12 12

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

præputio carnis vestræ, convivificavit præputio carnis vestræ, convivificavit cum illo, donans vobis omnia delicta: cum illo, donans vobis omnia delicta: delens quod adversum nos erat chirogra- delens quod adversum nos erat chirogra- phum decreti, quod erat contrarium no- phum decreti, quod erat contrarium no- bis, et ipsum tulit de medio, affigens il- bis, et ipsum tulit de medio, affigens il- lud cruci. Ad Galat. 11, 19 et 20: Ego lud cruci. Ad Galat. 11, 19 et 20: Ego enim per legem, legi mortuus sum, ut enim per legem, legi mortuus sum, ut Deo vivam Christo confixus sum cruci. Deo vivam Christo confixus sum cruci. Vivo autem, jam non ego: vivit vero in Vivo autem, jam non ego: vivit vero in me Christus. I Petr. 11, 24: Peccata no- me Christus. I Petr. 11, 24: Peccata no- stra ipse pertulit in corpore suo super li- stra ipse pertulit in corpore suo super li- gnum, etc. gnum, etc.

« Ut triumphans ea in semetipso re- « Ut triumphans ea in semetipso re- surgens in corpore. » Ecce secundum, surgens in corpore. » Ecce secundum, quod est triumphi per plenam justificatio- quod est triumphi per plenam justificatio- nem adeptio per Resurrectionem Christi. nem adeptio per Resurrectionem Christi. Ad Roman. vi, 25: Traditus est propter Ad Roman. vi, 25: Traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter ju- delicta nostra, et resurrexit propter ju- stificationem nostram. Ad Coloss. 11, 15: stificationem nostram. Ad Coloss. 11, 15: Exspolians principatus et potestates, tra- Exspolians principatus et potestates, tra- duxit confidenter, palam triumphans il- duxit confidenter, palam triumphans il- los in semetipso. los in semetipso.

« Et patris nomen in patribus fi- « Et patris nomen in patribus fi- lio. » lio. » Attende, quod quia patris se- Attende, quod quia patris se- men est operativum et formativum, men est operativum et formativum, ideo semper natura simile sibi in sexu ideo semper natura simile sibi in sexu et aliis dispositionibus generaret, nisi ali- et aliis dispositionibus generaret, nisi ali- quis defectus materiæ impediret, qui ple- quis defectus materiæ impediret, qui ple- rumque est in materia ex parentibus. Et rumque est in materia ex parentibus. Et si Adam in similitudine imaginis Dei in si Adam in similitudine imaginis Dei in qua factus erat perstitisset incorruptus, qua factus erat perstitisset incorruptus, semine sano et incorrupto ad similitudi- semine sano et incorrupto ad similitudi- nem illam genuisset: sed cum cecidit, nem illam genuisset: sed cum cecidit, ad dissimile primæ imaginis genuit: et ad dissimile primæ imaginis genuit: et ita nomen veri patris amisit, et nomen cor- ita nomen veri patris amisit, et nomen cor- ruptoris obtinuit. Ad Ephes. 11, 3: Era- ruptoris obtinuit. Ad Ephes. 11, 3: Era- mus natura filii iræ. Psal. xvII, 46: Filii mus natura filii iræ. Psal. xvII, 46: Filii alieni inveterati sunt, et claudicaverunt alieni inveterati sunt, et claudicaverunt a semitis suis, hoc est, a viis generatio- a semitis suis, hoc est, a viis generatio- nis institutæ naturæ. Eadem ratione filii nis institutæ naturæ. Eadem ratione filii veræ filiationis amiserunt nomen et ratio- veræ filiationis amiserunt nomen et ratio- nem et dicti sunt filii alieni, non nem et dicti sunt filii alieni, non primi patris. Sed Christus restituens primi patris. Sed Christus restituens primam similitudinem, restituit nomen primam similitudinem, restituit nomen patris patribus, et nomen filii filiis: et patris patribus, et nomen filii filiis: et hoc scribit Matthæus. Et ideo hoc totum hoc scribit Matthæus. Et ideo hoc totum factum est Filio operante, in nulla parte factum est Filio operante, in nulla parte primo genitori dissimili. Ad Roman. VIII, primo genitori dissimili. Ad Roman. VIII, 29 et 30 Quos præscivit, et prædestina- 29 et 30 Quos præscivit, et prædestina-

« «

vit conformes fieri imagini Filii sui..., vit conformes fieri imagini Filii sui..., hos et vocavit. Rationabile autem est hoc, hos et vocavit. Rationabile autem est hoc, ut per filium verum et naturalem, ad si- ut per filium verum et naturalem, ad si- militudinem primi patris reducantur filii militudinem primi patris reducantur filii iræ qui per adoptionem sunt, «et » primo iræ qui per adoptionem sunt, «et » primo patri » filii veri « nomen in filiis »> ado- patri » filii veri « nomen in filiis »> ado- ptionis « restituatur. » Psal. LXXX1, 6: ptionis « restituatur. » Psal. LXXX1, 6: Ego dixi: Dii estis, et filii Excelsi omnes. Ego dixi: Dii estis, et filii Excelsi omnes. Non enim essent ex filiatione dii vocati, Non enim essent ex filiatione dii vocati, nisi ad Dei Patris similitudinem, in qua nisi ad Dei Patris similitudinem, in qua institutus fuit protoplastus, essent re- institutus fuit protoplastus, essent re- ducti. Ad Galat. IV, 6: Quoniam estis ducti. Ad Galat. IV, 6: Quoniam estis filii, Dei scilicet, misit Deus Spiritum filii, Dei scilicet, misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra, clamantem : Filii sui in corda vestra, clamantem : Abba, Pater. Joan. xx, 17 Ascendo ad Abba, Pater. Joan. xx, 17 Ascendo ad Patrem meum, et Patrem vestrum, etc. Patrem meum, et Patrem vestrum, etc. Hoc igitur est tertium quod intendit effi- Hoc igitur est tertium quod intendit effi- cere in nobis. Et est similitudo Patris, cere in nobis. Et est similitudo Patris, in qua protoplastus generasset si persti- in qua protoplastus generasset si persti- tisset. tisset.

« Sine principio. » Ecce quartum quod « Sine principio. » Ecce quartum quod est causa præcedentium. Nullum horum est causa præcedentium. Nullum horum effecisset, nisi ostenderet se unum esse effecisset, nisi ostenderet se unum esse cum Patre, et « sine principio et sine cum Patre, et « sine principio et sine fine. » Apocalyps. 1, 8: Ego sum Alpha fine. » Apocalyps. 1, 8: Ego sum Alpha et Omega, principium et finis. Id enim et Omega, principium et finis. Id enim quod vere principium est, est sine prin- quod vere principium est, est sine prin- cipio: et id quod vere finis est, sine fine cipio: et id quod vere finis est, sine fine est, etc. est, etc.

« Unum esse cum Patre. » Joan. x, 30: « Unum esse cum Patre. » Joan. x, 30: Ego et Pater unum sumus. Hoc autem Ego et Pater unum sumus. Hoc autem esse non posset, nisi « unus » in per- esse non posset, nisi « unus » in per- sona « esset » Dei et hominis Filius. Per sona « esset » Dei et hominis Filius. Per hoc enim hominis Filius similis est Pa- hoc enim hominis Filius similis est Pa- tri sicut Dei Filius: et ideo similitudinem tri sicut Dei Filius: et ideo similitudinem filiis gratiæ valet in Spiritu sancto resti- filiis gratiæ valet in Spiritu sancto resti- tuere. Joan. XVII, 21: Rogo... ut omnes tuere. Joan. XVII, 21: Rogo... ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me, et ego unum sint, sicut tu, Pater, in me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint. in te, ut et ipsi in nobis unum sint. Et iterum, y. 23: Ego in eis, et tu in Et iterum, y. 23: Ego in eis, et tu in me, ut sint consummati in ипит. me, ut sint consummati in ипит.

Joan. in, 2: Charissimi, nunc filii Dei Joan. in, 2: Charissimi, nunc filii Dei sumus: et nondum apparuit quid erimus. sumus: et nondum apparuit quid erimus. Scimus quoniam cum apparuerit, hoc Scimus quoniam cum apparuerit, hoc scilicet quod erimus ex Dei filiatione, scilicet quod erimus ex Dei filiatione, similes ei erimus, quoniam videbimus similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est. eum sicuti est.

IN ARG. S. HIERON. IN D. MATTH. IN ARG. S. HIERON. IN D. MATTH.

In quo Evangelio utile est deside- In quo Evangelio utile est deside- rantibus Deum, sic propria vel media rantibus Deum, sic propria vel media vol perfecta cognoscere: ut et voca- vol perfecta cognoscere: ut et voca- tionem Apostoli, et opus Evangelii, et tionem Apostoli, et opus Evangelii, et dilectionem Dei in carne nascentis dilectionem Dei in carne nascentis per universa legentes intelligant, at- per universa legentes intelligant, at- que id in eo in quo apprehensi sunt que id in eo in quo apprehensi sunt ot apprehendere appetunt, recogno- ot apprehendere appetunt, recogno-

scant. scant.

Ecce finis legentium et studentium in Ecce finis legentium et studentium in Evangelio. Dicit autem hic duo, scilicet, Evangelio. Dicit autem hic duo, scilicet, qualiter studendum est, et quis fructus qualiter studendum est, et quis fructus studii. studii.

Modus autem studii, sive qualiter Modus autem studii, sive qualiter studendum quia in desiderio Dei. studendum quia in desiderio Dei. Psal. CIV, Psal. CIV, 4 Quærite faciem ejus 4 Quærite faciem ejus semper. Isa. xxXVI, 8: Nomen tuum et semper. Isa. xxXVI, 8: Nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animæ. memoriale tuum in desiderio animæ.

« «

Sic propria vel media. » Ecce fructus Sic propria vel media. » Ecce fructus studii, et est duplex: secundum cogni- studii, et est duplex: secundum cogni- tionem videlicet, et secundum affectio- tionem videlicet, et secundum affectio-

nem. nem.

Secundum cognitionem duo sunt Secundum cognitionem duo sunt attendenda littera videlicet, et litteræ attendenda littera videlicet, et litteræ intentio. intentio.

In littera tria sunt cognoscen- In littera tria sunt cognoscen- da prima videlicet quæ pertinent ad da prima videlicet quæ pertinent ad humanitatis assumptionem, media quæ humanitatis assumptionem, media quæ sunt ad vocatorum illuminationem, per- sunt ad vocatorum illuminationem, per- fecta quæ pertinent ad illuminatorum re- fecta quæ pertinent ad illuminatorum re- demptionem et glorificationem. In primo, demptionem et glorificationem. In primo, Joan. 1, 14: Verbum caro factum est. In Joan. 1, 14: Verbum caro factum est. In secundo, Joan. 1, 9: Erat lux vera quæ secundo, Joan. 1, 9: Erat lux vera quæ illuminat omnem hominem venientem in illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. In tertio dixit: Consum- hunc mundum. In tertio dixit: Consum- matum est. Joan. xvII, 4: Opus con- matum est. Joan. xvII, 4: Opus con- summavi, quod dedisti mihi ut faciam. summavi, quod dedisti mihi ut faciam. Vel, prima sunt historialia : me- Vel, prima sunt historialia : me- dia autem sunt allegorica construentia dia autem sunt allegorica construentia fidei veritatem, et tropologica ædifican- fidei veritatem, et tropologica ædifican- tia ad virtutem: perfecta autem sunt ana- tia ad virtutem: perfecta autem sunt ana- gogica ad æternam elevantia felicitatem. gogica ad æternam elevantia felicitatem. Proverb. xxx, Proverb. xxx, 4 Quatuor sunt mini- 4 Quatuor sunt mini- ma terræ, et ipsa sunt sapientiora sapien- ma terræ, et ipsa sunt sapientiora sapien-

: :

13 13

tibus. Quatuor enim expositiones Scri- tibus. Quatuor enim expositiones Scri- pturæ minimæ sunt propter humilita- pturæ minimæ sunt propter humilita-

tem. tem.

Litteræ autem intentio est, ut ex scripto Litteræ autem intentio est, ut ex scripto cognoscamus quam mirabilis est vocatio cognoscamus quam mirabilis est vocatio Apostoli, qui ex Publicano vocatus est Apostoli, qui ex Publicano vocatus est ad thronum majestatis inter animalia ad thronum majestatis inter animalia Dei. Apocalyps. IV, 6: In circuitu sedis Dei. Apocalyps. IV, 6: In circuitu sedis quatuor animalia plena oculis ante et quatuor animalia plena oculis ante et retro. I Reg. II, 8: Suscitat de pulvere retro. I Reg. II, 8: Suscitat de pulvere egenum, et de stercore elevat paupe- egenum, et de stercore elevat paupe- remut sedeat, etc. Et ex hac materia remut sedeat, etc. Et ex hac materia cognoscamus «< opus Evangelii, » in ope- cognoscamus «< opus Evangelii, » in ope- ratione nostræ salutis, in assumptione, ratione nostræ salutis, in assumptione, verbo, opere, passione, et resurrectione. verbo, opere, passione, et resurrectione. Et ex causa cognoscamus « dilectionem Et ex causa cognoscamus « dilectionem Dei in carne nascentis.» Nihil enim indu- Dei in carne nascentis.» Nihil enim indu- xit ad hoc nisi dilectio. Joan. III, 16: xit ad hoc nisi dilectio. Joan. III, 16: Sic Deus dilexit mundum, etc. Jerem. Sic Deus dilexit mundum, etc. Jerem. XXXI, 3 In caritate perpetua dilexi te. XXXI, 3 In caritate perpetua dilexi te. Deuter. XXXIII, 3: Dilexi populos, om- Deuter. XXXIII, 3: Dilexi populos, om- nes sancti in manibus illius sunt. nes sancti in manibus illius sunt.

: :

« Atque id in eo in quo apprehensi « Atque id in eo in quo apprehensi sunt, etc.» Ecce fructus secundum affectio- sunt, etc.» Ecce fructus secundum affectio- nem. «Ut recognoscant id in quo appre- nem. «Ut recognoscant id in quo appre- hensi sunt, » et in eadem dilectione pro hensi sunt, » et in eadem dilectione pro captu suo apprehendant. Ad Philip. 111, captu suo apprehendant. Ad Philip. 111, 12: Sequor autem, si modo compre- quo 12: Sequor autem, si modo compre- quo hendam in quo et comprehensus sum hendam in quo et comprehensus sum a Christo Jesu. a Christo Jesu.

Nobis enim hoc in studio argumen- Nobis enim hoc in studio argumen- ti fuit, et fidem factæ rei tradere, et ti fuit, et fidem factæ rei tradere, et operantis Dei intelligendam diligenter operantis Dei intelligendam diligenter esse dispositionem quærentibus non esse dispositionem quærentibus non tacere. tacere.

Ecce finis argumenti Hieronymi, in Ecce finis argumenti Hieronymi, in quo duo tangit facit enim mentionem quo duo tangit facit enim mentionem intentionis, et dicit intentum. intentionis, et dicit intentum.

Argumentum fuit id quod arguit men- Argumentum fuit id quod arguit men- tem, et arctavit in transferendo: et non tem, et arctavit in transferendo: et non accipitur proprie nisi sit ab auctoritate : accipitur proprie nisi sit ab auctoritate : quia illud argumentum est infallibile in quia illud argumentum est infallibile in Evangelio, quia fundatur super veritatem Evangelio, quia fundatur super veritatem æternam. Job, xxix, 22: Verbis meis ad- æternam. Job, xxix, 22: Verbis meis ad-

1 Joan. xix, 30. 1 Joan. xix, 30.

14 14

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dere nihil audebant, et super illos stil- dere nihil audebant, et super illos stil- labat eloquium meum. labat eloquium meum.

« Et fidem factæ rei tradere.» Ecce « Et fidem factæ rei tradere.» Ecce intentum et dicit duo, scilicet, fidem intentum et dicit duo, scilicet, fidem factæ rei tradere quoad historiam. Apo- factæ rei tradere quoad historiam. Apo- calyps. XXII, : Hæc verba fideli- calyps. XXII, : Hæc verba fideli- ssima sunt, et vera. Proverb. VIII, 8: ssima sunt, et vera. Proverb. VIII, 8: Justi sunt omnes sermones mei, non Justi sunt omnes sermones mei, non est in eis pravum quid, neque perver- est in eis pravum quid, neque perver- sum. Deuter. xxxII, 4: Deus fidelis, et sum. Deuter. xxxII, 4: Deus fidelis, et absque ulla iniquitate, etc. absque ulla iniquitate, etc.

« Et operantis Dei. » Ecce secundum : « Et operantis Dei. » Ecce secundum : modus et dispositio Dei perficientis Evan- modus et dispositio Dei perficientis Evan- gelica sacramenta. Dispositio autem Dei gelica sacramenta. Dispositio autem Dei est quia spontanee, gratis, ex dilectione, est quia spontanee, gratis, ex dilectione,

1 Cf. Mich. VI, 3. 1 Cf. Mich. VI, 3.

2 Liptote figura olim dicta litotes. (NOT. EDIT. 2 Liptote figura olim dicta litotes. (NOT. EDIT.

sufficienter salutem est operatus. De sufficienter salutem est operatus. De primo, Isa. LIII, 7: Oblatus est quia ipse primo, Isa. LIII, 7: Oblatus est quia ipse voluit. Psal. LIII, 8: Voluntarie sacri- voluit. Psal. LIII, 8: Voluntarie sacri- ficabo tibi. De secundo, infra, x, 8 : Gra- ficabo tibi. De secundo, infra, x, 8 : Gra- tis accepistis, gratis date. Isa. LV, 1: tis accepistis, gratis date. Isa. LV, 1: Emite absque argento, et absque ulla Emite absque argento, et absque ulla commutatione vinum et lac. De tertio, commutatione vinum et lac. De tertio, Cantic. v, 1 Comedite, amici, et bibite, Cantic. v, 1 Comedite, amici, et bibite, et inebriamini, charissimi. De quarto, et inebriamini, charissimi. De quarto, Isa. v, 4 Quid est quod debui ultra Isa. v, 4 Quid est quod debui ultra facere vineæ meæ, et non feci ei ¹ ? facere vineæ meæ, et non feci ei ¹ ?

Hoc igitur studuit « non tacere. » Hoc igitur studuit « non tacere. » Litote, hoc est, asserere: quia minus Litote, hoc est, asserere: quia minus dicit, et plus significat. dicit, et plus significat.

LUGDUN.) LUGDUN.)

D. ALBERTI MAGNI, D. ALBERTI MAGNI,

DOCTRINA TOTO ORBE CELEBERRIMI, DOCTRINA TOTO ORBE CELEBERRIMI,

IN EVANGELIUM MATTHÆI IN EVANGELIUM MATTHÆI

LUCULENTA EXPOSITIO. LUCULENTA EXPOSITIO.

CAPUT I. CAPUT I.

A quibus majoribus Christus secundum carnem descenderit. Angelus instruit A quibus majoribus Christus secundum carnem descenderit. Angelus instruit Joseph de Mariæ sponsæ suæ conceptione, partuque futuro. Joseph de Mariæ sponsæ suæ conceptione, partuque futuro.

1. Liber generationis Jesu Christi, 1. Liber generationis Jesu Christi,

filii David', filii Abraham. filii David', filii Abraham.

2. Abraham genuit Isaac 2. 2. Abraham genuit Isaac 2.

Isaac autem genuit Jacob 3. Isaac autem genuit Jacob 3.

Jacob autem genuit Judam et fra- Jacob autem genuit Judam et fra-

tres ejus 4. tres ejus 4.

3. Judas autem genuit Phares et 3. Judas autem genuit Phares et Zaram de Thamar Zaram de Thamar

1 Luc. III, 31. 1 Luc. III, 31.

Genes. xx, 3 Genes. xx, 3

Genes. xxv, 25. Genes. xxv, 25.

* Genes. xxix, 35. * Genes. xxix, 35.

Phares autem genuit Esron 6. Phares autem genuit Esron 6. Esron autem genuit Aram. Esron autem genuit Aram. 4. Aram autem genuit Aminadab. 4. Aram autem genuit Aminadab. Aminadab autem genuit Naas- Aminadab autem genuit Naas-

son. son.

Naasson autem genuit Salmon. Naasson autem genuit Salmon. 5. Salmon autem genuit Booz de 5. Salmon autem genuit Booz de

Rahab. Rahab.

5 Genes. XXXVIII, 29; I Paralip. u, ☀. 5 Genes. XXXVIII, 29; I Paralip. u, ☀. Ruth, iv, 18; I Paralip. 11, 5. Ruth, iv, 18; I Paralip. 11, 5.

7 Numer. VII, 12. 7 Numer. VII, 12.

16 16

Booz Booz

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

autem genuit Obed ex autem genuit Obed ex

Ruth 1. Ruth 1.

Obed autem genuit Jesse. Obed autem genuit Jesse.

Jesse autem genuit David regem ². Jesse autem genuit David regem ². 6. David autem rex genuit Salomo- 6. David autem rex genuit Salomo- nem ex ea quæ fuit Uriæ 3. nem ex ea quæ fuit Uriæ 3.

7. Salomon autem genuit Roboam *. 7. Salomon autem genuit Roboam *. Roboam autem genuit Abiam ³. Roboam autem genuit Abiam ³. Abias autem genuit Asa6. Abias autem genuit Asa6. 8. Asa autem genuit Josaphat. 8. Asa autem genuit Josaphat.

Josaphat autem genuit Joram. Josaphat autem genuit Joram. Joram autem genuit Oziam. Joram autem genuit Oziam. 9. Ozias autem genuit Joatham 7. 9. Ozias autem genuit Joatham 7. Joatham autem genuit Achaz 8. Joatham autem genuit Achaz 8. Achaz autem genuit Ezechiam 9. Achaz autem genuit Ezechiam 9. 10. Ezechias autem genuit Manassen ¹º. 10. Ezechias autem genuit Manassen ¹º. Manasses autem genuit Amon ". Manasses autem genuit Amon ". Amon autem genuit Josiam 12. Amon autem genuit Josiam 12. 11. Josias autem genuit Jechoniam et 11. Josias autem genuit Jechoniam et fratres ejus in transmigratione fratres ejus in transmigratione Babylonis 13. Babylonis 13.

12. Et post transmigrationem Baby- 12. Et post transmigrationem Baby- lonis, lonis,

Jechonias genuit Salathiel. Jechonias genuit Salathiel.

Salathiel autem genuit Zorobabel. Salathiel autem genuit Zorobabel. 13. Zorobabel autem genuit Abiud. 13. Zorobabel autem genuit Abiud.

Abiud autem genuit Eliacim. Abiud autem genuit Eliacim. Eliacim autem genuit Azor. Eliacim autem genuit Azor. 14. Azor autem genuit Sadoc. 14. Azor autem genuit Sadoc.

Sadoc autem genuit Achim. Sadoc autem genuit Achim. Achim autem genuit Eliud. Achim autem genuit Eliud.

15. Eliud autem genuit Eleazar. 15. Eliud autem genuit Eleazar.

Eleazar autem genuit Mathan. Eleazar autem genuit Mathan. Mathan autem genuit Jacob. Mathan autem genuit Jacob. 16. Jacob autem genuit Joseph, virum 16. Jacob autem genuit Joseph, virum Mariæ, de qua natus est Jesus, Mariæ, de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus. qui vocatur Christus. 17. Omnes itaque generationes ab 17. Omnes itaque generationes ab Abraham usque ad David, gene- Abraham usque ad David, gene- rationes quatuordecim : et a Da- rationes quatuordecim : et a Da-

1 Ruth, iv, 21. 1 Ruth, iv, 21.

2 Ruth, Iv, 22; I Reg. xvi, 1. 2 Ruth, Iv, 22; I Reg. xvi, 1.

3 II Reg. XII, 24. 3 II Reg. XII, 24.

* III Reg. x1, 43. * III Reg. x1, 43.

5 III Reg. xiv, 31. 5 III Reg. xiv, 31.

6 III Reg. xv, 6 III Reg. xv,

8. 8.

7 II Paralip. xxvI, 23. 7 II Paralip. xxvI, 23.

8 II Paralip. xxvII, 9. 8 II Paralip. xxvII, 9.

vid usque ad transmigrationem vid usque ad transmigrationem Babylonis, generationes quatuor- Babylonis, generationes quatuor- decim : et a transmigratione decim : et a transmigratione Babylonis usque ad Christum, Babylonis usque ad Christum, generationes quatuordecim. generationes quatuordecim. 18. Christi autem generatio sic erat. 18. Christi autem generatio sic erat. Cum esset desponsata mater Cum esset desponsata mater ejus Maria Joseph, antequam ejus Maria Joseph, antequam convenirent, inventa est in ute- convenirent, inventa est in ute- ro habens de Spiritu sancto 14. ro habens de Spiritu sancto 14. 19. Joseph autem vir ejus, cum esset 19. Joseph autem vir ejus, cum esset justus, et nollet eam traducere, justus, et nollet eam traducere, voluit occulte dimittere eam. voluit occulte dimittere eam. 20. Hæc autem eo cogitante, ecce an- 20. Hæc autem eo cogitante, ecce an- gelus Domini apparuit in som- gelus Domini apparuit in som- nis ei, dicens: Joseph, fili Da- nis ei, dicens: Joseph, fili Da- vid, noli timere accipere Mariam vid, noli timere accipere Mariam conjugem tuam: quod enim conjugem tuam: quod enim in ea natum est, de Spiritu san- in ea natum est, de Spiritu san-

cto est. cto est.

21. Pariet autem filium, et vocabis 21. Pariet autem filium, et vocabis nomen ejus JESUM: ipse enim nomen ejus JESUM: ipse enim salvum faciet populum suum a salvum faciet populum suum a paccatis eorum paccatis eorum

15 15

22. Hoc autem totum factum est ut 22. Hoc autem totum factum est ut adimpleretur quod dictum est a adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicen- Domino per prophetam dicen-

tem: tem:

23. Ecce virgo in utero habebit, et 23. Ecce virgo in utero habebit, et pariet filium et vocabunt no- pariet filium et vocabunt no- nem ejus Emmanuel, quod est nem ejus Emmanuel, quod est interpretatum: Nobiscum Deus 16. interpretatum: Nobiscum Deus 16. 24. Exsurgens autem Joseph a som- 24. Exsurgens autem Joseph a som- no, fecit sicut præcepit ei an- no, fecit sicut præcepit ei an- gelus Domini, et accepit conju- gelus Domini, et accepit conju- gem suam. gem suam.

25. Et non cognoscebat eam donec pe- 25. Et non cognoscebat eam donec pe- perit filium suum primogeni perit filium suum primogeni tum et vocavit nomen ejus Je- tum et vocavit nomen ejus Je-

sum. sum.

911 Paralip. xXVIII, 27. 911 Paralip. xXVIII, 27.

10 II Paralip. xXXII, 33. 10 II Paralip. xXXII, 33.

11 II Paralip. XXXIII, 20. 11 II Paralip. XXXIII, 20.

12 II Paralip. xXXIII, 25. 12 II Paralip. xXXIII, 25.

13 II Paralip. xxxvi, 1 et 2. 13 II Paralip. xxxvi, 1 et 2.

14 Luc 1, 27. 14 Luc 1, 27.

15 Luc. 1, 31; Act. 1v, 12. 15 Luc. 1, 31; Act. 1v, 12.

16 Isa. vi, 14. 16 Isa. vi, 14.

IN EVANG. MATTHÆI. CAP. I-1. IN EVANG. MATTHÆI. CAP. I-1.

17 17

IN CAPUT I MATTHÆI IN CAPUT I MATTHÆI

ENNARRATIO. ENNARRATIO.

gessit eis a prima parte librum intitu- gessit eis a prima parte librum intitu- lans videtur solutio nulla, quia funda- lans videtur solutio nulla, quia funda- tur super falsum. Hebræi enim quando tur super falsum. Hebræi enim quando a principiis librorum libros intitulant, a principiis librorum libros intitulant, eamdem prosequuntur materiam per eamdem prosequuntur materiam per totum sicut patet in Genesi, in quo toto. totum sicut patet in Genesi, in quo toto. de generatione creaturarum et patrum de generatione creaturarum et patrum intenditur et Exodo in toto contine- intenditur et Exodo in toto contine-

« Liber generationis Jesu Christi, tur exitus de Ægypto. Et de his quæ fa- « Liber generationis Jesu Christi, tur exitus de Ægypto. Et de his quæ fa- filii David, filii Abraham'. » filii David, filii Abraham'. »

<< Liber. »> << Liber. »>

Hic Evangelista librum suum intitu- Hic Evangelista librum suum intitu- lat, quod sit de generatione Jesu Chri- lat, quod sit de generatione Jesu Chri- sti faciem hominis in principio libri ad sti faciem hominis in principio libri ad nos convertens. nos convertens.

cta sunt in exitu, et sic de aliis. Unde cta sunt in exitu, et sic de aliis. Unde librum Regum non ita intitulant, nec librum Regum non ita intitulant, nec Isaiæ, nec alios multos. Ergo nec iste a Isaiæ, nec alios multos. Ergo nec iste a principio libri librum intitulabit, nisi per principio libri librum intitulabit, nisi per totum aliquo modo de materia genera- totum aliquo modo de materia genera- tionis Jesu Christi prosequatur. tionis Jesu Christi prosequatur.

Si quis autem dicat materialiter esse Si quis autem dicat materialiter esse dictum, ut sit liber generationis, hoc dictum, ut sit liber generationis, hoc

Dividitur autem iste totalis liber in ti- est, geniti Jesu Christi: hoc nihil esse Dividitur autem iste totalis liber in ti- est, geniti Jesu Christi: hoc nihil esse tulum, et in tractatum. tulum, et in tractatum. videtur, quia sic idem titulus erit omnium videtur, quia sic idem titulus erit omnium Evangelistarum. Evangelistarum.

In titulo autem fit mentio de quatuor : In titulo autem fit mentio de quatuor : de forma, de materia, et cui attribuitur de forma, de materia, et cui attribuitur generatio quæ est materia libri, et a qui- generatio quæ est materia libri, et a qui- bus est ortus ipsius, quia ab Abraham, bus est ortus ipsius, quia ab Abraham, ot a David. Est autem in titulo oratio ot a David. Est autem in titulo oratio ecliptica, et sic supplenda : Iste est liber ecliptica, et sic supplenda : Iste est liber generationis, etc. generationis, etc.

Sed tunc incidit quæstio: quia cum ti- Sed tunc incidit quæstio: quia cum ti- tulus dicatur a græce ³, quod est tulus dicatur a græce ³, quod est radius, eo quod irradiat totum opus de radius, eo quod irradiat totum opus de quo fit, iste videtur, inconveniens esse quo fit, iste videtur, inconveniens esse titulus quia non totus liber est de ge- titulus quia non totus liber est de ge- neratione, nec etiam major pars ipsius. neratione, nec etiam major pars ipsius.

Adhuc, cum Lucas expressius dicat Adhuc, cum Lucas expressius dicat modum generationis et annuntiationis, et modum generationis et annuntiationis, et consequentia generationem, sicut Cir- consequentia generationem, sicut Cir- cumcisionem, et Ipapantin 3: potius cumcisionem, et Ipapantin 3: potius suum Evangelium intitulandum erat: suum Evangelium intitulandum erat: De Generatione. De Generatione.

Adhuc, Joannes scribit de utraque Adhuc, Joannes scribit de utraque Verbi generatione. Iste autem non nisi Verbi generatione. Iste autem non nisi de una. Potius ergo Joannis Evangelium de una. Potius ergo Joannis Evangelium de generatione est intitulandum. de generatione est intitulandum.

Si dicas, quoniam Matthæus scripsit Si dicas, quoniam Matthæus scripsit Judæis, quibus moris erat a principiis Judæis, quibus moris erat a principiis librorum intitulare libros, et ideo morem librorum intitulare libros, et ideo morem

* Synopsis Evangelica: Matth. 1, 1-17, Luc. * Synopsis Evangelica: Matth. 1, 1-17, Luc. III, 23-38. III, 23-38.

Vel melius a titaivw, tendere, protendere Vel melius a titaivw, tendere, protendere

XX, XX,

Adhuc, dignior est generatio æterna Adhuc, dignior est generatio æterna quam temporalis et sic Joannis Evange- quam temporalis et sic Joannis Evange- lium loquens de æterna generatione, De lium loquens de æterna generatione, De generatione debuit intitulari. generatione debuit intitulari.

RESPONSIO ad primum quia titulus RESPONSIO ad primum quia titulus iste conveniens, et ad totum refertur li- iste conveniens, et ad totum refertur li- brum. Quia regeneratio causatur et ra- brum. Quia regeneratio causatur et ra- tionem trahit a generatione, eo quod tionem trahit a generatione, eo quod tactu mundissimæ carnis genitæ vim re- tactu mundissimæ carnis genitæ vim re- generativam contulit aquis sacramenta generativam contulit aquis sacramenta enim Christi non accipiuntur passive ut enim Christi non accipiuntur passive ut facta tantum, sed ad hoc sunt facta, ut facta tantum, sed ad hoc sunt facta, ut faciant in nobis. Et ideo generatio Chri- faciant in nobis. Et ideo generatio Chri- sti tangitur facta, ut in nobis perficiat ge- sti tangitur facta, ut in nobis perficiat ge- nerationem (alias, regenerationem). Et nerationem (alias, regenerationem). Et ideo post generationem Christi, statim ideo post generationem Christi, statim in hoc libro tangitur de regeneratione. in hoc libro tangitur de regeneratione. Sed quia regeneratio non operatur nisi in Sed quia regeneratio non operatur nisi in vocatis et illuminatis, et virtutem effi- vocatis et illuminatis, et virtutem effi- ciendi trahit a Passione et Resurrectione, ciendi trahit a Passione et Resurrectione, ideo subjungitur ea quæ pertinent ad do- ideo subjungitur ea quæ pertinent ad do- ctrinam, quæ format regenerandos, et ctrinam, quæ format regenerandos, et ea quæ pertinent ad passionem et resur- ea quæ pertinent ad passionem et resur- rectionem, quæ perficiunt. Et ideo tota- rectionem, quæ perficiunt. Et ideo tota- liter liber concluditur in exercitio rege- liter liber concluditur in exercitio rege-

(Tev, p.); vel etiam græcum nomen titkos venit (Tev, p.); vel etiam græcum nomen titkos venit a latino titulus. : a latino titulus. :

3 Scilicet Præsentationem in templo: 3 Scilicet Præsentationem in templo:

2 2

18 18

D. ALB., MAG. ORD. PRÆD. D. ALB., MAG. ORD. PRÆD.

nerationis, cum dicitur capite ultimo, nerationis, cum dicitur capite ultimo, XXVIII, 19 Baptizantes eos in nomine XXVIII, 19 Baptizantes eos in nomine Patris, etc. Et iste est modus tractandi Patris, etc. Et iste est modus tractandi in divinis, ubi sacramenta Ecclesiæ tra- in divinis, ubi sacramenta Ecclesiæ tra- hunt vigorem a sacramentis quæ Chri- hunt vigorem a sacramentis quæ Chri- stus fecit in seipso. Et sic titulus ad stus fecit in seipso. Et sic titulus ad totum respicit et facies hominis secun- totum respicit et facies hominis secun- dum totum librum Matthæo conve- dum totum librum Matthæo conve- nit. nit.

Ad id quod inducitur de Luca, dicen- Ad id quod inducitur de Luca, dicen- dum, quod Lucas de generationis sacra- dum, quod Lucas de generationis sacra- mento non agit, sed quædam tangit quæ mento non agit, sed quædam tangit quæ in generatione fuerunt: quæ omnia con- in generatione fuerunt: quæ omnia con- veniunt secundum faciem Dei potius veniunt secundum faciem Dei potius quam secundum faciem hominis. Annun- quam secundum faciem hominis. Annun- tiatio vero tota, et quod virtus Altissimi tiatio vero tota, et quod virtus Altissimi et Spiritus sanctus superveniunt, non di- et Spiritus sanctus superveniunt, non di- cunt faciem hominis, sed potius faciem cunt faciem hominis, sed potius faciem Dei in homine. Et hoc facit ad accepta- Dei in homine. Et hoc facit ad accepta- bilitatem hostiæ potius quam ad genera- bilitatem hostiæ potius quam ad genera- tionem hominis secundum hominis fa- tionem hominis secundum hominis fa- ciem quia ex hoc quod Deus est obla- ciem quia ex hoc quod Deus est obla- tus, valuit plus in satisfaciendo quam tus, valuit plus in satisfaciendo quam Adam abstulerat peccando, scilicet Præ- Adam abstulerat peccando, scilicet Præ- sentatio in templo ad oblationem perti- sentatio in templo ad oblationem perti- net, et etiam Circumcisio: eo quod in net, et etiam Circumcisio: eo quod in Circumcisione non fiebat regeneratio, Circumcisione non fiebat regeneratio, sed infans Deo per signum dicabatur. sed infans Deo per signum dicabatur. Et ideo Matthæus nihil horum ponit. Et ideo Matthæus nihil horum ponit. Genealogia etiam quam ponit Lucas, Genealogia etiam quam ponit Lucas, non est ut innotescat generatio hominis, non est ut innotescat generatio hominis, sed potius ut removeatur mala suspicio sed potius ut removeatur mala suspicio quæ fuit de Christo, quod putabatur esse quæ fuit de Christo, quod putabatur esse filius Joseph', cum ipse esset Dei Filius filius Joseph', cum ipse esset Dei Filius in homine sic patet consideranti verba in homine sic patet consideranti verba Lucæ. Et ideo Lucas ostendens faciem Lucæ. Et ideo Lucas ostendens faciem vituli, nullo modo intitulari debuit de vituli, nullo modo intitulari debuit de generatione. generatione.

cipiatur materialiter de Christo genito : cipiatur materialiter de Christo genito : videtur dicendum, quod hoc est verum, videtur dicendum, quod hoc est verum, sed est de Christo genito, in quantum sed est de Christo genito, in quantum est genitus et sic de ipso non loquun- est genitus et sic de ipso non loquun- tur alii Evangelistæ. tur alii Evangelistæ.

Per dicta autem patet solutio ad om- Per dicta autem patet solutio ad om- nia quæsita. Primum ergo quod tangit nia quæsita. Primum ergo quod tangit in titulo, est forma, cum dicit « Liber. » in titulo, est forma, cum dicit « Liber. » Per modum enim libri describit hoc quod Per modum enim libri describit hoc quod dicit Matthæus, quia ad memoriam æter- dicit Matthæus, quia ad memoriam æter- nam scribitur quod hic dicitur. Apocal. nam scribitur quod hic dicitur. Apocal. I, 11 Quod vides, scribe in libro: et I, 11 Quod vides, scribe in libro: et mitte septem Ecclesiis. Baruch, iv, 1: mitte septem Ecclesiis. Baruch, iv, 1: Hic liber mandatorum Dei, et lex quæ Hic liber mandatorum Dei, et lex quæ est in æternum. Job, xix, 23 et 24: Quis est in æternum. Job, xix, 23 et 24: Quis mihi tribuat ut scribantur sermones mihi tribuat ut scribantur sermones mei? Quis mihi det ut exarentur in li- mei? Quis mihi det ut exarentur in li- bro stylo ferreo et plumbi lamina, vel bro stylo ferreo et plumbi lamina, vel celte sculpantur in silice ? Exarationem celte sculpantur in silice ? Exarationem dicit propter profundationem in cor: dicit propter profundationem in cor: stylo ferreo, propter domationem aucto- stylo ferreo, propter domationem aucto- ritatis divinæ, quæ domat intellectum. ritatis divinæ, quæ domat intellectum. Lamina plumbi planitiem sensus histo- Lamina plumbi planitiem sensus histo- rici cum gravitate mysterii incendit (alias, rici cum gravitate mysterii incendit (alias, intendit). Sculptura in silice tenacem intendit). Sculptura in silice tenacem memoriæ significat impressionem. Unde memoriæ significat impressionem. Unde Maximus dicit, quod « nihil aliud est Maximus dicit, quod « nihil aliud est « auctoritas nisi rationis reperta veritas, « auctoritas nisi rationis reperta veritas, « et ob utilitatem posteritatis memoriæ « et ob utilitatem posteritatis memoriæ « commendata. » Hoc significatur quod « commendata. » Hoc significatur quod lex inscribitur lapidibus, qui fortiter et lex inscribitur lapidibus, qui fortiter et perpetuo tenent insculpta. perpetuo tenent insculpta.

« Generationis. >> « Generationis. >>

Ecce secundum quod est materia. Et Ecce secundum quod est materia. Et respondent nova veteribus: primus enim respondent nova veteribus: primus enim liber in Veteri Testamento de generatio- liber in Veteri Testamento de generatio- Quod autem inducitur de Joanne, non ne est et primus in Novo de generatio- Quod autem inducitur de Joanne, non ne est et primus in Novo de generatio- valet quia ille loquitur de divina gene- ne similiter. Sed illa tendit a similitudi- valet quia ille loquitur de divina gene- ne similiter. Sed illa tendit a similitudi- ratione, nec tangit de humana, nisi ea ne Dei in regionem dissimilitudinis: hæc ratione, nec tangit de humana, nisi ea ne Dei in regionem dissimilitudinis: hæc tenus quæ causatur a divina. Et hæc est autem dissimilia reducit in Dei similitudi- tenus quæ causatur a divina. Et hæc est autem dissimilia reducit in Dei similitudi- ineffabilis. Isa. LIII, 8: Generationem nem. Isa. LXVI, 9: Numquid ego qui alios ineffabilis. Isa. LIII, 8: Generationem nem. Isa. LXVI, 9: Numquid ego qui alios ejus quis enarrabit ? Et ideo ab illa in- parere facio, ipse non pariam? dicit ejus quis enarrabit ? Et ideo ab illa in- parere facio, ipse non pariam? dicit titulari non potuit. titulari non potuit. Dominus si ego qui generationem cæ- Dominus si ego qui generationem cæ- teris tribuo, sterilis ero, ait Dominus teris tribuo, sterilis ero, ait Dominus

Ad hoc autem quod dicitur, quod ac- Ad hoc autem quod dicitur, quod ac-

Luc. III, 23: Et ipse Jesus erat incipiens qui fuit Heli, qui fuit, etc. Luc. III, 23: Et ipse Jesus erat incipiens qui fuit Heli, qui fuit, etc. quasi annorum triginta, ut putabatur filius Joseph, quasi annorum triginta, ut putabatur filius Joseph,

IN EVANG. MATTHÆI, I-1. IN EVANG. MATTHÆI, I-1.

Deus tuus. Sapient. IV, 1 : O quam pul- Deus tuus. Sapient. IV, 1 : O quam pul- chra est casta generatio cum claritate ! chra est casta generatio cum claritate ! Psal. xxin, 6 Hæc est generatio quæren- Psal. xxin, 6 Hæc est generatio quæren- tium eum, scilicet Dominum, etc. tium eum, scilicet Dominum, etc.

« Generationis,» passivæ in Christo, « Generationis,» passivæ in Christo, et activæ in nobis. Sed secundum hoc, et activæ in nobis. Sed secundum hoc, termino semel posito utendum erit æqui- termino semel posito utendum erit æqui- voce. Sed dicendum, quod ex vi habitu- voce. Sed dicendum, quod ex vi habitu- dinis quæ est inter rectum, et obliquum, dinis quæ est inter rectum, et obliquum, notatur causa materialis et generatio pas- notatur causa materialis et generatio pas- siva. Sed ex ipsa ratione nominis, quod siva. Sed ex ipsa ratione nominis, quod ost generatio Jesu Christi, notatur causa ost generatio Jesu Christi, notatur causa officiens nostræ generationis. Isa. XLVI, officiens nostræ generationis. Isa. XLVI, 3 et 4: Audite me, domus Jacob, et om- 3 et 4: Audite me, domus Jacob, et om- ne residuum domus Israel: qui porta- ne residuum domus Israel: qui porta- mini a meo utero, qui gestamini a mea mini a meo utero, qui gestamini a mea vulva. Usque ad senectam ego ipse, et vulva. Usque ad senectam ego ipse, et usque ad canos ego portabo, etc. Ideo usque ad canos ego portabo, etc. Ideo Vicarius Christi dicit, ad Galat. IV, 19 Vicarius Christi dicit, ad Galat. IV, 19 Filioli mei, quos iterum parturio, donec Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur Christus in vobis. formetur Christus in vobis.

« Jesu, » « Jesu, »

Scilicet Salvatoris, non perditoris. Scilicet Salvatoris, non perditoris. Sicut enim Adam decidens ab imitatio- Sicut enim Adam decidens ab imitatio- no imaginis. et similitudinis divinæ, ge- no imaginis. et similitudinis divinæ, ge- nuit postea ad imaginem peccatoris, et nuit postea ad imaginem peccatoris, et non ad imaginem Dei (et hic liber de- non ad imaginem Dei (et hic liber de- scribitur, Genes. v¹): ita in reparatione ab scribitur, Genes. v¹): ita in reparatione ab imagine peccatoris, per generationem imagine peccatoris, per generationem * JESU » salvati restituimur imitationi ima- * JESU » salvati restituimur imitationi ima- ginis et similitudinis Dei. Ad Coloss. III, ginis et similitudinis Dei. Ad Coloss. III, 9 et 10 Exspoliantes vos veterem ho- 9 et 10 Exspoliantes vos veterem ho- minem cum actibus suis, et induentes minem cum actibus suis, et induentes novum, eum qui renovatur in agnitio- novum, eum qui renovatur in agnitio- nem, secundum imaginem ejus qui cre- nem, secundum imaginem ejus qui cre- avit illum. I ad Corinth. xv, 47 et seq. : avit illum. I ad Corinth. xv, 47 et seq. : Primus homo, scilicet Adam, de terra, Primus homo, scilicet Adam, de terra, terrenus secundus homo, scilicet Chri- terrenus secundus homo, scilicet Chri- tus, de cœlo, cœlestis. Qualis terrenus, tus, de cœlo, cœlestis. Qualis terrenus, tales et terreni et qualis coelestis, tales tales et terreni et qualis coelestis, tales et cælestes. Igitur, sicut portavimus ima- et cælestes. Igitur, sicut portavimus ima- ginem terreni, portemus et imaginem ginem terreni, portemus et imaginem cælestis. Et paulo ante dicitur, ibidem, cælestis. Et paulo ante dicitur, ibidem, . 22 Sicut in Adam omnes moriuntur, . 22 Sicut in Adam omnes moriuntur,

' Genes. v, 1 et seq. : Hic est liber generatio- ' Genes. v, 1 et seq. : Hic est liber generatio- nis Adam, etc. nis Adam, etc.

19 19

ita et in Christo omnes vivificabuntur. ita et in Christo omnes vivificabuntur. Est autem Jesus nomen naturæ dictum, Est autem Jesus nomen naturæ dictum, non ideo quod actum non sonet, sed non ideo quod actum non sonet, sed ideo quia ille actus non competit Christo ideo quia ille actus non competit Christo nisi secundum naturam divinam : quia nisi secundum naturam divinam : quia ex illa est valor pretii salutis, et ex illa ex illa est valor pretii salutis, et ex illa virtus salvandi, et ex illa est effectus virtus salvandi, et ex illa est effectus salutis, et in ipsa est ipsa salus. Infra, salutis, et in ipsa est ipsa salus. Infra, I, 21 Ipse salvum faciet populum suum I, 21 Ipse salvum faciet populum suum a peccatis eorum. Habacuc, III, 18: Ego a peccatis eorum. Habacuc, III, 18: Ego autem in Domino gaudebo: et exsulta- autem in Domino gaudebo: et exsulta- bo in Deo Jesu meo. Eccli. XLVI, 1 et 2 : bo in Deo Jesu meo. Eccli. XLVI, 1 et 2 : Fortis in bello Jesus Nave, successor Fortis in bello Jesus Nave, successor Moysi in prophetis, qui fuit magnus se- Moysi in prophetis, qui fuit magnus se- cundum nomen suum, maximus in sa- cundum nomen suum, maximus in sa- lutem electorum Dei, expugnare insur- lutem electorum Dei, expugnare insur- gentes hostes, ut consequeretur hæredita- gentes hostes, ut consequeretur hæredita- tem Israel. Act. IV, 12: Non est in tem Israel. Act. IV, 12: Non est in aliquo alio salus: nec enim aliud no- aliquo alio salus: nec enim aliud no- men est sub cœlo datum hominibus, in men est sub cœlo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. quo oporteat nos salvos fieri.

<< Christi, »> << Christi, »>

Scilicet uncti. Isa. LXI, 1: Spiritus Scilicet uncti. Isa. LXI, 1: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Do- Domini super me, eo quod unxerit Do- minus me. Ungens autem Pater, unctio minus me. Ungens autem Pater, unctio deitas Spiritus Sancti, et unctum huma- deitas Spiritus Sancti, et unctum huma- nitas. Psal. XLIV, 8: Dilexisti justitiam, nitas. Psal. XLIV, 8: Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem: propterea unxit te et odisti iniquitatem: propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo lætitiæ 2. Cantic. 1, Deus, Deus tuus, oleo lætitiæ 2. Cantic. 1,

2 2

Oleum effusum nomen tuum. Act. Oleum effusum nomen tuum. Act. x, 38 Jesum a Nazareth, quomodo x, 38 Jesum a Nazareth, quomodo unxit eum Deus Spiritu sancto, et virtute. unxit eum Deus Spiritu sancto, et virtute. Ideo dicit Damascemus, quod « Jesus Ideo dicit Damascemus, quod « Jesus « sonat Deum humanatum, et Christus « sonat Deum humanatum, et Christus « hominem deificatum, quasi sibi ob- « hominem deificatum, quasi sibi ob- « viantibus deitate et humanitate. Et « viantibus deitate et humanitate. Et < motum Dei in hominem dicit Jesus : < motum Dei in hominem dicit Jesus : « motum autem hominis in Deum dicit « motum autem hominis in Deum dicit « Christus. » Cantic. 1, 1 : Osculetur me « Christus. » Cantic. 1, 1 : Osculetur me osculo oris sui. Os enim Dei Verbum osculo oris sui. Os enim Dei Verbum est, quod loquitur eum: osculum unio est, quod loquitur eum: osculum unio Verbi cum homine. Ideo dicitur Christus Verbi cum homine. Ideo dicitur Christus nomen officii, quia unctione sacrante nomen officii, quia unctione sacrante officium Regis et Sacerdotis conferuntur. officium Regis et Sacerdotis conferuntur.

2 Cf. ad Hebr. 1, 9. 2 Cf. ad Hebr. 1, 9.

20 20

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Sicut et Christus Rex est et Sacerdos. Sicut et Christus Rex est et Sacerdos. Luc. 1, 32 Regnabit in domo Jacob. Isa. Luc. 1, 32 Regnabit in domo Jacob. Isa. IX, 7 Multiplicabitur ejus imperium. IX, 7 Multiplicabitur ejus imperium. Psal. cix, 4 Tu es sacerdos in æternum Psal. cix, 4 Tu es sacerdos in æternum secundum ordinem Melchisedech. Ideo secundum ordinem Melchisedech. Ideo Melchisedech figura ejus, rex fuit et Melchisedech figura ejus, rex fuit et sacerdos. Utrumque autem, regnum sacerdos. Utrumque autem, regnum scilicet et sacerdotium per hæreditatem scilicet et sacerdotium per hæreditatem devolvebatur ad ipsum. devolvebatur ad ipsum.

« Filii David, filii Abraham. » « Filii David, filii Abraham. »

Et ideo sequitur: « Filii David » pro- Et ideo sequitur: « Filii David » pro- pter regnum, et « Filii Abraham » pro- pter regnum, et « Filii Abraham » pro- pter sacerdotium, quia Abraham obtulit pter sacerdotium, quia Abraham obtulit primum sacrificium, quod expressio et primum sacrificium, quod expressio et figura fuit ejus quod Christus obtulit se- figura fuit ejus quod Christus obtulit se- ipsum. Genes. XXII, 2: Tolle filium ipsum. Genes. XXII, 2: Tolle filium tuum et Apostolus, ad Hebr. xi, 17: tuum et Apostolus, ad Hebr. xi, 17: Abraham... unigenitum offerebat, qui Abraham... unigenitum offerebat, qui susceperat repromissiones. Sed quia susceperat repromissiones. Sed quia prius est de positis legem ponere et in prius est de positis legem ponere et in regnum congregare, quam redimere per regnum congregare, quam redimere per oblationem, ideo anteponitur « Filii oblationem, ideo anteponitur « Filii David, » et subjungitur « Filii Abra- David, » et subjungitur « Filii Abra- ham. » Rex enim se regem exhibuit, ham. » Rex enim se regem exhibuit, cum leges dedit et præcepta disposuit, cum leges dedit et præcepta disposuit, et ordines officiatorum distribuit. Quia et ordines officiatorum distribuit. Quia Dionysius dicit, quod « Regnum est legis Dionysius dicit, quod « Regnum est legis « et ordinis et boni distributio, » tamen « et ordinis et boni distributio, » tamen secundum Hieronymum et Chrysosto- secundum Hieronymum et Chrysosto- mum, alia est causa ordinis : ne vide- mum, alia est causa ordinis : ne vide- licet cogatur repetere Abraham, quia si licet cogatur repetere Abraham, quia si prius dixisset, filii Abraham, iterato prius dixisset, filii Abraham, iterato texens genealogiam, haberet dicere texens genealogiam, haberet dicere Abraham, et esset David interpositus, Abraham, et esset David interpositus, sicut discontinuans ordinem generatio- sicut discontinuans ordinem generatio- nis. Prima autem ratio melior est. nis. Prima autem ratio melior est.

Et secundum illam objicitur, quia de- Et secundum illam objicitur, quia de- beret dicere Filii Melchisedech, qui ex- beret dicere Filii Melchisedech, qui ex- pressior est figura sacerdotii. pressior est figura sacerdotii.

Sed ad hoc dicendum est, quod non Sed ad hoc dicendum est, quod non est filius Melchisedech secundum huma- est filius Melchisedech secundum huma- nitatem. Sed Melchisedech figura est, non nitatem. Sed Melchisedech figura est, non

Cf. Genes. xiv, 18, et ad Hebr. VII, 1. Cf. Genes. xiv, 18, et ad Hebr. VII, 1. Ad Hebr. VII, 3. Ad Hebr. VII, 3.

3 III Reg VII, 21 et seq. : Et statuit rex Salo- 3 III Reg VII, 21 et seq. : Et statuit rex Salo- mon duas columnas in porticu templi : cumque mon duas columnas in porticu templi : cumque statuisset columnamdexteram, vocavit eam nomi- statuisset columnamdexteram, vocavit eam nomi-

oblationis qua obtulit seipsum in ara cru- oblationis qua obtulit seipsum in ara cru- cis sed quoad alia duo quæ suum cir- cis sed quoad alia duo quæ suum cir- cumstant secerdotium, quorum unum est cumstant secerdotium, quorum unum est ritus usitatus in Ecclesia sive exercitium, ritus usitatus in Ecclesia sive exercitium, alterum autem est duratio perpetua. alterum autem est duratio perpetua.

Præterea, Filio Dei secundum faciem Præterea, Filio Dei secundum faciem Dei, non secundum faciem hominis assi- Dei, non secundum faciem hominis assi- milatur, in hoc quod est sine patre, sine milatur, in hoc quod est sine patre, sine matre, sine genealogia 2. matre, sine genealogia 2.

Secundum Glossas, hi duo præmittun- Secundum Glossas, hi duo præmittun- tur in titulo, quia ad eos principaliter facta tur in titulo, quia ad eos principaliter facta est promissio, sicut patet ex præhabitis. est promissio, sicut patet ex præhabitis. Vel, quod unus fuit propheta et rex: alter Vel, quod unus fuit propheta et rex: alter autem propheta et sacerdos, quæ tria autem propheta et sacerdos, quæ tria exhibuit Christus. Abraham enim pro- exhibuit Christus. Abraham enim pro- pheta fuit, Genes. xx, 7: Redde viro suo pheta fuit, Genes. xx, 7: Redde viro suo uxorem, quia propheta est. Ideo dici- uxorem, quia propheta est. Ideo dici- tur quod isti duo præmittuntur, sicut tur quod isti duo præmittuntur, sicut duæ columnæ stantes in foribus templi, duæ columnæ stantes in foribus templi, quarum una vocabatur Jachin, et al- quarum una vocabatur Jachin, et al- tera Booz circa quas inflexus fuit tera Booz circa quas inflexus fuit funiculus duodecim cubitorum, qui duo- funiculus duodecim cubitorum, qui duo- decim alios his (alias, habens) in prima decim alios his (alias, habens) in prima tesserædecade significant duodecim Apo- tesserædecade significant duodecim Apo- stolos circa ostium Christum 4, implexos stolos circa ostium Christum 4, implexos circa veritatem promissorum factorum circa veritatem promissorum factorum patribus. patribus.

: :

Sed tunc incidit quæstio de hoc, Quod Sed tunc incidit quæstio de hoc, Quod cum duo nomina præmiserit in titulo, cum duo nomina præmiserit in titulo, scilicet Jesu, Christi, induxit duos patres, scilicet Jesu, Christi, induxit duos patres, ex quorum præfiguratione habet unum ex quorum præfiguratione habet unum quod est nomen officii, et non induxit quod est nomen officii, et non induxit aliquem ex cujus præfiguratione haberet aliquem ex cujus præfiguratione haberet alterum quod est Jesus, cum tamen hoc alterum quod est Jesus, cum tamen hoc possit inveniri. Genes. XLI, 43: Vocavit possit inveniri. Genes. XLI, 43: Vocavit eum lingua Ægyptiaca, Salvatorem eum lingua Ægyptiaca, Salvatorem mundi. mundi.

Sed ad hoc dicendum, quod duo exi- Sed ad hoc dicendum, quod duo exi- guntur ad hoc, quod nomen ponatur in guntur ad hoc, quod nomen ponatur in titulo. Unum, præfiguratio officii, sicut titulo. Unum, præfiguratio officii, sicut dictum est, et alterum est descensus per dictum est, et alterum est descensus per generationem. Et iste deficit in Joseph generationem. Et iste deficit in Joseph et Jesu Nave. et Jesu Nave.

Adhuc, Actus Salvatoris non competit Adhuc, Actus Salvatoris non competit

: :

ne Jachin similiter erexit_columnam secundam, ne Jachin similiter erexit_columnam secundam, et vocavit nomen ejus Booz, etc. et vocavit nomen ejus Booz, etc.

4 Joan. x, 7 Dixit ergo eis iterum Jesus : 4 Joan. x, 7 Dixit ergo eis iterum Jesus : Amen, amen dico vobis, ego sum. ostium ovium. Amen, amen dico vobis, ego sum. ostium ovium. Cf. etiam Joan. x, 1 et seq. Cf. etiam Joan. x, 1 et seq.

IN EVANG. MATTHÆI, I-2, 3. IN EVANG. MATTHÆI, I-2, 3.

nisi naturæ divinæ et ex illa genealo- nisi naturæ divinæ et ex illa genealo- giam habere non potuit. giam habere non potuit.

Adhuc, Iste actus vere hominibus non Adhuc, Iste actus vere hominibus non congruit, quia non vere salvant, sicut congruit, quia non vere salvant, sicut vere regnant et vere offerunt: et ideo ho- vere regnant et vere offerunt: et ideo ho- mines salvatores quasi vacuo nomine mines salvatores quasi vacuo nomine præcesserunt. præcesserunt.

Sic ergo David ponitur propter reg- Sic ergo David ponitur propter reg- num, quod est potestatis: Abraham pro- num, quod est potestatis: Abraham pro- pter sacerdotium, quod est reconciliatio- pter sacerdotium, quod est reconciliatio- nis et propitiationis. Et ideo, quando in- nis et propitiationis. Et ideo, quando in- vocabatur Christus, ex fide invocantium vocabatur Christus, ex fide invocantium frequentius fit confessio potestatis, quod frequentius fit confessio potestatis, quod hoc posset facere quod ab eo petebatur. hoc posset facere quod ab eo petebatur. Infra, xv, 22: Miserere mei, Domine, Infra, xv, 22: Miserere mei, Domine, fili David et, Infra, xx1, 9: Hosanna fili David et, Infra, xx1, 9: Hosanna filio David! filio David!

« Abraham genuit Isaac. Isaac au- « Abraham genuit Isaac. Isaac au- tem genuit Jacob. Jacob autem genuit tem genuit Jacob. Jacob autem genuit Judam et fratres ejus. Judam et fratres ejus.

Judas autem genuit Phares et Za- Judas autem genuit Phares et Za- ram de Thamar. » ram de Thamar. »

Iste tractatus libri duas habet partes: Iste tractatus libri duas habet partes: in quarum prima ponitur vera Christi se- in quarum prima ponitur vera Christi se- cundum faciem hominis generatio. In se- cundum faciem hominis generatio. In se- cunda, quæ incipit in tertio capitulo, cunda, quæ incipit in tertio capitulo, causata ab ista ponitur nostra regeneratio. causata ab ista ponitur nostra regeneratio. Adhuc, prior dividitur in duo. Nam Adhuc, prior dividitur in duo. Nam primo ponitur generatio Christi. Secun- primo ponitur generatio Christi. Secun- do, ponitur manifestatio geniti, ibi, 11, 1 : do, ponitur manifestatio geniti, ibi, 11, 1 : "Cum ergo natus esset Jesus. » "Cum ergo natus esset Jesus. »

Christi autem generatio describitur Christi autem generatio describitur dupliciter : materialiter videlicet secun- dupliciter : materialiter videlicet secun- dum descensum a patribus factum et dum descensum a patribus factum et formaliter et efficienter secundum mo- formaliter et efficienter secundum mo- dum generationis factæ ex matre,ibi,y.18: dum generationis factæ ex matre,ibi,y.18: « Christi autem generatio sic erat. » « Christi autem generatio sic erat. » Adhuc, materialiter generatio facta ex Adhuc, materialiter generatio facta ex patribus describitur dupliciter, scilicet, patribus describitur dupliciter, scilicet, per modum exsecutionis et contextionis per modum exsecutionis et contextionis genealogiæ, et per modum epilogi capi- genealogiæ, et per modum epilogi capi- tulariter colligendo, ibi, y. 17: « Omnes tulariter colligendo, ibi, y. 17: « Omnes itaque generationes. » itaque generationes. »

Ad Hebr. 11, 16. Ad Hebr. 11, 16.

21 21

Contextio vero ipsa fit tribus formis, ut Contextio vero ipsa fit tribus formis, ut patet ex prius habitis. Et prima harum patet ex prius habitis. Et prima harum formarum est ex Patriarchis. formarum est ex Patriarchis.

Unde videndum qui sunt Patriarchæ. Unde videndum qui sunt Patriarchæ. Patriarcha est princeps pater, sic dictus, Patriarcha est princeps pater, sic dictus, quia in transfusione sui seminis non atten- quia in transfusione sui seminis non atten- dit legem concupiscentiæ carnalis, sed pro- dit legem concupiscentiæ carnalis, sed pro- pagationem corpulentæ substantiæ, cum pagationem corpulentæ substantiæ, cum qua esset propagatio religionis. Hi autem qua esset propagatio religionis. Hi autem tales abborrebant mulieres Deum non ti- tales abborrebant mulieres Deum non ti- mentes eo quod in conjugio primum mentes eo quod in conjugio primum Deo, secundo uxoribus jungebantur. Deo, secundo uxoribus jungebantur. Tob. VIII, 4 et 5: Sara, exsurge, et de- Tob. VIII, 4 et 5: Sara, exsurge, et de- precemur Deum hodie, et cras, et secun- precemur Deum hodie, et cras, et secun- dum cras, quia his tribus noctibus Deo dum cras, quia his tribus noctibus Deo jungimur: tertia autem transacta nocte, jungimur: tertia autem transacta nocte, in nostro erimus conjugio: filii quippe in nostro erimus conjugio: filii quippe sanctorum sumus, et non possumus ita sanctorum sumus, et non possumus ita conjungi,sicut gentes quæ ignorant Deum. conjungi,sicut gentes quæ ignorant Deum. In talibus igitur amor posteritatis præce- In talibus igitur amor posteritatis præce- dit, et subjicitur lex concupiscentiæ. Hæc dit, et subjicitur lex concupiscentiæ. Hæc etiam est causa, quod dicitur Patriar- etiam est causa, quod dicitur Patriar- cha, et non Archimaritus: quia marita- cha, et non Archimaritus: quia marita- lis copula non semper est ad istud, sed lis copula non semper est ad istud, sed aliquando in medicinam : in qua libido aliquando in medicinam : in qua libido non subjicitur proprie loquendo, sed ex- non subjicitur proprie loquendo, sed ex- cipitur ne ruat in turpitudinem fornica- cipitur ne ruat in turpitudinem fornica- tionis. Propter hoc dicitur quod Christus tionis. Propter hoc dicitur quod Christus semen Abrahæ apprehendit, quia Abra- semen Abrahæ apprehendit, quia Abra- ham signum subjectionis legis concupi- ham signum subjectionis legis concupi- scentiæ incepit. Et hæc est causa quod scentiæ incepit. Et hæc est causa quod ab Abraham genealogia incipit. Ante ab Abraham genealogia incipit. Ante enim lex concupiscentiæ regnavit, ita enim lex concupiscentiæ regnavit, ita quod diluvio eam dilui oportuit 2. Et quod diluvio eam dilui oportuit 2. Et ideo non incipit ab Adam, in quo lex ideo non incipit ab Adam, in quo lex ista incepit, nec ab aliquo sub quo lex ista incepit, nec ab aliquo sub quo lex dicta regnavit, sed ab eo qui signum dicta regnavit, sed ab eo qui signum subjectionis et amputationis ejus accepit. subjectionis et amputationis ejus accepit. Christus enim non accepit nisi corpu- Christus enim non accepit nisi corpu- lentam substantiam, quæ medicina est lentam substantiam, quæ medicina est legis et languoris concupiscentiæ. Hoc legis et languoris concupiscentiæ. Hoc est ergo quod dicit : est ergo quod dicit :

« Abraham genuit Isaac. » « Abraham genuit Isaac. »

Lucas autem non genealogiam texit Lucas autem non genealogiam texit propter se, sed ut falsam tollat opinio- propter se, sed ut falsam tollat opinio-

* Cf. Genes. vi, 1 et seq. * Cf. Genes. vi, 1 et seq.

22 22

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nem, ut superius diximus. Et ideo conti- nem, ut superius diximus. Et ideo conti- nue ponit eam usque ad Deum. Nec sem- nue ponit eam usque ad Deum. Nec sem- per veros patres ponit, sed etiam legales, per veros patres ponit, sed etiam legales, et aliquando adoptivos, et aliquando pu- et aliquando adoptivos, et aliquando pu- tativos. Et ideo etiam non potest uti hoc tativos. Et ideo etiam non potest uti hoc verbo genuit, sed utitur verbo qui fuit verbo genuit, sed utitur verbo qui fuit hujus, vel illius. Sed Matthæus veros hujus, vel illius. Sed Matthæus veros ponit et ideo utitur verbo genuit. ponit et ideo utitur verbo genuit.

: :

Attende autem quod circa semen, quod Attende autem quod circa semen, quod per patres descendit, quinque sunt in per patres descendit, quinque sunt in genere notanda, scilicet segregatio in genere notanda, scilicet segregatio in seminis sanctitate ab alieno semine, quod seminis sanctitate ab alieno semine, quod legem concupiscentiæ sequitur: natura- legem concupiscentiæ sequitur: natura- litas in profusione: libertas in seminis litas in profusione: libertas in seminis notabilitate dilatatio in seminis benedi- notabilitate dilatatio in seminis benedi- ctione et exaltatio in seminis honore. ctione et exaltatio in seminis honore. Segregatio perfecta facta est in tribus Segregatio perfecta facta est in tribus primis : profusio correcta est in quar- primis : profusio correcta est in quar- to cum filiis suis : libertas adepta in to cum filiis suis : libertas adepta in quatuor sequentibus, Esron videlicet, quatuor sequentibus, Esron videlicet, Aram, Aminadab, Naasson: dilatatio de- Aram, Aminadab, Naasson: dilatatio de- bita in tribus qui illos sequuntur cum bita in tribus qui illos sequuntur cum filio et exaltatio facta est in ultimo: filio et exaltatio facta est in ultimo: propter quod etiam rex solus inter istos propter quod etiam rex solus inter istos nominatur 4. nominatur 4.

3 3

Segregatio autem ex opposito congre- Segregatio autem ex opposito congre- gationem habet ut ea quæ similis sunt gationem habet ut ea quæ similis sunt sanctitatis, congregentur: et, quæ dissi- sanctitatis, congregentur: et, quæ dissi- milis sunt sanctitatis, segregentur, ne milis sunt sanctitatis, segregentur, ne commisceatur semen sanctum cum im- commisceatur semen sanctum cum im- mundo. Est autem segregandum semen mundo. Est autem segregandum semen servile et degenerans ex libero. Et ideo servile et degenerans ex libero. Et ideo Abraham genuit Isaac, et rejicitur Is- Abraham genuit Isaac, et rejicitur Is- mael servile semen, mael servile semen, quod significat quod significat filios carnis concupiscentiæ deditos. Et filios carnis concupiscentiæ deditos. Et hæc est segregatio prima. hæc est segregatio prima.

« Isaac autem genuit Jacob. »> « Isaac autem genuit Jacob. »>

Ejecto Esau tamquam ex libero dege- Ejecto Esau tamquam ex libero dege- nerante, quod significat eos qui ex spi- nerante, quod significat eos qui ex spi- ritu ad concupiscentiam mutantur. Ma- ritu ad concupiscentiam mutantur. Ma- lach. 1, 2 et 3 Dilexi Jacob, Esau au- lach. 1, 2 et 3 Dilexi Jacob, Esau au- tem odio habui. Sapient. XII, 10 et 11: tem odio habui. Sapient. XII, 10 et 11: Nequam est natio eorum, et naturalis Nequam est natio eorum, et naturalis

1 Abraham, Isaac, Jacob. 1 Abraham, Isaac, Jacob.

Judas cum duobus filiis Phares et Zaram. Judas cum duobus filiis Phares et Zaram. 3 Salmon, Booz, Obed cum filio Jesse. 3 Salmon, Booz, Obed cum filio Jesse.

malitia eorum, et quoniam non poterat malitia eorum, et quoniam non poterat mutari cogitatio illorum in perpetuum. mutari cogitatio illorum in perpetuum. Semen enim erat maledictum ab initio. Semen enim erat maledictum ab initio. His segregationibus duæ respondent con- His segregationibus duæ respondent con- gregationes, scilicet, generosorum simi- gregationes, scilicet, generosorum simi- lis tamquam similium (et significatur per lis tamquam similium (et significatur per filios Liæ et Rachel): et eorum qui gene- filios Liæ et Rachel): et eorum qui gene- rosi facti sunt ex non generosis: eo quod rosi facti sunt ex non generosis: eo quod non sequuntur uterum, scilicet semen non sequuntur uterum, scilicet semen generosum. Et ideo fit mentio de omni- generosum. Et ideo fit mentio de omni- bus filiis Jacob. Sed quia Christus non bus filiis Jacob. Sed quia Christus non nisi per unum descendit, ille tantum no- nisi per unum descendit, ille tantum no- minatur, et alii communi nomine fra- minatur, et alii communi nomine fra- trum designantur. trum designantur.

Et hoc est, quod dicit : Et hoc est, quod dicit :

« Jacob autem genuit Judam et fra- « Jacob autem genuit Judam et fra- tres ejus. » tres ejus. »

Et significant eos qui vel nobilitatem Et significant eos qui vel nobilitatem spiritus retinent in virtute activa, sive in spiritus retinent in virtute activa, sive in specie veritatis contemplativæ : vel ex specie veritatis contemplativæ : vel ex filiis carnis per semen gratiæ in filios filiis carnis per semen gratiæ in filios spiritus sunt mutati. Et ab ista restri- spiritus sunt mutati. Et ab ista restri- ctione seminis, isti patriarchæ sunt vocati. ctione seminis, isti patriarchæ sunt vocati. Eccli. XLIV, 10 et 11: Cum semine eo- Eccli. XLIV, 10 et 11: Cum semine eo- rum permanent bona: hæreditas sancta rum permanent bona: hæreditas sancta nepotes eorum. Genes. XVIII, 19, de Abra- nepotes eorum. Genes. XVIII, 19, de Abra- ham dicitur Scio quod præcepturus sit ham dicitur Scio quod præcepturus sit filiis suis, et domui suæ post se, ut custo- filiis suis, et domui suæ post se, ut custo- diant viam Domini, et faciant judicium diant viam Domini, et faciant judicium et justitiam ut adducat Dominus pro- et justitiam ut adducat Dominus pro- pter Abraham omnia quæ locutus est ad pter Abraham omnia quæ locutus est ad

eum. eum.

: :

« Judas autem genuit Phares et Za- « Judas autem genuit Phares et Za- ram de Thamar. » ram de Thamar. »

Facta hujusmodi segregatione et con- Facta hujusmodi segregatione et con- gregatione, fit correctio naturalis pro- gregatione, fit correctio naturalis pro- fusionis. Et ideo non fit mentio de fusionis. Et ideo non fit mentio de Her, qui nequam fuit in naturali coitu : Her, qui nequam fuit in naturali coitu : et de Onan, qui polluendo semen fun- et de Onan, qui polluendo semen fun- debat in terram 3. Thamar autem, quæ debat in terram 3. Thamar autem, quæ

4 Jesse genuit David regem. 4 Jesse genuit David regem.

Cf. Genes. xXXVIII, 7 et seq. Cf. Genes. xXXVIII, 7 et seq.

IN EVANG. MATTHÆI, I-4, 5. IN EVANG. MATTHÆI, I-4, 5.

posteritatis amore ex semine sancto con- posteritatis amore ex semine sancto con- cipere desideravit, et non libidinis cau- cipere desideravit, et non libidinis cau- sa, se Judæ supposuit, commemoratur. sa, se Judæ supposuit, commemoratur. Cujus signum est, quia, sicut dicit Chry- Cujus signum est, quia, sicut dicit Chry- sostomus, « usque ad illud tempus sostomus, « usque ad illud tempus « virgo permanserat : eo quod neque « virgo permanserat : eo quod neque « primus maritus, neque secundus co- « primus maritus, neque secundus co- * gnoverunt eam in naturalibus, subja- * gnoverunt eam in naturalibus, subja- "centes passionibus ignominiæ, sicut "centes passionibus ignominiæ, sicut « dicitur, ad Roman. 1, 26 : nec umquam « dicitur, ad Roman. 1, 26 : nec umquam • ad alium scortum exhibuit se. » « Judas • ad alium scortum exhibuit se. » « Judas * etiam peccatum deplanxit, ut dicit Chry- * etiam peccatum deplanxit, ut dicit Chry- * sostomus, (et in libro de Testamento Pa- * sostomus, (et in libro de Testamento Pa- trum continetur), « et licet eam in uxorem trum continetur), « et licet eam in uxorem ■ habere potuisset, tamen quia providit ■ habere potuisset, tamen quia providit « bonum non solum coram Deo, sed etiam « bonum non solum coram Deo, sed etiam « coram hominibus (et homines putabant « coram hominibus (et homines putabant a cam cognitam fuisse a filiis, ipse vero eam a cam cognitam fuisse a filiis, ipse vero eam * postea numquam cognovit): et ideo in * postea numquam cognovit): et ideo in recompensationem duplicis tædii, dona- recompensationem duplicis tædii, dona-

" "

« vit ei Deus duos geminos. Læta enim « vit ei Deus duos geminos. Læta enim « fuit, quod erat conjuncta semini sancto: « fuit, quod erat conjuncta semini sancto: « et intolerabilitas separationis a semine « et intolerabilitas separationis a semine « sancto, per quod nasciturus erat Chri- « sancto, per quod nasciturus erat Chri- «stus, fecit eam Judæ prostitui.» Tobiæ, «stus, fecit eam Judæ prostitui.» Tobiæ, VII, 20 Forti animo esto, filia mea : VII, 20 Forti animo esto, filia mea : Dominus cœli det tibi gaudium pro tæ- Dominus cœli det tibi gaudium pro tæ- dio quod perpessa es. dio quod perpessa es.