312 312

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bis. Job, 11, 15: Cum principibus qui bis. Job, 11, 15: Cum principibus qui possident aurum, et replent domos suas possident aurum, et replent domos suas argento. Psal. CXVIII, 12: Bonum mihi lex argento. Psal. CXVIII, 12: Bonum mihi lex oris tui, super millia auri et argenti. oris tui, super millia auri et argenti.

« Vobis, » hoc est, ad utilitatem ve- « Vobis, » hoc est, ad utilitatem ve- stram. Deuter. xXXIII, 17: Inundationem stram. Deuter. xXXIII, 17: Inundationem maris quasi lac sugent, et thesauros maris quasi lac sugent, et thesauros absconditos arenarum. Thesauri enim illi absconditos arenarum. Thesauri enim illi sunt, qui de temporalibus et de flucti- sunt, qui de temporalibus et de flucti- bus hujus sæculi congregantur. bus hujus sæculi congregantur.

« Thesauros » Genes. XLIII, 23: Deus « Thesauros » Genes. XLIII, 23: Deus vester, et Deus Patris vestri dedit vobis vester, et Deus Patris vestri dedit vobis

thesauros in saccis vestris. thesauros in saccis vestris.

« In cœlo. » Ecce locus securitatis: « In cœlo. » Ecce locus securitatis: et hic est thesaurus sapientiæ. Eccli. et hic est thesaurus sapientiæ. Eccli. I, 26: In thesauris sapientiæ intel- I, 26: In thesauris sapientiæ intel- lectus et scientiæ religiositas. Dicitur lectus et scientiæ religiositas. Dicitur autem thesaurus sapientiæ, qui per sa- autem thesaurus sapientiæ, qui per sa- porem æternorum congregatus est in porem æternorum congregatus est in coelestibus. Sapient. VII, 14: Sapientia coelestibus. Sapient. VII, 14: Sapientia infinitus thesaurus est homnibus: quo infinitus thesaurus est homnibus: quo qui usi sunt, participes facti sunt ami- qui usi sunt, participes facti sunt ami- citiæ Dei. Et de hoc dicitur, Proverb. citiæ Dei. Et de hoc dicitur, Proverb. XXI, 20 Thesaurus desiderabilis, et XXI, 20 Thesaurus desiderabilis, et oleum in habitaculo justi: habitaculum oleum in habitaculo justi: habitaculum justi est coelum. Sic thesaurizare docuit justi est coelum. Sic thesaurizare docuit Apostolus, I ad Timoth. VI, 17 et seq: Apostolus, I ad Timoth. VI, 17 et seq: Divitibus hujus sæculi præcipe non su- Divitibus hujus sæculi præcipe non su- blime sapere, neque sperare in incerto blime sapere, neque sperare in incerto divitiarum, sed in Deo vivo (qui præstat divitiarum, sed in Deo vivo (qui præstat nobis omnia abunde ad fruendum): bene nobis omnia abunde ad fruendum): bene agere divites fieri in bonis operibus : agere divites fieri in bonis operibus : facile tribuere, communicare: thesauri- facile tribuere, communicare: thesauri- zare sibi fundamentum bonum in futu- zare sibi fundamentum bonum in futu- rum, ut apprehendant veram vitam. rum, ut apprehendant veram vitam.

« Ubi neque ærugo, etc. » « Ubi neque ærugo, etc. »

Ecce ratio securitatis. Et exponenda Ecce ratio securitatis. Et exponenda sunt ista sicut prius. I Petr. 1, 3 et 4 : sunt ista sicut prius. I Petr. 1, 3 et 4 : Regeneravit nos in spem vivam, in hære- Regeneravit nos in spem vivam, in hære- ditatem incorruptibilem, et incontamina- ditatem incorruptibilem, et incontamina- tam, et immarcessibilem, conservatam in tam, et immarcessibilem, conservatam in coelis. Matth. XII, 35 Bonus homo de coelis. Matth. XII, 35 Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bona. bono thesauro cordis sui profert bona. Ibi enim non erit ærugo reatus peccati, Ibi enim non erit ærugo reatus peccati, neque tinea vermis conscientiæ, neque neque tinea vermis conscientiæ, neque fures dæmones. Et horum contraria fures dæmones. Et horum contraria erunt in inferno. Eccli. xiv, 20: Omne erunt in inferno. Eccli. xiv, 20: Omne

opus corruptibile in fine deficiet : et qui opus corruptibile in fine deficiet : et qui illud operatur, ibit cum illo. Job, xm, illud operatur, ibit cum illo. Job, xm, 28 Quasi putredo consumendus sum, et 28 Quasi putredo consumendus sum, et quasi vestimentum quod comeditur a quasi vestimentum quod comeditur a tinea. Osee, VII, 1 Fur ingressus est tinea. Osee, VII, 1 Fur ingressus est spolians, latrunculus foris. Matth. xxIV, spolians, latrunculus foris. Matth. xxIV, 43: Si sciret paterfamilias qua hora fur 43: Si sciret paterfamilias qua hora fur venturus esset, vigilaret utique, et non venturus esset, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. Effoditur sineret perfodi domum suam. Effoditur autem homo per occultam suggestionem. autem homo per occultam suggestionem. Et furantur dæmones per concupiscentias Et furantur dæmones per concupiscentias homines, ne damnum advertant, sopo- homines, ne damnum advertant, sopo-

rantes. rantes.

« Ubi enim est thesaurus tuus, ibi « Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum. » est et cor tuum. »

Ratio est omnium præcedentium: quia Ratio est omnium præcedentium: quia ubi posuit homo labores longos et ex- ubi posuit homo labores longos et ex- pensas, ibi fixum est cor ejus, et non de pensas, ibi fixum est cor ejus, et non de facili vult amittere. Unde qui multa ha- facili vult amittere. Unde qui multa ha- bet in coelo, non de facili perdit quod bet in coelo, non de facili perdit quod ibi diu reposuit. Job, u, 21 et 22 : Qui ibi diu reposuit. Job, u, 21 et 22 : Qui exspectant mortem, et non venit, quasi exspectant mortem, et non venit, quasi effodientes thesaurum: gaudentque vehe- effodientes thesaurum: gaudentque vehe- menter cum invenerint sepulcrum. II ad menter cum invenerint sepulcrum. II ad Timoth. 1, 12: Scio cui credidi, et certus Timoth. 1, 12: Scio cui credidi, et certus sum quia potens est depositum meum sum quia potens est depositum meum servare in illum diem. servare in illum diem.

Hoc est ergo, quod dicit : « Ubi est Hoc est ergo, quod dicit : « Ubi est thesaurus tuus, ubi est et cor tuum. » thesaurus tuus, ubi est et cor tuum. »

« Lucerna corporis tui est oculus « Lucerna corporis tui est oculus tuus. » tuus. »

Post opera justitiæ, ad quæ exigitur Post opera justitiæ, ad quæ exigitur intentio recta, de qua docuit quo inten- intentio recta, de qua docuit quo inten- dere et pergere debet, quia in cœlum : dere et pergere debet, quia in cœlum : docet hic in ultimo isto capitulo simpli- docet hic in ultimo isto capitulo simpli- citatem intentionis ne una pars ejus citatem intentionis ne una pars ejus tendat in coelum, et altera in mundum. tendat in coelum, et altera in mundum. Ideo enim Dominus ascendit in cœlum, Ideo enim Dominus ascendit in cœlum, ut illuc ubi est ipse, nostræ mentis in- ut illuc ubi est ipse, nostræ mentis in- tentio semper intendat: et quo fide per- tentio semper intendat: et quo fide per- git conversatione perveniat. git conversatione perveniat.

Dicit autem hic tria: primo enim tan- Dicit autem hic tria: primo enim tan- git intentionis proprium usum secundo, git intentionis proprium usum secundo,

21 21

จง จง

IN EVANG. MATTHÆI, VI-22. IN EVANG. MATTHÆI, VI-22.

tangit intentionis divisionem penes ma- tangit intentionis divisionem penes ma- lum et bonum, adjungendo utriusque pro- lum et bonum, adjungendo utriusque pro- prium consequens, ibi, « Si oculus tuus prium consequens, ibi, « Si oculus tuus fuerit simplex. » Tertio, elicit inde con- fuerit simplex. » Tertio, elicit inde con- clusionem comparativam, ibi, in medio clusionem comparativam, ibi, in medio . 23: « Si ergo lumen quod in te est te- . 23: « Si ergo lumen quod in te est te- nebræ sunt. » nebræ sunt. »

In primo autem dicit tria: naturam in- In primo autem dicit tria: naturam in- tentionis, usum, et ad quid refertur usus tentionis, usum, et ad quid refertur usus ille. ille.

Naturam intentionis innuit per ocu- Naturam intentionis innuit per ocu- lum, quando dicit: lum, quando dicit:

« Oculus tuus. >> « Oculus tuus. >>

Et dicitur «oculus » quoad naturam, Et dicitur «oculus » quoad naturam, « tuus » autem quoad Dominum: quia « tuus » autem quoad Dominum: quia inter ea quæ sunt in potestate nostra, est inter ea quæ sunt in potestate nostra, est intentio, unum ex his quæ maxime sunt intentio, unum ex his quæ maxime sunt in potestate nostra. in potestate nostra.

Quoad primum horum attende, quod Quoad primum horum attende, quod secundum Platonem, oculus videns (qui secundum Platonem, oculus videns (qui dirigit opera omnium membrorum cor- dirigit opera omnium membrorum cor- poris, et ostendit) componitur ex igne poris, et ostendit) componitur ex igne claro, et tunicis perspicuis circumpositis, claro, et tunicis perspicuis circumpositis, per quas egreditur radius luminis interio- per quas egreditur radius luminis interio- ris, et incidit in res visas. Ignis autem ris, et incidit in res visas. Ignis autem clarus et caliditate tenet naturam, ne ri- clarus et caliditate tenet naturam, ne ri- gescat, et sic efficiatur immobilis. In pu- gescat, et sic efficiatur immobilis. In pu- ritate manet impermistus, ne efficiatur ritate manet impermistus, ne efficiatur umbrosus, et claritate multiplicat lumen, umbrosus, et claritate multiplicat lumen, et bene ostendit id super quod cadit: et et bene ostendit id super quod cadit: et ut ista facere possit, interius custoditur. ut ista facere possit, interius custoditur. Et quoad hæc accipiuntur proprietates Et quoad hæc accipiuntur proprietates intentionis, quæ a diversis Sanctis assi- intentionis, quæ a diversis Sanctis assi- gnantur. gnantur.

: :

Vult etiam dicere Chrysostomus, quod Vult etiam dicere Chrysostomus, quod «< intentio est oculus dexter, » hoc est, «< intentio est oculus dexter, » hoc est, spiritualis. Et hæc est ratio finem de- spiritualis. Et hæc est ratio finem de- terminans lumen autem, quod est in ea terminans lumen autem, quod est in ea sicut ignis clarus et purus, est fides ope- sicut ignis clarus et purus, est fides ope- rans per dilectionem, ex lumine fidei ha- rans per dilectionem, ex lumine fidei ha- bens illuminationem, ex calore charita- bens illuminationem, ex calore charita- tis habens mobilitatem et usum: quia tis habens mobilitatem et usum: quia sicut organa sensuum destituta calore sicut organa sensuum destituta calore naturali rigescunt et immobilia efficiun- naturali rigescunt et immobilia efficiun- tur, et ad litteram obtenebrantur oculi ex tur, et ad litteram obtenebrantur oculi ex contractione tunicarum: ita etiam refrige- contractione tunicarum: ita etiam refrige- scente charitate congelatur cor, et effici- scente charitate congelatur cor, et effici-

313 313

tur tenebrosum. Psal. CXLVII, 17: Ante tur tenebrosum. Psal. CXLVII, 17: Ante faciem frigoris ejus quis sustinebit ? faciem frigoris ejus quis sustinebit ? Eccli. XLII, 22: Frigidus ventus aquilo Eccli. XLII, 22: Frigidus ventus aquilo flavit, et gelavit crystallus ab aqua. Lu- flavit, et gelavit crystallus ab aqua. Lu- mine (alias, lumen) autem fidei illuminat mine (alias, lumen) autem fidei illuminat intentionem, ut videat quo intendendum intentionem, ut videat quo intendendum est, et ubi debet ponere finem. Psal. xı, est, et ubi debet ponere finem. Psal. xı, 4: Illumina oculos meos, etc. Ad Ephes. 4: Illumina oculos meos, etc. Ad Ephes. I, 18 Illuminatos oculos cordis vestri. I, 18 Illuminatos oculos cordis vestri. Antequam enim sit fides in corde, homo Antequam enim sit fides in corde, homo non nisi nihil videt, hoc est, ea quæ sunt non nisi nihil videt, hoc est, ea quæ sunt materia peccatorum. Act. IX, 8 et 17: materia peccatorum. Act. IX, 8 et 17: Apertis oculis nihil videbat: qui cum Apertis oculis nihil videbat: qui cum instructus esset de fide, audivit ab Ana- instructus esset de fide, audivit ab Ana- nia Dominus misit me Jesus, qui ap- nia Dominus misit me Jesus, qui ap- paruit tibi in via qua veniebas, ut vi- paruit tibi in via qua veniebas, ut vi- deas, et implearis Spiritu sancto. deas, et implearis Spiritu sancto.

Quidam etiam Sancti ad hoc addunt Quidam etiam Sancti ad hoc addunt lumen contemplationis, quo amplius ocu- lumen contemplationis, quo amplius ocu- lus illuminetur: de quo dicitur II ad Co- lus illuminetur: de quo dicitur II ad Co- rinth. iv, 6: Deus, qui dixit de tenebris rinth. iv, 6: Deus, qui dixit de tenebris lumen splendescere, ipse illuxit in cor- lumen splendescere, ipse illuxit in cor- dibus nostris ad illuminationem scientiæ dibus nostris ad illuminationem scientiæ claritatis Dei, in facie Christi Jesu. Sic claritatis Dei, in facie Christi Jesu. Sic ergo illuminata ratio et purificata per fi- ergo illuminata ratio et purificata per fi- dem, sicut dicitur, Act. xv, 9: Fide pu- dem, sicut dicitur, Act. xv, 9: Fide pu- rificans corda eorum scit quo pergen- rificans corda eorum scit quo pergen- dum est, et verum statuit finem operum dum est, et verum statuit finem operum

nostrorum. nostrorum.

Tamen Augustinus in alio loco dicit, Tamen Augustinus in alio loco dicit, quod intentio est voluntas cum fine. » quod intentio est voluntas cum fine. » Sed ad hoc intelligendum, sciendum Sed ad hoc intelligendum, sciendum quod est intentio præstituens finem, et quod est intentio præstituens finem, et est intentio tendens ipso opere in finem. est intentio tendens ipso opere in finem. Sicut etiam alicui quærenti viam quæ di- Sicut etiam alicui quærenti viam quæ di- rigit in finem quo intendit pervenire, du- rigit in finem quo intendit pervenire, du- pliciter via monstratur. Ille enim qui se- pliciter via monstratur. Ille enim qui se- cum non pergit, monstrat digito alius cum non pergit, monstrat digito alius autem qui per eamdem viam pergit, autem qui per eamdem viam pergit, monstrat pergendo secundum actum per monstrat pergendo secundum actum per viam. Et primo quidem modo ratio præ- viam. Et primo quidem modo ratio præ- stituens et indicans finem dicitur inten- stituens et indicans finem dicitur inten- tio: et secundo modo voluntas, quasi tio: et secundo modo voluntas, quasi pergens per affectum in finem ad hoc pergens per affectum in finem ad hoc ergo redeunt dicta Sanctorum de inten- ergo redeunt dicta Sanctorum de inten- tione. tione.

: :

Hujus intentionis usus est sicut lucer- Hujus intentionis usus est sicut lucer- næ quæ dirigit gressus, et ostendit quo næ quæ dirigit gressus, et ostendit quo sit pergendus. Proverb. xxx1, 18: Non sit pergendus. Proverb. xxx1, 18: Non

314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

exstinguetur in nocte lucerna ejus. Luc. exstinguetur in nocte lucerna ejus. Luc. XII, 35 Lucernæ ardentes in manibus ve- XII, 35 Lucernæ ardentes in manibus ve- stris. Emittit autem lumen lucerna per stris. Emittit autem lumen lucerna per aliquod perspicuum, sicut pellem, vel vi- aliquod perspicuum, sicut pellem, vel vi- trum, vel cornu lucidum: sic etiam in- trum, vel cornu lucidum: sic etiam in- tentio lumen conceptum fidei et scientiæ tentio lumen conceptum fidei et scientiæ contemplationis et naturalis rationis contemplationis et naturalis rationis emittit per perspicuitatem sensuum, et emittit per perspicuitatem sensuum, et membrorum quia per illa operatur cir- membrorum quia per illa operatur cir- ca ea circa quæ operandum est. Sic enim ca ea circa quæ operandum est. Sic enim dicitur, Joan. v, 35, quod Joannes erat dicitur, Joan. v, 35, quod Joannes erat lucerna ardens et lucens. lucerna ardens et lucens.

Est autem iste usus relatus ad corpus. Est autem iste usus relatus ad corpus. Et hoc est, quod dicitur : Et hoc est, quod dicitur :

« Corporis tui. » « Corporis tui. »

Et ad (alias, de) hoc sunt multæ expo- Et ad (alias, de) hoc sunt multæ expo- sitiones Sanctorum. Et ad hoc quod illæ sitiones Sanctorum. Et ad hoc quod illæ in unum colligantur, attendendum est, in unum colligantur, attendendum est, quod corpus dupliciter dicitur: uno modo quod corpus dupliciter dicitur: uno modo dicitur carnale corpus absolute sumptum: dicitur carnale corpus absolute sumptum: et hoc modo non sumitur hic corpus. et hoc modo non sumitur hic corpus. Alio modo dicitur corpus organum virium Alio modo dicitur corpus organum virium animæ, per quod operatur anima: et sic animæ, per quod operatur anima: et sic corpus habet legem membrorum, quæ corpus habet legem membrorum, quæ fomes est, per quam offuscatur, et indi- fomes est, per quam offuscatur, et indi- get illuminatione dirigente et hoc modo get illuminatione dirigente et hoc modo sumitur hic corpus, et ad illud reducitur sumitur hic corpus, et ad illud reducitur tota congeries omnium operum nostro- tota congeries omnium operum nostro- rum (alias, omnium virium nostrarum) rum (alias, omnium virium nostrarum) quæ corde corporeo, vel ore, vel aliis quæ corde corporeo, vel ore, vel aliis membris fiunt cogitando, imaginando, membris fiunt cogitando, imaginando, loquendo vel exterius operando. Et sic loquendo vel exterius operando. Et sic dicit Chrysostomus, quod « corpus est dicit Chrysostomus, quod « corpus est « corporeus actus : » et alii Sancti dicunt, « corporeus actus : » et alii Sancti dicunt, quod tota congeries operum vocatur quod tota congeries operum vocatur « corpus. » Sicut etiam propter tenebras « corpus. » Sicut etiam propter tenebras fomitis nescimus qualiter proficiat no. fomitis nescimus qualiter proficiat no. strum opus, et circa quem operamur, et strum opus, et circa quem operamur, et quem exitum habeat et ideo dicitur quem exitum habeat et ideo dicitur actus corporeus tenebra, sicut dicunt actus corporeus tenebra, sicut dicunt Glossa Augustini. Job, 1, 23: Viro cu- Glossa Augustini. Job, 1, 23: Viro cu- jus abscondita est via, et circumdedit jus abscondita est via, et circumdedit eum Deus tenebris. eum Deus tenebris.

« Si oculus tuus fuerit simplex, to- « Si oculus tuus fuerit simplex, to- tum corpus tuum lucidum erit. Si au- tum corpus tuum lucidum erit. Si au-

tem oculus tuus fuerit nequam, tem oculus tuus fuerit nequam, corpus tuum tenebrosum erit. » corpus tuum tenebrosum erit. »

totum totum

Ecce geminatio usus oculi per bonum Ecce geminatio usus oculi per bonum et malum. Bonitas autem oculi est sim- et malum. Bonitas autem oculi est sim- plicitas, et malitia ejus est duplicitas. plicitas, et malitia ejus est duplicitas.

Et de simplicitate quidem dicit duo : Et de simplicitate quidem dicit duo : unum, quod est causa: et alterum, quod unum, quod est causa: et alterum, quod est causatum ex illo. est causatum ex illo. De primo dicit : De primo dicit :

« Si oculus tuus fuerit simplex, »> « Si oculus tuus fuerit simplex, »>

Sine plica duplicitatis et erroris. Matth. Sine plica duplicitatis et erroris. Matth. x, 16 Estote prudentes sicut serpentes, x, 16 Estote prudentes sicut serpentes, et simplices sicut columbæ. Cantic. 1, 14: et simplices sicut columbæ. Cantic. 1, 14: Oculi tui columbarum. Cantic. IV, 9: Oculi tui columbarum. Cantic. IV, 9: Vulnerasti cor meum in uno oculorum Vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum, hoc est, in unitate et simplicita- tuorum, hoc est, in unitate et simplicita- te et hic est oculus qui respicit æterna te et hic est oculus qui respicit æterna per intentionem rectam. per intentionem rectam.

« Totum corpus tuum lucidum « Totum corpus tuum lucidum erit. » erit. »

Jam hoc expositum est per præceden- Jam hoc expositum est per præceden- tia. Luc. XI, 36: Si corpus tuum totum tia. Luc. XI, 36: Si corpus tuum totum lucidum fuerit, non habens aliquam par- lucidum fuerit, non habens aliquam par- tem tenebrarum, erit lucidum totum, et tem tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut lunerna fulgoris illuminabit te. sicut lunerna fulgoris illuminabit te. Proverb. IV, 18 Justorum semita quasi Proverb. IV, 18 Justorum semita quasi lux splendens, procedit et crescit usque lux splendens, procedit et crescit usque ad perfectam diem. Psal. iv, 7: Signa- ad perfectam diem. Psal. iv, 7: Signa- tum est super nos lumen vultus tui, Do- tum est super nos lumen vultus tui, Do- mine dedisti lætitiam in corde meo. mine dedisti lætitiam in corde meo.

Sapient. XVIII, 1: Sanctis autem tuis ma- Sapient. XVIII, 1: Sanctis autem tuis ma- xima erat lux. xima erat lux.

« Si autem oculus tuus fuerit ne- « Si autem oculus tuus fuerit ne- quam. » quam. »

Nequitia oculi est, quod strabus aver- Nequitia oculi est, quod strabus aver- titur a via recta. Eccli. xxx1, 14 et 15: titur a via recta. Eccli. xxx1, 14 et 15: Memento quoniam malus est oculus ne- Memento quoniam malus est oculus ne- quam. Nequius oculo quid creatum est ? quam. Nequius oculo quid creatum est ? Quidquid enim perversitatis incidit in Quidquid enim perversitatis incidit in toto corpore et opere, oculus ostendit toto corpore et opere, oculus ostendit nuntiando ducit pervertendo viam re- nuntiando ducit pervertendo viam re- ctam, et conjungit cum ipso fruendo pec- ctam, et conjungit cum ipso fruendo pec-

IN EVANG. MATTHÆI, VI-23,24. IN EVANG. MATTHÆI, VI-23,24.

cato. Unde, Genes. 1, 6, principium per- cato. Unde, Genes. 1, 6, principium per- versitatis fuit oculus. Dicitur enim : Vi- versitatis fuit oculus. Dicitur enim : Vi- dit igitur mulier lignum, quod esset dit igitur mulier lignum, quod esset pulchrum oculis, etc. Dicitur autein pulchrum oculis, etc. Dicitur autein « nequam, » quod in malo ultra nequit : « nequam, » quod in malo ultra nequit : qua totum quod potest, facit oculus ma- qua totum quod potest, facit oculus ma- lus. lus.

Idem (alias, ideo) omnino dicitur : Idem (alias, ideo) omnino dicitur :

«Totum corpus tuum tenebrosum «Totum corpus tuum tenebrosum erit ¹. >> erit ¹. >>

Tob. v, 12 Quale gaudium mihi erit, Tob. v, 12 Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen cæli non qui in tenebris sedeo, et lumen cæli non video? Job, 111, 4: Dies ille vertatur in video? Job, 111, 4: Dies ille vertatur in tenebras,... et non illustretur lumine. tenebras,... et non illustretur lumine. Et ibidem, y. 6: Noctem illam tenebro- Et ibidem, y. 6: Noctem illam tenebro- sus turbo possideat. Sapient. XVII, 5: sus turbo possideat. Sapient. XVII, 5: Ignis quidem nulla vis poterat illis lu- Ignis quidem nulla vis poterat illis lu- men præbere, nec siderum limpidæ flam- men præbere, nec siderum limpidæ flam- mæ illuminare poterant illam noctem mæ illuminare poterant illam noctem horrendam. Proverb. IV, 19: Via impio- horrendam. Proverb. IV, 19: Via impio- rum tenebrosa: nesciunt ubi corruant. rum tenebrosa: nesciunt ubi corruant.

« Si ergo lumen quod in te est tene- « Si ergo lumen quod in te est tene- nebræ sunt, ipsæ tenebræ quantæ nebræ sunt, ipsæ tenebræ quantæ

erunt ! » erunt ! »

Ecce tertium, ubi ex præmissis conclu- Ecce tertium, ubi ex præmissis conclu- sionem ponit comparativam spiritualis sionem ponit comparativam spiritualis tentationis ad corporeos actus: et dicit tentationis ad corporeos actus: et dicit duo et primum est causa secundi. duo et primum est causa secundi. De primo dicit : De primo dicit :

« Si ergo lumen, » « Si ergo lumen, »

Spiritualis intentionis, quod lumen est Spiritualis intentionis, quod lumen est patriæ quia in ipso est lumen agendo- patriæ quia in ipso est lumen agendo- rum descriptum in ratione. « Quod in te rum descriptum in ratione. « Quod in te est, »in spiritu, et quoad potestatem ti- est, »in spiritu, et quoad potestatem ti- bi commissum: ut utaris eo ad directio- bi commissum: ut utaris eo ad directio- nem operum. «Tenebræ sunt. » Tenebræ nem operum. «Tenebræ sunt. » Tenebræ dicuntur a tenendo, quia tenent oculos: dicuntur a tenendo, quia tenent oculos: et ita facit intentio terrenorum, vel car- et ita facit intentio terrenorum, vel car- nalium, quæ (alias, quia) tenet oculos, nalium, quæ (alias, quia) tenet oculos, ne videant lumen. Psal. xxxiv, 6: Fiat ne videant lumen. Psal. xxxiv, 6: Fiat

Luc. XI, 34 Si oculus tuus fuerit simplex, Luc. XI, 34 Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum erit si autem ne- totum corpus tuum lucidum erit si autem ne-

315 315

via illorum tenebræ et lubricum: et An- via illorum tenebræ et lubricum: et An- gelus Domini persequens eos. Eccli. xxi, gelus Domini persequens eos. Eccli. xxi, 11 Via peccantium complanata lapidi- 11 Via peccantium complanata lapidi- bus, et in fine illorum inferi, et tenebræ, bus, et in fine illorum inferi, et tenebræ, et pœnæ. et pœnæ.

« Ipsæ tenebræ quantæ erunt ! » « Ipsæ tenebræ quantæ erunt ! »

Ecce secundum quod est. Si enim in- Ecce secundum quod est. Si enim in- tentio quæ in te est, et tibi nota, est offu- tentio quæ in te est, et tibi nota, est offu- scata, corporalis actus, qui in se tenebra scata, corporalis actus, qui in se tenebra est, carens lumine intentionis super ip- est, carens lumine intentionis super ip- sum surgente, erit densarum tenebrarum. sum surgente, erit densarum tenebrarum. Exod. x, 21 Sint tenebræ super terram Exod. x, 21 Sint tenebræ super terram Ægypti tam densæ, ut palpari queant. Ægypti tam densæ, ut palpari queant. Sapient. xvII, 17: Una catena tenebra- Sapient. xvII, 17: Una catena tenebra- rum omnes erant colligati. Licet autem rum omnes erant colligati. Licet autem corpus tenebrosum sit in se, tamen illu- corpus tenebrosum sit in se, tamen illu- stratur, quando luminosa est intentio, stratur, quando luminosa est intentio, sicut patet per antecedentia. Mich. vII, 8: sicut patet per antecedentia. Mich. vII, 8: Cum sedero in tenebris, Dominus lux Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. Psal. CXXXVIII, 12 et 11: Nox mea est. Psal. CXXXVIII, 12 et 11: Nox sicut dies illuminabitur. Et nox illumi- sicut dies illuminabitur. Et nox illumi- natio mea in deliciis meis. Isa. LVIII, 10: natio mea in deliciis meis. Isa. LVIII, 10: Orietur in tenebris lux tua, et tenebræ Orietur in tenebris lux tua, et tenebræ tuæ erunt sicut meridies. tuæ erunt sicut meridies.

« Nemo potest duobus dominis ser- 24 « Nemo potest duobus dominis ser- 24 vire. » vire. »

Postquam docuit Dominus opera per- Postquam docuit Dominus opera per- fectionis, et debitum modum circa opera, fectionis, et debitum modum circa opera, subjungit hic in tertia parte remotionem subjungit hic in tertia parte remotionem impedimentorum ab operibus perfectio- impedimentorum ab operibus perfectio-

nis. nis.

Hæc autem impedimenta aut sunt in Hæc autem impedimenta aut sunt in nobis, aut sunt in aliis : et ideo duæ sunt nobis, aut sunt in aliis : et ideo duæ sunt partes illius doctrinæ, in quarum prima partes illius doctrinæ, in quarum prima removet impedimentum quod est in no- removet impedimentum quod est in no- bis: in secunda autem removet impedi- bis: in secunda autem removet impedi- menta quæ sunt in aliis, ibi, cap. vi, 1: menta quæ sunt in aliis, ibi, cap. vi, 1: « Nolite judicare. » « Nolite judicare. »

In prima autem harum duo continen- . In prima autem harum duo continen- . tur, in primo quorum quamdam proponit tur, in primo quorum quamdam proponit similitudinem, ex qua sumit doctrinam : similitudinem, ex qua sumit doctrinam :

quam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit. quam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit.

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et in secundo, juxta similitudinem pro- et in secundo, juxta similitudinem pro- positam et expositam format doctrinam, positam et expositam format doctrinam, ibi, y. 25 « Ideo dico. » ibi, y. 25 « Ideo dico. »

In primo horum duo continentur, sci- In primo horum duo continentur, sci- licet similitudinis propositio, et similitu- licet similitudinis propositio, et similitu- dinis expositio, ibi, « Non potestis Deo dinis expositio, ibi, « Non potestis Deo servire, etc. » servire, etc. »

In priori istorum duo sunt paragraphi: In priori istorum duo sunt paragraphi: in quorum primo proponit similitudinem in quorum primo proponit similitudinem de humanis acceptam, dicens : « Nemo de humanis acceptam, dicens : « Nemo potest duobus dominis servire: » in se- potest duobus dominis servire: » in se- cundo autem probat hoc per rationem, cundo autem probat hoc per rationem, ibi, «Aut enim, etc. » ibi, «Aut enim, etc. »

Circa propositam autem similitudinem Circa propositam autem similitudinem tria notantur, quorum primum est ser- tria notantur, quorum primum est ser- vientis indivisibilitas : secundum autem vientis indivisibilitas : secundum autem dominii diversitas : et tertium, servitutis dominii diversitas : et tertium, servitutis qualitas. qualitas.

Primum horum tangit, cum dicit : Primum horum tangit, cum dicit :

« Nemo potest. »> « Nemo potest. »>

Quasi dicat Nullus homo (cum sit Quasi dicat Nullus homo (cum sit unicus, et omnia sua tam in anima quam unicus, et omnia sua tam in anima quam in corpore reducantur ad unum) potest in corpore reducantur ad unum) potest esse divisus in duos dominos. I ad Co- esse divisus in duos dominos. I ad Co- rinth. x, 21 Non potestis mensæ Do- rinth. x, 21 Non potestis mensæ Do- mini participes esse, et mensæ dæmo- mini participes esse, et mensæ dæmo- niorum. II ad Corinth. VI, 14 et 15: niorum. II ad Corinth. VI, 14 et 15: Quæ conventio Christi ad Belial? Quæ Quæ conventio Christi ad Belial? Quæ societas luci ad tenebras? Sicut enim societas luci ad tenebras? Sicut enim unum membrum non est duorum corpo- unum membrum non est duorum corpo- rum, nec una avis facit duos nidos, nec rum, nec una avis facit duos nidos, nec unus bos in duobus trahit jugis, sic nec unus bos in duobus trahit jugis, sic nec unus indivisus homo duobus dominis ser- unus indivisus homo duobus dominis ser- vire potest. vire potest.

Contra, I ad Corinth. VII, 33 : Qui cum Contra, I ad Corinth. VII, 33 : Qui cum uxore est, sollicitus est quæ sunt mundi, uxore est, sollicitus est quæ sunt mundi, quomodo placeat uxori, et divisus est : quomodo placeat uxori, et divisus est : ergo unicus homo potest dividi in duo ergo unicus homo potest dividi in duo servitia. RESPONSIO, quod non dividitur servitia. RESPONSIO, quod non dividitur in duo dominia, sed in duos actus unius in duo dominia, sed in duos actus unius dominii et hoc est bene possibile, quia dominii et hoc est bene possibile, quia matrimonii vinculum est de dominio bo- matrimonii vinculum est de dominio bo- no Christi licet ergo in actu honestiori no Christi licet ergo in actu honestiori non semper sit matrimonio ligatus, ta- non semper sit matrimonio ligatus, ta- men est in actu aliquo Christi officiorum, men est in actu aliquo Christi officiorum, quæ dispensantur inter fideles, ut unus quæ dispensantur inter fideles, ut unus sit in uno, et alius in alio. Psal. XLVII, sit in uno, et alius in alio. Psal. XLVII,

14 14

Distribuite domos ejus, ut enarretis Distribuite domos ejus, ut enarretis in progenie altera. I ad Corinth. xv, 23: in progenie altera. I ad Corinth. xv, 23: Unusquisque in suo ordine. III Reg. x, Unusquisque in suo ordine. III Reg. x, 5, mirabatur regina Saba ordines mini- 5, mirabatur regina Saba ordines mini- strantiumi Salomoni. Si aliquis autem ve- strantiumi Salomoni. Si aliquis autem ve- lit dividi omnino in duo dominia, perdit lit dividi omnino in duo dominia, perdit dominium boni domini, qui nec dignatur, dominium boni domini, qui nec dignatur, nec potest habere dimidium servum : et nec potest habere dimidium servum : et ideo dicit Apostolus, ad Ephes. iv, 27: ideo dicit Apostolus, ad Ephes. iv, 27: Nolite locum dare diabolo. Nolite locum dare diabolo.

« Duobus dominis. » « Duobus dominis. »

Ecce secundum, in quo notatur domi- Ecce secundum, in quo notatur domi- nii diversitas : unde uterque terminus nii diversitas : unde uterque terminus formaliter est accipiendus : « duo enim formaliter est accipiendus : « duo enim « formaliter acceptus principium est al- « formaliter acceptus principium est al- « teritatis, » sicut dicit Pythagoras, eo « teritatis, » sicut dicit Pythagoras, eo quod primus recessus est ab unitate. quod primus recessus est ab unitate.

« Dominis » autem formaliter. Sunt « Dominis » autem formaliter. Sunt domini forma dominationis differentes : domini forma dominationis differentes : et horum usus non est sub alio: quia et horum usus non est sub alio: quia quorum unus est sub alio, materialiter quorum unus est sub alio, materialiter sunt plures, et secundum formam domi- sunt plures, et secundum formam domi- nii sunt unus solus: duo ergo formaliter nii sunt unus solus: duo ergo formaliter domini non conveniunt in legibus et præ- domini non conveniunt in legibus et præ- ceptis et si unus est urbanæ potestatis ceptis et si unus est urbanæ potestatis in præceptis, alter est tyrannus: et ideo in præceptis, alter est tyrannus: et ideo dicit Glossa de contraria imperantibus dicit Glossa de contraria imperantibus dominiis. Forma enim dominii non mul- dominiis. Forma enim dominii non mul- tiplicatur a vero domino, sed corrumpi- tiplicatur a vero domino, sed corrumpi- tur in tyrannidem. Isa. xix, 4: Tradam tur in tyrannidem. Isa. xix, 4: Tradam Ægyptum in manu dominorum crude- Ægyptum in manu dominorum crude- lium, et rex fortis dominabitur eorum. lium, et rex fortis dominabitur eorum. Isa. xxvi, 3 Possederunt nos domini Isa. xxvi, 3 Possederunt nos domini absque te, tantum in te recordemur no- absque te, tantum in te recordemur no- minis tui. Tyrannidem talem conqueritur, minis tui. Tyrannidem talem conqueritur, Isa. LXIII, 19 Facti sumus quasi a prin- Isa. LXIII, 19 Facti sumus quasi a prin- cipio, cum non dominareris nostri, nec cipio, cum non dominareris nostri, nec invocaretur nomen invocaretur nomen tuum super nos. tuum super nos.

E contra consolans nos Jeremias, dicit, E contra consolans nos Jeremias, dicit, xx111, 6: Hoc est nomen, quod vocabunt xx111, 6: Hoc est nomen, quod vocabunt eum Dominus Justus noster. eum Dominus Justus noster.

<< Servire. » << Servire. »

Ecce tertium, servitii qualitas : quod Ecce tertium, servitii qualitas : quod est per modum propriæ servitutis, non est per modum propriæ servitutis, non cujuscumque obsequii. Si enim aliquis cujuscumque obsequii. Si enim aliquis

IN EVANG. MATTHÆI, VI-24. IN EVANG. MATTHÆI, VI-24.

servus est, totum esse, nosse, et posse servus est, totum esse, nosse, et posse expendere habet in servitio ejus cujus expendere habet in servitio ejus cujus est licet ergo aliquid parvi obsequii est licet ergo aliquid parvi obsequii possit aliquando exhiberi alteri domino, possit aliquando exhiberi alteri domino, tamen servitus alteri non potest impendi. tamen servitus alteri non potest impendi. Ad Roman. vi, 16: Nescitis quoniam cui Ad Roman. vi, 16: Nescitis quoniam cui exhibetis vos servos ad obediendum, ser- exhibetis vos servos ad obediendum, ser- vi estis ejus cui obeditis, sive peccati ad vi estis ejus cui obeditis, sive peccati ad mortem, sive obeditionis ad justitiam ? mortem, sive obeditionis ad justitiam ? 1II Reg. xv, 21 : Usquequo claudicatis 1II Reg. xv, 21 : Usquequo claudicatis in duas partes? si Dominus est Deus, in duas partes? si Dominus est Deus, sequimini eum: si autem Baal, sequimi- sequimini eum: si autem Baal, sequimi- ni illum. ni illum.

« Aut enim unum odio habebit et « Aut enim unum odio habebit et alterum diliget, aut unum sustinebit alterum diliget, aut unum sustinebit et alterum contemnet. » et alterum contemnet. »

Hic inducta probat per rationem : et Hic inducta probat per rationem : et est ratio super divisionem, quasi disjun- est ratio super divisionem, quasi disjun- ctivus sit syllogismus. Et habet duas dis- ctivus sit syllogismus. Et habet duas dis- junctiones, quarum una prima est de do- junctiones, quarum una prima est de do- minio, sive servitute voluntaria et al- minio, sive servitute voluntaria et al- tera, de coacta. tera, de coacta.

De voluntaria servitute dicit : De voluntaria servitute dicit :

<< Aut unum odio habebit, et alterum << Aut unum odio habebit, et alterum diliget. » diliget. »

Et odio quidem habitus est tyrannus, Et odio quidem habitus est tyrannus, dilectus autem verus secundum urbanita- dilectus autem verus secundum urbanita- tis ordinem dominus. Et ideo dicit Au- tis ordinem dominus. Et ideo dicit Au- gustinus in Glossa hic : « Diabolus sem- gustinus in Glossa hic : « Diabolus sem- « per est odio habitus, Deus vero diligen- « per est odio habitus, Deus vero diligen- «dus. Neque enim aperte umquam ali- «dus. Neque enim aperte umquam ali- quis Deum odio habuit, sed omnes se quis Deum odio habuit, sed omnes se « eum amare confitentur: et diaboli no- « eum amare confitentur: et diaboli no- << men exsecrantur; quamvis vitiosi eum << men exsecrantur; quamvis vitiosi eum « dominantem super se sustineant: Deum « dominantem super se sustineant: Deum « vero odio non habent, sed contemnunt « vero odio non habent, sed contemnunt « victi concupiscentia sua et persuasione « victi concupiscentia sua et persuasione << diabolica. » << diabolica. »

« «

Sed adhuc quæritur, Utrum Deum ali- Sed adhuc quæritur, Utrum Deum ali- quis odit. Psal. LXXIII, 23: Superbia eo- quis odit. Psal. LXXIII, 23: Superbia eo- rum qui te oderunt, ascendit semper : rum qui te oderunt, ascendit semper : ergo videtur quod aliqui odiunt Deum. ergo videtur quod aliqui odiunt Deum.

Adhuc, Augustinus retractavit istud. Adhuc, Augustinus retractavit istud. RESPONSIO. Cum Deus sit principium RESPONSIO. Cum Deus sit principium dans esse, et continens in esse, et guber- dans esse, et continens in esse, et guber-

317 317

naus ad optimam suæ naturæ unum- naus ad optimam suæ naturæ unum- quodque et cum omnia appetant esse quodque et cum omnia appetant esse sicut et bonum constat quod in ista con- sicut et bonum constat quod in ista con- sideratione omnia aut naturali, aut ani- sideratione omnia aut naturali, aut ani- mali, aut intellectuali motu amant Deum. mali, aut intellectuali motu amant Deum. Cum autem iterum sit judex per justi- Cum autem iterum sit judex per justi- tiam reddens unicuique quod suum est, tiam reddens unicuique quod suum est, nihil prohibet eos qui odiunt justitiam et nihil prohibet eos qui odiunt justitiam et judicium, etiam odire Deum judicem, et judicium, etiam odire Deum judicem, et blasphemare, sicut dicitur in Psal. 11, 1 blasphemare, sicut dicitur in Psal. 11, 1 et seq. Quare fremuerunt gentes, etc. et seq. Quare fremuerunt gentes, etc. Sapient. 1, 1 Sentite de Domino in bo- Sapient. 1, 1 Sentite de Domino in bo- nitate, et in simplicitate cordis quærite nitate, et in simplicitate cordis quærite illum. Cantic. 1, 6: Indica mihi quem illum. Cantic. 1, 6: Indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, etc. Can- diligit anima mea, ubi pascas, etc. Can- tic. III, 3 Num quem diligit anima mea tic. III, 3 Num quem diligit anima mea nidistis? Ab altera parte de diabolo dici- nidistis? Ab altera parte de diabolo dici- tur, Psal. cxxxvIII, 22: Perfecto odio ode- tur, Psal. cxxxvIII, 22: Perfecto odio ode- ram illos et inimici facti sunt mihi. ram illos et inimici facti sunt mihi. Habac. 1, 7: Horribilis et terribilis est : Habac. 1, 7: Horribilis et terribilis est : ex semetipsa judicium et onus ejus egre- ex semetipsa judicium et onus ejus egre- dietur. dietur.

« Aut unum sustinebit. » « Aut unum sustinebit. »

Istud est, quod de subjectione violen- Istud est, quod de subjectione violen- ta tunc enim violenter et tyrannice sub- ta tunc enim violenter et tyrannice sub- jicientem « sustinebit. » Aut propter ti- jicientem « sustinebit. » Aut propter ti- morem mundanum, quia timet amittere morem mundanum, quia timet amittere quod sub eo habet: aut propter timorem quod sub eo habet: aut propter timorem humanum, quia timet separari a concu- humanum, quia timet separari a concu- piscentiis suis. Isa. xiv, 5 et 6 : Contri- piscentiis suis. Isa. xiv, 5 et 6 : Contri- vit Dominus baculum impiorum, vir- vit Dominus baculum impiorum, vir- gam dominantium, cædentem populos in gam dominantium, cædentem populos in indignatione plaga insanabili, subjicien- indignatione plaga insanabili, subjicien- tem in furore gentes, persequentem cru- tem in furore gentes, persequentem cru- deliter. deliter.

« Et alterum contemnet. » « Et alterum contemnet. »

Hoc est, dominium Dei. Est autem Hoc est, dominium Dei. Est autem contemptus duplex specialis, qui est contemptus duplex specialis, qui est peccatum speciale separatum ab aliis peccatum speciale separatum ab aliis peccatis et hoc est, quando aliquis co- peccatis et hoc est, quando aliquis co- gitat actualiter de domino suo, cui debet gitat actualiter de domino suo, cui debet subesse, et vilipendit contemnens ipsum. subesse, et vilipendit contemnens ipsum. Alter contemptus est operis, et hic con- Alter contemptus est operis, et hic con- junctus est operi sicut quando aliquis junctus est operi sicut quando aliquis non obediens domino suo, non subjicit non obediens domino suo, non subjicit

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

se præcepto domini, et præcipienti do- se præcepto domini, et præcipienti do- mino et hoc est in omni transgressione mino et hoc est in omni transgressione præceptorum, et non est speciale pecca- præceptorum, et non est speciale pecca- tum. Et de hoc loquitur hic. Psal. XLIX, tum. Et de hoc loquitur hic. Psal. XLIX, 17: Projecisti sermones meos retrorsum. 17: Projecisti sermones meos retrorsum. Liberari a contemptu hoc petit, Psal. Liberari a contemptu hoc petit, Psal. CXVIII, 22 Aufer a me opprobrium et CXVIII, 22 Aufer a me opprobrium et contemptum. Isa. xxxiv, 1: Qui spernis, contemptum. Isa. xxxiv, 1: Qui spernis, nonne et ipse sperneris ? Isa. 1, 2: Ipsi nonne et ipse sperneris ? Isa. 1, 2: Ipsi spreverunt me. spreverunt me.

<< Non potestis Deo servire et mam- << Non potestis Deo servire et mam-

monæ. » monæ. »

Ecce explanatio similitudinis. Ecce explanatio similitudinis.

«< Non potestis Deo servire. » Isa. xix, «< Non potestis Deo servire. » Isa. xix, 1 Dominus ingredietur Ægyptum, et 1 Dominus ingredietur Ægyptum, et commovebuntur simulacra Ægypti. Cum commovebuntur simulacra Ægypti. Cum Domino enim in uno habitationis tem- Domino enim in uno habitationis tem- plo non poterant stare. Habacuc, II, 13: plo non poterant stare. Habacuc, II, 13: Percussisti caput de domo impii. Percussisti caput de domo impii.

« Et mammonæ. » Mammona Syra « Et mammonæ. » Mammona Syra lingua sonat latine divitiæ, et significat lingua sonat latine divitiæ, et significat dæmonem, qui per divitias tentat. dæmonem, qui per divitias tentat.

Et tunc quæritur, quare magis nominat Et tunc quæritur, quare magis nominat hunc dæmonem, qui præest divitiis, hunc dæmonem, qui præest divitiis, quam qui præest alicui alii vitio, vel plu- quam qui præest alicui alii vitio, vel plu- ribus aliis vitiis ? Et dicendum, quod di- ribus aliis vitiis ? Et dicendum, quod di- vitiæ inter cætera bona conmutabilia vitiæ inter cætera bona conmutabilia promittunt sufficientiam, et habita suffi- promittunt sufficientiam, et habita suffi- cientia, habetur unde exerceantur omnia cientia, habetur unde exerceantur omnia delectabilia vitiorum et ideo potius no- delectabilia vitiorum et ideo potius no- minat hunc dæmonem quam alium minat hunc dæmonem quam alium

Sed adhuc quæritur, utrum diabolus Sed adhuc quæritur, utrum diabolus possit dici dominus alicujus hominis possit dici dominus alicujus hominis quantumcumque perversi? quantumcumque perversi?

1 1

Videtur, quod sic quia dicitur ali- Videtur, quod sic quia dicitur ali- quis servus peccati ergo multo for- quis servus peccati ergo multo for- tius diaboli. Præterea, ante vocavit duos tius diaboli. Præterea, ante vocavit duos dominos ergo diabolus est dominus, ut dominos ergo diabolus est dominus, ut videtur. Contra, diabolus non habet un- videtur. Contra, diabolus non habet un- de superponatur, sed potius unde suppo- de superponatur, sed potius unde suppo- natur quia suus casus est a deiformi in- natur quia suus casus est a deiformi in- tellectu, hominis tantum a ratione: ite- tellectu, hominis tantum a ratione: ite- rum suus casus est irremediabilis, homi- rum suus casus est irremediabilis, homi- nis autem remediabilis adhuc suus ca- nis autem remediabilis adhuc suus ca- sus per se ipsum, et hominis per alium. sus per se ipsum, et hominis per alium.

1 Joan. VIII, 34: Omnis qui fecit peccatum, ser. 1 Joan. VIII, 34: Omnis qui fecit peccatum, ser.

Ex hoc autem quod peccator se ei subji- Ex hoc autem quod peccator se ei subji- cit, nihil acquirit altitudinis, quia subje- cit, nihil acquirit altitudinis, quia subje- ctio illa est in vilibus, et potius deprimen- ctio illa est in vilibus, et potius deprimen- tibus sicut si dicerem, quod subjicit se tibus sicut si dicerem, quod subjicit se aliquis purgatori, vel potius immunda- aliquis purgatori, vel potius immunda- tori latrinarum in mundando latrinas: tori latrinarum in mundando latrinas: licet enim in talibus ille qui se subdit, licet enim in talibus ille qui se subdit, vilificetur, ille tamen qui (alias, cui) se vilificetur, ille tamen qui (alias, cui) se subdit, non exaltatur ex hoc, sed depri- subdit, non exaltatur ex hoc, sed depri- mitur ergo cum multo vilius sit pecca- mitur ergo cum multo vilius sit pecca- tum, subdens se diabolo in peccatis, nihil tum, subdens se diabolo in peccatis, nihil dominii confert diabolo et hoc puto esse dominii confert diabolo et hoc puto esse concedendum: unde licet homo servus concedendum: unde licet homo servus sit diaboli et peccati, non tamen diabolus sit diaboli et peccati, non tamen diabolus est dominus, nec peccatum est dominus est dominus, nec peccatum est dominus peccatoris. peccatoris.

Ad hoc, quod supra dixit duos domi- Ad hoc, quod supra dixit duos domi- nos, dicendum, quod hoc dominium est nos, dicendum, quod hoc dominium est commutabilis boni, per quod tentat dia- commutabilis boni, per quod tentat dia- bolus, et non ipsius diaboli, vel peccati : bolus, et non ipsius diaboli, vel peccati : et hæc etiam est causa, quod non dicit : et hæc etiam est causa, quod non dicit : Non potestis Deo servire et diabolo, sed Non potestis Deo servire et diabolo, sed ponit nomen pretiosiorum inter commu- ponit nomen pretiosiorum inter commu- tabilia bona, hoc est, divitiarum, quia tabilia bona, hoc est, divitiarum, quia talia bona ad minus secundum hic et talia bona ad minus secundum hic et nunc habent unde superponantur: sic nunc habent unde superponantur: sic ergo nemo potest Deo servire et mammo- ergo nemo potest Deo servire et mammo-

næ. næ.

Reg. v, 2 et seq., cum arca Dei Reg. v, 2 et seq., cum arca Dei poneretur in templo Dagon, cecidit Da- poneretur in templo Dagon, cecidit Da- gon, capite, et summitatibus amputatis gon, capite, et summitatibus amputatis supra limen. Isa. xxvш, 20: Coangu- supra limen. Isa. xxvш, 20: Coangu- statum est stratum ita ut alter decidat : statum est stratum ita ut alter decidat : pallium breve utrumque operire non pallium breve utrumque operire non potest. potest.

« Ideo dico vobis, ne solliciti sitis 23 « Ideo dico vobis, ne solliciti sitis 23 animæ vestræ quid manducetis. » animæ vestræ quid manducetis. »

Hic juxta similitudinem propositam Hic juxta similitudinem propositam format doctrinam, et dicit duo primo format doctrinam, et dicit duo primo enim præmittit id quod intendit : et se- enim præmittit id quod intendit : et se- cundo, probat illud, ibi, « Nonne anima cundo, probat illud, ibi, « Nonne anima plus, etc. » plus, etc. »

In prima ubi dicit id quod intendit, di- In prima ubi dicit id quod intendit, di- cit duo primo enim dicti confirmat ve- cit duo primo enim dicti confirmat ve- ritatem, cum dicit : ritatem, cum dicit :

vus est peccati. vus est peccati.

« ldeo dico vobis. » « ldeo dico vobis. »

IN EVANG. MATTHÆI, VI-25. IN EVANG. MATTHÆI, VI-25.

Quasi diceret Quia ita constat in hu- Quasi diceret Quia ita constat in hu- manis similitudinibus, «ideo dico vo- manis similitudinibus, «ideo dico vo- bis, » qui solus scio veritatem eorum bis, » qui solus scio veritatem eorum quæ Deo bene placent: quæ nemo scit, quæ Deo bene placent: quæ nemo scit, nisi cui revelo quia, Joan. 1, 18 : Deum nisi cui revelo quia, Joan. 1, 18 : Deum nemo vidit umquam unigenitus Filius, nemo vidit umquam unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit. qui est in sinu Patris, ipse enarravit. Ego igitur, qui secreta Patris scio, dico Ego igitur, qui secreta Patris scio, dico vobis: vobis:

<< Ne solliciti sitis. » << Ne solliciti sitis. »

Ecce secundum, ubi prohibet sollicitu- Ecce secundum, ubi prohibet sollicitu- dinem victus et vestitus: victus, cum dinem victus et vestitus: victus, cum dicit «Ne solliciti sitis animæ vestræ. » dicit «Ne solliciti sitis animæ vestræ. » Anima enim dupliciter dicitur, ab ani- Anima enim dupliciter dicitur, ab ani- malitate videlicet, et animeitate dicta malitate videlicet, et animeitate dicta autem ab animalitate est brutalitas, in autem ab animalitate est brutalitas, in qua nihil ultra commune genus anima- qua nihil ultra commune genus anima- lium manifestatur: et hæc anima indiget lium manifestatur: et hæc anima indiget cibis, «Quid manducetis. » Non facit cibis, «Quid manducetis. » Non facit autem mentionem de poculento: quia po- autem mentionem de poculento: quia po- tus est propter escam, et est vector ejus, tus est propter escam, et est vector ejus, sicut superius dictum est. sicut superius dictum est.

"C "C

Neque corpori vestro quid indua- Neque corpori vestro quid indua- mini. » mini. »

Ecce vestitus: quia de istis duobus est Ecce vestitus: quia de istis duobus est necessitas major. I ad Timoth. VI, 8: necessitas major. I ad Timoth. VI, 8: Habentes alimenta, et quibus tegamur, Habentes alimenta, et quibus tegamur, his contenti simus. Hæc enim duo sunt, his contenti simus. Hæc enim duo sunt, quæ natura parat animalibus, quando na- quæ natura parat animalibus, quando na- scuntur. Pellem enim pilosam, vel pen- scuntur. Pellem enim pilosam, vel pen- nosam dat pro vestitu, et parat lac in nosam dat pro vestitu, et parat lac in mammillis, vel vitellis ovorum pro cibo. mammillis, vel vitellis ovorum pro cibo. Et si objicitur, quod aves, et quædam Et si objicitur, quod aves, et quædam animalia faciant domos, dicendum, quod animalia faciant domos, dicendum, quod illas faciunt quasi pro vestitu. illas faciunt quasi pro vestitu.

319 319

tur columnæ esse, dextras dederunt tur columnæ esse, dextras dederunt mihi et Barnabæ societatis, ut nos in mihi et Barnabæ societatis, ut nos in gentes, ipsi autem in circumcisionem : gentes, ipsi autem in circumcisionem : tantum ut pauperum memores essemus : tantum ut pauperum memores essemus : quod etiam sollicitus fui hoc ipsum face- quod etiam sollicitus fui hoc ipsum face- re. Adhuc, I ad Corinth. vII, 33: Qui re. Adhuc, I ad Corinth. vII, 33: Qui cum uxore est, sollicitus est quæ sunt cum uxore est, sollicitus est quæ sunt mundi, quomodo placeat uxori : et divi- mundi, quomodo placeat uxori : et divi- sus est et tamen talis sollicitudo non sus est et tamen talis sollicitudo non condemnatur. condemnatur.

Ad hoc dicit Glossa, quod est sollici- Ad hoc dicit Glossa, quod est sollici- tudo duplex una est suffocans, et hæc tudo duplex una est suffocans, et hæc interdicitur, quia hæc mentem perturbat: interdicitur, quia hæc mentem perturbat: et hoc est servire divitiis: alia est provi- et hoc est servire divitiis: alia est provi- dentiæ, et hæc non interdicitur. Hæc au- dentiæ, et hæc non interdicitur. Hæc au- tem fit, cum timent homines, quod aut tem fit, cum timent homines, quod aut possessa ab eis dispereant, aut elaborata possessa ab eis dispereant, aut elaborata non attingant: et amore præsentium, vel non attingant: et amore præsentium, vel timore futurorum torpentes fiunt. Ad quod timore futurorum torpentes fiunt. Ad quod intelligendum scire oportet, quod suffo- intelligendum scire oportet, quod suffo- care secunda syllaba correpta idem est, care secunda syllaba correpta idem est, quod exstinguere: idem autem secunda quod exstinguere: idem autem secunda syllaba producta sonat guttur adstringe- syllaba producta sonat guttur adstringe- re unde versus : re unde versus :

Suffocat, exstinguit suffocat, guttura stringit. Suffocat, exstinguit suffocat, guttura stringit.

Quocumque ergo modo sumatur, vita- Quocumque ergo modo sumatur, vita- lis spiritus est in nobis lucens fide et ca- lis spiritus est in nobis lucens fide et ca- lens charitate qui si sollicitudine præ- lens charitate qui si sollicitudine præ- sentis sæculi sic stringitur, vel omnino sentis sæculi sic stringitur, vel omnino exstinguitur, quod ad Deum extendere se exstinguitur, quod ad Deum extendere se non possit, nec vehere virtutem ad ob- non possit, nec vehere virtutem ad ob- sequium Dei, nec sperare auras sancti sequium Dei, nec sperare auras sancti Spiritus, tunc fit hoc quod dicitur, Spiritus, tunc fit hoc quod dicitur, Matth. xII, 22, et Luc. VIII, 14, quod Matth. xII, 22, et Luc. VIII, 14, quod verbum inter spinas cadens a sollicitudi- verbum inter spinas cadens a sollicitudi- nibus et curis hujus sæculi suffocatur, et nibus et curis hujus sæculi suffocatur, et non fert fructum. Et hæc sollicitudo est, non fert fructum. Et hæc sollicitudo est, quando tanta cura habetur mundanorum, quando tanta cura habetur mundanorum, quod lucra mundana præponuntur divi- quod lucra mundana præponuntur divi- nis. Et hæc sollicitudo hic interdicitur. nis. Et hæc sollicitudo hic interdicitur. Alia est sollicitudo spiritum vitalem non Alia est sollicitudo spiritum vitalem non stringens, neque operiens, ut exstinguat : stringens, neque operiens, ut exstinguat : sed potius dilatans, ut ille qui totus as- sed potius dilatans, ut ille qui totus as- cendit per devotionem ad Deum, dilate- cendit per devotionem ad Deum, dilate- tur etiam in providentiam commissorum : tur etiam in providentiam commissorum : et hoc modo dicitur, ad Roman. x1, 8 : et hoc modo dicitur, ad Roman. x1, 8 : Adhuc, ad Galat. 11, 9: Qui videban- Qui præest in sollicitudine. Et hæc non Adhuc, ad Galat. 11, 9: Qui videban- Qui præest in sollicitudine. Et hæc non

Sed quæritur hic, de qua sollicitudine Sed quæritur hic, de qua sollicitudine dicitur quod hic dicit, quia non omnis dicitur quod hic dicit, quia non omnis sollicitudo vituperatur. Luc. x, 4: Mar- sollicitudo vituperatur. Luc. x, 4: Mar- tha, Martha, sollicita es, et turbaris erga tha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima et constat, quod sollicita erat plurima et constat, quod sollicita erat circa frequens ministerium ciborum et circa frequens ministerium ciborum et vestimentorum. vestimentorum.

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

interdicitur, sed conceditur, et etiam illis interdicitur, sed conceditur, et etiam illis quibus incumbit, præcipitur. I ad Ti- quibus incumbit, præcipitur. I ad Ti- moth. v, 8 Si quis suorum, et maxime moth. v, 8 Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. Intendere negavit, et est infideli deterior. Intendere autem rebus supervacaneis non promo- autem rebus supervacaneis non promo- ventibus ad salutem est damnabile. De ventibus ad salutem est damnabile. De qua in diversis his appetibilibus disputat qua in diversis his appetibilibus disputat Ecclesiastes multum': de qua non opor- Ecclesiastes multum': de qua non opor- tet hic inducere, quia non est ad propo- tet hic inducere, quia non est ad propo-

situm. situm.

Sollicitudo autem quæ est in spiritua- Sollicitudo autem quæ est in spiritua- lium studio, est exercenda semper, sicut lium studio, est exercenda semper, sicut dicitur, Michæi, VI, 8: Indicabo tibi, o dicitur, Michæi, VI, 8: Indicabo tibi, o homo, quid sit bonum, et quid Dominus homo, quid sit bonum, et quid Dominus requirat a te... Sollicitum ambulare requirat a te... Sollicitum ambulare cum Deo tuo. Et hoc est, quod dicunt cum Deo tuo. Et hoc est, quod dicunt quidam, quod est sollicitudo laudabilis, quidam, quod est sollicitudo laudabilis, vituperabilis, tolerabilis miserabilis. vituperabilis, tolerabilis miserabilis.

Laudabilis quidem est in præcepto : Laudabilis quidem est in præcepto : el hæc est multiplex. Est enim sollicitu- el hæc est multiplex. Est enim sollicitu- do regendi commissos, Ad Roman. XII, 8: do regendi commissos, Ad Roman. XII, 8: Qui præest in sollicitudine. II ad Co- Qui præest in sollicitudine. II ad Co- rinth. xi, 28 Instantia mea quotidiana, rinth. xi, 28 Instantia mea quotidiana, sollicitudo omnium ecclesiarum. Alia sollicitudo omnium ecclesiarum. Alia est sollicitudo obediendi quoad subditos, est sollicitudo obediendi quoad subditos, Josue, xxIII, 6: Estole solliciti, ut cu- Josue, xxIII, 6: Estole solliciti, ut cu- stodialis cuncta quæ scripta sunt in vo- stodialis cuncta quæ scripta sunt in vo- lumine legis Moysi. Alia est sollicitudo lumine legis Moysi. Alia est sollicitudo pacifice vivendi quantum ad pares, Ad pacifice vivendi quantum ad pares, Ad Ephes. iv, 3 Solliciti servare unitatem Ephes. iv, 3 Solliciti servare unitatem Spiritus in vinculo pacis. Alia est sollici- Spiritus in vinculo pacis. Alia est sollici- tudo proficiendi quoad se: et hæc triplex tudo proficiendi quoad se: et hæc triplex est. Prima est memorandi præcepta de est. Prima est memorandi præcepta de Deo, Deuteron. IV, 9: Custodi temetip- Deo, Deuteron. IV, 9: Custodi temetip- sum el animam tuam sollicite. Ne oblivi- sum el animam tuam sollicite. Ne oblivi- scaris verborum quæ viderunt oculi tui, scaris verborum quæ viderunt oculi tui, et ne excidant de corde tuo cunctis diebus et ne excidant de corde tuo cunctis diebus vitæ tuæ. Secundo, fit hæc sollicitudo de- vitæ tuæ. Secundo, fit hæc sollicitudo de- clinandi malum, Deuteron. IV, 15 et 16: clinandi malum, Deuteron. IV, 15 et 16: Custodite sollicite animas vestras. Non Custodite sollicite animas vestras. Non vidistis aliquam similitudinem, in die vidistis aliquam similitudinem, in die qua locutus est vobis Dominus in Iloreb qua locutus est vobis Dominus in Iloreb de medio ignis ne forte decepti faciatis de medio ignis ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem. Tertia est vobis sculptam similitudinem. Tertia est sollicitudo fervoris faciendi bonum, Ad sollicitudo fervoris faciendi bonum, Ad Roman. XII, 11: Sollicitudine non pi- Roman. XII, 11: Sollicitudine non pi-

Cf. præcipue septem prima capita libri Cf. præcipue septem prima capita libri

gri: spiritu ferventes : Domino servientes. gri: spiritu ferventes : Domino servientes. Hæc igitur est sollicitudo laudabilis et Hæc igitur est sollicitudo laudabilis et in præcepto. in præcepto.

Sollicitudo autem vituperabilis etiam Sollicitudo autem vituperabilis etiam est multiplex. Est etiam inordinata solli- est multiplex. Est etiam inordinata solli- citudo sciendi vana et superflua, Eccle. citudo sciendi vana et superflua, Eccle. 11, 21 Cum alius laboret in sapientia, 11, 21 Cum alius laboret in sapientia, et doctrina, et sollicitudine, homini otio- et doctrina, et sollicitudine, homini otio- so quæsita dimittit: et hoc ergo vanitas so quæsita dimittit: et hoc ergo vanitas et magnum malum. Alia est acquirendi et magnum malum. Alia est acquirendi divitias cum cupiditate, Eccle. II, 26: divitias cum cupiditate, Eccle. II, 26: Peccatori dedit Deus afflictionem et cu- Peccatori dedit Deus afflictionem et cu- ram superfluam, ut addat, et congregel, ram superfluam, ut addat, et congregel, et tradat ei qui placuit Deo: sed et hor et tradat ei qui placuit Deo: sed et hor vanitas est, et cassa sollicitudo mentis. vanitas est, et cassa sollicitudo mentis. Alia est sollicitudo avare (alias, avari) Alia est sollicitudo avare (alias, avari) conservandi divitias, Matth. x, 22: conservandi divitias, Matth. x, 22: Sollicitudo sæculi istius, et fallacia di- Sollicitudo sæculi istius, et fallacia di- vitiarum suffocat verbum, et sine fructu vitiarum suffocat verbum, et sine fructu efficitur. Alia est sollicitudo peccandi in efficitur. Alia est sollicitudo peccandi in adinventione generis peccati, Sapient. adinventione generis peccati, Sapient. XIV, 17 Imaginem regis quem honorare XIV, 17 Imaginem regis quem honorare volebant fecerunt, ut illum qui abierat volebant fecerunt, ut illum qui abierat tamquam præsentem colerent sua solli- tamquam præsentem colerent sua solli- citudine. Alia est in studio peccandi, citudine. Alia est in studio peccandi, Daniel. XIII, 11 et 12 Volentes concum- Daniel. XIII, 11 et 12 Volentes concum- bere cum ea, observabant quotidie sollici- bere cum ea, observabant quotidie sollici- tius videre eam. Hæc igitur est sollicitudo tius videre eam. Hæc igitur est sollicitudo prohibita. prohibita.

Sollicitudo tolerabilis est multiplex. Sollicitudo tolerabilis est multiplex. Aliquando enim est dilectionis naturalis Aliquando enim est dilectionis naturalis Tob. x, 1: Cum vero moras faceret To.. Tob. x, 1: Cum vero moras faceret To.. bias, causa nuptiarum, sollicitus erat bias, causa nuptiarum, sollicitus erat pater ejus Tobias, dicens: Putus quare pater ejus Tobias, dicens: Putus quare moratur filius meus ? Alia est sollicitudo moratur filius meus ? Alia est sollicitudo esse rei familiaris, I Reg. 1x, 20: De asi- esse rei familiaris, I Reg. 1x, 20: De asi- nis quas nudiustertius perdidisti, ne sol- nis quas nudiustertius perdidisti, ne sol- licitus sis, quia inventæ sunt. Alia est licitus sis, quia inventæ sunt. Alia est sollicitudo necessariæ providentiæ, Luc. sollicitudo necessariæ providentiæ, Luc.

LX, LX,

41 Martha, Martha, sollicita es, et 41 Martha, Martha, sollicita es, et turbaris, etc. Alia est sollicitudo infir- turbaris, etc. Alia est sollicitudo infir- mitatis humanæ, I ad Corinth. VII, 33 : mitatis humanæ, I ad Corinth. VII, 33 : Sollicitus est quæ sunt mundi, quomodo Sollicitus est quæ sunt mundi, quomodo placeat uxori. Alia est sollicitudo curæ placeat uxori. Alia est sollicitudo curæ moderatæ. Tob. V, 16 et seq. Rogo te, moderatæ. Tob. V, 16 et seq. Rogo te, indica mihi, de qua domo, aut de qua indica mihi, de qua domo, aut de qua tribu es tu ? Cui Raphael Angelus dixit · tribu es tu ? Cui Raphael Angelus dixit ·

Ecclesiasta. Ecclesiasta.

IN EVANG. MATTHÆI, VI-25. IN EVANG. MATTHÆI, VI-25.

Genus quæris mercenarii, an ipsum mer- Genus quæris mercenarii, an ipsum mer- cenarium, qui cum filio tuo eat? Sed ne cenarium, qui cum filio tuo eat? Sed ne forte sollicitum te reddam, ego sum Aza- forte sollicitum te reddam, ego sum Aza- rias, Ananiæ magni filius. Hæc igitur in- rias, Ananiæ magni filius. Hæc igitur in- dulgetur. dulgetur.

Miserabilis autem sollicitudo etiam est Miserabilis autem sollicitudo etiam est multiplex. Alia enim est laboris in ope- multiplex. Alia enim est laboris in ope- rando, Eccle. 11, 18 Detestatus sum rando, Eccle. 11, 18 Detestatus sum omnem industriam meam quam sub sole omnem industriam meam quam sub sole studiosissime laboravi, habiturus hære- studiosissime laboravi, habiturus hære- dem post me, quem ignoro utrum sapiens dem post me, quem ignoro utrum sapiens an stultus futuris sit, et dominabitur in an stultus futuris sit, et dominabitur in laboribus meis, quibus desudavi et solli- laboribus meis, quibus desudavi et solli- citus fui et est quidquam tam vanum? citus fui et est quidquam tam vanum? Alia est passionis, I Machab. vi, 10 et Alia est passionis, I Machab. vi, 10 et 11 Recessit somnus ab oculis meis, et 11 Recessit somnus ab oculis meis, et concidi, et corrui corde præ sollicitudine: concidi, et corrui corde præ sollicitudine: et dixi in corde meo: In quantam tribu- et dixi in corde meo: In quantam tribu- lationem deveni, et in quod fluctus tristi- lationem deveni, et in quod fluctus tristi- tiæ. Alia est sollicitudo præcavendi insi- tiæ. Alia est sollicitudo præcavendi insi- dias hominum, Jerem. xxxvi, 19: Solli- dias hominum, Jerem. xxxvi, 19: Solli- citus sum propter Judæos qui transfuge- citus sum propter Judæos qui transfuge- runt ad Chaldæos, ne forte tradar in ma- runt ad Chaldæos, ne forte tradar in ma- nus eorum, et illudant mihi. Multi igitur nus eorum, et illudant mihi. Multi igitur sunt modi sollicitudinum et non inter- sunt modi sollicitudinum et non inter- dicitur hic aliqua, nisi ista quæ est suffo- dicitur hic aliqua, nisi ista quæ est suffo- cans et perturbans spiritum mentis qui cans et perturbans spiritum mentis qui ad Deum est convertendus. ad Deum est convertendus.

<< Nonne anima plus est quam esca, << Nonne anima plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum ? » et corpus plus quam vestimentum ? »

Hic incipit inducere rationes ad proba- Hic incipit inducere rationes ad proba- tionem et persuasionem doctrinæ indu-. tionem et persuasionem doctrinæ indu-.

ctæ. ctæ.

Sunt autem duo, quæ probat esse re- Sunt autem duo, quæ probat esse re- movenda tamquam impedimenta perfe- movenda tamquam impedimenta perfe- ctionis quorum unum est sollicitudo ctionis quorum unum est sollicitudo

abundantiæ secundum autem est solli- abundantiæ secundum autem est solli- citudo longi temporis, ibi, y. 34: « Noli- citudo longi temporis, ibi, y. 34: « Noli- te solliciti esse in crastinum. » te solliciti esse in crastinum. »

In priori horum sicut bonus Doctor In priori horum sicut bonus Doctor duo facit: removet enim impedimentum duo facit: removet enim impedimentum perfectionis, et secundo ponit id quod perfectionis, et secundo ponit id quod veræ perfectionis est secundum sollicitu- veræ perfectionis est secundum sollicitu- dinem, ibi, y. 33 : « Quærite ergo pri- dinem, ibi, y. 33 : « Quærite ergo pri-

mum, etc. » mum, etc. »

Adhuc, ubi removet impedimentum Adhuc, ubi removet impedimentum sollicitudinis, duo facit primo enim os- sollicitudinis, duo facit primo enim os-

XX XX

321 321

tendit, quod majora data sunt nobis a tendit, quod majora data sunt nobis a Patre coelesti absque nostra sollicitudine Patre coelesti absque nostra sollicitudine et solertia et secundo, inducit ex hoc et solertia et secundo, inducit ex hoc rationes, quod etiam minora superadden- rationes, quod etiam minora superadden- tur ex eodem Patre, ibi, y. 26: « Respi- tur ex eodem Patre, ibi, y. 26: « Respi- cite volatilia coli, etc. » cite volatilia coli, etc. »

In primo horum inducit duo relin- In primo horum inducit duo relin- quit enim ex judicio omnium animam, quit enim ex judicio omnium animam, hoc est, animalem vitam esse meliorem hoc est, animalem vitam esse meliorem quam esculentum, pro quo sollicitamur : quam esculentum, pro quo sollicitamur : et hoc est : et hoc est :

<< Nonne anima plus, » << Nonne anima plus, »

Hoc est, melius aliquid est « quam Hoc est, melius aliquid est « quam esca? » In rebus enim quæ non mole esca? » In rebus enim quæ non mole magnæ sunt, idem est majus esse, quod magnæ sunt, idem est majus esse, quod melius esse, sicut dicit Augustinus. Hoc melius esse, sicut dicit Augustinus. Hoc autem a communi rei judicio supponitur: autem a communi rei judicio supponitur: quia esca quæritur propter animam: et quia esca quæritur propter animam: et ideo anima melior et dignior est. ideo anima melior et dignior est.

Eadem probatur ratione corpus melius Eadem probatur ratione corpus melius esse quam vestimentum et hoc est : esse quam vestimentum et hoc est :

« Et corpus plus quam vestimen- « Et corpus plus quam vestimen-

tum. » tum. »

Constat autem, quod animam et cor- Constat autem, quod animam et cor- pus habemus ex dono Patris sine labore pus habemus ex dono Patris sine labore nostro et sollicitudine: ergo multo ma- nostro et sollicitudine: ergo multo ma- gis addet ea quæ propter animam et gis addet ea quæ propter animam et corpus creavit. II Machab. vII, 22 et 23: corpus creavit. II Machab. vII, 22 et 23: Nescio qualiter in utero meo apparui- Nescio qualiter in utero meo apparui- stis: neque enim ergo ipsa spiritum et stis: neque enim ergo ipsa spiritum et animam donavi vobis et vitam, et sin- animam donavi vobis et vitam, et sin- gulorum membra non ego ipsa compe- gulorum membra non ego ipsa compe- gi: sed enim mundi Creator, qui for- gi: sed enim mundi Creator, qui for- mavit hominis nativitatem, quique mavit hominis nativitatem, quique omnium invenit originem, etc. Hic igitur omnium invenit originem, etc. Hic igitur qui hæc dedit, et scit quia sine victu et qui hæc dedit, et scit quia sine victu et vestitu esse non possunt, et omnia prop- vestitu esse non possunt, et omnia prop- ter hominem creavit, adjiciet ex sua lar- ter hominem creavit, adjiciet ex sua lar- gitate victum et vestitum sine nostra gitate victum et vestitum sine nostra sollicitudine. sollicitudine.