12 12

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Scribarum, Sacerdotum et Pharisæo- Scribarum, Sacerdotum et Pharisæo- rum. Dicunt enim in confusionem eo- rum. Dicunt enim in confusionem eo- rum «Hic est Jesus, » confitentes sa- rum «Hic est Jesus, » confitentes sa- lutis auctorem, « Propheta, » exhibens lutis auctorem, « Propheta, » exhibens legis promissum. Deuter. XVIII, 15: legis promissum. Deuter. XVIII, 15: Prophetam de gente tua et de fratribus Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies. Et, y. 19: Deus tuus ipsum audies. Et, y. 19: Qui verba ejus, quæ loquetur in no- Qui verba ejus, quæ loquetur in no- mine meo, audire noluerit, ego ultor mine meo, audire noluerit, ego ultor existam. Luc. xxiv, 19: Fuit vir pro- existam. Luc. xxiv, 19: Fuit vir pro- pheta, potens in opere et sermone coram pheta, potens in opere et sermone coram Deo et omni populo. Joan. vi, 14: Hic Deo et omni populo. Joan. vi, 14: Hic est vere propheta, qui venturus est in est vere propheta, qui venturus est in mundum. Luc. VII, 16: Propheta ma- mundum. Luc. VII, 16: Propheta ma- gnus surrexit in nobis: et quia Deus vi- gnus surrexit in nobis: et quia Deus vi- sitavit plebem suam. sitavit plebem suam.

« A Nazareth. » Locus nativitatis, flos « A Nazareth. » Locus nativitatis, flos in flore natus. Ut ille esse credatur, de in flore natus. Ut ille esse credatur, de quo dicitur, Isa. XI, 1 et 2: Egredietur quo dicitur, Isa. XI, 1 et 2: Egredietur virga de radice Jesse, et flos de, radice virga de radice Jesse, et flos de, radice ejus ascendet et requiescet super eum ejus ascendet et requiescet super eum spiritus Domini. Supra, 11, 23: Quo- spiritus Domini. Supra, 11, 23: Quo- niam Nazarænus vocabitur. niam Nazarænus vocabitur.

« Galilææ,» scilicet patria. Joan. 1, « Galilææ,» scilicet patria. Joan. 1, 45 : Quem scripsit Moyses in lege, et 45 : Quem scripsit Moyses in lege, et prophetæ, invenimus: Jesum, filium Jo- prophetæ, invenimus: Jesum, filium Jo- seph, a Nazareth, scilicet Galilææ.. Isa. seph, a Nazareth, scilicet Galilææ.. Isa. IX, 1 et 2: Aggravata est via maris trans IX, 1 et 2: Aggravata est via maris trans Jordanem Galilææ gentium. Populus Jordanem Galilææ gentium. Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam : habitantibus in regione umbræ magnam : habitantibus in regione umbræ mortis, lux orta est eis. mortis, lux orta est eis.

et et

<< Et intravit Jesus in templum Dei: << Et intravit Jesus in templum Dei: vendentes vendentes et ejiciebat omnes et ejiciebat omnes ementes in templo, et mensas num- ementes in templo, et mensas num- mulariorum, et cathedras vendentium mulariorum, et cathedras vendentium columbas evertit ». columbas evertit ».

Hic incipit pars illa, in qua exercet, Hic incipit pars illa, in qua exercet, et demonstrat potestatem in opere. Et et demonstrat potestatem in opere. Et habet duas partes, unam quidem, in habet duas partes, unam quidem, in qua continetur quod dictum est: secun- qua continetur quod dictum est: secun- dam autem, in qua fit probatio potesta- dam autem, in qua fit probatio potesta-

1 Psal LXVIII, 10. 1 Psal LXVIII, 10.

tis per miracula, ibi, y. 14: « Et acces- tis per miracula, ibi, y. 14: « Et acces- serunt ad eum cæci. » serunt ad eum cæci. »

In primo sunt duo, scilicet demon- In primo sunt duo, scilicet demon- stratio cultus Dei, et demonstratio zeli. stratio cultus Dei, et demonstratio zeli. De primo dicit: « Et intravit Jesus in De primo dicit: « Et intravit Jesus in templum Dei: » docens (ut dicit Remi- templum Dei: » docens (ut dicit Remi- gius) nos in omni loco primo visitare gius) nos in omni loco primo visitare debere templum Dei, si est ibi et deinde debere templum Dei, si est ibi et deinde fusa oratione ad propria secedere nego- fusa oratione ad propria secedere nego- tia. Psal. v, 8: Adorabo ad templum tia. Psal. v, 8: Adorabo ad templum sanctum tuum. Daniel. VI, 10, Oravit sanctum tuum. Daniel. VI, 10, Oravit Daniel contra templum, cum remotus Daniel contra templum, cum remotus

esset. esset.

« Et ejiciebat, etc. » Ecce zeli de- « Et ejiciebat, etc. » Ecce zeli de- monstratio et ideo, Joan. 11, 17, ubi monstratio et ideo, Joan. 11, 17, ubi simile quid describitur, inducuntur verba simile quid describitur, inducuntur verba Psalmistæ, quoniam zelus domus tuæ Psalmistæ, quoniam zelus domus tuæ comedit me'. comedit me'.

Dicit autem duo, factum videlicet, et Dicit autem duo, factum videlicet, et confirmationem facti per Scripturam. In confirmationem facti per Scripturam. In facto duæ sunt diversitates: quosdam facto duæ sunt diversitates: quosdam enim ejicit simpliciter, et quosdam ejicit, enim ejicit simpliciter, et quosdam ejicit, et instrumenta mali lucri evertit in dam- et instrumenta mali lucri evertit in dam- num eorum. Ejicit autem duo genera num eorum. Ejicit autem duo genera hominum, ementes scilicet, et vendentes: hominum, ementes scilicet, et vendentes: et evertit mensas, et æs nummulariorum, et evertit mensas, et æs nummulariorum, et cathedras vendentium columbas, non et cathedras vendentium columbas, non curans damna eorum, quæ Dominus curans damna eorum, quæ Dominus effudit ut in diripientes: quia illi avari- effudit ut in diripientes: quia illi avari- tiæ et simoniæ et sacrilegii merito damna tiæ et simoniæ et sacrilegii merito damna subire meruerant. subire meruerant.

« Vendentes et ementes in templo, » « Vendentes et ementes in templo, » hoc est, in templi atrio, quod sacerdotes hoc est, in templi atrio, quod sacerdotes locabant: aut etiam ministros suæ ava- locabant: aut etiam ministros suæ ava- ritiæ posuerunt ad animalia immolatitia ritiæ posuerunt ad animalia immolatitia vendenda, his qui sacrificare venerant, vendenda, his qui sacrificare venerant, ut ab eisdem hæc iterum immolata reci- ut ab eisdem hæc iterum immolata reci- perent. Quia, Exod. xxш, 15, præcipi- perent. Quia, Exod. xxш, 15, præcipi- tur: Non apparebis in conspectu meo tur: Non apparebis in conspectu meo vacuus. Ementes autem erant, qui hoc vacuus. Ementes autem erant, qui hoc ad sacrificia emebant: et illi non pec- ad sacrificia emebant: et illi non pec- cabant, nisi quoad locum: quia non cabant, nisi quoad locum: quia non erat licitum emere in templo. erat licitum emere in templo.

« Et mensas nummulariorum. » « Et mensas nummulariorum. » Nummularios autem mutuatores pecu- Nummularios autem mutuatores pecu- niæ posuerunt sacerdotes: qui licet usu- niæ posuerunt sacerdotes: qui licet usu- ram non acciperent, sicut prohibetur, ram non acciperent, sicut prohibetur,

13 13

Simoniacam hæresim hic damnandam Simoniacam hæresim hic damnandam ostendit. Zachar. xiv, 21: Non erit ultra ostendit. Zachar. xiv, 21: Non erit ultra mercator in domo Domini. II ad Timoth. mercator in domo Domini. II ad Timoth. 11, 4: Nemo militans Deo implicat se 11, 4: Nemo militans Deo implicat se negotiis sæcularibus, ut ei placeat, cui negotiis sæcularibus, ut ei placeat, cui se probavit. Eccli. xxv1, 28: Duæ species se probavit. Eccli. xxv1, 28: Duæ species difficiles et periculosæ mihi apparue- difficiles et periculosæ mihi apparue- runt: difficile exuitur negotians a negli- runt: difficile exuitur negotians a negli- gentia: et non justificabitur caupo a gentia: et non justificabitur caupo a peccatis labiorum. peccatis labiorum.

IN EVANG. MATTHÆI, XXI-12. IN EVANG. MATTHÆI, XXI-12. Levit. XXV, Levit. XXV, 36 et 37, tamen munuscula 36 et 37, tamen munuscula acceperunt pro mutuo fructuum, vel acceperunt pro mutuo fructuum, vel pullorum, vel anserum, vel hujusmodi pullorum, vel anserum, vel hujusmodi de licentia sacerdotum: vel forte per- de licentia sacerdotum: vel forte per- mittebant ibi agi commercium, sicut mittebant ibi agi commercium, sicut modo fit in curia, quia mutuabant mi- modo fit in curia, quia mutuabant mi- nus et illi recognoverunt coram sacer- nus et illi recognoverunt coram sacer- dotibus majus mutuum, et accedens dotibus majus mutuum, et accedens promittebat solvere damnum: et tunc promittebat solvere damnum: et tunc sacerdos summus illos solvere compelle- sacerdos summus illos solvere compelle- bat dans audaciam, usuram et super- bat dans audaciam, usuram et super- abundantiam alio nomine juvando ad re- abundantiam alio nomine juvando ad re- cipiendum, sicut modo faciunt Prælati, cipiendum, sicut modo faciunt Prælati, dicentes sine talibus curiæ frequentiam dicentes sine talibus curiæ frequentiam stare non posse. stare non posse.

« Et cathedras vendentium columbas « Et cathedras vendentium columbas evertit. » Cathedræ autem erant ædes evertit. » Cathedræ autem erant ædes docendi, in quibus sedere debebant docendi, in quibus sedere debebant Scribæ sed occupati lucris quibus inhia. Scribæ sed occupati lucris quibus inhia. bant, in locis illis vendentes columbas bant, in locis illis vendentes columbas sedebant apud se habentes columbas in sedebant apud se habentes columbas in caveis, et forte alias aves sacrificabiles, caveis, et forte alias aves sacrificabiles, ut pauperibus venderent: quia columbæ ut pauperibus venderent: quia columbæ erant sacrificia pauperum. Ejecit autem erant sacrificia pauperum. Ejecit autem per flagellum factum ex tribus funiculis, per flagellum factum ex tribus funiculis, ut dicitur, Joan. 11, 15. ut dicitur, Joan. 11, 15.

Dicit autem Hieronymus quod « multi Dicit autem Hieronymus quod « multi « disputant, quod majus sit inter mira- « disputant, quod majus sit inter mira- «cula quæ fecit Dominus: alii dicunt «cula quæ fecit Dominus: alii dicunt « suscitationem Lazari: alii illumina- « suscitationem Lazari: alii illumina- « tionem cæcorum, et alii aliud. Ego « tionem cæcorum, et alii aliud. Ego « puto omnibus majus esse, quod homo « puto omnibus majus esse, quod homo « unus, illo tempore contemptibilis et « unus, illo tempore contemptibilis et « odiosus, uno flagello tantam multitudi- « odiosus, uno flagello tantam multitudi- «nem cum dispendio rerum, et lucri, et «nem cum dispendio rerum, et lucri, et « honoris ejicere potuit, quantam ma- « honoris ejicere potuit, quantam ma- « gnus exercitus armis bellicis ejicere « gnus exercitus armis bellicis ejicere « non valuisset. Sed quoddam divinum « non valuisset. Sed quoddam divinum a radiabat in facie, quod eos deterruit, a radiabat in facie, quod eos deterruit, « sicut et in Moysi facie, quando de mon- « sicut et in Moysi facie, quando de mon- a te descendit. » a te descendit. »

Dicit igitur: « Et intravit Jesus in Dicit igitur: « Et intravit Jesus in templum Dei. » Ezechiel. XLIII, 2: Et templum Dei. » Ezechiel. XLIII, 2: Et rece gloria Dei Israel ingrediebatur per rece gloria Dei Israel ingrediebatur per viam orientalem: et vox erat ei quasi vox viam orientalem: et vox erat ei quasi vox aquarum multarum, et terra splendebat aquarum multarum, et terra splendebat a majestate ejus. a majestate ejus.

« Et ejiciebat, » flagello de tribus fu- « Et ejiciebat, » flagello de tribus fu- niculis, « omnes vendentes et ementes. » niculis, « omnes vendentes et ementes. »

« In templo. » Augustinus: « In ora- « In templo. » Augustinus: « In ora- «torio nemo aliquid agat, nisi id ad quod «torio nemo aliquid agat, nisi id ad quod << factum est, unde et nomen accepit. » << factum est, unde et nomen accepit. » Psal. XCII, 5: Domum tuam decet san- Psal. XCII, 5: Domum tuam decet san- ctitudo, Domine, non mercatio. ctitudo, Domine, non mercatio.

« Et mensas nummulariorum. » Hie- « Et mensas nummulariorum. » Hie- ronymus: ronymus: « Mensas has dicit altaria, « Mensas has dicit altaria,

« quæ avaritia sacerdotum permisit in « quæ avaritia sacerdotum permisit in «< mensas nummulariorum commutari: » «< mensas nummulariorum commutari: » sed quia non erant altaria in templo sed quia non erant altaria in templo extra in atrio, nisi altare holocaustorum, extra in atrio, nisi altare holocaustorum, quæ altaria sunt, de quibus loquitur quæ altaria sunt, de quibus loquitur Hieronymus? Dicendum sicut dicitur, Hieronymus? Dicendum sicut dicitur, Ezechiel. XL, 39 et seq. In vestibulo Ezechiel. XL, 39 et seq. In vestibulo portæ, duæ mensæ hinc, et duæ mensæ portæ, duæ mensæ hinc, et duæ mensæ inde, ut immoletur super eas holocau- inde, ut immoletur super eas holocau- stum, etc. Mensæ quædam stabant in stum, etc. Mensæ quædam stabant in atrio, super quas ponebantur portiones atrio, super quas ponebantur portiones Sacerdotum, et de immolatis, et aliæ Sacerdotum, et de immolatis, et aliæ carnes immolandæ et illæ altaria dice- carnes immolandæ et illæ altaria dice- bantur propter sanctitatem sacrificiorum : bantur propter sanctitatem sacrificiorum : et de illis loquitur Hieronymus. Additur et de illis loquitur Hieronymus. Additur autem, Luc. xix, 45, et Marc. xi, 15, autem, Luc. xix, 45, et Marc. xi, 15, et Joan. II, 14, quod nummulariorum et Joan. II, 14, quod nummulariorum effudit æs. Et significant isti, illos qui effudit æs. Et significant isti, illos qui ære sonante petunt dona Ecclesiastica. ære sonante petunt dona Ecclesiastica. Act. VIII, 20 : Pecunia tua tecum sit in Act. VIII, 20 : Pecunia tua tecum sit in perditionem: quoniam donum Dei exi- perditionem: quoniam donum Dei exi- stimasti pecunia possidere. IV Reg. v, stimasti pecunia possidere. IV Reg. v, 26 et 27: Nunc accepisti argentum, et 26 et 27: Nunc accepisti argentum, et accepisti vestes ut emas oliveta, et vineas, accepisti vestes ut emas oliveta, et vineas, etc. Sed et lepra Naaman adhærebit tibi, etc. Sed et lepra Naaman adhærebit tibi, et semini tuo, usque in sempiternum. In et semini tuo, usque in sempiternum. In qua historia duo notantur: quod vide- qua historia duo notantur: quod vide- licet damnatus est, qui non ex pacto, sed licet damnatus est, qui non ex pacto, sed post acceperit: et quod hæredes, ad post acceperit: et quod hæredes, ad quos alia pecunia per donum devoluta quos alia pecunia per donum devoluta est, lepra sunt damnati: quia jus non est, lepra sunt damnati: quia jus non habebat accipiendi, Propheta excutiente habebat accipiendi, Propheta excutiente

3. 3.

14 14

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

manum ab omni munere: nec dare hæ- manum ab omni munere: nec dare hæ- redibus potuit, quod auctoritate Pro- redibus potuit, quod auctoritate Pro- phetæ non accepit. phetæ non accepit.

«< Et cathedras » Cathedra componi- «< Et cathedras » Cathedra componi- tur a cathechiso, quod est doceo : et tur a cathechiso, quod est doceo : et ædes unde cathedra quasi Doctorum ædes unde cathedra quasi Doctorum ædes. « Vendentium columbas. » Signi- ædes. « Vendentium columbas. » Signi- ficant vendentes Sacramenta. « Evertit, » ficant vendentes Sacramenta. « Evertit, » ne de cætero in templo apparerent. ne de cætero in templo apparerent. Matth. x, 8 Gratis accepistis, gratis Matth. x, 8 Gratis accepistis, gratis date. Isa. LV, date. Isa. LV, 1: Emite absque argento et 1: Emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac. absque ulla commutatione vinum et lac.

« Et dicit eis: Scriptum est: Domus « Et dicit eis: Scriptum est: Domus mea domus orationis vocabitur: vos mea domus orationis vocabitur: vos autem fecistis illam speluncam latro- autem fecistis illam speluncam latro-

num. » num. »

Ecce probatio per Scripturam: ut in- Ecce probatio per Scripturam: ut in- ter medium montium fluant aquæ, hoc · ter medium montium fluant aquæ, hoc · est, rivi Ecclesiasticorum actuum, et est, rivi Ecclesiasticorum actuum, et descendant de auctoritatibus altitudinis descendant de auctoritatibus altitudinis duorum testamentorum. duorum testamentorum.

« «

Scriptum est. » Isa. LVI, 7: Domus Scriptum est. » Isa. LVI, 7: Domus mea domus orationis vocabitur cunctis mea domus orationis vocabitur cunctis populis. populis.

Et dicit duo primo, usum domus, et Et dicit duo primo, usum domus, et secundo, abusum. secundo, abusum.

De primo dicit : « Domus mea, » no- De primo dicit : « Domus mea, » no- mini meo consecrata et ædificata, « do- mini meo consecrata et ædificata, « do- mus orationis vocabitur. » Genes. xxvIII, mus orationis vocabitur. » Genes. xxvIII, 17: Non est hic aliud nisi domus Dei, 17: Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta coli. III Reg. VIII, 11: Impleve- et porta coli. III Reg. VIII, 11: Impleve- rat gloria Domini domum Domini: et rat gloria Domini domum Domini: et ideo aliud capere non debuit. ideo aliud capere non debuit.

« Vos autem fecistis. » Ecce secun- « Vos autem fecistis. » Ecce secun- dum. Dicit autem: « Fecistis, » profa- dum. Dicit autem: « Fecistis, » profa- nando locum sanctum. II Machab. vi, 2: nando locum sanctum. II Machab. vi, 2:

Misit rex contaminare etiam quod in Misit rex contaminare etiam quod in

Jerosolymis erat templum. « Spelun- Jerosolymis erat templum. « Spelun- cam latronum. »Jerem. VII, 11: Num- cam latronum. »Jerem. VII, 11: Num- quid spelunca latronum facta est domus quid spelunca latronum facta est domus ista, in qua invocatum est nomen meum? ista, in qua invocatum est nomen meum? Sacerdotes enim insidiantes rebus ho- Sacerdotes enim insidiantes rebus ho- minum, in insidiis doli stabant, non minum, in insidiis doli stabant, non

1 Vel melius a xata, dpa, sedes. 1 Vel melius a xata, dpa, sedes.

differentes a latronibus, nisi majori no- differentes a latronibus, nisi majori no- cumento: quia ipsi interficiunt animas, cumento: quia ipsi interficiunt animas, latrones autem corpora: sed non suum latrones autem corpora: sed non suum rapiendo vi excommunicationis cum la- rapiendo vi excommunicationis cum la- tronibus conveniunt. Isa. v, 23: Justifica- tronibus conveniunt. Isa. v, 23: Justifica- tis impium pro muneribus, et justitiam tis impium pro muneribus, et justitiam justi aufertis ab eo. Hoc est quod dicitur, justi aufertis ab eo. Hoc est quod dicitur, Osee, vi, 8 et 9: Galaad civitas operan- Osee, vi, 8 et 9: Galaad civitas operan- tium idolum, supplantata sanguine. Et tium idolum, supplantata sanguine. Et quasi fauces virorum latronum, particeps quasi fauces virorum latronum, particeps sacerdotum, in via interficientium per- sacerdotum, in via interficientium per- gentes de Sichem. Quasi diceret : Quem- gentes de Sichem. Quasi diceret : Quem- admodum latrones qui observant vi- admodum latrones qui observant vi- rum, ita conspiratio sacerdotum qui in rum, ita conspiratio sacerdotum qui in via qua itur Sichem trucidant. In Sichem via qua itur Sichem trucidant. In Sichem enim tunc fuit tabernaculum Domini. enim tunc fuit tabernaculum Domini.

« Et accesserunt ad eum cæci et « Et accesserunt ad eum cæci et claudi in templo, et sanavit eos. » claudi in templo, et sanavit eos. »

Hic omnium factorum probatio po- Hic omnium factorum probatio po- nitur, quod virtute divina facta sunt. nitur, quod virtute divina facta sunt. Congrue autem sanat cæcos et claudos Congrue autem sanat cæcos et claudos in templo, cæcos per fidei illuminatio- in templo, cæcos per fidei illuminatio- nem, claudos per virtutis expeditæ pro- nem, claudos per virtutis expeditæ pro- fectum ad opera. Ad Hebr. xi, 13: Non fectum ad opera. Ad Hebr. xi, 13: Non claudicans quis erret, magis autem sa- claudicans quis erret, magis autem sa-

netur. netur.

« Videntes autem Principes Sacer- « Videntes autem Principes Sacer- dotum et Scribæ mirabilia quæ fecit, dotum et Scribæ mirabilia quæ fecit, et pueros clamantes in templo et di- et pueros clamantes in templo et di- centes Hosanna filio David! indi- centes Hosanna filio David! indi- gnati sunt, gnati sunt,

Et dixerunt ei: Audis quid isti di- Et dixerunt ei: Audis quid isti di- cunt? Jesus autem dixit eis: Utique. cunt? Jesus autem dixit eis: Utique.

Numquam legistis: Quia ex ore infan- Numquam legistis: Quia ex ore infan- tium et lactentium perfecisti lau- tium et lactentium perfecisti lau- dem? » dem? »

Hic ponitur convictio ex invidia mur- Hic ponitur convictio ex invidia mur- murantium. Dicuntur autem hic tria: murantium. Dicuntur autem hic tria: quorum primum est id quod movet ad quorum primum est id quod movet ad

14 14

15 15

16 16

IN EVANG. MATTHÆI, XXI-15, 16, 17. IN EVANG. MATTHÆI, XXI-15, 16, 17.

indignationem secundum est quæstio indignationem secundum est quæstio orta ex indignatione: tertium autem per orta ex indignatione: tertium autem per veritatem Scripturæ invidorum convictio. veritatem Scripturæ invidorum convictio.

In primo dicit oculum nequam nun- In primo dicit oculum nequam nun- tiantem, dicens : « Videntes autem, » tiantem, dicens : « Videntes autem, » nequam oculis, qui de bono vulnera- nequam oculis, qui de bono vulnera- bantur. Supra, xx, 15: An oculus tuus bantur. Supra, xx, 15: An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? nequam est, quia ego bonus sum ? Eccli. xxxi, 15: Nequius oculo quid Eccli. xxxi, 15: Nequius oculo quid

creatum est. creatum est.

Deinde dicit auctorem ipsorum : Deinde dicit auctorem ipsorum : "Principes Sacerdotum, » qui dignitate "Principes Sacerdotum, » qui dignitate præeminebant, « et Scribæ, » qui scien- præeminebant, « et Scribæ, » qui scien- tiæ habebant excellentiam. tiæ habebant excellentiam.

Deinde tangit id quod vulnerabat intus: Deinde tangit id quod vulnerabat intus: duo autem erant, quorum primum est : duo autem erant, quorum primum est : « Mirabilia quæ fecit » Jesus. Non dicit « Mirabilia quæ fecit » Jesus. Non dicit miracula, quia non erant præter spem :` miracula, quia non erant præter spem :` eo quod Scriptura illa futura promiserat. eo quod Scriptura illa futura promiserat. Eccli. xxxv1, 7: Innova signa, et immuta Eccli. xxxv1, 7: Innova signa, et immuta mirabilia. Glorifica manum, et bra- mirabilia. Glorifica manum, et bra- chium dextrum. chium dextrum.

« Et pueros. » Ecce secundum : et hoc « Et pueros. » Ecce secundum : et hoc tangitur, Joan. XII, 13: Acceperunt ra- tangitur, Joan. XII, 13: Acceperunt ra- mos palmarum, et processerunt obviam mos palmarum, et processerunt obviam ei, et clamabant: Hosanna! etc. ei, et clamabant: Hosanna! etc.

« Indignati sunt, » non reputantes « Indignati sunt, » non reputantes eum dignum tanta laude. Joan. x11, 19: eum dignum tanta laude. Joan. x11, 19: Videtis quia nihil proficimus ? ecce Videtis quia nihil proficimus ? ecce mundus totus post eum abiit. Sapient. mundus totus post eum abiit. Sapient. II, 15: Gravis est nobis etiam ad viden- II, 15: Gravis est nobis etiam ad viden- dum. Luc. xix, 39: Quidam Pharisæo- dum. Luc. xix, 39: Quidam Pharisæo- rum de turbis dixerunt ad illum: Magi- rum de turbis dixerunt ad illum: Magi- ster, increpa discipulos tuos. Et hoc præ- ster, increpa discipulos tuos. Et hoc præ- termittit Matthæus. termittit Matthæus.

« Et dixerunt ei. » « Et dixerunt ei. »

Matth. XII, 35: Malus homo de malo Matth. XII, 35: Malus homo de malo thesauro, scilicet cordis sui, profert thesauro, scilicet cordis sui, profert mala. « Audis, quid isti dicunt. » Quasi mala. « Audis, quid isti dicunt. » Quasi dicant Tu delectaris in tua laude, et dicant Tu delectaris in tua laude, et usurpas tibi honorem divinum. Joan. usurpas tibi honorem divinum. Joan. VIII, 13: Tu de teipso testimonium per- VIII, 13: Tu de teipso testimonium per- hibes testimonium tuum non est verum. hibes testimonium tuum non est verum. « Jesus autem dixit. » Ecce convictio « Jesus autem dixit. » Ecce convictio per Scripturam in Psalmo viu, 3. « Uti- per Scripturam in Psalmo viu, 3. « Uti-

15 15

que » audio, et audire debeo: quia hoc que » audio, et audire debeo: quia hoc per spiritum præcepi, quando dixi: Lau- per spiritum præcepi, quando dixi: Lau- date, pueri, Dominum: laudate nomen date, pueri, Dominum: laudate nomen Domini 1. Testimonium innocentium non Domini 1. Testimonium innocentium non astutorum nonnisi veritati nititur: vos astutorum nonnisi veritati nititur: vos autem personis quibusdam adulamini autem personis quibusdam adulamini indignis, et vituperatis dignos. indignis, et vituperatis dignos.

« «

Numquam legistis, » ad intellectum. Numquam legistis, » ad intellectum. Matth. xx11, 29: Erratis nescientes Scri- Matth. xx11, 29: Erratis nescientes Scri- pturas, neque virtutem Dei. pturas, neque virtutem Dei.

« Ex ore infantium et lactentium. » « Ex ore infantium et lactentium. » Sed si infans dicitur non fans, quali- Sed si infans dicitur non fans, quali- ter laudat? Dicendum, quod a duobus ter laudat? Dicendum, quod a duobus dicitur infans, a teneritudine nervorum, dicitur infans, a teneritudine nervorum, et organorum, qui trahi, et moveri, et et organorum, qui trahi, et moveri, et flecti non possunt ad voces formandas: flecti non possunt ad voces formandas: et hoc modo proprie dicitur infans. Alio et hoc modo proprie dicitur infans. Alio modo dicitur, eo quod careat conceptu modo dicitur, eo quod careat conceptu quem significant voces, propter fluxum quem significant voces, propter fluxum ætatis teneræ et hoc modo dicitur hic ætatis teneræ et hoc modo dicitur hic infans unde infantes de ludis et con- infans unde infantes de ludis et con- cinnis loquuntur: et ideo non in- cinnis loquuntur: et ideo non in- fantes dicuntur: quia, sicut dicit Basi- fantes dicuntur: quia, sicut dicit Basi- lius «Sermonis usum nobis Deus in- lius «Sermonis usum nobis Deus in- « dulsit, ut consilia cordium nobis invi- « dulsit, ut consilia cordium nobis invi- « cem pandamus. » Et de talibus hic lo- « cem pandamus. » Et de talibus hic lo- quitur. Sapient. x, 21: Sapientia aperuit quitur. Sapient. x, 21: Sapientia aperuit os mutorum, et linguas infantium fecit os mutorum, et linguas infantium fecit disertas. I Petr. 11, 2: Sicut modo geniti disertas. I Petr. 11, 2: Sicut modo geniti infantes, rationabile, sine dolo lac con- infantes, rationabile, sine dolo lac con- cupiscite, ut in eo crescatis in salutem. cupiscite, ut in eo crescatis in salutem.

« Perfecisti laudem. » Notanda est mi- « Perfecisti laudem. » Notanda est mi- rabilis modestia Christi: quia hoc quod rabilis modestia Christi: quia hoc quod Propheta addidit, siluit, ne inimicum Propheta addidit, siluit, ne inimicum provocaret nam, Psal. VI, 3, dicitur: provocaret nam, Psal. VI, 3, dicitur: Ex ore infantium et lactentium perfecisti Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut de- laudem propter inimicos tuos, ut de- struas inimicum et ultorem. Luc. xix, 40, struas inimicum et ultorem. Luc. xix, 40, addit: Dico vobis, quia si hi tacuerint, addit: Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt. lapides clamabunt.

« Et relictis illis, abiit foras extra « Et relictis illis, abiit foras extra civitatem in Bethaniam, ibique man- civitatem in Bethaniam, ibique man- sit. » sit. »

Hic agitur de reprobatione Judæorum, Hic agitur de reprobatione Judæorum,

17 17

1 Psal. CXII, 1. 1 Psal. CXII, 1.

18 18

16 16

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et vocatione Gentium. Et tanguntur tria, et vocatione Gentium. Et tanguntur tria, scilicet causa reprobationis, abjectio de- scilicet causa reprobationis, abjectio de- structionis, et judicium. Secundum est in structionis, et judicium. Secundum est in cap. xxiv. Tertium in cap. xxv. cap. xxiv. Tertium in cap. xxv.

Causa reprobationis hic tangitur tri- Causa reprobationis hic tangitur tri- plex primo parabolica, quæ est ingrati- plex primo parabolica, quæ est ingrati- tudo et inobedientia: secundo, præsentes tudo et inobedientia: secundo, præsentes insidiæ et tentatio tertio, per partes insidiæ et tentatio tertio, per partes tangitur explicite sub maledictione diver- tangitur explicite sub maledictione diver- sorum vitiorum. Secunda incipit circa sorum vitiorum. Secunda incipit circa medium capituli xx11, ibi, y. 15: « Tunc medium capituli xx11, ibi, y. 15: « Tunc abeuntes Pharisæi. » Tertia incipit in ca- abeuntes Pharisæi. » Tertia incipit in ca- pitulo xxi. pitulo xxi.

Prima harum tria continet: quorum Prima harum tria continet: quorum primum est figura abjectionis accepta in primum est figura abjectionis accepta in facto Christi proprio secundum, figura facto Christi proprio secundum, figura ejusdem in naturæ vestigio : tertium est ejusdem in naturæ vestigio : tertium est ostensio justæ abjectionis in parabolis ostensio justæ abjectionis in parabolis duabus. Et hæc patebunt in littera. duabus. Et hæc patebunt in littera.

De primo ergo dicit: « Et relictis De primo ergo dicit: « Et relictis illis,» tamquam indignis et abjiciendis, illis,» tamquam indignis et abjiciendis, « abiit, » ab iis scilicet, non tam præ- « abiit, » ab iis scilicet, non tam præ- sentia quam gratiæ subtractione, « foras sentia quam gratiæ subtractione, « foras extra civitatem,» synagogam relinquens. extra civitatem,» synagogam relinquens. Luc. XIII, 35: Ecce relinquetur vobis Luc. XIII, 35: Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. « In Bethaniam, » domus vestra deserta. « In Bethaniam, » domum obedientiæ. «< Ibique mansit, » domum obedientiæ. «< Ibique mansit, » cum Lazaro in rure: et significat man- cum Lazaro in rure: et significat man- sionem in gentilitate. Malach. 1, 10 et 11: sionem in gentilitate. Malach. 1, 10 et 11: Non est mihi voluntas in vobis, dicit Non est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus exercituum et munus non Dominus exercituum et munus non suscipiam de manu vestra. Ab ortu enim suscipiam de manu vestra. Ab ortu enim solis usque ad occasum, magnum est no- solis usque ad occasum, magnum est no- men meum in gentibus, et in omni loco men meum in gentibus, et in omni loco sacrificatur et offertur nomini meo obla- sacrificatur et offertur nomini meo obla-

tio munda. tio munda.

Litteraliter autem notandum est, quod Litteraliter autem notandum est, quod in tanta civitate nullum invenit invitan- in tanta civitate nullum invenit invitan- tem se hospitem, cum pauper esset; quia tem se hospitem, cum pauper esset; quia ita nulli adulatus fuit, quod omnes se ita nulli adulatus fuit, quod omnes se sibi subduxerunt: et sic terminatur pars sibi subduxerunt: et sic terminatur pars prima. prima.

« Mane autem, revertens in civita- « Mane autem, revertens in civita- tem, esuriit. >> tem, esuriit. >>

Secunda pars est, in qua figuratur ju- Secunda pars est, in qua figuratur ju-

daicæ sterilitatis abjectio in naturæ ve- daicæ sterilitatis abjectio in naturæ ve- stigio. stigio.

« Mane, etc. » « Mane, etc. »

Dicuntur autem tria: primum est Do- Dicuntur autem tria: primum est Do- mini instantia et sollicitudo de conver- mini instantia et sollicitudo de conver- sione Judæorum : secundum autem figura sione Judæorum : secundum autem figura pertinacis perfidiæ et reprobatio: tertium, pertinacis perfidiæ et reprobatio: tertium, ex hoc accepta discipulorum instructio. ex hoc accepta discipulorum instructio.

De primo dicit quatuor, scilicet matu- De primo dicit quatuor, scilicet matu- ritatem temporis, benignitatem et patien- ritatem temporis, benignitatem et patien- tiam Domini ad ingratos redeuntis, et tiam Domini ad ingratos redeuntis, et tantum desiderium salutis hominum quod tantum desiderium salutis hominum quod necessitates corporis neglexit, et quod ta- necessitates corporis neglexit, et quod ta- men futuram sterilitatem in eis prævidit. men futuram sterilitatem in eis prævidit.

De primo dicit: « Mane autem » facto, De primo dicit: « Mane autem » facto, cum Jacob, Genes. xxvi, 18, surrexit cum Jacob, Genes. xxvi, 18, surrexit diluculo, ad opus prædicationis. Eccle. diluculo, ad opus prædicationis. Eccle. XI, 6 Mane semina semen tuum, et ve- XI, 6 Mane semina semen tuum, et ve- spere ne cesset manus tua: quia nescis spere ne cesset manus tua: quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud: et si quid magis oriatur, hoc aut illud: et si utrumque simul, melius erit. Supra, xx, utrumque simul, melius erit. Supra, xx, 1 Exiit primo mane conducere opera- 1 Exiit primo mane conducere opera- rios in vineam suam. Joan. VIII, 1 et 2: rios in vineam suam. Joan. VIII, 1 et 2: Jesus perrexit in montem Oliveti: et di- Jesus perrexit in montem Oliveti: et di- liculo iterum venit in templum. liculo iterum venit in templum. « Revertens in civitatem, ut omnia « Revertens in civitatem, ut omnia faceret ultra quam deberet conversioni faceret ultra quam deberet conversioni eorum opportuna. Genes. xxxI, 30: Ad eorum opportuna. Genes. xxxI, 30: Ad tuos ire cupiebas, et desiderio erat tibi tuos ire cupiebas, et desiderio erat tibi domus patris tui. Matth. xx, 37: Quo- domus patris tui. Matth. xx, 37: Quo- ties volui congregare filios tuos, quem- ties volui congregare filios tuos, quem- admodum gallina congregat pullos suos admodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti ? II ad Timoth. IV, sub alas, et noluisti ? II ad Timoth. IV, 2: Insta opportune, importune: argue, 2: Insta opportune, importune: argue, obsecra, increpa in omni patientia et do- obsecra, increpa in omni patientia et do-

ctrina. ctrina.

« Esuriit. » Et tamen hanc dissimu- . « Esuriit. » Et tamen hanc dissimu- . lans necessitatem, ad prædicandum ivit. lans necessitatem, ad prædicandum ivit. Et præsumitur, quod nocte ita diu ora- Et præsumitur, quod nocte ita diu ora- tioni institit, quod incœnatus cubitum tioni institit, quod incœnatus cubitum ivit esuriem enim salutis eorum esuriei ivit esuriem enim salutis eorum esuriei corporis anteposuit. II ad Corinth. x1, 27: corporis anteposuit. II ad Corinth. x1, 27: In fame et siti..., in frigore et nuditate. In fame et siti..., in frigore et nuditate. Ad Hebr. xi, 37 et 38: Egentes, angu- Ad Hebr. xi, 37 et 38: Egentes, angu- stiati, afflicti: quibus dignus non erat stiati, afflicti: quibus dignus non erat

mundus. mundus.

« Et videns fici arborem unam se- « Et videns fici arborem unam se-

19 19

IN EVANG. MATTHÆI, XXI-19, 20. IN EVANG. MATTHÆI, XXI-19, 20.

cus viam, venit ad eam, et nihil inve- cus viam, venit ad eam, et nihil inve- nit in ea nisi folia tantum et ait illi: nit in ea nisi folia tantum et ait illi: Numquam ex te fructus nascatur in Numquam ex te fructus nascatur in sempiternum. Et arefacta est continuo sempiternum. Et arefacta est continuo ficulnea. » ficulnea. »

Ecce prævisio futuræ sterilitatis. Ecce prævisio futuræ sterilitatis. Dicit ergo « Videns, » plus conside- Dicit ergo « Videns, » plus conside- ratione mentis quam corporis, « fici ar- ratione mentis quam corporis, « fici ar- borem. » Ceciliani declinatio est. Et di- borem. » Ceciliani declinatio est. Et di- cit quatuor quorum primum est signum cit quatuor quorum primum est signum dulcedinis peccati, in qua nutriti fuerunt : dulcedinis peccati, in qua nutriti fuerunt : secundum est unanimis consensus in ma- secundum est unanimis consensus in ma- lum tertium est transitus, et frequentia lum tertium est transitus, et frequentia dæmonum per eos in conculcatione vi- dæmonum per eos in conculcatione vi- tiorum quartum est ex his tanta inventa tiorum quartum est ex his tanta inventa sterilitas. sterilitas.

: :

Dicit ergo « Et videns fici arborem. » Dicit ergo « Et videns fici arborem. » Joan. 1, 48 Cum esses sub ficu, vidi te. Joan. 1, 48 Cum esses sub ficu, vidi te. Glossa Augustini, hoc est, sub dulcedine Glossa Augustini, hoc est, sub dulcedine peccati. Jerem. XXIV, 3: Quid tu vides, peccati. Jerem. XXIV, 3: Quid tu vides, Jeremia? Et dixi: Ficus, ficus... malas, Jeremia? Et dixi: Ficus, ficus... malas, malas valde. « Unam, » ex unanimi con- malas valde. « Unam, » ex unanimi con- sensu in malum. Psal. XIII, 3: Omnes sensu in malum. Psal. XIII, 3: Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt: declinaverunt, simul inutiles facti sunt: non est qui faciat bonum, non est usque, non est qui faciat bonum, non est usque, ad unum. Secus viam. » Et ideo mi- ad unum. Secus viam. » Et ideo mi- rum esset, si ficus usque ad maturita- rum esset, si ficus usque ad maturita- tem conservasset: et est via transitus tem conservasset: et est via transitus dæmonum in omni vitio. Supra, xi, 4: dæmonum in omni vitio. Supra, xi, 4: Quod cecidit secus viam, volucres cœli Quod cecidit secus viam, volucres cœli comederunt. Psal. LXXIX, 13 Vinde- comederunt. Psal. LXXIX, 13 Vinde- miant eam omnes qui prætergrediuntur miant eam omnes qui prætergrediuntur viam. Isa. LI, 23: Posuisti ut terram cor- viam. Isa. LI, 23: Posuisti ut terram cor- pus tuum, et quasi viam transeuntibus. pus tuum, et quasi viam transeuntibus.

« Et venit, » per misericordiam, « ad « Et venit, » per misericordiam, « ad eam. » Psal. LXXIX, 15: Vide, et visita eam. » Psal. LXXIX, 15: Vide, et visita vineam istam. Luc. 1, 78: Per viscera vineam istam. Luc. 1, 78: Per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visi- misericordiæ Dei nostri, in quibus visi- tavit nos, oriens ex alto. tavit nos, oriens ex alto.

« Et nihil invenit. » Ecce sterilitas: « Et nihil invenit. » Ecce sterilitas: folia enim sunt verba eloquii Propheta- folia enim sunt verba eloquii Propheta- rum sine fructu operis. Proverb. xiv, 23: rum sine fructu operis. Proverb. xiv, 23: Ubi verba sunt plurima, ibi frequenter Ubi verba sunt plurima, ibi frequenter egestas in opere est. Ideo dicit Aristote- egestas in opere est. Ideo dicit Aristote- les, quod plantæ lati folii cito fluunt les, quod plantæ lati folii cito fluunt «folia. » Luc. XIII, 6: Arborem fici ha- «folia. » Luc. XIII, 6: Arborem fici ha- bebat quidam plantatam in vinea sua. bebat quidam plantatam in vinea sua.

XXI XXI

17 17

Et sequitur, ibidem, . 7: Ecce anni tres Et sequitur, ibidem, . 7: Ecce anni tres sunt ex quo venio, quærens fructum in sunt ex quo venio, quærens fructum in ficulnea hac, et non invenio : succide ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam ut quid etiam terram occu- ergo illam ut quid etiam terram occu- pat? Marc. xI, 13, dicitur: Non enim pat? Marc. xI, 13, dicitur: Non enim erat tempus ficorum. Et hoc videtur, erat tempus ficorum. Et hoc videtur, quia circa Pascha fuit et tunc videtur, quia circa Pascha fuit et tunc videtur, quod injuria fuit maledictæ arbori: quia quod injuria fuit maledictæ arbori: quia non est signum sterilitatis quando non ha- non est signum sterilitatis quando non ha- bet poma tempore quo non debet habere. bet poma tempore quo non debet habere. Sed respondendum est, quod in terra ca- Sed respondendum est, quod in terra ca- lida sicut est Jerusalem, et maxime in lida sicut est Jerusalem, et maxime in clivis montium, in quibus est reverbera- clivis montium, in quibus est reverbera- tio solis, ficus in Pascha habent fructum tio solis, ficus in Pascha habent fructum præcoquum, quem desideravit Dominus. præcoquum, quem desideravit Dominus. Et quod dicit Marcus intelligitur de fructu Et quod dicit Marcus intelligitur de fructu communi ficus enim duo genera emittit, communi ficus enim duo genera emittit, præcoquas, et sequentes: ficus præco- præcoquas, et sequentes: ficus præco- quas semel emittit, et alias continue: ita quas semel emittit, et alias continue: ita quod semper habet fructum. quod semper habet fructum.

« Et ait illi Numquam ex te, etc. » « Et ait illi Numquam ex te, etc. »

Maledictio est reprobationis: nec in- Maledictio est reprobationis: nec in- juria est, quia Creator utitur creatura ad juria est, quia Creator utitur creatura ad signum, et instructionem. « Fructus na- signum, et instructionem. « Fructus na- scatur in sempiternum. » Habacuc, II, scatur in sempiternum. » Habacuc, II, 17: Ficus enim non florebit, et non erit 17: Ficus enim non florebit, et non erit germen in vineis. Sed videtur non respon- germen in vineis. Sed videtur non respon- dere figuræ: quia Judæi convertentur in dere figuræ: quia Judæi convertentur in fine. Isa. x, 21: Reliquiæ convertentur fine. Isa. x, 21: Reliquiæ convertentur ad Deum fortem. Responsio, quod dicit ad Deum fortem. Responsio, quod dicit ex te ex Synagoga enim (quæ in sacra- ex te ex Synagoga enim (quæ in sacra- mentis et figuris mortua est) fructus non mentis et figuris mortua est) fructus non nascetur, sed ex insitione Evangelii et nascetur, sed ex insitione Evangelii et fluentis gratiæ. Job, xiv, 7 et seq.: Li- fluentis gratiæ. Job, xiv, 7 et seq.: Li- gnum habet spem: si præcisum fuerit, gnum habet spem: si præcisum fuerit, rursum virescit, et rami ejus pullulant. rursum virescit, et rami ejus pullulant. Si senuerit in terra radix ejus, et in pul- Si senuerit in terra radix ejus, et in pul- vere emortuus fuerit truncus illius, ad vere emortuus fuerit truncus illius, ad odorem aquæ germinabit, et faciet co- odorem aquæ germinabit, et faciet co- mam, quasi cum primum plantatum est. mam, quasi cum primum plantatum est.

« Et arefacta est continuo ficulnea. » « Et arefacta est continuo ficulnea. » Judæ epistola, y. 12: Arbores autumna- Judæ epistola, y. 12: Arbores autumna- les, bis mortuæ. les, bis mortuæ.

« Et videntes discipuli mirati sunt, « Et videntes discipuli mirati sunt, dicentes: Quomodo continuo aruit? dicentes: Quomodo continuo aruit?

2 2

20 20

21 21

32 32

18 18

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Respondens autem Jesus, ait eis: Respondens autem Jesus, ait eis: Amen dico vobis, si habueritis fidem, Amen dico vobis, si habueritis fidem, et non hæsitaveritis. » et non hæsitaveritis. »

Hic ponitur discipulorum instructio. Hic ponitur discipulorum instructio. Et tanguntur duo: via ad instructionem, Et tanguntur duo: via ad instructionem, quæ est facti admiratio: et ipsa instru- quæ est facti admiratio: et ipsa instru- ctio. ctio.

De primo dicit: « Videntes autem dis- De primo dicit: « Videntes autem dis- cipuli mirati sunt, etc. » Marc. x1, 20: cipuli mirati sunt, etc. » Marc. x1, 20: Cum mane transirent, viderunt ficum ari- Cum mane transirent, viderunt ficum ari- dam factam a radicibus. « Mirati sunt, dam factam a radicibus. « Mirati sunt, dicentes: Quomodo continuo aruit ? » dicentes: Quomodo continuo aruit ? » Sapient. xvi, 24: Creatura tibi Factori Sapient. xvi, 24: Creatura tibi Factori deserviens, exardescit in tormentum ad- deserviens, exardescit in tormentum ad- versus injustos. Marc. xi, 14 Jam non versus injustos. Marc. xi, 14 Jam non amplius in æternum ex te fructum amplius in æternum ex te fructum quisquam manducet. Adhuc autem Mar- quisquam manducet. Adhuc autem Mar- cus narrat istud ante ejectionem emen- cus narrat istud ante ejectionem emen- tium et vendentium de templo: sed Mar- tium et vendentium de templo: sed Mar- cus non sequitur historiam, sed præpo- cus non sequitur historiam, sed præpo- nit ad ostensionem divinæ potestatis, nit ad ostensionem divinæ potestatis, quam exercuit in templo. quam exercuit in templo.

« Respondens autem Jesus, ait eis. » « Respondens autem Jesus, ait eis. »

Ecce instructio Domini. « Amen dico Ecce instructio Domini. « Amen dico vobis, si habueritis fidem » sicut granum vobis, si habueritis fidem » sicut granum sinapis, ut dicitur, Luc. xvII, 6, « et non sinapis, ut dicitur, Luc. xvII, 6, « et non hæsitaveritis, » hoc est, errori inhæseri- hæsitaveritis, » hoc est, errori inhæseri- tis. Jacob. 1, 6 et 7: Qui hæsitat, si- tis. Jacob. 1, 6 et 7: Qui hæsitat, si- milis est fluctui maris, qui a vento mo- milis est fluctui maris, qui a vento mo- vetur et circumfertur. Non ergo æstimet vetur et circumfertur. Non ergo æstimet homo ille quod accipiat aliquid a Do- homo ille quod accipiat aliquid a Do- mino. mino.

«Non solum de ficulnea facietis, «Non solum de ficulnea facietis, sed et si monti huic dixeritis: Tolle, et sed et si monti huic dixeritis: Tolle, et jacta te in mare, fiet. jacta te in mare, fiet.

Et omnia quæcumque petieritis in Et omnia quæcumque petieritis in oratione credentes, accipietis. oratione credentes, accipietis.

> >

arguit, et generaliter de omnibus conclu- arguit, et generaliter de omnibus conclu- dit. dit.

Dicit ergo «Non solum de ficulnea Dicit ergo «Non solum de ficulnea facietis, » quod minus est. Psal vIII, 8: facietis, » quod minus est. Psal vIII, 8: Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves, etc. Sapient. v, 21: Pugnabit et boves, etc. Sapient. v, 21: Pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensa- cum illo orbis terrarum contra insensa- tos, sicut per miracula fecit contra Pha- tos, sicut per miracula fecit contra Pha- raonem 1. raonem 1.

« Sed et si monti huic dixeritis. » Hic « Sed et si monti huic dixeritis. » Hic arguit majus. I ad Corinth. xin, 2: Si arguit majus. I ad Corinth. xin, 2: Si habuero omnem fidem ita ut montes habuero omnem fidem ita ut montes transferam, etc. Objiciunt gentiles, quod transferam, etc. Objiciunt gentiles, quod hoc Apostoli non fecerunt: ergo fidem hoc Apostoli non fecerunt: ergo fidem non habuerunt. Respondet Hieronymus, non habuerunt. Respondet Hieronymus, quod et si hoc fecerunt Apostoli, scri- quod et si hoc fecerunt Apostoli, scri- ptum non est propter incredibilitatem ptum non est propter incredibilitatem (alias, incredulitatem). Mystice autem (alias, incredulitatem). Mystice autem mons est Christus in mare sæculi missus mons est Christus in mare sæculi missus prædicatione Apostolorum. Jerem. xxxi, prædicatione Apostolorum. Jerem. xxxi, 23: Benedicat tibi Dominus pulchritudo 23: Benedicat tibi Dominus pulchritudo justitiæ, mons sanctus. Psal. xiv, 1: In justitiæ, mons sanctus. Psal. xiv, 1: In monte sancto ejus. Vel, mons est diabo- monte sancto ejus. Vel, mons est diabo- lus prædicatione Apostolorum in mare lus prædicatione Apostolorum in mare amaritudinis missus. Jerem. LI, 25: Ecce amaritudinis missus. Jerem. LI, 25: Ecce ego ad te, mons pestifer, qui corrumpis ego ad te, mons pestifer, qui corrumpis universam terram. Psal. XLV, 3: Non universam terram. Psal. XLV, 3: Non timebimus dum turbabitur terra, et timebimus dum turbabitur terra, et transferentur montes in cor maris. transferentur montes in cor maris.

« Et omnia quæcumque petieritis in « Et omnia quæcumque petieritis in oratione, » quæ secundum Damascenum, oratione, » quæ secundum Damascenum, est «< petitio decentium a Deo. » Per peti- est «< petitio decentium a Deo. » Per peti- tionem ergo notatur pietas: per oratio- tionem ergo notatur pietas: per oratio- nem quoad salutem. « Credentes accipie- nem quoad salutem. « Credentes accipie- tis. » Marc. XI, 24 Quæcumque oran- tis. » Marc. XI, 24 Quæcumque oran- tes petitis, credite quia accipietis, et eve- tes petitis, credite quia accipietis, et eve- nient vobis. Joan. xv, 16: Quodcumque nient vobis. Joan. xv, 16: Quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, dabit petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis. Si objicitur de Apostolo, II ad vobis. Si objicitur de Apostolo, II ad Corinth. XII, 9, quod non fuit exauditus, Corinth. XII, 9, quod non fuit exauditus, sæpe supra solutum est 2. sæpe supra solutum est 2.

« Et cum venisset in templum, ac- « Et cum venisset in templum, ac-

23 23

Tria dicit minus præmittit, majus cesserunt ad eum docentem Principes Tria dicit minus præmittit, majus cesserunt ad eum docentem Principes

1 Cf. Exod. v et seq. 1 Cf. Exod. v et seq.

cap. v Matthæi, pag. 340 et seq. Tom. XX cap. v Matthæi, pag. 340 et seq. Tom. XX

2 Cf. præcipue supra enarrationem in ŷ. 7. hujusce editionis. 2 Cf. præcipue supra enarrationem in ŷ. 7. hujusce editionis.

IN EVANG. MATTHÆI, XXI-23, 24. IN EVANG. MATTHÆI, XXI-23, 24.

Sacerdotum et seniores populi, dicen- Sacerdotum et seniores populi, dicen- tes: In qua potestate hæc facis ? et tes: In qua potestate hæc facis ? et quis tibi dedit hanc potestatem? >> quis tibi dedit hanc potestatem? >>

Hic incipit sub sermonibus parabolicis Hic incipit sub sermonibus parabolicis ostendere meritum abjectionis Judæo- ostendere meritum abjectionis Judæo- rum. Et dividitur in partes duas: in qua- rum. Et dividitur in partes duas: in qua- rum prima declarat causam inductionis rum prima declarat causam inductionis parabolarum et in secunda, inducit pa- parabolarum et in secunda, inducit pa- rabolas. rabolas.

Prima harum duo continet, insidias Prima harum duo continet, insidias videlicet sacerdotum, et convictionem videlicet sacerdotum, et convictionem dolositatis eorum. dolositatis eorum.

Insidiæ. sacerdotum quadrupliciter Insidiæ. sacerdotum quadrupliciter exaggerantur, loci videlicet incongruen- exaggerantur, loci videlicet incongruen- tia, quia in templo, in quo nullus in dolo, tia, quia in templo, in quo nullus in dolo, sed in simplicitate cordis Deum quærere sed in simplicitate cordis Deum quærere debuit accessus simulatione: quæren- debuit accessus simulatione: quæren- tium auctoritate: et quæstionis blas- tium auctoritate: et quæstionis blas- phema calliditate. phema calliditate.

Dicit enim: « Et cum venisset in tem- Dicit enim: « Et cum venisset in tem- plum, »ubi locus cultus fuit sapientiæ et plum, »ubi locus cultus fuit sapientiæ et doctrinæ. Matth. XXVI, 55 Quotidie doctrinæ. Matth. XXVI, 55 Quotidie apud vos sedebam docens in templo. apud vos sedebam docens in templo.

« Accesserunt, » dolose, familiaritatem « Accesserunt, » dolose, familiaritatem et amorem simulantes. Isa. LVII, 3: Ac- et amorem simulantes. Isa. LVII, 3: Ac-

cedite huc, filii auguratricis, semen adul- cedite huc, filii auguratricis, semen adul- teri et fornicariæ. teri et fornicariæ.

«< «<

Principes,» in quibus potestas, « sa- Principes,» in quibus potestas, « sa- cerdotum, » in quibus debuit esse sancti- cerdotum, » in quibus debuit esse sancti- tas. Isa. 1, 23: Principes tui infideles, tas. Isa. 1, 23: Principes tui infideles, socii furum. « Et seniores populi, » in socii furum. « Et seniores populi, » in quibus debuit esse sapientia. Daniel. XIII, quibus debuit esse sapientia. Daniel. XIII, 5: Egressa est iniquitas a senioribus ju- 5: Egressa est iniquitas a senioribus ju- dicibus, qui videbantur regere populum. dicibus, qui videbantur regere populum. Jerem. xxi, 15: A Prophetis Jerusalem Jerem. xxi, 15: A Prophetis Jerusalem egressa est pollutio super omnem ter- egressa est pollutio super omnem ter-

ram. ram.

« Dicentes: In qua potestate hæc fa- « Dicentes: In qua potestate hæc fa- cis? Ecce blasphema calliditas quæstio- cis? Ecce blasphema calliditas quæstio- nis et est bimembris: quærunt enim de nis et est bimembris: quærunt enim de specie potestatis, et auctoritate. De primo specie potestatis, et auctoritate. De primo dicunt «In qua potestate hæc facis? dicunt «In qua potestate hæc facis? Quasi dicant Non enim es natus de sa- Quasi dicant Non enim es natus de sa- cerdotali prosapia: Senatus tibi hoc non cerdotali prosapia: Senatus tibi hoc non concessit: Cæsar non donavit: in qua concessit: Cæsar non donavit: in qua ergo potestate hoc facis, quod ejicis de ergo potestate hoc facis, quod ejicis de emplo, et facis te cum triumphalibus emplo, et facis te cum triumphalibus

19 19

signis celebrare ? Joan. x, 24: Quousque signis celebrare ? Joan. x, 24: Quousque animam nostram tollis? si tu es Chri- animam nostram tollis? si tu es Chri- stus, dic nobis palam? Ad hanc quæstio- stus, dic nobis palam? Ad hanc quæstio- nem responsum est, Joan. v, 27 et 28: nem responsum est, Joan. v, 27 et 28: Potestatem dedit ei judicium facere, Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est. Nolite mirari quia Filius hominis est. Nolite mirari

hoc. hoc.

« Et quis tibi dedit hanc potestatem ? » « Et quis tibi dedit hanc potestatem ? » Quæstio est de auctoritate. Et innuunt la- Quæstio est de auctoritate. Et innuunt la- tenter, quod non divina virtus hoc contu- tenter, quod non divina virtus hoc contu- lit, sed malitia dæmonis. Luc. x1, 15: In lit, sed malitia dæmonis. Luc. x1, 15: In Beelzebub principe dæmoniorum ejicit Beelzebub principe dæmoniorum ejicit dæmonia. Joan. VII, 48; Samaritanus dæmonia. Joan. VII, 48; Samaritanus es tu, et dæmonium habes. Non attende- es tu, et dæmonium habes. Non attende- runt isti, quod opera demonstrabant eum runt isti, quod opera demonstrabant eum omnia a divina facere, potestate, sicut, omnia a divina facere, potestate, sicut, Luc. x1, 20, dixit : Si in digito Dei eji- Luc. x1, 20, dixit : Si in digito Dei eji- cio dæmonia, profecto pervenit in vos cio dæmonia, profecto pervenit in vos regnum Dei. Istorum enim malitia ma- regnum Dei. Istorum enim malitia ma- litiam superavit magorum maleficorum, litiam superavit magorum maleficorum, qui cum, Exod. VIII, 19, cognovissent mi- qui cum, Exod. VIII, 19, cognovissent mi- rabilia Dei, clamaverunt in confessione rabilia Dei, clamaverunt in confessione veritatis Digitus Dei est hic, hoc est, veritatis Digitus Dei est hic, hoc est, demonstratio divinæ potestatis. demonstratio divinæ potestatis.

« Respondens Jesus dixit eis: Inter- « Respondens Jesus dixit eis: Inter- rogabo vos et ego unum sermonem : rogabo vos et ego unum sermonem : quem si dixeritis mihi, et ego vobis quem si dixeritis mihi, et ego vobis dicam in qua potestate hæc facio. » dicam in qua potestate hæc facio. »

Hic revincit eos reinterrogando. Et Hic revincit eos reinterrogando. Et continentur hic quinque, scilicet interro- continentur hic quinque, scilicet interro- gationis interposita conditio: et sapiens gationis interposita conditio: et sapiens interrogatio et obligationis quæ in interrogatio et obligationis quæ in quæstione est, a Judæis perceptio : et quæstione est, a Judæis perceptio : et mendax responsio : et tandem propter mendax responsio : et tandem propter demeritum mendacii veritatis quæsitæ demeritum mendacii veritatis quæsitæ occultatio. occultatio.

In primo horum tria continentur : In primo horum tria continentur : propositum interrogandi, facilitas inter- propositum interrogandi, facilitas inter- rogationis, et conditio interrogantis. rogationis, et conditio interrogantis.

Propositum notat, cum dicit : « Inter- Propositum notat, cum dicit : « Inter- rogabo vos et ego. » Luc. II, 46: Invene- rogabo vos et ego. » Luc. II, 46: Invene- runt eum in medio Doctorum, audien- runt eum in medio Doctorum, audien- tem illos, et interrogantem eos. « Unum tem illos, et interrogantem eos. « Unum sermonem,» brevitate facilitatem suam sermonem,» brevitate facilitatem suam ostendentem. Proverb. xiv, 6: Doctrina ostendentem. Proverb. xiv, 6: Doctrina

24 24

25 25

20 20

20 20

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

prudentium facilis. Job, xxvi, 14: Cum prudentium facilis. Job, xxvi, 14: Cum vix parvam stillam sermonis ejus au- vix parvam stillam sermonis ejus au- dierimus, quis poterit tonitruum magni- dierimus, quis poterit tonitruum magni- tudinis illius intueri ? « Quem si, » re- tudinis illius intueri ? « Quem si, » re- spondendo, « dixeritis mihi, » hoc est, spondendo, « dixeritis mihi, » hoc est, solveritis, « et ego vobis dicam, etc. » solveritis, « et ego vobis dicam, etc. » Interposita est conditio. Interposita est conditio.

Sed quæritur, quare non declaravit id Sed quæritur, quare non declaravit id quod quærebant: hoc enim videtur utile quod quærebant: hoc enim videtur utile fuisse fidei, quia sic innotuisset ejus di- fuisse fidei, quia sic innotuisset ejus di- vinitas. vinitas.

cundum veritatem fuit ex coelo, Joan. 1, cundum veritatem fuit ex coelo, Joan. 1, 33 Qui me misit baptizare in aqua, ille 33 Qui me misit baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quem videris Spiri- mihi dixit: Super quem videris Spiri- tum descendentem, et manentem super tum descendentem, et manentem super eum, hic est, qui baptizat in Spiritu eum, hic est, qui baptizat in Spiritu sancto. Non ergo fuit ex figmentis ho- sancto. Non ergo fuit ex figmentis ho- minum. Act. v, 38 et 39: Si est ex ho- minum. Act. v, 38 et 39: Si est ex ho- minibus consilium hoc, aut opus, dissol- minibus consilium hoc, aut opus, dissol- vetur si vero ex Deo est, non poteritis vetur si vero ex Deo est, non poteritis dissolvere illud. dissolvere illud.

Et dicendum, quod ipse vidit eos non Et dicendum, quod ipse vidit eos non esse devotos, sed insidiantes: ut si audi- esse devotos, sed insidiantes: ut si audi- rent quod se diceret Deum, imponerent rent quod se diceret Deum, imponerent ei blasphemiam. Joan. x, 33: De bono ei blasphemiam. Joan. x, 33: De bono opere non lapidamus te, sed de blasphe- opere non lapidamus te, sed de blasphe- mia, et quia tu homo cum sis, facis te- mia, et quia tu homo cum sis, facis te- ipsum Deum. Matth. xxvi, 65 et 66: ipsum Deum. Matth. xxvi, 65 et 66: Ecce nunc audistis blasphemiam: quid bant Joannem sicut prophetam. » vobis videtur Ecce nunc audistis blasphemiam: quid bant Joannem sicut prophetam. » vobis videtur ? At illi respondentes di- ? At illi respondentes di- xerunt Reus est mortis. Hoc igitur xerunt Reus est mortis. Hoc igitur sciens et cavens, eos videns contra veri- sciens et cavens, eos videns contra veri- tatem latrantes. tatem latrantes.

« Ait illi cogitabant inter se, dicen- « Ait illi cogitabant inter se, dicen- tes: tes:

Si dixerimus E coelo, dicet nobis : Si dixerimus E coelo, dicet nobis : Quare ergo non credidistis illi? Si Quare ergo non credidistis illi? Si autem dixerimus: Ex hominibus, ti- autem dixerimus: Ex hominibus, ti- memus turbam: omnes enim habe- memus turbam: omnes enim habe-

Attendendum, quod supra, vi, 6, di- Attendendum, quod supra, vi, 6, di- xerat Nolite dare sanctum canibus: xerat Nolite dare sanctum canibus: neque mittatis margaritas vestras ante neque mittatis margaritas vestras ante porcos. Hoc igitur cum dederit præcep- porcos. Hoc igitur cum dederit præcep- tum, attendit quod per Spiritum dixerat tum, attendit quod per Spiritum dixerat in Psal. CXLVIII, 6 Præceptum posuit, in Psal. CXLVIII, 6 Præceptum posuit, et non præteribit. Et veritatem occulta- et non præteribit. Et veritatem occulta- vit, ne majoris peccati daret occasionem. vit, ne majoris peccati daret occasionem.

« «

Baptismus Joannis, unde erat? e Baptismus Joannis, unde erat? e coelo, an ex hominibus? » coelo, an ex hominibus? »

Ecce sapientissima quæstio, et divina, Ecce sapientissima quæstio, et divina, et coram turbis locum habens. Dicitur et coram turbis locum habens. Dicitur autem baptismus Joannis, quia nihil autem baptismus Joannis, quia nihil erat in eo, nisi quod Joannes conferebat, erat in eo, nisi quod Joannes conferebat, sicut dictum est, Supra, III, 11, Act. I, sicut dictum est, Supra, III, 11, Act. I, 5 Joannes quidem baptizavit aqua. 5 Joannes quidem baptizavit aqua. Act. xix, 4: Joannes baptizavit baptis- Act. xix, 4: Joannes baptizavit baptis- mo pœnitentiæ populum, dicens in eum mo pœnitentiæ populum, dicens in eum qui venturus esset post ipsum ut crede- qui venturus esset post ipsum ut crede-

rent. rent.

« E cœlo, an ex hominibus ? » Se- « E cœlo, an ex hominibus ? » Se-

Cf. Joan. 1, 19 et seq. Cf. Joan. 1, 19 et seq.

Ecce percepta quæstionis obligatio. Ecce percepta quæstionis obligatio. Cogitabant ergo intra se ratiocinantes ad Cogitabant ergo intra se ratiocinantes ad utramque partem quæstionis. Psal. XIII, utramque partem quæstionis. Psal. XIII, 5 Trepidaverunt timore ubi non erat 5 Trepidaverunt timore ubi non erat timor. Et, Levit. xxvi, 36: Terrebit eos timor. Et, Levit. xxvi, 36: Terrebit eos sonitus folii volantis: pavor enim est sonitus folii volantis: pavor enim est his qui operantur malum. his qui operantur malum.

« Si dixerimus e cœlo. » « Si dixerimus e cœlo. »

Responsio est ad unam partem. «< Di- Responsio est ad unam partem. «< Di- cet nobis Quare non credidistis illi ? » cet nobis Quare non credidistis illi ? » in hoc videlicet, quod de me testimo- in hoc videlicet, quod de me testimo- nium perhibuit. Vos misistis ad Joan- nium perhibuit. Vos misistis ad Joan- nem et ille testimonium perhibuit ve- nem et ille testimonium perhibuit ve- ritati 1. ritati 1.

« Si autem dixerimus: Ex homini- « Si autem dixerimus: Ex homini- bus, hoc est, ex hominum figmentis, bus, hoc est, ex hominum figmentis, « timemus turbam, » quia ipsi a Joanne « timemus turbam, » quia ipsi a Joanne nec baptismum, nec formam vitæ susce- nec baptismum, nec formam vitæ susce- perant: sed tota turba baptizata fuerat a perant: sed tota turba baptizata fuerat a Joanne : et hoc est, quod sequitur : Joanne : et hoc est, quod sequitur : « Omnes enim habebant Joannem sicut « Omnes enim habebant Joannem sicut Prophetam. » Luc. II, 76: Tu, puer, Prophetam. » Luc. II, 76: Tu, puer, propheta Altissimi vocaberis præibis propheta Altissimi vocaberis præibis enim ante faciem Domini parare vias enim ante faciem Domini parare vias

26 26

" "

IN EVANG. MATTHÆI, XXI-27, 28, 29, 30. IN EVANG. MATTHÆI, XXI-27, 28, 29, 30.

21 21

jus. Jerem. 1, 5 Prophetam in genti- quidam habebat duos filios: et acce- jus. Jerem. 1, 5 Prophetam in genti- quidam habebat duos filios: et acce- bus dedi te. bus dedi te.

« Et respondentes Jesu, dixerunt: « Et respondentes Jesu, dixerunt: Nescimus. » Nescimus. »

Ecce mendax, et fictæ humilitatis re- Ecce mendax, et fictæ humilitatis re- sponsio. sponsio.

« Nescimus. » Humilitatis enim ver- « Nescimus. » Humilitatis enim ver- bo, quo se nescire dixerunt, mendaciter bo, quo se nescire dixerunt, mendaciter coram hominibus effugerunt inconve- coram hominibus effugerunt inconve- niens responsionis, ad quod obligati niens responsionis, ad quod obligati crant ex quæstione : aut si verum dicunt, crant ex quæstione : aut si verum dicunt, tunc infidelitas fecit nescire, si fuit e tunc infidelitas fecit nescire, si fuit e coelo falsitas fecit nescire, si erat coelo falsitas fecit nescire, si erat hominibus quia falsum nescitur: unde, hominibus quia falsum nescitur: unde, Joan. 1, 25 Quid ergo baptizas, si tu Joan. 1, 25 Quid ergo baptizas, si tu non es Christus, neque Elias, neque non es Christus, neque Elias, neque Propheta? Propheta?

ex ex

<< Ait illis et ipse: Nec ego dico vo- << Ait illis et ipse: Nec ego dico vo- bis in qua potestate hæc facio. »> bis in qua potestate hæc facio. »>

Ecce negatio illuminationis propter Ecce negatio illuminationis propter mendacium negatæ veritatis. Jerem. mendacium negatæ veritatis. Jerem. XXIII, 14 In prophetis Jerusalem vidi XXIII, 14 In prophetis Jerusalem vidi similitudinem adulterantium, et iter similitudinem adulterantium, et iter mendacii. Psal. xxxv, 5: Iniquitatem mendacii. Psal. xxxv, 5: Iniquitatem meditatus est in cubili suo adstitit om- meditatus est in cubili suo adstitit om- ni viæ non bonæ, malitiam autem non ni viæ non bonæ, malitiam autem non odlivit. odlivit.

Et ideo sequitur: « Nec ego dico vo- Et ideo sequitur: « Nec ego dico vo- bis. » Non dicit nescio, sicut illi: quia bis. » Non dicit nescio, sicut illi: quia non est Deus quasi homo, ut mentia- non est Deus quasi homo, ut mentia- tur. Ad Tit. 1, 2 Non mentitur Deus. tur. Ad Tit. 1, 2 Non mentitur Deus. Ad Roman. Ii, 4 Est autem Deus Ad Roman. Ii, 4 Est autem Deus verax omnis autem homo mendax. verax omnis autem homo mendax.

« In qua potestate hæc facio. » Joan. « In qua potestate hæc facio. » Joan. xv, 24, 22: Si opera non fecissem in eis xv, 24, 22: Si opera non fecissem in eis que nemo alius fecit, peccatum non ha- que nemo alius fecit, peccatum non ha- berent... Nunc autem excusationem non berent... Nunc autem excusationem non habent de peccato suo. Non oportuit di- habent de peccato suo. Non oportuit di- cere, quod in propatulo patebat ex opere. cere, quod in propatulo patebat ex opere.

dens ad primum, dixit: Fili, vade dens ad primum, dixit: Fili, vade hodie, operare in vinea mea. hodie, operare in vinea mea.

Ille autem respondens, ait: Nolo. Ille autem respondens, ait: Nolo. Postea autem poenitentia motus, abiit. Postea autem poenitentia motus, abiit.

Accedens autem ad alterum, dixit Accedens autem ad alterum, dixit similiter. At ille respondens, ait: Eo, similiter. At ille respondens, ait: Eo, domine et non ivit. » domine et non ivit. »

Inducitur hic sermo parabolicus. Et Inducitur hic sermo parabolicus. Et sunt duæ parabolæ : una ostendit prop- sunt duæ parabolæ : una ostendit prop- ter ingratitudinem et inutilitatem esse ter ingratitudinem et inutilitatem esse reprobandos: alia autem est propter reprobandos: alia autem est propter peccati multitudinem, et sceleris imma- peccati multitudinem, et sceleris imma- nitatem. nitatem.

In prima continentur duo: parabola, In prima continentur duo: parabola, et elicita ex parabola reprobatio. et elicita ex parabola reprobatio.

Parabola habet tria: ad attendendum Parabola habet tria: ad attendendum invitationem, et parabolæ propositio- invitationem, et parabolæ propositio- nem, et judicii postulationem. nem, et judicii postulationem.

Invitans ad attentionem dicit : « Quid Invitans ad attentionem dicit : « Quid autem vobis videtur? » Job, XXXIII, 5: autem vobis videtur? » Job, XXXIII, 5: Si potes, responde mihi. Psal. XLIX, Si potes, responde mihi. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. Ad Roman. II, 15: Inter faciem tuam. Ad Roman. II, 15: Inter se invicem cogitationibus accusantibus, se invicem cogitationibus accusantibus, aut etiam defendentibus. Et est, ac si di- aut etiam defendentibus. Et est, ac si di- cat: Unde sit baptismus Joannis, nesci- cat: Unde sit baptismus Joannis, nesci- tis ecce humana propono vobis: quid tis ecce humana propono vobis: quid autem vobis videtur secundum judicium autem vobis videtur secundum judicium humanæ rationis ? humanæ rationis ?

« Homo quidam. « Homo quidam.

Ecce parabolæ propositio. Hæc para- Ecce parabolæ propositio. Hæc para- bola sumitur a tribus: a patrefamilias : bola sumitur a tribus: a patrefamilias : a filio verbo inobediente, et opere devo- a filio verbo inobediente, et opere devo- to et a filio opere inobediente, et verbo to et a filio opere inobediente, et verbo mendace. mendace.