam? Ignoraverunt isti, quod matrimonium, et fœcunditas sunt bona matrimonium, et fœcunditas sunt bona mortalium et officia, sed non immor- mortalium et officia, sed non immor- talium. Et ideo dicitur, I ad Corinth. talium. Et ideo dicitur, I ad Corinth. VII, 39: Mulier alligata est legi quanto VII, 39: Mulier alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit: quod si dormie- tempore vir ejus vivit: quod si dormie- rit vir ejus, liberata est, scilicet a lege rit vir ejus, liberata est, scilicet a lege viri. Cui vult nubat, tantum in Domi- viri. Cui vult nubat, tantum in Domi- no. Ad Roman. vII, 1 et 2: An igno- no. Ad Roman. vII, 1 et 2: An igno- ratis, fratres quia lex in homine do- ratis, fratres quia lex in homine do- minatur quanto tempore vivit ? Nam minatur quanto tempore vivit ? Nam quæ sub viro est mulier, vivente viro, quæ sub viro est mulier, vivente viro, alligata est legi, scilicet viri. alligata est legi, scilicet viri.

« Respondens autem Jesus, ait illis; « Respondens autem Jesus, ait illis; Erratis, nescientes Scripturas, neque Erratis, nescientes Scripturas, neque virtutem Dei. virtutem Dei.

In resurrectione enim, neque nu- In resurrectione enim, neque nu- bent neque nubentur: sed sunt sicut bent neque nubentur: sed sunt sicut Angeli Dei in cœlo. Angeli Dei in cœlo.

De resurrectione autem mortuorum De resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est à Deo di- non legistis quod dictum est à Deo di- cente vobis: cente vobis:

Ego sum Deus Abraham, et Deus Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob? Non est Deus Isaac, et Deus Jacob? Non est Deus mortuorum, sed viventium. mortuorum, sed viventium.

Et audientes turbæ, mirabantur in Et audientes turbæ, mirabantur in doctrina ejus. doctrina ejus.

>> >>

Ecce convictio tentantium. Et habet Ecce convictio tentantium. Et habet duas particulas, confusionem videlicet duas particulas, confusionem videlicet errantium, et fructum illuminationis ex errantium, et fructum illuminationis ex parte turbarum. parte turbarum.

Confusio errantium in tribus est: in Confusio errantium in tribus est: in occupatione erroris, et solutione quæstio- occupatione erroris, et solutione quæstio- nis per interemptionem, et in probatione nis per interemptionem, et in probatione resurrectionis. resurrectionis.

Dicit igitur increpando de errore et de Dicit igitur increpando de errore et de ignorantia. Est autem error in hoc, quod ignorantia. Est autem error in hoc, quod oppositum principiorum fidei suppone- oppositum principiorum fidei suppone- bant principia enim fidei sunt articuli, bant principia enim fidei sunt articuli, quorum unus est de resurrectione, cujus quorum unus est de resurrectione, cujus

oppositum supponebant: et hoc est, oppositum supponebant: et hoc est, quod dicit: »Erratis. » II ad Timoth. 111, quod dicit: »Erratis. » II ad Timoth. 111, 13: Mali homines et seductores proficient 13: Mali homines et seductores proficient in pejus errantes, et in errorem mit- in pejus errantes, et in errorem mit- tentes. Sapient. v, 9: Erravimus a via tentes. Sapient. v, 9: Erravimus a via veritatis..., et sol intelligentiæ non est veritatis..., et sol intelligentiæ non est

ortus nobis. ortus nobis.

« Nescientes. » De duobus arguun- « Nescientes. » De duobus arguun- tur de ignorantia Scripturæ per quam tur de ignorantia Scripturæ per quam resurrectio probatur, et de ignorantia resurrectio probatur, et de ignorantia virtutis Dei per quam resurrectio cau- virtutis Dei per quam resurrectio cau-

satur. satur.

De primo dicit: « Nescientes Scriptu- De primo dicit: « Nescientes Scriptu- ras, » hoc est, Scripturæ spirituales in- ras, » hoc est, Scripturæ spirituales in- tellectus. Isa. xxxII, 18: Ubi est lite- tellectus. Isa. xxxII, 18: Ubi est lite- ratus ? ubi legis verba ponderans? Isa. ratus ? ubi legis verba ponderans? Isa. V, 13: Propterea captivus ductus est po- V, 13: Propterea captivus ductus est po- pulus meus, quia non habuit scientiam. pulus meus, quia non habuit scientiam. II ad Corinth. 11, 15: Cum legitur II ad Corinth. 11, 15: Cum legitur Moyses, velamen positum est super cor Moyses, velamen positum est super cor Neque virtutem Dei scientes, » Neque virtutem Dei scientes, » quia virtute Dei causabitur resurrectio. quia virtute Dei causabitur resurrectio. Psal. LXVII, 34: Dabit voci suæ vocem vir- Psal. LXVII, 34: Dabit voci suæ vocem vir- tutis. I ad Thessal. IV, 16: In jussu, et tutis. I ad Thessal. IV, 16: In jussu, et in voce Archangeli, et in tuba Dei de- in voce Archangeli, et in tuba Dei de- scendet de cœlo: et mortui, qui in Chri- scendet de cœlo: et mortui, qui in Chri- sto sunt, resurgent primi. Jussus enim sto sunt, resurgent primi. Jussus enim Dei virtus est suscitans mortuos. Dei virtus est suscitans mortuos.

eorum. eorum.

" "

« In resurrectione enim. >> « In resurrectione enim. >>

Responsio est quæstionis. « Neque nu- Responsio est quæstionis. « Neque nu- bent» viri, «neque nubentur » fœminæ : bent» viri, «neque nubentur » fœminæ : eo quod ista officia sunt mortalium. Et- eo quod ista officia sunt mortalium. Et- si ante necessitatem moriendi ista insti- si ante necessitatem moriendi ista insti- tuta sunt, tamen mortalia tunc etiam cor- tuta sunt, tamen mortalia tunc etiam cor- pora erant per naturam: sed poterant pora erant per naturam: sed poterant non mori per gratiam, et esum ligni vi- non mori per gratiam, et esum ligni vi- tæ. Et in resurrectione etiam membra tæ. Et in resurrectione etiam membra erunt genitalia, non quæ excerceant li- erunt genitalia, non quæ excerceant li- bidinem, quæ nulla erit resurgentibus, bidinem, quæ nulla erit resurgentibus, sed in quibus contempletur admirabilis sed in quibus contempletur admirabilis ordo sapientiæ in propagatione naturæ. ordo sapientiæ in propagatione naturæ. Psal. xcı, Delectasti me, Domine in Psal. xcı, Delectasti me, Domine in factura tua, et in operibus manuum factura tua, et in operibus manuum tuarum exsultabo. Psal. cxXXVIII, 6: tuarum exsultabo. Psal. cxXXVIII, 6: Mirabilis facta est scientia tua ex me: Mirabilis facta est scientia tua ex me: confortata est, et non potero ad eam. confortata est, et non potero ad eam. « Sed erunt sicut Angeli Dei. » Non « Sed erunt sicut Angeli Dei. » Non

IN EVANG. MATTHÆI, XXII-30, 31, 32, 33. IN EVANG. MATTHÆI, XXII-30, 31, 32, 33.

natura, sed officio: quia, ut dicit Dama- natura, sed officio: quia, ut dicit Dama- scenus, unum cum Angelis opus habebunt, scenus, unum cum Angelis opus habebunt, quod est hymnis laudare Deum. Deuter. quod est hymnis laudare Deum. Deuter. XXXII, 8, secundum litteram Septuaginta: XXXII, 8, secundum litteram Septuaginta: « Statuit terminos populorum juxta nu- « Statuit terminos populorum juxta nu- merum Angelorum Dei ¹. » Apocalyps. merum Angelorum Dei ¹. » Apocalyps. XXI, 17 Mensura hominis, quæ est An- XXI, 17 Mensura hominis, quæ est An- geli. I ad Corinth. VI, 3: An nescitis geli. I ad Corinth. VI, 3: An nescitis quoniam Angelos judicabimus? judicio quoniam Angelos judicabimus? judicio videlicet comparationis. videlicet comparationis.

« In cœlo, » quoad habitationem: cum « In cœlo, » quoad habitationem: cum nuptiæ factæ sunt officium terrenorum. nuptiæ factæ sunt officium terrenorum. Ad Philip. 1, 20 et 21: Nostra conver- Ad Philip. 1, 20 et 21: Nostra conver- satio in cælis est. Unde etiam Salvatorem satio in cælis est. Unde etiam Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Jesum exspectamus Dominum nostrum Jesum Christum, qui reformabit corpus humi- Christum, qui reformabit corpus humi- litatis nostræ, configuratum corpori cla- litatis nostræ, configuratum corpori cla- ritatis suæ. I ad Corinth. xv, 41 et 42: ritatis suæ. I ad Corinth. xv, 41 et 42: Alia claritas solis, alia claritas lunæ, Alia claritas solis, alia claritas lunæ, et alia claritas stellarum. Stella enim et alia claritas stellarum. Stella enim astella differt in claritate. Sic et re- astella differt in claritate. Sic et re- surrectio mortuorum. surrectio mortuorum.

« De resurrectione autem mortuo. « De resurrectione autem mortuo. rum. » rum. »

Probatio est resurrectionis futuræ per Probatio est resurrectionis futuræ per Scripturam. «Non, » ad intellectum, Scripturam. «Non, » ad intellectum,

« «

legistis quod dictum est. » Exod. 111, legistis quod dictum est. » Exod. 111, «62. A Deo,» tanto auctore, a dicente vo- «62. A Deo,» tanto auctore, a dicente vo- bis,» ad fidei utilitatem, et instructionem. bis,» ad fidei utilitatem, et instructionem. Inducit autem testimonium Moysi, quia Inducit autem testimonium Moysi, quia aliam Scripturam Sadducæi non recepe- aliam Scripturam Sadducæi non recepe- runt. Alias enim poterat evidentiora in- runt. Alias enim poterat evidentiora in- duxisse testimonia. Job, xix, 23 et 26: duxisse testimonia. Job, xix, 23 et 26: De terra surrecturus sum... : et in carne De terra surrecturus sum... : et in carne mea videbo Deum meum. Isaiæ, xxvi, 19: mea videbo Deum meum. Isaiæ, xxvi, 19: Vivent mortui tui, Domine: interfecti Vivent mortui tui, Domine: interfecti mei resurgent. Ezechiel. xxxvi, 12: Ape- mei resurgent. Ezechiel. xxxvi, 12: Ape- riam tumulos vestros...: et inducam vos riam tumulos vestros...: et inducam vos de sepulcris vestris. Daniel. XII, 2: Multi de sepulcris vestris. Daniel. XII, 2: Multi de his qui dormiunt in terræ pulvere, de his qui dormiunt in terræ pulvere, vigilabunt, alii in vitam æternam, et vigilabunt, alii in vitam æternam, et alii in opprobrium, ut videant semper. alii in opprobrium, ut videant semper.

• Vulgata habet, Deuter. XXXII, 8: Constituit • Vulgata habet, Deuter. XXXII, 8: Constituit terminos populorum juxta numerum filiorum terminos populorum juxta numerum filiorum Israel. Israel.

« Ego sum Deus Abraham. »> « Ego sum Deus Abraham. »>

51 51

Hoc est, remunerator Abraham, « et Hoc est, remunerator Abraham, « et Deus Isaac, et Deus Jacob. » Ad Hebr. Deus Isaac, et Deus Jacob. » Ad Hebr. XI, 16 Non confunditur Deus vocari XI, 16 Non confunditur Deus vocari Deus eorum: paravit enim illis civitatem. Deus eorum: paravit enim illis civitatem. II Machab. 1, 2: Meminerit testamenti II Machab. 1, 2: Meminerit testamenti sui, quod locutus est ad Abraham, et sui, quod locutus est ad Abraham, et Isaac, et Jacob, servorum fidelium. Isaac, et Jacob, servorum fidelium.

Ex ista auctoritate arguit : « Non est Ex ista auctoritate arguit : « Non est Deus mortuorum, » in anima et corpore: Deus mortuorum, » in anima et corpore: quia illi non sunt, et Deus non est Deus quia illi non sunt, et Deus non est Deus ejus quod non est. Psal. cxın, 17: Non ejus quod non est. Psal. cxın, 17: Non mortui laudabunt te, Domine: neque mortui laudabunt te, Domine: neque omnes, qui descendunt in infernum. omnes, qui descendunt in infernum.

« Sed viventium. » Isa. xxXVIII, 19: « Sed viventium. » Isa. xxXVIII, 19: Vivens, vivens ipse confitebitur tibi, sicut Vivens, vivens ipse confitebitur tibi, sicut et ego hodie: pater filiis notam faciet et ego hodie: pater filiis notam faciet veritatem tuam. Argumenti autem vis veritatem tuam. Argumenti autem vis est in hoc, quod si Deus est servorum, est in hoc, quod si Deus est servorum, debet remunerare eos, in quo servierunt debet remunerare eos, in quo servierunt opere justitiæ. Servierunt autem in cor- opere justitiæ. Servierunt autem in cor- pore, remunerabuntur igitur in corpore. pore, remunerabuntur igitur in corpore.

Et si objiciatur, quod corpus non est Et si objiciatur, quod corpus non est nisi sicut instrumentum in operibus vir- nisi sicut instrumentum in operibus vir- tutum instrumentum autem præmiari tutum instrumentum autem præmiari non debet et sic corpus non oportet re- non debet et sic corpus non oportet re- surgere. Dicendum, quod corpus in surgere. Dicendum, quod corpus in agendo cum anima est unum composi agendo cum anima est unum composi tum cum ea et ideo plus est quam in- tum cum ea et ideo plus est quam in- strumentum. Oportet igitur quod resur- strumentum. Oportet igitur quod resur- gat. Joannis, x1, 25 et 26: Ego sum re- gat. Joannis, x1, 25 et 26: Ego sum re- surrectio et vita: qui credit in me, etiamsi surrectio et vita: qui credit in me, etiamsi mortuus fuerit, vivet: et omnis qui vivit, mortuus fuerit, vivet: et omnis qui vivit, et credit in me, non morietur in æternum. et credit in me, non morietur in æternum.