IN EVANG. MATTHÆI, VII-15,16. IN EVANG. MATTHÆI, VII-15,16.

boni vere, et apparentes ficte, et mali boni vere, et apparentes ficte, et mali Prophetæ aperte lanis ovium utuntur, et Prophetæ aperte lanis ovium utuntur, et abutuntur. Verus enim est Propheta abutuntur. Verus enim est Propheta sive Doctor, qui et vitæ bonitate, et sive Doctor, qui et vitæ bonitate, et doctrinæ veritate, et potestatis perfe- doctrinæ veritate, et potestatis perfe- ctione, vervex gregis est, Domini locum ctione, vervex gregis est, Domini locum tenens, et vitam et doctrinam agni im- tenens, et vitam et doctrinam agni im- maculati sed fictus est, qui specie vitæ maculati sed fictus est, qui specie vitæ intentionem falsæ ingerit doctrinæ, et intentionem falsæ ingerit doctrinæ, et potestatem usurpat: aperte malus est, potestatem usurpat: aperte malus est, qui aliquando non habet nisi locum in qui aliquando non habet nisi locum in potestate, et vita malus est, et doctrina potestate, et vita malus est, et doctrina nullus. Aliquando autem doctrinam ha- nullus. Aliquando autem doctrinam ha- bet, et potestatem, et vita est perversus. bet, et potestatem, et vita est perversus. Ficti gregem decipiunt, ut aberrare fa- Ficti gregem decipiunt, ut aberrare fa- ciant: mali cornibus impingunt poten- ciant: mali cornibus impingunt poten- tiæ suæ, et devorant: quia licet cornua tiæ suæ, et devorant: quia licet cornua habeant, ut agnus, tamen efferati sunt, habeant, ut agnus, tamen efferati sunt, ut lupi. Daniel. VIII, 4: Vidi arietem ut lupi. Daniel. VIII, 4: Vidi arietem cornibus ventilantem contra Occidentem, cornibus ventilantem contra Occidentem, et contra Aquilonem, et contra Meridiem, et contra Aquilonem, et contra Meridiem, et omnes bestiæ non poterant resistere et omnes bestiæ non poterant resistere ei, neque liberari de manu ejus. ei, neque liberari de manu ejus.

« Intrinsecus autem sunt lupi ra- « Intrinsecus autem sunt lupi ra- paces. » paces. »

Intrinsecos autem dentes habent lu- Intrinsecos autem dentes habent lu- pinos per corrumpentem rationem in pinos per corrumpentem rationem in errore, et corrumpentem intentionem in errore, et corrumpentem intentionem in malo fine, et corrumpentem voluntatem malo fine, et corrumpentem voluntatem in nocumento quod faciunt. Lupus enim in nocumento quod faciunt. Lupus enim non solum habet dentes mordaces, sed non solum habet dentes mordaces, sed etiam venenatos. Joan. x, 12: Lupus etiam venenatos. Joan. x, 12: Lupus rapit, et dispergit oves. Isti enim ab ovi- rapit, et dispergit oves. Isti enim ab ovi- libus Ecclesiæ dispergunt, et dentibus libus Ecclesiæ dispergunt, et dentibus venenatis diripiunt. Act. xx, 29: Scio venenatis diripiunt. Act. xx, 29: Scio quoniam intrabunt post discessionem quoniam intrabunt post discessionem meam lupi rapaces in vos, non parcentes meam lupi rapaces in vos, non parcentes gregi. Ezechiel. xx11,27 : Principes ejus in gregi. Ezechiel. xx11,27 : Principes ejus in medio illius quasi lupi rapientes præ- medio illius quasi lupi rapientes præ- dam. Habacuc, 1, 8: Leviores pardis equi dam. Habacuc, 1, 8: Leviores pardis equi ejus, et velociores lupis vespertinis. Ve- ejus, et velociores lupis vespertinis. Ve- spertini autem lupi magis rapaces sunt, spertini autem lupi magis rapaces sunt, quia per diem latentes magis esuriunt. quia per diem latentes magis esuriunt. Ista est ergo vera existentia rerum. Ista est ergo vera existentia rerum.

357 357

16 16

« A fructibus eorum cognoscetis « A fructibus eorum cognoscetis

eos. " eos. "

Hic dicit signum per quod cognoscun- Hic dicit signum per quod cognoscun- tur. tur.

Et quæritur, qui sunt fructus? Quia Et quæritur, qui sunt fructus? Quia si fructus dicantur opera, per prædicta si fructus dicantur opera, per prædicta constat quod illa ovina: et sic per illa constat quod illa ovina: et sic per illa non possent cognosci. Si autem, ut di- non possent cognosci. Si autem, ut di- cit Augustinus, fructus dicantur filii et cit Augustinus, fructus dicantur filii et proselyti eorum, eo quod illi permanent proselyti eorum, eo quod illi permanent cum ipsis sicut fructus cum opera trans- cum ipsis sicut fructus cum opera trans- eant: adhuc non videtur conveniens, eant: adhuc non videtur conveniens, quia filii eorum sunt sicut ipsi, et ita quia filii eorum sunt sicut ipsi, et ita sunt latentes, et non cognoscibiles. sunt latentes, et non cognoscibiles.

RESPONSIO. Videtur mihi, quod fru- RESPONSIO. Videtur mihi, quod fru- ctus eorum dicuntur ea in quibus quæ- ctus eorum dicuntur ea in quibus quæ- runt refici, sicut in finibus suarum inten- runt refici, sicut in finibus suarum inten- tionum quia si illos fines sub ordine tionum quia si illos fines sub ordine Ecclesiæ collocant, non sunt lupi, sed Ecclesiæ collocant, non sunt lupi, sed veri Prophetæ : si autem in mundanis veri Prophetæ : si autem in mundanis collocant, hypocritæ fuisse cognoscuntur: collocant, hypocritæ fuisse cognoscuntur: et si procurant scissuram eorum ab or- et si procurant scissuram eorum ab or- dine Ecclesiastico, tunc hæretici esse dine Ecclesiastico, tunc hæretici esse cognoscuntur, et usque ad illos fructus cognoscuntur, et usque ad illos fructus non cognoscuntur. Omnis enim pas- non cognoscuntur. Omnis enim pas- ser et omnis turtur invenit sibi do- ser et omnis turtur invenit sibi do- mum, et nidum ubi reponat pullos mum, et nidum ubi reponat pullos suos, altaria Domini virtutum, qui suos, altaria Domini virtutum, qui est Rex et Dominus : unde quando est Rex et Dominus : unde quando nolunt subdi ordini Ecclesiastico, statim nolunt subdi ordini Ecclesiastico, statim dignoscuntur. Et hoc est quod dicit Au- dignoscuntur. Et hoc est quod dicit Au- gustinus, quod in filiis, hoc est, in obe- gustinus, quod in filiis, hoc est, in obe- dientia filiorum cognoscuntur. dientia filiorum cognoscuntur.

Et ista etiam intenta per opera eorum, Et ista etiam intenta per opera eorum, sicut dicit alia Glossa. Sapient. 1v, 5: sicut dicit alia Glossa. Sapient. 1v, 5: Fructus illorum inutiles, et acerbi ad Fructus illorum inutiles, et acerbi ad manducandum, et ad nihilum apti. manducandum, et ad nihilum apti. Sicut enim zizania non cognoscitur a Sicut enim zizania non cognoscitur a tritico, quam diu similem cum tritico tritico, quam diu similem cum tritico habet virorem in herba, sed statim cum habet virorem in herba, sed statim cum seminat (alias, format) folliculos ad fru- seminat (alias, format) folliculos ad fru- ctum, cognosci incipit quia non sunt si- ctum, cognosci incipit quia non sunt si- miles aristis tritici: ita est de hæreticis miles aristis tritici: ita est de hæreticis et falsis Prophetis, sive Doctoribus, et falsis Prophetis, sive Doctoribus, quamdiu prætendunt vivorem virtutis, quamdiu prætendunt vivorem virtutis, cognosci non possunt: sed quando folli- cognosci non possunt: sed quando folli-

1 Cf. Psal. LXXXIII, 4 et 5. 1 Cf. Psal. LXXXIII, 4 et 5.

358 358

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

culos faciunt ad fructicandum vel in culos faciunt ad fructicandum vel in temporalibus, vel conciliabulis in aristis temporalibus, vel conciliabulis in aristis Ecclesiæ non collocatis, tunc sunt vi- Ecclesiæ non collocatis, tunc sunt vi- tandi. Eccli. x1, 30: In filiis suis agno- tandi. Eccli. x1, 30: In filiis suis agno- scitur vir. Sapient. IV, 6: Ex iniquis scitur vir. Sapient. IV, 6: Ex iniquis somnis filii qui nascuntur, testes sunt somnis filii qui nascuntur, testes sunt nequitiæ adversus parentes in interroga- nequitiæ adversus parentes in interroga- tione sua. Si autem quis etiam velit tione sua. Si autem quis etiam velit advertere modum operum suorum in cir- advertere modum operum suorum in cir- cumstantiis operum, ut frequenter perci- cumstantiis operum, ut frequenter perci- pitur lupinum cor eorum. Proverb. pitur lupinum cor eorum. Proverb. XXII, 19: Quomodo in aquis resplendent XXII, 19: Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda homi- vultus prospicientium, sic corda homi- num manifesta sunt prudentibus. num manifesta sunt prudentibus.

mabitur ferro et ligno lanceato. Quia mabitur ferro et ligno lanceato. Quia hæretici manu molli Ecclesiæ tangi non hæretici manu molli Ecclesiæ tangi non possunt, sed ferro domantur acutæ argu- possunt, sed ferro domantur acutæ argu- mentationis et severæ coercitionis. Pro- mentationis et severæ coercitionis. Pro- verb. xxiv, 30 et 31: Per agrum homi- verb. xxiv, 30 et 31: Per agrum homi- nis pigri transivi, et per vineam viri nis pigri transivi, et per vineam viri stulti: et ecce totum repleverant urticæ, stulti: et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem ejus spinæ. et operuerant superficiem ejus spinæ. Cantic. 11, 2 Sicut lilium inter spinas, Cantic. 11, 2 Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias. sic amica mea inter filias.

« De tribulis. » Tribuli sunt illa quæ « De tribulis. » Tribuli sunt illa quæ vocamus spinam albam : et hæc est ex- vocamus spinam albam : et hæc est ex- trinsecus in superficie corticis. Spinam trinsecus in superficie corticis. Spinam habent albam, triangulam, brevem, valde habent albam, triangulam, brevem, valde acutam, aduncam versus terram, et fru- acutam, aduncam versus terram, et fru-

« Numquid colligunt de spinis ctus ejus extra rubeus, et intus lapidosus: « Numquid colligunt de spinis ctus ejus extra rubeus, et intus lapidosus: uvas, aut de tribulis ficus. >> uvas, aut de tribulis ficus. >>

Hic per similitudines inductive mani- Hic per similitudines inductive mani- festat propositum, et dicit duo. Primo festat propositum, et dicit duo. Primo enim inducit in particularibus duobus: enim inducit in particularibus duobus: secundo, inducit generaliter in omnibus secundo, inducit generaliter in omnibus arboribus, ibi, y. 17: « Sic omnis arbor arboribus, ibi, y. 17: « Sic omnis arbor bona. » bona. »

Duo autem inducit particularia mala- Duo autem inducit particularia mala- rum arborum, quæ ex peccato nasci di- rum arborum, quæ ex peccato nasci di- cuntur primum est de spinis, secundum cuntur primum est de spinis, secundum est de tribulis similiter inducit dupli- est de tribulis similiter inducit dupli- cem fructum dictis arboribus denega- cem fructum dictis arboribus denega- tum. tum.

Oportet autem scire, quod magna spina Oportet autem scire, quod magna spina dicitur hic spina, et hæc est, cujus succus dicitur hic spina, et hæc est, cujus succus niger est, cortex nigra spina crescens niger est, cortex nigra spina crescens de centro ligni, longa, nigra, et acuti de centro ligni, longa, nigra, et acuti anguli, fructus acris, propter quod etiam anguli, fructus acris, propter quod etiam acacia propter acumen vocatur, de qua acacia propter acumen vocatur, de qua dicit Chrysostomus, quod « non est ha- dicit Chrysostomus, quod « non est ha- « bitatio nisi serpentium, qui repunt « bitatio nisi serpentium, qui repunt « juxta terram, » et significat hæreticos « juxta terram, » et significat hæreticos nigros squalore, et præcipue in cortice nigros squalore, et præcipue in cortice coram hominibus, quorum spina ex in- coram hominibus, quorum spina ex in- timo procedit corde, fortis et longa, quæ timo procedit corde, fortis et longa, quæ est punctura obstinationis, et acutæ de- est punctura obstinationis, et acutæ de- fensionis suorum dogmatum: succus do- fensionis suorum dogmatum: succus do- ctrinæ amarus, fructus acerbus, dentes ctrinæ amarus, fructus acerbus, dentes Ecclesiæ obstupescens. II Reg. xxIII, 6 et Ecclesiæ obstupescens. II Reg. xxIII, 6 et 7: Prævaricatores quasi spinæ evellen- 7: Prævaricatores quasi spinæ evellen- tur universi: quæ non tolluntur mani- tur universi: quæ non tolluntur mani- bus. Et si quis tangere cas voluerit, ar- bus. Et si quis tangere cas voluerit, ar-

et significat credentes et adhærentes hæ- et significat credentes et adhærentes hæ- reticis, qui extra in temporali potestate reticis, qui extra in temporali potestate habent spinam brevem, quia non nisi in habent spinam brevem, quia non nisi in falsa opinione fundatam, et non in cor falsa opinione fundatam, et non in cor profundatam, nec extra ad multos con- profundatam, nec extra ad multos con- versos prolongatam, albam, quia Chri- versos prolongatam, albam, quia Chri- stianis sunt similes, triangulam, quia in stianis sunt similes, triangulam, quia in abusu sæcularis potestatis, qua pungunt, abusu sæcularis potestatis, qua pungunt, abutuntur potentia, divitiis, et amicis. abutuntur potentia, divitiis, et amicis. Fructus rubeus in sanguine, et lapidosus Fructus rubeus in sanguine, et lapidosus in obstinatione. Genes. I, 18: Spinas in obstinatione. Genes. I, 18: Spinas et tribulos germinabit tibi. Ad Hebr. et tribulos germinabit tibi. Ad Hebr. v1, 7 et 8: Terra... proferens spinas et v1, 7 et 8: Terra... proferens spinas et tribulos, reproba est, et maledicto pro- tribulos, reproba est, et maledicto pro- xima. xima.

«< «<

Numquid colligunt de spinis Numquid colligunt de spinis uvas? » uvas? »

Uva autem autem est succus genera- Uva autem autem est succus genera- tiva vitis bonæ spei, ut dicit Aristoteles, tiva vitis bonæ spei, ut dicit Aristoteles, et gaudii, Psal. CIII, 15: Vinum lætificat et gaudii, Psal. CIII, 15: Vinum lætificat cor hominis: societate conjuncta racemo, cor hominis: societate conjuncta racemo, qui palmiti adhæret, et hæc adhæret ve- qui palmiti adhæret, et hæc adhæret ve- ræ viti, uncis repens semper super ligna ræ viti, uncis repens semper super ligna aliena, ut sustentetur: et in his proprie- aliena, ut sustentetur: et in his proprie- tatibus significat verorum Prophetarum tatibus significat verorum Prophetarum doctrinam, spem æternorum, et gaudium doctrinam, spem æternorum, et gaudium spirituale generantem, primatum non spirituale generantem, primatum non desiderantem, sed in congregatione San- desiderantem, sed in congregatione San- ctorum palmiti ecclesiastici ordinis adhæ- ctorum palmiti ecclesiastici ordinis adhæ- rentem, et per hunc viti Christo conti- rentem, et per hunc viti Christo conti- guam, non novella et singularia ferens, guam, non novella et singularia ferens,

IN EVANG. MATTHÆI, VII-16. IN EVANG. MATTHÆI, VII-16.

sed potestatis rationum suarum et per- sed potestatis rationum suarum et per- suasionum repens super ligna in para- suasionum repens super ligna in para- diso Dei stantia, hoc est, super auctori- diso Dei stantia, hoc est, super auctori- tatem Patrum. Judicum, IX, 12 et 13: tatem Patrum. Judicum, IX, 12 et 13: Locuta sunt ligna ad vitem: Veni, et im- Locuta sunt ligna ad vitem: Veni, et im- pera nobis. Quæ respondit eis: Numquid pera nobis. Quæ respondit eis: Numquid possum deserere vinum meum, quod læ- possum deserere vinum meum, quod læ- tificat Deum et homines, et inter ligna tificat Deum et homines, et inter ligna cætera promoveri ? Quasi dicat: Non. cætera promoveri ? Quasi dicat: Non. Non enim desiderat primatum verus Non enim desiderat primatum verus Doctor sed rhamnus, sive spina lignis Doctor sed rhamnus, sive spina lignis quæsivit imperare, et combussit omnia. quæsivit imperare, et combussit omnia. Talis ergo uva de spinis non colligitur. Talis ergo uva de spinis non colligitur. Hæc uva crescit in vite, de qua dicitur, Hæc uva crescit in vite, de qua dicitur, Joan. xv, 1: Ego sum vitis vera, et Joan. xv, 1: Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est. Et, ibidem, Pater meus agricola est. Et, ibidem, .4 Sicut palmes non potest ferre fru- .4 Sicut palmes non potest ferre fru- ctum a semetipso, nisi manserit in vite: ctum a semetipso, nisi manserit in vite: sic nec vos, nisi in me manseritis. Genes. sic nec vos, nisi in me manseritis. Genes. XLIX, 11 Lavabit in vino stolam suam, XLIX, 11 Lavabit in vino stolam suam, et in sanguine uvæ pallium suum. Je- et in sanguine uvæ pallium suum. Je- rem. 11, 21 Ego plantavi te vineam rem. 11, 21 Ego plantavi te vineam electam, omne semen verum. Hæc uva, electam, omne semen verum. Hæc uva, et hoc vinum non crescit, nisi in vinea et hoc vinum non crescit, nisi in vinea Domini Sabaoth, id est, exercituum, Domini Sabaoth, id est, exercituum, quæ domus Israel est 1, hoc est, in quæ domus Israel est 1, hoc est, in Ecclesia. De spinis autem hæreticorum Ecclesia. De spinis autem hæreticorum non colligitur. Isa. xvi, 10: In vineis non colligitur. Isa. xvi, 10: In vineis non exsultabit, neque jubilabit. Vi- non exsultabit, neque jubilabit. Vi- num in torculari non calcabit qui num in torculari non calcabit qui calcare consueverat : vocem calcan- calcare consueverat : vocem calcan- tium abstuli. Vinum enim spiritum diri- tium abstuli. Vinum enim spiritum diri- git sursum, lætificat mentem, bonam git sursum, lætificat mentem, bonam spem ingerit, calorem accendit, et spiri- spem ingerit, calorem accendit, et spiri- tus facit fervorem et hoc facit doctrina, tus facit fervorem et hoc facit doctrina, quæ est succus de vite Christo in vinea quæ est succus de vite Christo in vinea Ecclesiæ et ideo spiritum sursum bul- Ecclesiæ et ideo spiritum sursum bul- liens Ecclesia læta mente celeuma jubi- liens Ecclesia læta mente celeuma jubi- lat, et calore charitatis accensa firmam lat, et calore charitatis accensa firmam spem concipiens æternorum, bibit, et spem concipiens æternorum, bibit, et inebriatur, oblita posteriorum, et ad an- inebriatur, oblita posteriorum, et ad an- teriora se extendit 2. Sed licet hæresis teriora se extendit 2. Sed licet hæresis vinum habere videatur, in colore quidem vinum habere videatur, in colore quidem similitudo vini est, re autem vera est similitudo vini est, re autem vera est quod dicitur, Deuteron. xxxi, 32-33: quod dicitur, Deuteron. xxxi, 32-33: Uva eorum uva fellis, et botri amaris- Uva eorum uva fellis, et botri amaris-

1 Cf. Isa. v, 7. 1 Cf. Isa. v, 7.

2 Cf. ad Philip. III, 13: Quæ retro sunt obli- 2 Cf. ad Philip. III, 13: Quæ retro sunt obli-

359 359

simi. Fel draconum vinum eorum, et simi. Fel draconum vinum eorum, et venenum aspidum insanabile. venenum aspidum insanabile.

Aut de tribulis ficus? » Aut de tribulis ficus? »

Ficus quatuor habet, quando bona est: Ficus quatuor habet, quando bona est: multitudinem granorum in unum colle- multitudinem granorum in unum colle- ctorum, dulcedinem humoris quæ granis ctorum, dulcedinem humoris quæ granis infunditur, mollitiem pellis, et quod non infunditur, mollitiem pellis, et quod non floret inter arbores. Et granorum quidem floret inter arbores. Et granorum quidem collectio Sanctorum in Ecclesia signifi- collectio Sanctorum in Ecclesia signifi- cat communionem, dulcedo humoris cat communionem, dulcedo humoris dulcedinem significat charitatis in con- dulcedinem significat charitatis in con- solatione spiritus omnia grana infunden- solatione spiritus omnia grana infunden- tis, mollities autem pellis mititatem sig- tis, mollities autem pellis mititatem sig- nificat convictus et societatis, carentia nificat convictus et societatis, carentia autem floris inter ligna significat non autem floris inter ligna significat non florere in mundanis. De quibus dicitur, florere in mundanis. De quibus dicitur, Isa. xvin, 6: Ante messem totus effloruit, Isa. xvin, 6: Ante messem totus effloruit, et immatura perfectio germinabit. et immatura perfectio germinabit.

De primo dicitur in Psalmo cx, 4 : In De primo dicitur in Psalmo cx, 4 : In consilio justorum, et congregatione. consilio justorum, et congregatione. Psal. CXXXII, 1: Ecce quam bonum et Psal. CXXXII, 1: Ecce quam bonum et quam jucundum habitare fratres in quam jucundum habitare fratres in unum. Psal. LIV, 14: Tu vero homo una- unum. Psal. LIV, 14: Tu vero homo una- nimis, dux meus, et notus meus, etc. nimis, dux meus, et notus meus, etc.

De secundo, Eccli. xxiv, 27: Spiritus De secundo, Eccli. xxiv, 27: Spiritus meus super mel dulcis, et hæreditas mea meus super mel dulcis, et hæreditas mea super mel et favum. super mel et favum.

De tertio, Matth. v, 4: Beati mites, etc. De tertio, Matth. v, 4: Beati mites, etc. Numer. xII, 3: Erat Moyses vir mitissi- Numer. xII, 3: Erat Moyses vir mitissi- mus super omnes homines qui moraban- mus super omnes homines qui moraban- tur super terram. Matth. XI, 29: Discite tur super terram. Matth. XI, 29: Discite a me quia mitis sum et humilis corde. a me quia mitis sum et humilis corde.

De quarto, Isa. XXVIII, 1: Væ coronæ De quarto, Isa. XXVIII, 1: Væ coronæ superbiæ, ebriis Ephraim, et flori deci- superbiæ, ebriis Ephraim, et flori deci- denti, gloriæ exsultationis ejus! Jerem. denti, gloriæ exsultationis ejus! Jerem. xxiv, 3: Ficus, ficus bonas, bonas valde. xxiv, 3: Ficus, ficus bonas, bonas valde. Quatuor dicit propter quatuor inducta. Quatuor dicit propter quatuor inducta.

Ficulnea autem Christus est, et hortus Ficulnea autem Christus est, et hortus Ecclesia et sufficit talibus dulcedo Spi- Ecclesia et sufficit talibus dulcedo Spi- ritus sancti non quærens promoveri sicut ritus sancti non quærens promoveri sicut hypocrita, nec quærens silvam hominum hypocrita, nec quærens silvam hominum sibi subdere, sicut hæretici sibi concilia- sibi subdere, sicut hæretici sibi concilia- bula facientes. Judicum, Ix, 11, dixit bula facientes. Judicum, Ix, 11, dixit ficus Numquid possum deserere dulce- ficus Numquid possum deserere dulce-

viscens, ad ea vero quæ sunt priora extendens viscens, ad ea vero quæ sunt priora extendens meipsum, etc. meipsum, etc.

17 17

360 360

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dinem meam fructusque suavissimos, et dinem meam fructusque suavissimos, et ire ut inter cætera ligna promovear? ire ut inter cætera ligna promovear?

De hujusmodi vite, et hujusmodi ficu De hujusmodi vite, et hujusmodi ficu dicitur, III Reg. iv, 25: Habitabat Juda dicitur, III Reg. iv, 25: Habitabat Juda et Israël absque timore ullo, unusquis- et Israël absque timore ullo, unusquis- que sub vite sua, et sub ficu sua. Hujus- que sub vite sua, et sub ficu sua. Hujus- modi enim ficus non colligitur de tribulis modi enim ficus non colligitur de tribulis supra inductis, sed potius ea quæ supra supra inductis, sed potius ea quæ supra dicta sunt et si similitudinem aliquando dicta sunt et si similitudinem aliquando usurpent ficuum, sunt idola ficus. Reve- usurpent ficuum, sunt idola ficus. Reve- ra autem sunt pestiferi, et lapidosi, et ra autem sunt pestiferi, et lapidosi, et acres fructus. De quibus dicitur, Jerem. acres fructus. De quibus dicitur, Jerem. 3: Ficus, ficus malas, malas 3: Ficus, ficus malas, malas valde,quæ comedi non possunt, eo quod valde,quæ comedi non possunt, eo quod sint malæ. sint malæ.

XXIV, XXIV,

« Sic omnis arbor bona fructus bo- « Sic omnis arbor bona fructus bo- nos facit. » nos facit. »

Hic transfert similitudinem in particu- Hic transfert similitudinem in particu- lari sumptam ad genus omnium arbo- lari sumptam ad genus omnium arbo- rum. Et dicit tria: proprietatem arboris rum. Et dicit tria: proprietatem arboris in fructu secundum actum, et proprieta- in fructu secundum actum, et proprieta- tem arboris in fructificando secundum tem arboris in fructificando secundum potestatem, et consumptionem arboris potestatem, et consumptionem arboris nocivæ. Et hæc patent per ordinem in nocivæ. Et hæc patent per ordinem in littera. littera.

In primo istorum duo_continentur va- In primo istorum duo_continentur va- riata secundum proprietatem arboris riata secundum proprietatem arboris bonæ et malæ. Et de bona quidem dicit: bonæ et malæ. Et de bona quidem dicit: « Sic omnis arbor bona. » « Sic omnis arbor bona. »

Et cum dicit, «Sic, » notat illationem Et cum dicit, «Sic, » notat illationem ex prædictis. Ex quo enim una ratio est ex prædictis. Ex quo enim una ratio est de omnibus, quæ est de duabus inductis, de omnibus, quæ est de duabus inductis, universaliter infertur de omnibus. universaliter infertur de omnibus.

Dicitur autem « Arbor bona, » dele- Dicitur autem « Arbor bona, » dele- ctabilis, et salutaris, et utilis in fructu. ctabilis, et salutaris, et utilis in fructu.

De utilitate, Ezechiel. XLVII, 12: De utilitate, Ezechiel. XLVII, 12: Erunt fructus ejus in cibum, et folia Erunt fructus ejus in cibum, et folia ejus in medicinam. Isa. xxxvii, 30: In ejus in medicinam. Isa. xxxvii, 30: In anno secundo pomis vescere. Genes. 11, anno secundo pomis vescere. Genes. 11, 16: Ex omni ligno paradisi comede. 16: Ex omni ligno paradisi comede.

De delectabilitate, Cantic. 11, 3: Sub De delectabilitate, Cantic. 11, 3: Sub umbra illius quem desideraveram sedi, umbra illius quem desideraveram sedi, et fructus ejus dulcis gutturi meo. et fructus ejus dulcis gutturi meo.

De salubritate, Apocal. xxi, 2: Ex De salubritate, Apocal. xxi, 2: Ex utraque parte fluminis lignum vitæ, af- utraque parte fluminis lignum vitæ, af- ferens fructus duodecim: de quibus dici- ferens fructus duodecim: de quibus dici-

tur, ad Galat. v, 22 et 23: Fructus au- tur, ad Galat. v, 22 et 23: Fructus au- tem Spiritus est: charitas, gaudium, tem Spiritus est: charitas, gaudium, pax, patientia, benignitas, bonitas, pax, patientia, benignitas, bonitas, longanimitas, mansuetudo, fides, mode- longanimitas, mansuetudo, fides, mode- stia, continentia, castitas: ex his enim stia, continentia, castitas: ex his enim arbor dicitur bona. Melior autem est ex arbor dicitur bona. Melior autem est ex plantatione super aquas, ex quibus non plantatione super aquas, ex quibus non exsiccatur, Psal. 1, 3: Erit tamquam exsiccatur, Psal. 1, 3: Erit tamquam lignum quod plantatum est secus decur- lignum quod plantatum est secus decur- sus aquarum, quod fructum suum dabit sus aquarum, quod fructum suum dabit in tempore suo. Jerem. XVII, 8: Erit in tempore suo. Jerem. XVII, 8: Erit quasi lignum quod transplantatur super quasi lignum quod transplantatur super aquas. Optima autem, si multoties fert aquas. Optima autem, si multoties fert fructum, Ezechiel. XLVII, 12: Per sin- fructum, Ezechiel. XLVII, 12: Per sin- gulos menses afferet primitiva. Apocal. gulos menses afferet primitiva. Apocal. XXII, 2 Per singulos menses reddens XXII, 2 Per singulos menses reddens fructum suum. Jerem. xvII, 8: In tem- fructum suum. Jerem. xvII, 8: In tem- pore siccitatis non erit sollicitum, nec pore siccitatis non erit sollicitum, nec aliquando desinet facere fructum. aliquando desinet facere fructum.

Hæc est igitur arbor bona, quæ facit Hæc est igitur arbor bona, quæ facit bonum fructum. bonum fructum.

« Fructus » autem ejus sunt dulcedi- « Fructus » autem ejus sunt dulcedi- nes sanctorum donorum et operum, et nes sanctorum donorum et operum, et menses sunt illuminationes coelestes, menses sunt illuminationes coelestes, quibus sibi redivivi fructus lumen con- quibus sibi redivivi fructus lumen con- tinue ministratur. tinue ministratur.

« Mala autem arbor fructus malos « Mala autem arbor fructus malos facit. facit.

Non potest arbor bona malos fructus Non potest arbor bona malos fructus facere, neque arbor mala bonos fru- facere, neque arbor mala bonos fru- ctus facere. » ctus facere. »

Hic per oppositum agit de mala ar- Hic per oppositum agit de mala ar- bore, quæ fructus malos facit: et est ar- bore, quæ fructus malos facit: et est ar- bor mala, et arbor inutilis. Arbor mala bor mala, et arbor inutilis. Arbor mala est, quæ malos facit fructus: arbor autem est, quæ malos facit fructus: arbor autem inutilis quæ nullos facit fructus. Fructus inutilis quæ nullos facit fructus. Fructus autem mali sunt indelectabiles, pestiferi, autem mali sunt indelectabiles, pestiferi, et inutiles. et inutiles.

De primis dicitur, Ezechiel. xvii, 2 : De primis dicitur, Ezechiel. xvii, 2 : Patres comoderunt uvam acerbam, et Patres comoderunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt. dentes filiorum obstupescunt.

De secundis, Daniel. iv, 11: Disper- De secundis, Daniel. iv, 11: Disper- gite fructus ejus. Hoc autem dixit, quia gite fructus ejus. Hoc autem dixit, quia non est salubris. non est salubris.

De inutilitate dicitur, Job, ix, 26.: De inutilitate dicitur, Job, ix, 26.: Pertransierunt quasi naves poma por- Pertransierunt quasi naves poma por-

IN IN

IN EVANG. MATTHÆI, VII-18,19,20. IN EVANG. MATTHÆI, VII-18,19,20.

tantes. Quasi diceret : Inutiliter, nihil re- tantes. Quasi diceret : Inutiliter, nihil re- linquentia nisi vanum odorem. Inutiles linquentia nisi vanum odorem. Inutiles autem arbores sunt steriles. Habacuc, autem arbores sunt steriles. Habacuc, III, 17: Mentietur opus olivæ, et arva III, 17: Mentietur opus olivæ, et arva non afferent cibum. Inde arbores autum- non afferent cibum. Inde arbores autum- nales infructuosæ, bis mortuæ, eradi- nales infructuosæ, bis mortuæ, eradi- catæ ¹. catæ ¹.

Hæc omnia de facili aptantur viris bo- Hæc omnia de facili aptantur viris bo- nis, quorum vita arbor est, bonitas ar- nis, quorum vita arbor est, bonitas ar- boris bonitas gratiæ, et bonitas fructus boris bonitas gratiæ, et bonitas fructus bonitas operum, et refectio bonitatis bonitas operum, et refectio bonitatis Spiritus sancti informantis opera. Mala Spiritus sancti informantis opera. Mala autem arbor mala vita, malorum fructus autem arbor mala vita, malorum fructus mala opera, et refectio concupiscentiæ, mala opera, et refectio concupiscentiæ, quæ est in eis. quæ est in eis.

« Non potest arbor bona malos fru- « Non potest arbor bona malos fru- ctus facere. >> ctus facere. >>

Hic loquitur de fructu bonarum arbo- Hic loquitur de fructu bonarum arbo- rum secundum potestatem, et convertit rum secundum potestatem, et convertit sermonem, comparans fructus bonos ad sermonem, comparans fructus bonos ad arborem malam, et e converso fructus arborem malam, et e converso fructus malos ad arborem bonam. malos ad arborem bonam.

Videtur autem, quod contrarium ejus Videtur autem, quod contrarium ejus quod dicit eveniat: quia sæpe videmus, quod dicit eveniat: quia sæpe videmus, quod arbor mala fit bona per incisionem quod arbor mala fit bona per incisionem et cultum, et homo bonus malus fit, et e et cultum, et homo bonus malus fit, et e converso malus fit bonus. converso malus fit bonus.

Ad hoc autem dicendum, quod arbor Ad hoc autem dicendum, quod arbor bona vocatur hic liberum arbitrium sub bona vocatur hic liberum arbitrium sub forma bonitatis gratiæ gratum facientis. forma bonitatis gratiæ gratum facientis. Et hoc modo secundum potestatem for- Et hoc modo secundum potestatem for- mæ efficientis non potest arbor bona fru- mæ efficientis non potest arbor bona fru- ctum malum facere. Similiter arbor mala ctum malum facere. Similiter arbor mala dicitur, secundum quod est informata vi- dicitur, secundum quod est informata vi- tiis et hoc modo ex forma non habet po- tiis et hoc modo ex forma non habet po- testatem fructus faciendi bonos. Similiter testatem fructus faciendi bonos. Similiter est in physicis. Quando per incisionem, est in physicis. Quando per incisionem, vel insitionem arbor emendatur, tunc vel insitionem arbor emendatur, tunc forma efficitur alia: quia in loco insitio- forma efficitur alia: quia in loco insitio- nis, vel incisionis, efficitur nodus et tor- nis, vel incisionis, efficitur nodus et tor- tuositas viarum, sive pororum inflexio. tuositas viarum, sive pororum inflexio. Et ideo diutius stat ibi succus, propter Et ideo diutius stat ibi succus, propter quod calore arboris et solis melius dige- quod calore arboris et solis melius dige- ritur: in strictis etiam et multis poris ritur: in strictis etiam et multis poris subtilius dividitur, et melius obedit di- subtilius dividitur, et melius obedit di-

1 Cf. epist. Judæ, ŷ. 12. 1 Cf. epist. Judæ, ŷ. 12.

361 361

gestioni et aliter quod hic dicitur, fieri gestioni et aliter quod hic dicitur, fieri non potest. non potest.

De bona dicitur, Ezechiel. xvII, 8: In De bona dicitur, Ezechiel. xvII, 8: In terra bona super aquas multas plantata terra bona super aquas multas plantata est, ut faciat frondes, et portet fructum. est, ut faciat frondes, et portet fructum. De mala, Daniel. iv, 11: Succidite arbo- De mala, Daniel. iv, 11: Succidite arbo- rem, et præcidite ramos ejus: excutite rem, et præcidite ramos ejus: excutite folia, et dispergite fructus ejus. Sunt folia, et dispergite fructus ejus. Sunt autem isti ramunculi mali fructus. Ad autem isti ramunculi mali fructus. Ad Roman. VII, Roman. VII, 5: Cum essemus in carne, 5: Cum essemus in carne, passiones peccatorum, quæ per legem passiones peccatorum, quæ per legem erant, operabantur in membris nostris, erant, operabantur in membris nostris, ut fructificarent morti. ut fructificarent morti.

« Omnis arbor quæ non facit fru- « Omnis arbor quæ non facit fru- ctum bonum excidetur et in ignem ctum bonum excidetur et in ignem mittetur. » mittetur. »

Ecce consumptio malæ arboris : et de Ecce consumptio malæ arboris : et de hoc supra multa sunt dicta. Excisio au- hoc supra multa sunt dicta. Excisio au- tem arboris est præcisio ab Ecclesia, vel tem arboris est præcisio ab Ecclesia, vel vita, per sententiam, vel mortem. Missio vita, per sententiam, vel mortem. Missio autem in ignem est, quando adversarius autem in ignem est, quando adversarius veritatis hic flammis exuritur, vel in veritatis hic flammis exuritur, vel in inferno æternis incendiis mancipatur. inferno æternis incendiis mancipatur. II Reg. XXIII, 7: Spinæ igne succensæ II Reg. XXIII, 7: Spinæ igne succensæ comburentur usque ad nihilum. Ad Hebr. comburentur usque ad nihilum. Ad Hebr.

VI, VI,

8: Cujus consummatio in combustio- 8: Cujus consummatio in combustio- nem, supple, erit. Isa. 1x, 5: Erit in com- nem, supple, erit. Isa. 1x, 5: Erit in com- bustionem, et cibus ignis. Ezechiel. xv, bustionem, et cibus ignis. Ezechiel. xv, 4: Ecce igni datum est in escam: utram- 4: Ecce igni datum est in escam: utram- que partem ejus consumpsit ignis, et que partem ejus consumpsit ignis, et medietas ejus redacta est in favillam. medietas ejus redacta est in favillam.

« Igitur ex fructibus eorum cogno- « Igitur ex fructibus eorum cogno- scetis eos. » scetis eos. »

Conclusio est intenta ex omnibus præ- Conclusio est intenta ex omnibus præ- inductis. inductis.

Quasi diceret: Ex quo sic est in omni- Quasi diceret: Ex quo sic est in omni- bus naturalibus, quæ sunt exempla divi- bus naturalibus, quæ sunt exempla divi- næ et immobilis ordinationis, tunc simi- næ et immobilis ordinationis, tunc simi- liter erit etiam in his quæ ordinem hunc liter erit etiam in his quæ ordinem hunc effugere non possunt. Ratio autem red- effugere non possunt. Ratio autem red- ditur, Luc. v1, 45: Bonus homo de bono ditur, Luc. v1, 45: Bonus homo de bono

2 Cf. enarrationem in yy. 17 et 18. 2 Cf. enarrationem in yy. 17 et 18.

19 19

20 20

21 21

362 362

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

thesauro cordis sui profert bonum, et ma- thesauro cordis sui profert bonum, et ma- lus homo de malo thesauro profert ma- lus homo de malo thesauro profert ma- lum. Ad Roman. vi, 21: Quem fructum lum. Ad Roman. vi, 21: Quem fructum habuistis tunc in illis in quibus nunc habuistis tunc in illis in quibus nunc erubescitis? Nam finis illorum mors est. erubescitis? Nam finis illorum mors est. Qualiter autem, et per quem fructum Qualiter autem, et per quem fructum cognoscuntur, in præcedentibus expedi- cognoscuntur, in præcedentibus expedi-

tum est. tum est.

« Non omnis qui dicit mihi : Do- « Non omnis qui dicit mihi : Do- mine, Domine, intrabit in regnum mine, Domine, intrabit in regnum cœlorum. » cœlorum. »

De Prophetis, in quibus est species De Prophetis, in quibus est species pietatis, habitum est jam in præmissis 1. pietatis, habitum est jam in præmissis 1. Agit autem hic consequenter de falsis Agit autem hic consequenter de falsis Prophetis, qui veri sunt in doctrina, et Prophetis, qui veri sunt in doctrina, et aperte falsi in vita, sicut sunt præcipue aperte falsi in vita, sicut sunt præcipue modo in Ecclesia, de quibus dicit, Matth. modo in Ecclesia, de quibus dicit, Matth. XXIII, 3: Quæcumque dixerint vobis, XXIII, 3: Quæcumque dixerint vobis, servate et facite secundum vero opera servate et facite secundum vero opera eorum nolite facere. eorum nolite facere.

: :

Dicit autem circa hæc duo: in quo- Dicit autem circa hæc duo: in quo- rum primo ostendit quod confessio fidei rum primo ostendit quod confessio fidei informis, et confessio prædicatæ verita- informis, et confessio prædicatæ verita- tis non sunt efficaces ad salutem. In se- tis non sunt efficaces ad salutem. In se- cundo autem dicit, quod confessio perfe- cundo autem dicit, quod confessio perfe- ctæ voluntatis et obedientiæ efficax est ctæ voluntatis et obedientiæ efficax est ad salutem, ibi, « Sed qui facit volunta- ad salutem, ibi, « Sed qui facit volunta- tem, etc. » tem, etc. »

De primo igitur dicit : « Non omnis De primo igitur dicit : « Non omnis qui dicit mihi. » qui dicit mihi. »

In quo quatuor notantur; scilicet uni- In quo quatuor notantur; scilicet uni- versalis instantia, cum dicit : « Non versalis instantia, cum dicit : « Non omnis. » Duplex fidei et prædicatæ ve- omnis. » Duplex fidei et prædicatæ ve- ritatis confessio, cum dicit : « Qui dicit ritatis confessio, cum dicit : « Qui dicit mihi Domine, Domine. » Finis et bonæ mihi Domine, Domine. » Finis et bonæ intentionis appositio, cum dicit : « Mi- intentionis appositio, cum dicit : « Mi- hi. » Regni Dei non consecutio, cum di- hi. » Regni Dei non consecutio, cum di- cit «Intrabit in regnum cælorum. » cit «Intrabit in regnum cælorum. » De primo nota, quod aliqui confessio- De primo nota, quod aliqui confessio- One fidei et veritatis prædicatæ intrant in One fidei et veritatis prædicatæ intrant in regnum quia fidem moribus probant, regnum quia fidem moribus probant, et faciunt quod prædicant. Nam aliter, et faciunt quod prædicant. Nam aliter, I ad Corinth. XIII, 1: Si linguis homi- I ad Corinth. XIII, 1: Si linguis homi-

1 Cf. expositionem, ŷ. 15. 1 Cf. expositionem, ŷ. 15.

2 Cf. Isa. xxix, 23; Marc. vii, 6. 2 Cf. Isa. xxix, 23; Marc. vii, 6.

num loquar, et Angelorum, charitatem num loquar, et Angelorum, charitatem autem non habeam, factus sum velut æs autem non habeam, factus sum velut æs sonans, aut cymbalum tinniens. sonans, aut cymbalum tinniens.

Sed contra, Ad Roman. x, 10: Corde Sed contra, Ad Roman. x, 10: Corde creditur ad justitiam, ore autem confes- creditur ad justitiam, ore autem confes- sio fit ad salutem: ergo videtur, quod sio fit ad salutem: ergo videtur, quod plura non exiguntur ad introitum regni plura non exiguntur ad introitum regni coelorum. Item, Joel, 11, 32: Omnis qui coelorum. Item, Joel, 11, 32: Omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. invocaverit nomen Domini, salvus erit.

RESPONSIO. Sicut dicit Glossa, «< Perfe- RESPONSIO. Sicut dicit Glossa, «< Perfe- << cta invocatio conficitur ex tribus, ex << cta invocatio conficitur ex tribus, ex « devotione et fide cordis, et confessione « devotione et fide cordis, et confessione « oris, et operis attestatione : » et tunc « oris, et operis attestatione : » et tunc perfecta est invocatio. Aliter est mendax. perfecta est invocatio. Aliter est mendax. Psal. LXXVII, 36 et 37: Dilexerunt eum Psal. LXXVII, 36 et 37: Dilexerunt eum in ore suo, et lingua sua mentiti sunt ei: in ore suo, et lingua sua mentiti sunt ei:

cor autem eorum non erat rectum cum cor autem eorum non erat rectum cum eo, nec fideles habiti sunt in testamento eo, nec fideles habiti sunt in testamento ejus. Matth. xv, 8: Populus hic labiis ejus. Matth. xv, 8: Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me honorat, cor autem eorum longe est a me. Jerem. x11, 2: Prope es tu ori me. Jerem. x11, 2: Prope es tu ori eorum, et longe a renibus eorum. eorum, et longe a renibus eorum.

Et hoc est, quod dicit : « Non omnis Et hoc est, quod dicit : « Non omnis qui dicit mihi : Domine, Domine, intra- qui dicit mihi : Domine, Domine, intra- bit in regnum cœlorum. » Regnum cœ- bit in regnum cœlorum. » Regnum cœ- lorum accipitur sicut supra 3: et in illud lorum accipitur sicut supra 3: et in illud non intratur nisi per observationem ju- non intratur nisi per observationem ju- stitiæ et legum ad ipsum regnum perti- stitiæ et legum ad ipsum regnum perti- nentium. Usurpatio autem doctrinæ sine nentium. Usurpatio autem doctrinæ sine justitia non est veritas regni, sed vanitas justitia non est veritas regni, sed vanitas nudi sermonis. De quibus dicit Philoso- nudi sermonis. De quibus dicit Philoso- phus : « Sunt qui opera non faciunt: ad phus : « Sunt qui opera non faciunt: ad << rationem autem confugientes quærunt << rationem autem confugientes quærunt « philosophari, et esse boni: aliquid si- « philosophari, et esse boni: aliquid si- << mile facientes ægris qui medicos qui- << mile facientes ægris qui medicos qui- « dem audiunt studiose, faciunt autem « dem audiunt studiose, faciunt autem « operandorum nihil et quemadmodum « operandorum nihil et quemadmodum « isti numquam bene habebunt corpus sic « isti numquam bene habebunt corpus sic « curati, sic nec isti mentem sic philoso- « curati, sic nec isti mentem sic philoso- << phantes. » << phantes. »

« Sed qui facit voluntatem Patris « Sed qui facit voluntatem Patris mei qui in cœlis est, ipse intrabit in mei qui in cœlis est, ipse intrabit in regnum cœlorum. » regnum cœlorum. »

Istud est secundum, ubi adjungit at- Istud est secundum, ubi adjungit at-

3 Cf. expositionem in yy. 3 et 10 cap. v. 3 Cf. expositionem in yy. 3 et 10 cap. v.

IN EVANG. MATTHÆI, VII-21,22. IN EVANG. MATTHÆI, VII-21,22.

testationem operis cum confessione fidei testationem operis cum confessione fidei et oris. et oris.

Tangit autem tria simul, operis videli- Tangit autem tria simul, operis videli- cet perfectionem, voluntatis Patris accep- cet perfectionem, voluntatis Patris accep- tationem, et regni coelestis consecutio- tationem, et regni coelestis consecutio- nem. Primum exigitur ex parte meren- nem. Primum exigitur ex parte meren- tis, secundum ex parte præmiantis, et tis, secundum ex parte præmiantis, et tertium ex parte mercedis. tertium ex parte mercedis.

Dicitur igitur: Dicitur igitur:

« Sed qui facit, » « Sed qui facit, »

Quasi adversando insufficienti confes- Quasi adversando insufficienti confes- sioni. Ad Roman. 11, 13: Non enim au- sioni. Ad Roman. 11, 13: Non enim au- ditores legis justi sunt apud Deum, sed ditores legis justi sunt apud Deum, sed factores legis justificabuntur. II ad Co- factores legis justificabuntur. II ad Co- rinth. vi, 11: Facto perficite: ut quem- rinth. vi, 11: Facto perficite: ut quem- admodum promptus est animus volun- admodum promptus est animus volun- tatis, ita sit et perficiendi ex eo quod tatis, ita sit et perficiendi ex eo quod habetis. habetis.

363 363

In justitia tua exaltabuntur. Ad Phi- In justitia tua exaltabuntur. Ad Phi- lip. 11, 20 Nostra conversatio in cœlis lip. 11, 20 Nostra conversatio in cœlis est. Joan, vi, 38: Descendi de cœlo, non est. Joan, vi, 38: Descendi de cœlo, non ut faciam voluntatem meam, sed volun- ut faciam voluntatem meam, sed volun- tatem ejus, qui misit me, Patris. tatem ejus, qui misit me, Patris.

« Ipse intrabit in regnum cœlo- « Ipse intrabit in regnum cœlo-

rum. » rum. »

Tangit præmium, et dicit: Intrabit, Tangit præmium, et dicit: Intrabit, quia continuus semper est introitus in quia continuus semper est introitus in regnum, secundum quod continuus est regnum, secundum quod continuus est profectus. Matth. xxv, 21 et 23: Intra profectus. Matth. xxv, 21 et 23: Intra in gaudium domini tui. Genes. xxiv, in gaudium domini tui. Genes. xxiv, 31 Ingredere, benedicte Domini: cur 31 Ingredere, benedicte Domini: cur foris stas? foris stas?

Sic igitur de falsis Prophetis, hoc est, Sic igitur de falsis Prophetis, hoc est, Doctoribus quoad falsi nominis scien- Doctoribus quoad falsi nominis scien- tiam sit determinatum. tiam sit determinatum.

« Multi dicent mihi in illa die: 22 « Multi dicent mihi in illa die: 22

« Voluntatem Patris mei qui in cœe Domine, Domine. » « Voluntatem Patris mei qui in cœe Domine, Domine. » lis est. » lis est. »

Tria tangit « Voluntatem, » quæ est Tria tangit « Voluntatem, » quæ est mensura et norma omnis rectitudinis, mensura et norma omnis rectitudinis, quia injusta esse non potest. Habacuc, quia injusta esse non potest. Habacuc, I, 13 Mundi sunt oculi tui ne videas I, 13 Mundi sunt oculi tui ne videas malum, et respicere ad iniquitatem non malum, et respicere ad iniquitatem non poteris. poteris.

Secundo, notat affectum acceptantis, Secundo, notat affectum acceptantis, cum dicit « Patris mei. » Et attende, cum dicit « Patris mei. » Et attende, quod paulatim per hoc erigit ad notitiam quod paulatim per hoc erigit ad notitiam suæ deitatis, ut credatur quod justitia ab suæ deitatis, ut credatur quod justitia ab eo prædicata accepta sit ei qui Pater eo prædicata accepta sit ei qui Pater suus est. Joan. 111, 35: Pater diligit Fi- suus est. Joan. 111, 35: Pater diligit Fi- lium, et omnia dedit in manu ejus. Vo- lium, et omnia dedit in manu ejus. Vo- luntas enim Patris est id quod docet Fi- luntas enim Patris est id quod docet Fi- lius. Joan. vi, 28 et 29: Quid faciemus lius. Joan. vi, 28 et 29: Quid faciemus ut operemur opera Dei? Respondit Je- ut operemur opera Dei? Respondit Je- sus, et dixit eis: Hoc est opus Dei, ut sus, et dixit eis: Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Sic credatis in eum quem misit ille. Sic enim fit voluntas Dei sicut in cœlo, et enim fit voluntas Dei sicut in cœlo, et in terra. in terra.

Per hoc autem, quod dicit : « Qui est Per hoc autem, quod dicit : « Qui est in cœlis,» tangit altam justitiam, non in cœlis,» tangit altam justitiam, non pollutam terrenis, sed eam quæ fulget in pollutam terrenis, sed eam quæ fulget in coelis, de qua dicit, Psal. LXXXVIII, 17: coelis, de qua dicit, Psal. LXXXVIII, 17:

Hic tangit falsos Prophetas confir- Hic tangit falsos Prophetas confir- mantes officium prophetale et actum mantes officium prophetale et actum quibusdam divinæ potestatis mirabilibus quibusdam divinæ potestatis mirabilibus (alias, miraculis). (alias, miraculis).

Et dividitur in duo in quorum pri- Et dividitur in duo in quorum pri- mo, pseudoprophetarum continetur in- mo, pseudoprophetarum continetur in- vocatio in secundo, Dei invocati re-' vocatio in secundo, Dei invocati re-' sponsio. sponsio.

In primo horum tria continentur : In primo horum tria continentur : quorum primum est invocantium quæ- quorum primum est invocantium quæ- dam per numerum et tempus descriptio: dam per numerum et tempus descriptio: secundum est ipsa invocatio: et tertium, secundum est ipsa invocatio: et tertium, invocantium allegatio. Et hæc patent in invocantium allegatio. Et hæc patent in littera. littera.

Primum tangit, cum dicit : Primum tangit, cum dicit :

« Multi dicent mihi in illa die. » « Multi dicent mihi in illa die. »

Et tangit tria: Multitudinem confusam Et tangit tria: Multitudinem confusam et inordinatam, cum dicit : « Multi, » et inordinatam, cum dicit : « Multi, » qui non conveniunt nisi in collectione, qui non conveniunt nisi in collectione, sed non unit eos charitas. Eccle. 1, 15: sed non unit eos charitas. Eccle. 1, 15: Stultorum infinitus est numerus. Non Stultorum infinitus est numerus. Non enim est eis cor unum et anima una, enim est eis cor unum et anima una,

364 364

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sicut multitudini credentium ' : sed tan- sicut multitudini credentium ' : sed tan- tum multi sunt, confusam habentes mul- tum multi sunt, confusam habentes mul- titudinem. Judicum, VII, 2: Multus te- titudinem. Judicum, VII, 2: Multus te- cum est populus, nec tradetur Madian cum est populus, nec tradetur Madian in manus ejus, ne glorietur contra me in manus ejus, ne glorietur contra me Israel. Israel.

Secundum est, quod non sunt nisi in Secundum est, quod non sunt nisi in verbis, et non in virtute Spiritus: et hoc verbis, et non in virtute Spiritus: et hoc tangit dicens « Dicent. » Matth. XXIII, tangit dicens « Dicent. » Matth. XXIII, 3 Dicunt enim, et non faciunt. I ad 3 Dicunt enim, et non faciunt. I ad Corinth. xiv, 9 et 10: Eritis in aera Corinth. xiv, 9 et 10: Eritis in aera loquentes. Tam multa, ut puta, genera loquentes. Tam multa, ut puta, genera linguarum sunt in hoc mundo, et nihil linguarum sunt in hoc mundo, et nihil sine voce est. sine voce est.

Tertium est quod tangit, tempus, Tertium est quod tangit, tempus, quando conscientia testis, et opera re- quando conscientia testis, et opera re- quirentur, cum dicit : « In illa die. » Ad quirentur, cum dicit : « In illa die. » Ad Roman. 11, 5 In die iræ et revelationis Roman. 11, 5 In die iræ et revelationis justi judicii Dei. Nec vocat diem pro justi judicii Dei. Nec vocat diem pro qualitate temporis, vel aeris tunc illumi- qualitate temporis, vel aeris tunc illumi- natam, sed pro qualitate luminis quod natam, sed pro qualitate luminis quod tunc conscientias singulorum perlustra- tunc conscientias singulorum perlustra- bit. I ad Corinth. 1v, 5: Veniet Domi- bit. I ad Corinth. 1v, 5: Veniet Domi- nus, qui et illuminabit abscondita tene- nus, qui et illuminabit abscondita tene- brarum, et manifestabit consilia cor- brarum, et manifestabit consilia cor- dium: et tunc laus erit unicuique a Deo. dium: et tunc laus erit unicuique a Deo.

« Domine, Domine. » « Domine, Domine. »

Ecce invocatio et scitur expositio Ecce invocatio et scitur expositio ejus per præcedentia. Isa. 1, 15: Cum ejus per præcedentia. Isa. 1, 15: Cum multiplicaveritis orationem, non exau- multiplicaveritis orationem, non exau- diam. Luc. VI, 46: Quid autem vocatis diam. Luc. VI, 46: Quid autem vocatis me Domine, Domine, et non facitis quæ me Domine, Domine, et non facitis quæ dico? dico?

« Nonne in nomine tuo prophetavi- « Nonne in nomine tuo prophetavi- mus, et in nomine tuo dæmonia eje- mus, et in nomine tuo dæmonia eje- cimus, et in nomine tuo virtutes mul- cimus, et in nomine tuo virtutes mul- tas fecimus. >> tas fecimus. >>

Hic ponitur allegatio. Fiunt enim isti Hic ponitur allegatio. Fiunt enim isti de illis, qui in multiloquio putabant au- de illis, qui in multiloquio putabant au- diri, et per allegationes Deo volebant diri, et per allegationes Deo volebant persuadere. persuadere.

1 Act. IV, 32: Multitudinis credentium erat cor 1 Act. IV, 32: Multitudinis credentium erat cor unum et anima una. unum et anima una.

Dicunt autem duo: allegant formam Dicunt autem duo: allegant formam operis, et opus bonum. operis, et opus bonum. Formam tangunt, quando dicunt : Formam tangunt, quando dicunt :

« Nonne in nomine tuo. >> « Nonne in nomine tuo. >>

Quasi dicant : Te volumus habere Quasi dicant : Te volumus habere testem, quod non in nomine nostro, sed testem, quod non in nomine nostro, sed « in nomine, » hoc est, virtute tui no- « in nomine, » hoc est, virtute tui no- minis fecimus. Et isti ignorant, quod ad minis fecimus. Et isti ignorant, quod ad hoc quod aliquid perfecte fiat in nomine hoc quod aliquid perfecte fiat in nomine Dei, quatuor exiguntur: quod videlicet Dei, quatuor exiguntur: quod videlicet faciens sit in nomine, notam sibi sancti- faciens sit in nomine, notam sibi sancti- ficati nominis habens impressam : et ficati nominis habens impressam : et quod virtus qua operatur, sit nominis in- quod virtus qua operatur, sit nominis in- vocatio et quod opus quod facit, nota vocatio et quod opus quod facit, nota nominis informetur et quod non fiat nominis informetur et quod non fiat nisi ad gloriam nominis. Sic dicitur, nisi ad gloriam nominis. Sic dicitur, Joan. xvi, 23 Si quid petieritis Pa- Joan. xvi, 23 Si quid petieritis Pa- trem in nomine meo, dabit vobis. Psal. trem in nomine meo, dabit vobis. Psal. cxIII, 1 : Non nobis, Domine, non nobis, cxIII, 1 : Non nobis, Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam. Marc. xvi, sed nomini tuo da gloriam. Marc. xvi, 17 et 18 In nomine meo dæmonia eji- 17 et 18 In nomine meo dæmonia eji- cient, linguis loquentur novis, serpentes cient, linguis loquentur novis, serpentes tollent, et si mortiferum quid biberint, tollent, et si mortiferum quid biberint, non eis nocebit. non eis nocebit.

: :

: :

Specialiter autem de primo dicitur, Specialiter autem de primo dicitur, Isa. xxvi, 13 Tantum in te recordemur Isa. xxvi, 13 Tantum in te recordemur nominis tui. Primo enim ponit se in nominis tui. Primo enim ponit se in Deo, et tunc recordatur nominis jam in Deo, et tunc recordatur nominis jam in se transfusi. Hi autem fuerunt quidam se transfusi. Hi autem fuerunt quidam exorcistæ virtute nominis divini quædam exorcistæ virtute nominis divini quædam mira facientes, quæ Deus propter glo- mira facientes, quæ Deus propter glo- riam nominis sui demonstrandam fecit, riam nominis sui demonstrandam fecit, quamvis illi hoc non meruerunt. Eze- quamvis illi hoc non meruerunt. Eze- chiel. xxxvi, 22: Non propter vos ego chiel. xxxvi, 22: Non propter vos ego faciam, domus Israel, sed propter no- faciam, domus Israel, sed propter no- men sanctum meum. Et, ibidem, infra, men sanctum meum. Et, ibidem, infra, . 32 Non propter vos ego faciam, ait . 32 Non propter vos ego faciam, ait Dominus Deus: notum sit vobis : con- Dominus Deus: notum sit vobis : con- fundimini, et erubescite super viis ve- fundimini, et erubescite super viis ve- stris. stris.

« Prophetavimus, etc. » « Prophetavimus, etc. »

Tria tangit, quæ fecerunt magna ope- Tria tangit, quæ fecerunt magna ope-

* Vide supra, in principio explanationis * Vide supra, in principio explanationis 7. 21. 7. 21.

IN EVANG. MATTHÆI, VII-22,23. IN EVANG. MATTHÆI, VII-22,23.

ra in genere. Opus enim altum, aut est ra in genere. Opus enim altum, aut est in spiritu factum, aut in corpore: si in in spiritu factum, aut in corpore: si in spiritu, aut est secundum inspirationem spiritu, aut est secundum inspirationem spiritus spirantis ad bonum, aut secun- spiritus spirantis ad bonum, aut secun- dum repulsionem spiritus qui bono con- dum repulsionem spiritus qui bono con- trariatur et secundum hoc tangunt isti trariatur et secundum hoc tangunt isti

tria genera operum. tria genera operum.

Primum est secundum inspirationem Primum est secundum inspirationem spiritus spirantis ad bonum, et hoc est, spiritus spirantis ad bonum, et hoc est, quod dicunt : quod dicunt :

« Prophetavimus. »> « Prophetavimus. »>

Quæ tamen prophetia sine charitate, Quæ tamen prophetia sine charitate, ut dicitur, I ad Corinth. XIII, 2, nihil ut dicitur, I ad Corinth. XIII, 2, nihil prodest. Exemplum autem est de Ba- prodest. Exemplum autem est de Ba- laam, et de Caipha ³, et de Saul, de laam, et de Caipha ³, et de Saul, de quo exivit proverbium: Num et Saul quo exivit proverbium: Num et Saul inter Prophetas ? inter Prophetas ?

b b

<< Et in nomine tuo dæmonia ejeci- << Et in nomine tuo dæmonia ejeci-

mus. » mus. »

Vel invocatione solius nominis, vel Vel invocatione solius nominis, vel virtute exorcismorum. Luc. 1x, 49: virtute exorcismorum. Luc. 1x, 49: Vidimus quemdam in nomine tuo eji- Vidimus quemdam in nomine tuo eji- cientem dæmonia, et prohibuimus eum, cientem dæmonia, et prohibuimus eum, quia non sequitur nobiscum. Et ideo quia non sequitur nobiscum. Et ideo etiam non magnum est ista facere. Luc. etiam non magnum est ista facere. Luc. x, 20 In hoc nolite gaudere quia spiri- x, 20 In hoc nolite gaudere quia spiri- tus vobis subjiciuntur. Matth. XII, 27: tus vobis subjiciuntur. Matth. XII, 27: Si ego in Beelzebub ejicio dæmonia, filii Si ego in Beelzebub ejicio dæmonia, filii vestri in quo ejiciunt? Et loquitur de vestri in quo ejiciunt? Et loquitur de exorcistis. exorcistis.

« Et in nomine tuo virtutes multas « Et in nomine tuo virtutes multas fecimus. » fecimus. »

Virtus est ultimum potentiæ in re. Virtus est ultimum potentiæ in re. Hæc est igitur virtus, quod ita stat. in Hæc est igitur virtus, quod ita stat. in summo, quod ad ipsum non potest ratio, summo, quod ad ipsum non potest ratio, vel naturæ facultas. I ad Corinth. XIII, vel naturæ facultas. I ad Corinth. XIII, 2 Si habuero omnem fidem ita ut mon- 2 Si habuero omnem fidem ita ut mon- tes transferam, charitatem autem non tes transferam, charitatem autem non habuero, nihil sum. Jerem. XXIII, 32: habuero, nihil sum. Jerem. XXIII, 32:

1 I ad Corinth. XIII, 2: Et si habuero prophe- 1 I ad Corinth. XIII, 2: Et si habuero prophe- tiam,... charitatem autem non habuero, nihil tiam,... charitatem autem non habuero, nihil

sum. sum.

365 365

Ecce ego ad Prophetas somniantes men- Ecce ego ad Prophetas somniantes men- dacium, ait Dominus: qui narraverunt dacium, ait Dominus: qui narraverunt ea, et seduxerunt populum meum in ea, et seduxerunt populum meum in mendacio suo, mendacio suo, et in miraculis suis, cum et in miraculis suis, cum

ego non misissem eos. ego non misissem eos.

se se

Miracula autem mendacia dicuntur Miracula autem mendacia dicuntur duobus modis aut quia falsa sunt, et duobus modis aut quia falsa sunt, et apparent tantum sicut mira, quæ sunt apparent tantum sicut mira, quæ sunt in præstigiis necromanticis: aut quia in in præstigiis necromanticis: aut quia in vera sunt, sed veritatem utilitatis vera sunt, sed veritatem utilitatis miraculorum non habent, ut dicit Chry- miraculorum non habent, ut dicit Chry- sostomus sicut miracula Simonis Magi sostomus sicut miracula Simonis Magi qui fecit latrare canes de aere, et hujus- qui fecit latrare canes de aere, et hujus- modi, in quibus nulla est utilitas, nisi modi, in quibus nulla est utilitas, nisi quod in admiratione et gloria efficitur quod in admiratione et gloria efficitur faciens ea et talia dicit esse Chryso- faciens ea et talia dicit esse Chryso- stomus miracula pseudoprophetarum. stomus miracula pseudoprophetarum. II ad Thessalon. 11, 9: Cujus est ad- II ad Thessalon. 11, 9: Cujus est ad- ventus secundum operationem Satanæ, ventus secundum operationem Satanæ, in omni virtute, et signis, et prodigiis in omni virtute, et signis, et prodigiis mendacibus. Matth. xxiv, 24: Sur- mendacibus. Matth. xxiv, 24: Sur- gent pseudochristi et pseudoprophetæ, gent pseudochristi et pseudoprophetæ, et dabunt signa magna, et prodi- et dabunt signa magna, et prodi- gia, ita ut in errorem inducantur (si. gia, ita ut in errorem inducantur (si. fieri potest) etiam electi. 1 Joan. 11, 18: fieri potest) etiam electi. 1 Joan. 11, 18: Nunc Antichristi multi facti sunt. Nunc Antichristi multi facti sunt.

« Et tunc confitebor illis : Quia « Et tunc confitebor illis : Quia numquam novi vos: discedite a me, numquam novi vos: discedite a me, qui operamini iniquitatem. qui operamini iniquitatem.

Hic ponitur Christi invocati responsio. Hic ponitur Christi invocati responsio. Et tangit duo, confirmationem scilicet Et tangit duo, confirmationem scilicet dicti, et pœnæ inflictionem. dicti, et pœnæ inflictionem.

Dicti confirmatio est : Dicti confirmatio est :

<< Tunc confitebor, » << Tunc confitebor, »

Hoc est, firmiter fatebor. Unde et Hoc est, firmiter fatebor. Unde et græcus sermo habet : « tunc jurabo. » græcus sermo habet : « tunc jurabo. » Psal. xciv, 11: Quibus jaravi in ira Psal. xciv, 11: Quibus jaravi in ira mea : Si introibunt in requiem me- mea : Si introibunt in requiem me-

am. am.

2 Numer. XXIV, 3 et seq. 2 Numer. XXIV, 3 et seq. 3 Joan. XI, 49 et 50. 3 Joan. XI, 49 et 50. * I Reg. x, 12. * I Reg. x, 12.

23 23

366 366

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Quia numquam, etc. » « Quia numquam, etc. »

Ecce inflictio pœnæ. Et est duplex : Ecce inflictio pœnæ. Et est duplex : una et prima est privatio luminis divinæ una et prima est privatio luminis divinæ notitiæ et secunda est ejectio a contem- notitiæ et secunda est ejectio a contem- platione beatitudinis Sanctorum. platione beatitudinis Sanctorum. De prima dicit : De prima dicit :

« Quia numquam novi vos. » « Quia numquam novi vos. »

Sed qualiter hoc est verum, cum om- Sed qualiter hoc est verum, cum om-

nia noverit Deus. nia noverit Deus.

Præterea, multi eorum aliquando fue- Præterea, multi eorum aliquando fue- runt in gratia: ergo aliquando novit runt in gratia: ergo aliquando novit eos et ita non est verum, ut videtur, eos et ita non est verum, ut videtur, « nunquam novi vos. » « nunquam novi vos. »

Ad hoc dicendum, quod intelligendum Ad hoc dicendum, quod intelligendum est de notitia beneplaciti Dei prædesti- est de notitia beneplaciti Dei prædesti- nantis quia illa non est gratiæ tantum, nantis quia illa non est gratiæ tantum, sed est gratiæ ordinantis ad gloriam et sed est gratiæ ordinantis ad gloriam et illa numquam novit eos: sed notitia illa numquam novit eos: sed notitia simplicis visionis novit eos. Matth. xxv, simplicis visionis novit eos. Matth. xxv, 12 Amen dico vobis, nescio vos. 12 Amen dico vobis, nescio vos.

« Discedite a me. » « Discedite a me. »

Secunda poena est, et dicit duo, pœnæ Secunda poena est, et dicit duo, pœnæ videlicet inflictionem, et causam. Pœnæ videlicet inflictionem, et causam. Pœnæ inflictio est « Discedite a me. » inflictio est « Discedite a me. »

Sed contra Quo ibo a spiritu tuo, et Sed contra Quo ibo a spiritu tuo, et quo a facie tua fugiam' ? quo a facie tua fugiam' ?

RESPONSIO. Deus ubique est : sed disce- RESPONSIO. Deus ubique est : sed disce- ditur ab eo, quando projicitur aliquis a ditur ab eo, quando projicitur aliquis a visione contemplationis ejus, secundum visione contemplationis ejus, secundum quam objicitur Sanctis in ratione summi quam objicitur Sanctis in ratione summi boni. Isa. xxvi, 10: Tollatur impius,... boni. Isa. xxvi, 10: Tollatur impius,... ne videat gloriam Dei. Matth. xxv, 41 : ne videat gloriam Dei. Matth. xxv, 41 : Discedite a me, maledicti, in ignem æter- Discedite a me, maledicti, in ignem æter- num, qui paratus est diabolo, etc. Matth. num, qui paratus est diabolo, etc. Matth. xxv, 30 Inutilem servum ejicite in xxv, 30 Inutilem servum ejicite in tenebras exteriores illic erit fletus, et tenebras exteriores illic erit fletus, et stridor dentium. stridor dentium.

Causam autem tangit, cum subdit : Causam autem tangit, cum subdit : « Qui operamini iniquitatem. » « Qui operamini iniquitatem. »

Non dicit qui operati estis, ne tollat Non dicit qui operati estis, ne tollat

1 Psal. cxxxvIII, 7. 1 Psal. cxxxvIII, 7.

2 Vulgata habet, Isa. xxvi, 10: Misereamur 2 Vulgata habet, Isa. xxvi, 10: Misereamur

potentiam sed, qui operamini. Quia sic- potentiam sed, qui operamini. Quia sic- ut dicit Damascenus, «quod est in Ange- ut dicit Damascenus, «quod est in Ange- «lis casus, hoc est in hominibus mors: » «lis casus, hoc est in hominibus mors: » et ideo sicut Angeli remanserunt in ob- et ideo sicut Angeli remanserunt in ob- stinata voluntate ejus quod concupierunt, stinata voluntate ejus quod concupierunt, ita etiam homines obstinati efficiuntur in ita etiam homines obstinati efficiuntur in voluntate peccati, in qua moriuntur. voluntate peccati, in qua moriuntur. Ezechiel. xxxII, 27; Descenderunt ad Ezechiel. xxxII, 27; Descenderunt ad infernum cum armis suis, et posuerunt infernum cum armis suis, et posuerunt gladios suos sub capitibus suis, et fue- gladios suos sub capitibus suis, et fue- runt iniquitates eorum in ossibus eorum. runt iniquitates eorum in ossibus eorum. Et arma eorum cum quibus in infernum Et arma eorum cum quibus in infernum descenderunt, sunt iniquæ voluntates: descenderunt, sunt iniquæ voluntates: et gladii quibus Deum impugnaverunt et gladii quibus Deum impugnaverunt et Sanctos, sunt conatus eorum ad ma- et Sanctos, sunt conatus eorum ad ma- lum et iniquitates in ossibus, sunt no- lum et iniquitates in ossibus, sunt no- tæ peccatorum in viribus animæ ; et hæc tæ peccatorum in viribus animæ ; et hæc est causa, quod ignis semper eos incen- est causa, quod ignis semper eos incen- dit, quia voluntates illæ perpetuæ erunt dit, quia voluntates illæ perpetuæ erunt in eis, eo quod non sunt susceptibiles in eis, eo quod non sunt susceptibiles gratiæ: quia cum ceciderunt a statu me- gratiæ: quia cum ceciderunt a statu me- rendi, impossibile fuit redire ad gratiam, rendi, impossibile fuit redire ad gratiam, et per consequens necesse est remanere et per consequens necesse est remanere in pœna. Anima enim rationalis, quæ, in pœna. Anima enim rationalis, quæ, sicut dicit Dionysius, discussam habet sicut dicit Dionysius, discussam habet disciplinam per signa vestigii et imagi- disciplinam per signa vestigii et imagi- nis acceptam, sine sensu perfici non pot- nis acceptam, sine sensu perfici non pot- est et cum ceciderit ab usu sensuum, est et cum ceciderit ab usu sensuum, est sibi impossibilitas resurgendi. est sibi impossibilitas resurgendi.

Hoc est igitur, quod dicit de falsis Hoc est igitur, quod dicit de falsis Prophetis, tripliciter describens eosdem. Prophetis, tripliciter describens eosdem.

« Omnis ergo qui audit verba mea « Omnis ergo qui audit verba mea hæc et facit ea, assimilabitur viro sa- hæc et facit ea, assimilabitur viro sa- pienti, qui ædificavit domum suam pienti, qui ædificavit domum suam supra petram. » supra petram. »

Hic incipit pars, quæ divisa est contra Hic incipit pars, quæ divisa est contra totum sermonem integrum. totum sermonem integrum.

Expletis enim omnibus quæ ad perfe- Expletis enim omnibus quæ ad perfe- ctionem vitæ humanæ dicere voluit, tan- ctionem vitæ humanæ dicere voluit, tan- git et monet observandum ea quæ dicta git et monet observandum ea quæ dicta sunt. Et tangit duo: quorum primum est sunt. Et tangit duo: quorum primum est de laude observantium secundum, de de laude observantium secundum, de vituperio non observantium, ibi, y. 26: vituperio non observantium, ibi, y. 26:

impio,... et non videbit gloriam Domini. impio,... et non videbit gloriam Domini.

21 21

IN EVANG. MATTHÆI, VII-24. IN EVANG. MATTHÆI, VII-24.

« Et omnis qui audit verba mea hæc et « Et omnis qui audit verba mea hæc et non facit ea. » non facit ea. »

Adhuc, prior istarum habet duos pa- Adhuc, prior istarum habet duos pa- ragraphos in quorum primo tangit ho- ragraphos in quorum primo tangit ho- minem, quem assimilat: et in secundo minem, quem assimilat: et in secundo tangit eum, cui assimilat, ibi, « Assimi- tangit eum, cui assimilat, ibi, « Assimi- labitur, etc. » labitur, etc. »