IN CAP. I JONÆ ENARRATIO. IN CAP. I JONÆ ENARRATIO.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

: :

« Et dixerunt ad eum, » ad Jonam « Et dixerunt ad eum, » ad Jonam scilicet. «< Indica nobis, » quia sors non scilicet. «< Indica nobis, » quia sors non sufficit, nisi tu confitearis, « cujus, » sufficit, nisi tu confitearis, « cujus, » operis tui scilicet, « causa malum istud operis tui scilicet, « causa malum istud nobis sit?» Simile, Josue, VII, 19: nobis sit?» Simile, Josue, VII, 19: Fili mi, da gloriam Domino Deo Fili mi, da gloriam Domino Deo Israel, et confitere, atque indica mihi Israel, et confitere, atque indica mihi quid feceris. Et descendunt ad specia- quid feceris. Et descendunt ad specia- lia «Quod est opus tuum >> hoc est lia «Quod est opus tuum >> hoc est officium. De illis enim qui de turpibus officium. De illis enim qui de turpibus officiis sunt, facilius mala creduntur: officiis sunt, facilius mala creduntur: de Prophetis autem et Doctoribus non de Prophetis autem et Doctoribus non præsumitur quod aliquid mali tractent. præsumitur quod aliquid mali tractent. Luc. v, 44 Unaquæque arbor de fru- Luc. v, 44 Unaquæque arbor de fru- ctu suo cognoscitur. « Quæ terra tua? » ctu suo cognoscitur. « Quæ terra tua? » hoc est, patria. Ex consuetudinibus hoc est, patria. Ex consuetudinibus enim patriæ, malum vel bonum præ- enim patriæ, malum vel bonum præ- sumitur de homine. De quibusdam sumitur de homine. De quibusdam enim dicitur, Sapient. XII, 10 et 11: Na- enim dicitur, Sapient. XII, 10 et 11: Na- turalis malitia eorum non poterat mu- turalis malitia eorum non poterat mu- tari semen enim erat maledictum ab tari semen enim erat maledictum ab initio. « Et quo vadis? » scilicet in initio. « Et quo vadis? » scilicet in quam regionem, et ad quid? « Vel ex quam regionem, et ad quid? « Vel ex quo populo es tu ? » Glossa, hoc est, quo populo es tu ? » Glossa, hoc est, de cujus civitatis populo. Et hoc quæ- de cujus civitatis populo. Et hoc quæ- rebant ut cultum explorarent. Sciebant rebant ut cultum explorarent. Sciebant enim, quod Judæi populus Dei diceba- enim, quod Judæi populus Dei diceba- tur. Deuter. VII, 6: Te elegit Dominus tur. Deuter. VII, 6: Te elegit Dominus Deus tuus, ut sis ei populus peculia- Deus tuus, ut sis ei populus peculia-

ris. ris.

« Et dixit ad eos. » Tangitur hic re- « Et dixit ad eos. » Tangitur hic re- sponsum veritatis, timor judicii, inquisi- sponsum veritatis, timor judicii, inquisi- tio consilii, determinatio ipsius depre- tio consilii, determinatio ipsius depre- hensi quid agendum sit. « Hebræus ego hensi quid agendum sit. « Hebræus ego sum, » et sic satisfacit de terra et populo. sum, » et sic satisfacit de terra et populo. Eccli. iv, 24 Pro anima tua ne con- Eccli. iv, 24 Pro anima tua ne con- fundaris dicere verum. Et satisfacit de fundaris dicere verum. Et satisfacit de opere, subdens : « Et Dominum Deum opere, subdens : « Et Dominum Deum cœli ego timeo, » hoc est, timore ego cœli ego timeo, » hoc est, timore ego fugio. Et est, ac si dicat: Non deos quos fugio. Et est, ac si dicat: Non deos quos vos colitis, qui ad hominibus facti sunt. vos colitis, qui ad hominibus facti sunt. Esther, XIII, 10: Tu fecisti cælum et Esther, XIII, 10: Tu fecisti cælum et terram, et quidquid cæli ambitu conti- terram, et quidquid cæli ambitu conti- netur. « Qui fecit mare, » Glossa, in netur. « Qui fecit mare, » Glossa, in quo fugio, « et aridam, » Glossa, a qua quo fugio, « et aridam, » Glossa, a qua fugio. Et est confessus permixta prædi- fugio. Et est confessus permixta prædi-

297 297

catione, quia et reprehendit illos de catione, quia et reprehendit illos de cultura falsorum deorum, et seipsum cultura falsorum deorum, et seipsum quod ad mare fugiens putabat evadere quod ad mare fugiens putabat evadere eum qui mare creavit. II Machab. vi, eum qui mare creavit. II Machab. vi, 26 Manum Omnipotentis nec vivus, 26 Manum Omnipotentis nec vivus, nec defunctus effugiam. nec defunctus effugiam.

« Et timuerunt viri timore magno, » « Et timuerunt viri timore magno, » audientes scilicet quod Deum coleret. audientes scilicet quod Deum coleret. Psal. LIV, 6: Timor et tremor venerunt Psal. LIV, 6: Timor et tremor venerunt super me, et contexerunt me tenebræ. super me, et contexerunt me tenebræ. « Et dixerunt ad eum, » non statim « Et dixerunt ad eum, » non statim condemnantes. I ad Corinth. IV, 5: Nolite condemnantes. I ad Corinth. IV, 5: Nolite ante tempus judicare. « Quid hoc feci- ante tempus judicare. « Quid hoc feci- sti? »Reprehensio est. Ad Galat. v1, 5 : sti? »Reprehensio est. Ad Galat. v1, 5 : Et si præocupatus fuerit homo in ali- Et si præocupatus fuerit homo in ali- quo delicto, vos, qui spirituales estis, quo delicto, vos, qui spirituales estis, hujusmodi instruite in spiritu lenitatis. hujusmodi instruite in spiritu lenitatis. « Cognoverunt enim viri quod a facie « Cognoverunt enim viri quod a facie Domini fugeret. » Antipophora est. Domini fugeret. » Antipophora est. Posset enim quæri, quare reprehende- Posset enim quæri, quare reprehende- rent eum quem ignoraverent. Et respon- rent eum quem ignoraverent. Et respon- det, quod hoc sciverunt, quod Deum det, quod hoc sciverunt, quod Deum fugeret. Jerem. xv11, 5: Maledictus ho- fugeret. Jerem. xv11, 5: Maledictus ho- mo qui confidit in homine, et ponit car- mo qui confidit in homine, et ponit car- nem brachium suum, et a Domino rece- nem brachium suum, et a Domino rece- dit cor ejus. « Quia indicaverat eis, » dit cor ejus. « Quia indicaverat eis, » Jonas scilicet. Voluit enim magis, quod Jonas scilicet. Voluit enim magis, quod peccatum suum in eum solum redunda- peccatum suum in eum solum redunda- ret, quam quod alii innocentes in pecca- ret, quam quod alii innocentes in pecca- to suo perirent. II Reg. xxiv, 17: Ego to suo perirent. II Reg. xxiv, 17: Ego sum qui peccavi, ego inique egi: isti sum qui peccavi, ego inique egi: isti qui oves sunt, quid fecerunt ? vertatur, qui oves sunt, quid fecerunt ? vertatur, obsecro, manus tua contra me. Psal. xxxı, obsecro, manus tua contra me. Psal. xxxı, 5: Dilectum meum cognitum tibi feci, 5: Dilectum meum cognitum tibi feci, et injustitiam meam non abscondi. et injustitiam meam non abscondi.

« Et dixerunt ad eum. » In dubiis « Et dixerunt ad eum. » In dubiis recurrunt ad consilium ejus, qui sibi recurrunt ad consilium ejus, qui sibi conscius est, ut potius ex eo, quam ab conscius est, ut potius ex eo, quam ab ipsis sententia procedat. Lucæ, xix, ipsis sententia procedat. Lucæ, xix, 22 De ore tuo te judico. « Quid fa- 22 De ore tuo te judico. « Quid fa- ciemus tibi? » quo scilicet Deus pla- ciemus tibi? » quo scilicet Deus pla- catus iram avertat, « et cessabit mare a catus iram avertat, « et cessabit mare a nobis. » Ac si dicant: Periculum omni- nobis. » Ac si dicant: Periculum omni- bus imminet in tui solius delicto. bus imminet in tui solius delicto. Exemplum autem hujus est, Josue, vii, Exemplum autem hujus est, Josue, vii,

10 10

Unius delic- Unius delic-

to nonnum to nonnum

quam piu- quam piu- res pericli- res pericli- tantur. tantur.

12 12

298 298

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

4 et 5, ubi propter solum Acham omni- 4 et 5, ubi propter solum Acham omni- bus imminebat periculum, et illo puni- bus imminebat periculum, et illo puni- to omnes salvi facti sunt. I ad Corinth. to omnes salvi facti sunt. I ad Corinth. v, 13 Auferte malum ex vobis ipsis. v, 13 Auferte malum ex vobis ipsis. Quam necessaria autem fuerit hu- Quam necessaria autem fuerit hu- jusmodi inquisitio consilii, subdit : jusmodi inquisitio consilii, subdit : « Quia mare ibat, » motu scilicet flu- « Quia mare ibat, » motu scilicet flu- ctuum, « et intumescebat, » elevatum ctuum, « et intumescebat, » elevatum per vaporem de fundo surgentem, ita per vaporem de fundo surgentem, ita scilicet quod fluctus jam operiebant eos. scilicet quod fluctus jam operiebant eos. Psal. xc, 2 Mirabiles elationes maris. Psal. xc, 2 Mirabiles elationes maris. Thren. II, 54 Inundaverunt aquæ su- Thren. II, 54 Inundaverunt aquæ su- per caput meum dixi: Perii. per caput meum dixi: Perii.

« Et dixit ad eos, » confidens de Dei « Et dixit ad eos, » confidens de Dei ordinatione, quod salvus conservaretur ordinatione, quod salvus conservaretur ad prædicandum. « Tollite me, » sup- ad prædicandum. « Tollite me, » sup- ple, de navi, «et mittite in mare. » ple, de navi, «et mittite in mare. » Præsumpsit enim de misericordia et or- Præsumpsit enim de misericordia et or- dinatione Dei, quod servandus esset ad dinatione Dei, quod servandus esset ad vitam, et quædam Glossa dicit hoc si- vitam, et quædam Glossa dicit hoc si- bi fuisse revelatum, et ideo non se bi fuisse revelatum, et ideo non se commisit periculo. Isa. XLII, 2: Cum commisit periculo. Isa. XLII, 2: Cum transieris per aquas, tecum ero, et flu- transieris per aquas, tecum ero, et flu- mina non operient te. « Et cessabit mina non operient te. « Et cessabit mare a vobis. » Remota enim causa, re- mare a vobis. » Remota enim causa, re- movetur effectus. Et attende quod con- movetur effectus. Et attende quod con- silium Dei fuit, quod sua voluntate et silium Dei fuit, quod sua voluntate et non violentia vel necessitate projicien- non violentia vel necessitate projicien- tium mitteretur in mare. Missio enim tium mitteretur in mare. Missio enim Jonæ in mare, missionem significabat Jonæ in mare, missionem significabat Christi in amaritudinem Passionis, quam Christi in amaritudinem Passionis, quam sua sponte sua sponte passus est. voluntate et non necessitate assumpsit. passus est. voluntate et non necessitate assumpsit. Isa. LIII, 7 Oblatus est, quia ipse vo- Isa. LIII, 7 Oblatus est, quia ipse vo- luit. Et sicut navigantes cum Jona li- luit. Et sicut navigantes cum Jona li- berati sunt, ita fideles in Passione Chri- berati sunt, ita fideles in Passione Chri- sti. Joan. XVIII, 8 et 9: Si ergo me quæ- sti. Joan. XVIII, 8 et 9: Si ergo me quæ- rilis, sinite hos abire. Ut impleretur rilis, sinite hos abire. Ut impleretur sermo quem dixit Jesus: Quia quos de- sermo quem dixit Jesus: Quia quos de- disti mihi, non perdidi ex eis quem- disti mihi, non perdidi ex eis quem- quam. Et hoc est quod sequitur: quam. Et hoc est quod sequitur: « Scio enim ego, quoniam propter « Scio enim ego, quoniam propter me, » comprehendendum scilicet, et re- me, » comprehendendum scilicet, et re- ducendum ad obedientiam, « tempestas ducendum ad obedientiam, « tempestas hæc grandis venit super vos. » Nahum, hæc grandis venit super vos. » Nahum, 1,5 Dominus in tempestate et tur- 1,5 Dominus in tempestate et tur- bine viæ ejus. Per hoc enim quod bine viæ ejus. Per hoc enim quod dicit, scio, notatur quod revelationem ha- dicit, scio, notatur quod revelationem ha-

Christus Christus

: :

buit. Et hoc dicit Hieronymus : « Per buit. Et hoc dicit Hieronymus : « Per « hoc autem quod dicit, Grandis venit « hoc autem quod dicit, Grandis venit « super vos, notatur necessitas eorum « super vos, notatur necessitas eorum « qui eum in mare miserunt. » Joan. « qui eum in mare miserunt. » Joan. x1, 10 Expedit vobis ut unus moriatur x1, 10 Expedit vobis ut unus moriatur homo pro populo, et non tota gens homo pro populo, et non tota gens pereat. pereat.

‹ Et remigabant \viri. » Videtur, ‹ Et remigabant \viri. » Videtur, quod propter impetum ventorum vela quod propter impetum ventorum vela submiserint, et timentes dubium even- submiserint, et timentes dubium even- tum sortis, formidabant committere tum sortis, formidabant committere quod Jonas consuluit, et ideo impul- quod Jonas consuluit, et ideo impul- sione remorum, laborabant Jonam ad sione remorum, laborabant Jonam ad terram ponere, ut et ipsi salvarentur terram ponere, ut et ipsi salvarentur a tempestate, et Jonas a periculo maris. a tempestate, et Jonas a periculo maris. « Ut reverterentur ad aridam, » in por- « Ut reverterentur ad aridam, » in por- tum scilicet, « et non valebant. » Et ex tum scilicet, « et non valebant. » Et ex hoc videtur, quod ventus a terra na- hoc videtur, quod ventus a terra na- vem impulit in mare, propter quod ad vem impulit in mare, propter quod ad terram remigare non poterant. Ad Ro- terram remigare non poterant. Ad Ro- man. ix, 19: Voluntati ejus quis resistit ? man. ix, 19: Voluntati ejus quis resistit ? Et subjungit causam : « Quia mare Et subjungit causam : « Quia mare ibat, » refluxu scilicet, « et intumesce- ibat, » refluxu scilicet, « et intumesce- bat super eos, » a fundo scilicet ebul- bat super eos, » a fundo scilicet ebul- liens quæ ebullitio æstus maris interpre- liens quæ ebullitio æstus maris interpre- tatur, et significat tribulationem mun- tatur, et significat tribulationem mun- di, quæ in Christum et in membra ejus di, quæ in Christum et in membra ejus irruit. Isaiæ, LVII, 20: Impii quasi ma- irruit. Isaiæ, LVII, 20: Impii quasi ma- re fervens, quod quiescere non potest, et re fervens, quod quiescere non potest, et redundant fluctus ejus in conculcatio- redundant fluctus ejus in conculcatio- nem et lutum. nem et lutum.

«Et clamaverunt ad Dominum. » II Pa- «Et clamaverunt ad Dominum. » II Pa- ral. xx, 12: Cum ignoremus quid agere ral. xx, 12: Cum ignoremus quid agere debeamus, hoc solum habemus residui, ut debeamus, hoc solum habemus residui, ut oculos nostros dirigamus ad te. « Et dixe- oculos nostros dirigamus ad te. « Et dixe- runt : Quæsumus, Domine. » Supplican- runt : Quæsumus, Domine. » Supplican- tium signum est, et valde timentium, ne tium signum est, et valde timentium, ne peccent in sanguinem innocentem. « Ne peccent in sanguinem innocentem. « Ne pereamus in anima, » hoc est, pro ani- pereamus in anima, » hoc est, pro ani- ma sive vita perdita, « viri istius. » Vi- ma sive vita perdita, « viri istius. » Vi- dentur cognovisse quod dicitur, Genes. dentur cognovisse quod dicitur, Genes. 1x, 5: Sanguinem animarum vestra- 1x, 5: Sanguinem animarum vestra- rum requiram de manu cunctarum be- rum requiram de manu cunctarum be- stiarum: et de manu hominis, de manu stiarum: et de manu hominis, de manu viri, et de manu fratris ejus requiram viri, et de manu fratris ejus requiram

11 11

CAP. II JONÆ. CAP. II JONÆ.

animam hominis. Et paulo post, y. 6: animam hominis. Et paulo post, y. 6: Quicumque effuderit humanum sangui- Quicumque effuderit humanum sangui- nem, effundetur sanguis illius : ad ima- nem, effundetur sanguis illius : ad ima- ginem quippe Dei factus est homo. « Et ginem quippe Dei factus est homo. « Et ne des super nos, »in poenam scilicet, ne des super nos, »in poenam scilicet, « sanguinem innocentem. » Psal. ix, 13: « sanguinem innocentem. » Psal. ix, 13: Quoniam requirens sanguinem eorum re- Quoniam requirens sanguinem eorum re- cordatus est. «< Quia tu, Domine,» qui cor cordatus est. «< Quia tu, Domine,» qui cor da scilicet nosti omnium, « sicut voluisti, da scilicet nosti omnium, « sicut voluisti, fecisti, scilicet et sorte prodendo quem fecisti, scilicet et sorte prodendo quem voluisti, et nos impediendo ne ad terram voluisti, et nos impediendo ne ad terram navigaremus. I Reg. 111, 18: Dominus navigaremus. I Reg. 111, 18: Dominus est: quod bonum est in oculis suis faciat. est: quod bonum est in oculis suis faciat. Esther, x, 9: Non est qui possit tuæ re- Esther, x, 9: Non est qui possit tuæ re- sistere voluntati. sistere voluntati.

« Et tulerunt Jonam, » de navi scilicet, « Et tulerunt Jonam, » de navi scilicet, « et miserunt in mare. » Psal. LXXVI, 20: « et miserunt in mare. » Psal. LXXVI, 20: In mari via tua, et semitæ tuæ in aquis In mari via tua, et semitæ tuæ in aquis multis. « Et stetit mare a fervore suo. » multis. « Et stetit mare a fervore suo. » Job, xxxvIII, 11: Usque huc venies, et Job, xxxvIII, 11: Usque huc venies, et non procedes amplius, et hic confringes non procedes amplius, et hic confringes tumentes fluctus tuos. Matth. VIII, 26: tumentes fluctus tuos. Matth. VIII, 26: Imperavit ventis, et mari, et facta est Imperavit ventis, et mari, et facta est tranquillitas magna. tranquillitas magna.

299 299

« Et timuerunt viri: » quia viri fue- « Et timuerunt viri: » quia viri fue- runt et cordati in intellectu veritatis, et runt et cordati in intellectu veritatis, et virtute operis. Job, xxxiv, 10: Viri cor- virtute operis. Job, xxxiv, 10: Viri cor- dati, audite me. Timuerunt autem, pro- dati, audite me. Timuerunt autem, pro- pter dubietatem sortis, « timore, pter dubietatem sortis, « timore, » pro- » pro- pter reverentiam religionis, quia dixit se pter reverentiam religionis, quia dixit se Deum coeli colere, « magno, » propter Deum coeli colere, « magno, » propter innocentiam sanguinis, « Dominum, » innocentiam sanguinis, « Dominum, » quia requirit sanguinem innocentem. quia requirit sanguinem innocentem. Daniel. XII, 53: Dicente Domino: In- Daniel. XII, 53: Dicente Domino: In- nocentem et justum non interficies. » nocentem et justum non interficies. » « Et immolaverunt hostias Domino, » « Et immolaverunt hostias Domino, » hoc est, promittebant se immolaturos, hoc est, promittebant se immolaturos, quia ibi in navi non habebant. Vel me- quia ibi in navi non habebant. Vel me- lius dicitur, quod hostiæ dicuntur spi- lius dicitur, quod hostiæ dicuntur spi- ritus contribulatus et sacrificium laudis. ritus contribulatus et sacrificium laudis. Psal. xxvi, 6: Circuivi et immolavi in Psal. xxvi, 6: Circuivi et immolavi in tabernacalo ejus hostiam vociferationis. tabernacalo ejus hostiam vociferationis. Item, Psal. XLIX, 14: Immola Deo sacri- Item, Psal. XLIX, 14: Immola Deo sacri- ficium laudis, et redde Altissimo vota ficium laudis, et redde Altissimo vota tua. Et hoc est quod sequitur: « Et vove“ tua. Et hoc est quod sequitur: « Et vove“ runt vota. » Votum est conceptio melioris runt vota. » Votum est conceptio melioris boni, de liberatione et promissione firma- boni, de liberatione et promissione firma- ta. Isa. xix, 21: Vota vovebunt Domino, ta. Isa. xix, 21: Vota vovebunt Domino, et solvent. Psal. LXV, 13 et 14: Reddam et solvent. Psal. LXV, 13 et 14: Reddam tibi vota mea, quæ distinxerunt labia mea. tibi vota mea, quæ distinxerunt labia mea.

16 16

CAPUT II. CAPUT II.

Jonas a ceto quem Dominus præparaverat, absorptus, fuit in eo tribus diebus et Jonas a ceto quem Dominus præparaverat, absorptus, fuit in eo tribus diebus et tribus noctibus, cumque de ventre ejus orassel Dominum, ipsius jussu in aridam tribus noctibus, cumque de ventre ejus orassel Dominum, ipsius jussu in aridam evomitur. evomitur.

1. Et præparavit Dominus piscem 1. Et præparavit Dominus piscem grandem ut degluttiret Jonam:et grandem ut degluttiret Jonam:et erat Jonas in ventre piscis tribus erat Jonas in ventre piscis tribus 3. Clamavi de tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me 3. Clamavi de tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me de ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam. de ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam.

diebus et tribus noctibus 1. diebus et tribus noctibus 1.

2. Et oravit Jonas ad Dominum Deum 2. Et oravit Jonas ad Dominum Deum suum de ventre piscis, et dixit : suum de ventre piscis, et dixit :

4. Et projecisti me in profundum in corde maris, 4. Et projecisti me in profundum in corde maris,

et flumen circumdedit me : et flumen circumdedit me :

omnes gurgites tui, et fluctus tui super me transierunt. omnes gurgites tui, et fluctus tui super me transierunt.

1 Matth. x1, 40, et xvi, 4; Luc. x1, 30; I ad Corinth. xv, 4. 1 Matth. x1, 40, et xvi, 4; Luc. x1, 30; I ad Corinth. xv, 4.

2 Psal. CXIX, 1. 2 Psal. CXIX, 1.

2 2

300 300

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

5. Et ego dixi: Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum : 5. Et ego dixi: Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum : verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum. verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum.

6. Circumdederunt me aquæ usque ad animam' : 6. Circumdederunt me aquæ usque ad animam' :

abyssus vallavit me, pelagus operuit caput meum. abyssus vallavit me, pelagus operuit caput meum.

7. Ad extrema montium descendi, . 7. Ad extrema montium descendi, .

terræ vectes concluserunt me in æternum : terræ vectes concluserunt me in æternum :

et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus. et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus. 8. Cum angustiaretur in me anima mea, Domini recordatus sum: 8. Cum angustiaretur in me anima mea, Domini recordatus sum: ut veniat ad te oratio mea, ad templum sanctum tuum. ut veniat ad te oratio mea, ad templum sanctum tuum.

9. Qui custodiunt vanitates frustra, misericordiam suam derelinquunt. 9. Qui custodiunt vanitates frustra, misericordiam suam derelinquunt. 10. Ego autem in voce laudis immolabo tibi : 10. Ego autem in voce laudis immolabo tibi :

quæcumque vovi, reddam pro salute Domino. quæcumque vovi, reddam pro salute Domino. 11. Et dixit Dominus pisci et evomuit Jonam in aridam. 11. Et dixit Dominus pisci et evomuit Jonam in aridam.

IN CAPUT II JONÆ IN CAPUT II JONÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et præparavit Dominus. » Tangitur « Et præparavit Dominus. » Tangitur hic de salute Jonæ ad prædicandum, et hic de salute Jonæ ad prædicandum, et dividitur in duplicem causam salutis, et dividitur in duplicem causam salutis, et effectum. Prima causa est instrumentalis. effectum. Prima causa est instrumentalis. Secunda, meritoria, ibi, « Et oravit Jonas Secunda, meritoria, ibi, « Et oravit Jonas ad Dominum. » ad Dominum. »

Effectus autem est, ibi, y. 11: « Et di- Effectus autem est, ibi, y. 11: « Et di- xit Dominus pisci » xit Dominus pisci »

« Et præparavit Dominus, » vel tunc « Et præparavit Dominus, » vel tunc scilicet creando, vel creatum de pelago scilicet creando, vel creatum de pelago ad navem adducendo, « piscem gran- ad navem adducendo, « piscem gran- dem, » cetum scilicet. Unde, Job, 111,8: dem, » cetum scilicet. Unde, Job, 111,8: ubi nos habemus, qui parati sunt susci- ubi nos habemus, qui parati sunt susci- tare Leviathan, Septuaginta habent, « qui tare Leviathan, Septuaginta habent, « qui parati sunt suscitare magnum cetum. » parati sunt suscitare magnum cetum. » « Ut degluttiret Jonam. » Simile, Tob. VI, « Ut degluttiret Jonam. » Simile, Tob. VI, 2 et 3: Ecce piscis immanis exivit ad 2 et 3: Ecce piscis immanis exivit ad devorandum eum. Quem expavescens To- devorandum eum. Quem expavescens To- bias, clamavit voce magna, dicens: Do- bias, clamavit voce magna, dicens: Do- mine, invadit me. mine, invadit me.

« Et erat Jonas in ventre piscis tribus « Et erat Jonas in ventre piscis tribus diebus, et tribus noctibus. » Hoc esse po- diebus, et tribus noctibus. » Hoc esse po- tuit per Dei miraculum: per naturam tuit per Dei miraculum: per naturam enim, quidquid descendit in ventrem enim, quidquid descendit in ventrem

! Psal. LXVIII, 2. ! Psal. LXVIII, 2.

2 Matth. XII, 40: Sicut fuit Jonas in ventre ce- 2 Matth. XII, 40: Sicut fuit Jonas in ventre ce- ti tribus diebus, et tribus noctibus, sic erit Filius ti tribus diebus, et tribus noctibus, sic erit Filius

animalis, statim calore digestivo deco- animalis, statim calore digestivo deco- quitur, dissolvitur, exsugitur, et subtile quitur, dissolvitur, exsugitur, et subtile a grosso in diversa loca separatur : quæ a grosso in diversa loca separatur : quæ quatuor opera caloris naturalis (ut dicit quatuor opera caloris naturalis (ut dicit Avicenna) in sedecim horis complentur, Avicenna) in sedecim horis complentur, et in octo residuis nutrimentum depura- et in octo residuis nutrimentum depura- tum per venas membris influitur. Myste- tum per venas membris influitur. Myste- rio autem congruit istud, quia piscis rio autem congruit istud, quia piscis grandis infernum significat, quem Deus grandis infernum significat, quem Deus præparavit, ut multos propter peccatum præparavit, ut multos propter peccatum absorberet. Isa. xxx, 33: Præparata est absorberet. Isa. xxx, 33: Præparata est ab heri Topheth, a rege præparata, pro- ab heri Topheth, a rege præparata, pro- fundata, et dilatata: ut tandem etiam Chri- fundata, et dilatata: ut tandem etiam Chri- stum significatum per Jonam degluttiret, stum significatum per Jonam degluttiret, quem cum revomeret, omnes Sanctos re- quem cum revomeret, omnes Sanctos re- vomere cogeretur. Jerem. LI, 34: Absor- vomere cogeretur. Jerem. LI, 34: Absor- buit me quasi draco,replevit ventrem suum buit me quasi draco,replevit ventrem suum teneritudine mea. Job, xx, 15: Divitias, teneritudine mea. Job, xx, 15: Divitias, quas devoravit, evomet, de ventre illius quas devoravit, evomet, de ventre illius extrahet eas Deus. Hic tribus diebus et tri- extrahet eas Deus. Hic tribus diebus et tri- bus noctibus incorde terræ fuit 2, qui bus noctibus incorde terræ fuit 2, qui qualiter per synecdochen computentur, qualiter per synecdochen computentur, super Osee dictum est et super Evange- super Osee dictum est et super Evange- lium. Hic autem Hieronymus satis ra- lium. Hic autem Hieronymus satis ra- tionabilem inducit computum, dicens, tionabilem inducit computum, dicens, quod « prima nox fuit subductio lucis in quod « prima nox fuit subductio lucis in «< meridie, quando sol obscuratus fuit. «< meridie, quando sol obscuratus fuit. « Prima autem dies succedens lux post « Prima autem dies succedens lux post « nonam usque ad noctem. Secunda nox « nonam usque ad noctem. Secunda nox << fuit inter Parasceven et Sabbatum, et << fuit inter Parasceven et Sabbatum, et

hominis in corde terræ tribus diebus, et tribus hominis in corde terræ tribus diebus, et tribus noctibus. noctibus.

KM- KM-

IN CAP. II JONÆ ENARRATIO. IN CAP. II JONÆ ENARRATIO.

« secunda dies Sabbatum. Tertia nox « secunda dies Sabbatum. Tertia nox « fuit inter Sabbatum et Dominicam. « fuit inter Sabbatum et Dominicam. << Tertia dies aurora Dominicæ quæ ter- << Tertia dies aurora Dominicæ quæ ter- « minata est in plenam lucem, cui nox « minata est in plenam lucem, cui nox « nulla succedit. » Osee, vi, 3: Vivifica- « nulla succedit. » Osee, vi, 3: Vivifica- bit nos post duos dies: in die tertia susci- bit nos post duos dies: in die tertia susci- tabit nos. Luc. XXIV, 21: Tertia dies est tabit nos. Luc. XXIV, 21: Tertia dies est hodie quod hæc facta sunt . hodie quod hæc facta sunt .

Et subdit de causa meritoria salutis, Et subdit de causa meritoria salutis, quæ est oratio Jonæ, et habet duo, scili- quæ est oratio Jonæ, et habet duo, scili- cet, modum orantis, et orationem. cet, modum orantis, et orationem.

In modo dicit quid oravit, quis, ad In modo dicit quid oravit, quis, ad quem, unde, et qualiter. quem, unde, et qualiter.

« Et oravit,» hoc est, totum affectum « Et oravit,» hoc est, totum affectum mentis in Deum direxit. I ad Corinth. xIV, mentis in Deum direxit. I ad Corinth. xIV, 15: Orabo spiritu, orabo et mente: psal- 15: Orabo spiritu, orabo et mente: psal- lam spiritu, psallam et mente. « Jonas, » lam spiritu, psallam et mente. « Jonas, » columba scilicet, quæ exaudienda erat: columba scilicet, quæ exaudienda erat: quia gemitum pro cantu habet. Cant. II, quia gemitum pro cantu habet. Cant. II, Du 12 Vox turturis audita est. « Ad Domi- Du 12 Vox turturis audita est. « Ad Domi- num Deum suum, » qui solus juvare num Deum suum, » qui solus juvare poterat. Esther, XIII, 9: Domine,... si poterat. Esther, XIII, 9: Domine,... si decreveris salvare Israel, continuo libe- decreveris salvare Israel, continuo libe- rabimur. « De ventre piscis, » ubi neces- rabimur. « De ventre piscis, » ubi neces- sarium fuit adjutorium. Tunc enim de- sarium fuit adjutorium. Tunc enim de- lectabile est adjutorium, quando neces- lectabile est adjutorium, quando neces- sarium est. Eccli. xxxiv, 19: Oculi Do- sarium est. Eccli. xxxiv, 19: Oculi Do- mini super timentes eum, protector po- mini super timentes eum, protector po- tentiæ, firmamentum virtutis, tegimen tentiæ, firmamentum virtutis, tegimen ardoris. Et dixit, » hoc est, taliter ardoris. Et dixit, » hoc est, taliter oravit « Clamavi de tribulatione. » oravit « Clamavi de tribulatione. »

In ista oratione primo ostendit spem, In ista oratione primo ostendit spem, secundo fidem, tertio veritatis confessio- secundo fidem, tertio veritatis confessio- nem, quarto fortitudinem spei contra nem, quarto fortitudinem spei contra desperationem, quinto desperationis desperationem, quinto desperationis rationem, sexto spem omnia vincentem, rationem, sexto spem omnia vincentem, septimo causam spei ex conscientia boni septimo causam spei ex conscientia boni operis. operis.

« Clamavi ad Dominum. » Clamor « Clamavi ad Dominum. » Clamor notat intentionem devotionis : « de tribu- notat intentionem devotionis : « de tribu- latione mea. » Psal. cxix, 1: Ad Domi- latione mea. » Psal. cxix, 1: Ad Domi- num cum tribularer clamavi. Baruch, III, num cum tribularer clamavi. Baruch, III, 1: Anima in angustiis, et spiritus anxius 1: Anima in angustiis, et spiritus anxius clamat ad te, Domine. « Et exaudivit clamat ad te, Domine. « Et exaudivit me. » Ecce spes. Joan. vi, 41 et 42: me. » Ecce spes. Joan. vi, 41 et 42:

301 301

Pater, gratias ago tibi,quoniam audisti Pater, gratias ago tibi,quoniam audisti me. Ego autem sciebam quia semper me me. Ego autem sciebam quia semper me

audis. audis.

Et subdit de fide: « De ventre inferi, » Et subdit de fide: « De ventre inferi, » supple, qui me gluttivit, « clamavi. » supple, qui me gluttivit, « clamavi. » Psal. cxxix, 1: De profundis clamavi ad Psal. cxxix, 1: De profundis clamavi ad te, Domine. Psal. xxix, 4: Eduxisti ab te, Domine. Psal. xxix, 4: Eduxisti ab inferno animam meam: salvasti me a inferno animam meam: salvasti me a descendentibus in lacum. » Et exaudisti descendentibus in lacum. » Et exaudisti vocem meam. » Ecce fides. Isa. Lxv, 24: vocem meam. » Ecce fides. Isa. Lxv, 24: Antequam clament, ego exaudiam. Antequam clament, ego exaudiam.

Et subdit de confessione veritatis: Et subdit de confessione veritatis:

« Et projecisti me, » supple, sicut vi- « Et projecisti me, » supple, sicut vi- lem et mandata contemnentem. Isa. 11, lem et mandata contemnentem. Isa. 11, 6: Projecisti populum tuum, domum Ja- 6: Projecisti populum tuum, domum Ja- cob. In profundum in corde maris, » cob. In profundum in corde maris, » ubi scilicet mare est in virtute submer- ubi scilicet mare est in virtute submer- sionis et amaritudinis. Psal. XLV, 3: sionis et amaritudinis. Psal. XLV, 3: Transferuntur montes in cor maris, hoc Transferuntur montes in cor maris, hoc est, qui montes videntur illi enim ad est, qui montes videntur illi enim ad amaritudinem deducuntur, ut gemant. amaritudinem deducuntur, ut gemant. Marc. x1, 23: Quicumque dixerit monti Marc. x1, 23: Quicumque dixerit monti huic Tollere, et mittere in mare. « Et huic Tollere, et mittere in mare. « Et flumen circumdedit me, » hoc est, aqua flumen circumdedit me, » hoc est, aqua undique affluens, quod mortalitatem hu- undique affluens, quod mortalitatem hu- jus vitæ significat. Matth. vII, 27: Vene- jus vitæ significat. Matth. vII, 27: Vene- runt flumina, et flaverunt venti, et irrue- runt flumina, et flaverunt venti, et irrue- runt in domum illam. « Omnes gurgites runt in domum illam. « Omnes gurgites tui. » Gurgites sunt ortus tentationum tui. » Gurgites sunt ortus tentationum et tribulationum, « et fluctus tui, » hoc et tribulationum, « et fluctus tui, » hoc est, persecutionum inundationes, « su- est, persecutionum inundationes, « su- per me » supple, opprimendum, « trans- per me » supple, opprimendum, « trans- ierunt. » Habac. 111, 9 et 10: Fluvios ierunt. » Habac. 111, 9 et 10: Fluvios scindes terræ: viderunt te, et doluerunt scindes terræ: viderunt te, et doluerunt montes gurges aquarum transiit. montes gurges aquarum transiit.

Et subdit de spei magnitudine: primo. Et subdit de spei magnitudine: primo. ponens causam desperationis, ut major ponens causam desperationis, ut major spes videatur. spes videatur.

« Et ego dixi,» supple, considerans « Et ego dixi,» supple, considerans inferiores causas: « Abjectus sum a con- inferiores causas: « Abjectus sum a con- spectu oculorum tuorum. » Job, vш, 16: spectu oculorum tuorum. » Job, vш, 16: Desperavi, nequaquam ultra jam vivam. Desperavi, nequaquam ultra jam vivam. Intelligit enim de abjectione ab oculis, Intelligit enim de abjectione ab oculis, quantum ad lumen gratiæ præsentis. Isa. quantum ad lumen gratiæ præsentis. Isa. XXXVIII, 11: Non adspiciam hominem XXXVIII, 11: Non adspiciam hominem

302 302

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ultra, et habitatorem quietis. « Verum- ultra, et habitatorem quietis. « Verum- tamen rursus videbo templum sanctum tamen rursus videbo templum sanctum tuum. » Ad Roman. iv, 18: Qui contra tuum. » Ad Roman. iv, 18: Qui contra spem in spem credidit. Glossa, « contra spem in spem credidit. Glossa, « contra << spem naturæ in spem gratiæ. » Tem- << spem naturæ in spem gratiæ. » Tem- plum autem maxime illud est, in quo plum autem maxime illud est, in quo habitat omnis plenitudo divinitatis cor- habitat omnis plenitudo divinitatis cor- poraliter. Psal. cxxxvII, 2: Adorabo poraliter. Psal. cxxxvII, 2: Adorabo ad templum sanctum tuum. Hoc vidit ad templum sanctum tuum. Hoc vidit omnis sanctus per gratiam redemptionis. omnis sanctus per gratiam redemptionis. Joan. VII, 56: Abraham, pater vester, Joan. VII, 56: Abraham, pater vester, exsultavit ut videret diem meum: vidit, exsultavit ut videret diem meum: vidit, et gavisus est. et gavisus est.

Et subdit sex causas confortantes ra- Et subdit sex causas confortantes ra- tionem desperationis. Prima est: tionem desperationis. Prima est:

« Circumdederunt me aquæ, » supple, « Circumdederunt me aquæ, » supple, multæ, quæ tribulationem significant, multæ, quæ tribulationem significant, « usque ad animam, » supple, perve- « usque ad animam, » supple, perve-

Quarta est « Ad extrema montium Quarta est « Ad extrema montium descendi. » Extremum montium vocal descendi. » Extremum montium vocal litteraliter concavitates in radicibus mon- litteraliter concavitates in radicibus mon- tium, in quibus aqua recipitur ad prin- tium, in quibus aqua recipitur ad prin- cipia fluminum et fontium. Eccli. xxiv, cipia fluminum et fontium. Eccli. xxiv, 45 45

Penetrabo omnes inferiores partes Penetrabo omnes inferiores partes terræ, et inspiciam omnes dormientes. terræ, et inspiciam omnes dormientes. Quinta est « Terræ vectes concluse- Quinta est « Terræ vectes concluse- runt me. » Vectes terræ vocat inferiora runt me. » Vectes terræ vocat inferiora retinacula terræ, ne ab infimo loco deci- retinacula terræ, ne ab infimo loco deci- dat. Job, xxxvII, 10 et 11: Posui ve- dat. Job, xxxvII, 10 et 11: Posui ve- ctem, et ostia: et dixi: Usque huc venies, ctem, et ostia: et dixi: Usque huc venies, et non procedes amplius. Hi vectes clau- et non procedes amplius. Hi vectes clau- suras inferni significant, ad quas Chri- suras inferni significant, ad quas Chri- stus descendit et fregit. Psal. cvI, 16 et 17: stus descendit et fregit. Psal. cvI, 16 et 17: Contrivit portas æreas, et vectes ferreos Contrivit portas æreas, et vectes ferreos confregit. Suscepit eos de via iniquitatis confregit. Suscepit eos de via iniquitatis

eorum. eorum.

Sexta est « In æternum. » Non enim Sexta est « In æternum. » Non enim erat remedium subventionis ex parte ho- erat remedium subventionis ex parte ho- nientes. Psal. LXVIII, 2: Salvum me fac, ejus. Jerem. xv, 18: Quare factus est minis. Mich. 1, 9: Desperata est plaga nientes. Psal. LXVIII, 2: Salvum me fac, ejus. Jerem. xv, 18: Quare factus est minis. Mich. 1, 9: Desperata est plaga

Deus, quoniam intraverunt aquæ us- Deus, quoniam intraverunt aquæ us- que ad animam meam. que ad animam meam.

Secunda est: «. Abyssus vallavit me. » Secunda est: «. Abyssus vallavit me. » Abyssus dicitur ab quod est sine, et Abyssus dicitur ab quod est sine, et Búoros quod est candor luminis 2, et signifi- Búoros quod est candor luminis 2, et signifi- cat tenebrositatem inferni et mortuorum. cat tenebrositatem inferni et mortuorum.

Genes. 1, 2: Tenebræ erant super fa- Genes. 1, 2: Tenebræ erant super fa- ciem abyssi. Thren. III, 2: Me minavit, ciem abyssi. Thren. III, 2: Me minavit, et adduxit in tenebras, et non in lucem. et adduxit in tenebras, et non in lucem. Ad hæc enim loca descendit Christus in Ad hæc enim loca descendit Christus in Jona significatus. Job, xxxvIII, 16 et 17: Jona significatus. Job, xxxvIII, 16 et 17: Numquid ingressus es profunda maris, et Numquid ingressus es profunda maris, et in novissimis abyssi deambulasti? Num- in novissimis abyssi deambulasti? Num- quid apertæ sunt tibi portæ mortis, et quid apertæ sunt tibi portæ mortis, et ostia tenebrosa vidisti? Quasi dicat: ostia tenebrosa vidisti? Quasi dicat: No tu sed ego. No tu sed ego.

, ,

Tertia est: «Pelagus operuit caput Tertia est: «Pelagus operuit caput meum. » Pelagus dicitur profundum ma- meum. » Pelagus dicitur profundum ma- ris, et significat generalem et profundam ris, et significat generalem et profundam tribulationem. Thren. III, 54: Inundave- tribulationem. Thren. III, 54: Inundave- runt aquæ super caput meum: dixi: runt aquæ super caput meum: dixi: Perii, scilicet periit finis meus, et spes Perii, scilicet periit finis meus, et spes mea a Domino. mea a Domino.

1 Ad Coloss. II, 1 Ad Coloss. II,

9. 9.

2 Vel melius, ut videtur, Boooos, poetic. 2 Vel melius, ut videtur, Boooos, poetic.

dolor meus perpetuus, et plaga mea de- dolor meus perpetuus, et plaga mea de- sperabilis renuit curari? sperabilis renuit curari?

Et subdit de victoria spei omnia de- Et subdit de victoria spei omnia de- vincentis: vincentis:

« Et sublevabis de corruptione vitam « Et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus. » Psal. xv, meam, Domine Deus meus. » Psal. xv,

10: Non dabis sanctum tuum videre cor- 10: Non dabis sanctum tuum videre cor- ruptionem. Notas mihi fecisti vias vitæ. ruptionem. Notas mihi fecisti vias vitæ.

XXXVIII, XXXVIII,

Isa. Isa. 17 Tu autem eruisti ani- 17 Tu autem eruisti ani- mam meam ut non periret. mam meam ut non periret.

Et subjungit tantam spei causam esse Et subjungit tantam spei causam esse memoriam divinæ liberalitatis: memoriam divinæ liberalitatis:

« Cum angustiaretur in me anima « Cum angustiaretur in me anima mea, »et viderem me scilicet undique de- mea, »et viderem me scilicet undique de- stitui, «Domini recordatus sum.» Isa.xxvi, stitui, «Domini recordatus sum.» Isa.xxvi, 8: Nomen tuum, et memoriale tuum in de- 8: Nomen tuum, et memoriale tuum in de- siderio animæ. Psal. LXXVI, 4 : Memor siderio animæ. Psal. LXXVI, 4 : Memor fui Dei,et delectatus sum. « Ut,» scilicet ex fui Dei,et delectatus sum. « Ut,» scilicet ex beneficientia liberalitatis tuæ, « veniat beneficientia liberalitatis tuæ, « veniat ad te, » per exauditionem, « oratio mea. » ad te, » per exauditionem, « oratio mea. » Psal. CI, 2 Domine, exaudi orationem Psal. CI, 2 Domine, exaudi orationem meam, et clamor meus ad te veniat. meam, et clamor meus ad te veniat.

pro Buós, profundum, gurges [BAO, r.] pro Buós, profundum, gurges [BAO, r.]

CAP. III JONÆ. CAP. III JONÆ.

303 303

« Ad templum sanctum tuum, » oblata Dei nullum derelinquit. Ad Hebr. XII, « Ad templum sanctum tuum, » oblata Dei nullum derelinquit. Ad Hebr. XII, scilicet oratio, quod templum humanitas 15: Contemplantes ne quis desit gratiæ scilicet oratio, quod templum humanitas 15: Contemplantes ne quis desit gratiæ est suscepta a Filio. Psal. xvII, 7: Exau- Dei. est suscepta a Filio. Psal. xvII, 7: Exau- Dei. divit de templo sancto suo vocem meam. divit de templo sancto suo vocem meam. Daniel. 11, 53: Benedictus es in templo Daniel. 11, 53: Benedictus es in templo sancto gloriæ tuæ. sancto gloriæ tuæ.

Et quia spes non innititur tantum li- Et quia spes non innititur tantum li- beralitati, sed etiam conscientiæ merito- beralitati, sed etiam conscientiæ merito- rum, ideo subdit: rum, ideo subdit:

« Qui custodiunt vanitates. » Glossa « Qui custodiunt vanitates. » Glossa innuit distinctionem, quod omnes quidem innuit distinctionem, quod omnes quidem sunt vani, Eccle. 1, 2: Vanitas vanita- sunt vani, Eccle. 1, 2: Vanitas vanita- tum, et omnia vanitas. Sed quidam fa- tum, et omnia vanitas. Sed quidam fa- ciunt vanitates, et quidam custodiunt : ciunt vanitates, et quidam custodiunt : faciunt, qui opera vana sectantur, in qui- faciunt, qui opera vana sectantur, in qui- bus nullum est lucrum, sicut peccato- bus nullum est lucrum, sicut peccato- rum opera. Psal. IV, 3: Ut quid diligi- rum opera. Psal. IV, 3: Ut quid diligi- tis vanitatem, et quæritis mendacium ? tis vanitatem, et quæritis mendacium ? Custodiunt autem vanitatem, qui thesau- Custodiunt autem vanitatem, qui thesau- izant eam. Psal. xxxix, 5: Non respexit izant eam. Psal. xxxix, 5: Non respexit in vanitates et insanias falsas. Ad Roman. in vanitates et insanias falsas. Ad Roman. I, 5: Thesaurizas tibi iram in die iræ. I, 5: Thesaurizas tibi iram in die iræ. « Frustra, » hoc est, sine fructu. Ad Ro- « Frustra, » hoc est, sine fructu. Ad Ro- man. vi, 21 Quem ergo fructum habuistis man. vi, 21 Quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc erubescitis? tunc in illis, in quibus nunc erubescitis? « Misericordiam tuam, sibi paratam, a « Misericordiam tuam, sibi paratam, a Deo scilicet, «derelinquunt: » gratia enim Deo scilicet, «derelinquunt: » gratia enim

« Ego autem. » Quasi dicat: Illi sic, « Ego autem. » Quasi dicat: Illi sic, sed ego non sic, quinimo, «in voce lau- sed ego non sic, quinimo, «in voce lau- dis immolabo tibi. » Vox enim laudis dis immolabo tibi. » Vox enim laudis sacrificium est, quod placet Deo. Psal. sacrificium est, quod placet Deo. Psal. XLIX, 14: Immola Deo sacrificium lau- XLIX, 14: Immola Deo sacrificium lau- dis. Item, ibidem, . 23: Sacrificium dis. Item, ibidem, . 23: Sacrificium laudis honorificabit me. «< Quæcumque laudis honorificabit me. «< Quæcumque vovi, » spontanea scilicet promissione, vovi, » spontanea scilicet promissione, « reddam, » solutione scilicet per effe- « reddam, » solutione scilicet per effe- ctum, «pro salute,» pro qua scilicet con- ctum, «pro salute,» pro qua scilicet con- sequenda vovi « Domino. » Psal. LXV, sequenda vovi « Domino. » Psal. LXV, 13 et 14: Reddam vota mea, quæ distin- 13 et 14: Reddam vota mea, quæ distin- xerunt labia mea. Augustinus: « Vovere xerunt labia mea. Augustinus: « Vovere voluntatis est, reddere necessitatis. voluntatis est, reddere necessitatis.

» »

« Et dixit Dominus pisci, » per in- « Et dixit Dominus pisci, » per in- stinctum scilicet, et est effectus oratio- stinctum scilicet, et est effectus oratio- nis «et evomuit Jonam in aridam. » nis «et evomuit Jonam in aridam. » Accessit enim ita prope ad littus, quod Accessit enim ita prope ad littus, quod salvus de mari exire poterat, sicut in- salvus de mari exire poterat, sicut in- fernus et mors evomuerunt Christum. fernus et mors evomuerunt Christum. Osee, XIII, 14: Ero mors tua, o mors, Osee, XIII, 14: Ero mors tua, o mors, morsus tuus ero, inferne. morsus tuus ero, inferne.

10 10

Solvenda Solvenda vota vota sunt. sunt.

11 11

CAPUT III. CAPUT III.

Rursum missus Jonas ad Ninivitas prædicit civitatis subversionem : illis autem Rursum missus Jonas ad Ninivitas prædicit civitatis subversionem : illis autem ad Deum conversis, et magna pœnitentiæ signa ostendentibus, parcit Domi ad Deum conversis, et magna pœnitentiæ signa ostendentibus, parcit Domi nus civitati. nus civitati.

1. Et factum est verbum Domini ad 1. Et factum est verbum Domini ad Jonam secundo, dicens : Jonam secundo, dicens :

2. Surge, et vade in Niniven, civita- 2. Surge, et vade in Niniven, civita- tem magnam, et prædica in ea tem magnam, et prædica in ea prædicationem quam ego lo- prædicationem quam ego lo- quor ad te. quor ad te.

3. Et surrexit Jonas, et abiit in Nini- 3. Et surrexit Jonas, et abiit in Nini- ven juxta verbum] Domini et ven juxta verbum] Domini et

Ninive erat civitas magna itine- Ninive erat civitas magna itine- re trium dierum. re trium dierum.

4. Et coepit Jonas introire in civita- 4. Et coepit Jonas introire in civita- tem itinere diei unius et cla- tem itinere diei unius et cla- mavit, et dixit: Adhuc quadra- mavit, et dixit: Adhuc quadra- ginta dies, et Ninive subverte- ginta dies, et Ninive subverte-

tur. tur.

5. Et crediderunt viri Ninivitæ in 5. Et crediderunt viri Ninivitæ in

304 304

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Deum et prædicaverunt je- Deum et prædicaverunt je- junium, et vestiti sunt saccis, junium, et vestiti sunt saccis, a majore usque ad minorem. a majore usque ad minorem. 6. Et pervenit verbum ad regem Ni- 6. Et pervenit verbum ad regem Ni- nive et surrexit de solio suo, nive et surrexit de solio suo, et abjecit vestimentum suum a et abjecit vestimentum suum a se, et indutus est sacco, et sedit se, et indutus est sacco, et sedit in cinere. in cinere.

7. Et clamavit, et dixit in Nivine ex 7. Et clamavit, et dixit in Nivine ex ore regis et principum ejus, ore regis et principum ejus, dicens Homines, et jumenta, dicens Homines, et jumenta, et boves, et pecora non gustent et boves, et pecora non gustent quidquam nec pascantur, et quidquam nec pascantur, et aquam non bibant. aquam non bibant.

8. Et operiantur saccis homines, et 8. Et operiantur saccis homines, et

IN CAPUT III JONÆ IN CAPUT III JONÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et factum est. » Tangitur hic secun- « Et factum est. » Tangitur hic secun- dum præceptum cum sibi adjunctis, et dum præceptum cum sibi adjunctis, et ideo habet partes duas, in quarum prima ideo habet partes duas, in quarum prima agitur de pœnitentiæ prædicatione: in agitur de pœnitentiæ prædicatione: in secunda de Jonæ contristatione, infra, secunda de Jonæ contristatione, infra, IV, 1, ibi, «Et afflictus est Jonas. » IV, 1, ibi, «Et afflictus est Jonas. »

Prima in duas. Primo enim ponitur Prima in duas. Primo enim ponitur prædicatio, secundo, prædicationis fru- prædicatio, secundo, prædicationis fru- ctus, ibi, . 5: « Et crediderunt. » ctus, ibi, . 5: « Et crediderunt. »

In prima duo sunt, præceptum scilicet, In prima duo sunt, præceptum scilicet, et exsecutio. et exsecutio.

« Et factum est verbum Domini. » « Et factum est verbum Domini. » Quod verbum veritatis et auctoritatis est. Quod verbum veritatis et auctoritatis est. Psal. XXXII, 6: Verbo Domini cali Psal. XXXII, 6: Verbo Domini cali firmati sunt. « Ad Jonam secundo, » firmati sunt. « Ad Jonam secundo, » scilicet mandato, « dicens : » Simile, scilicet mandato, « dicens : » Simile, I Regum, 11, 6: Adjecit Dominus rur- I Regum, 11, 6: Adjecit Dominus rur- sum vocare Samuelem. sum vocare Samuelem.

« Surge, » per mentis intentionem et « Surge, » per mentis intentionem et obedientiam sursum te age, « et vade » obedientiam sursum te age, « et vade » profectu virtutis, « in Ninivuen civi- profectu virtutis, « in Ninivuen civi-

1 Matth. XII, 41; Luc. x1, 32. 1 Matth. XII, 41; Luc. x1, 32.

jumenta et clament ad Domi- jumenta et clament ad Domi- num in fortitudine et conver- num in fortitudine et conver- tatur vir a via sua mala, et ab tatur vir a via sua mala, et ab iniquitate, quæ est in manibus iniquitate, quæ est in manibus

eorum. eorum.

et et

9. Quis scit si convertatur, 9. Quis scit si convertatur, ignoscat Deus 2, et revertatur ignoscat Deus 2, et revertatur a furore iræ suæ, et non peribi- a furore iræ suæ, et non peribi- mus? mus?

10. Et vidit Deus opera eorum, quia 10. Et vidit Deus opera eorum, quia conversi sunt de via sua mala : conversi sunt de via sua mala : et misertus est Deus super ma- et misertus est Deus super ma- litiam quam locutus fuerat ut litiam quam locutus fuerat ut faceret eis, et non fecit. faceret eis, et non fecit.

tatem magnam, quæ (sicut diximus) tatem magnam, quæ (sicut diximus) mundum significat. Cant. III, 2: Sur- mundum significat. Cant. III, 2: Sur- gam, et circuibo civitatem. Matth. 1x, gam, et circuibo civitatem. Matth. 1x, 35 Circuibat Jesus omnes civitates, et 35 Circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis eorum, et castella, docens in synagogis eorum, et prædicans Evangelium regni. prædicans Evangelium regni.

Et hoc est quod sequitur: « Et præ- Et hoc est quod sequitur: « Et præ- dica in ea, »ut scilicet Prædicatio in. dica in ea, »ut scilicet Prædicatio in. eam tendat, et non tantum auditum eam tendat, et non tantum auditum exteriorem pulset. Isa. XL, 2: Loquimini exteriorem pulset. Isa. XL, 2: Loquimini ad cor Jerusalem. « Prædicationem ad cor Jerusalem. « Prædicationem quam ego loquor ad te. » Joan. xiv, 10: quam ego loquor ad te. » Joan. xiv, 10: Verba, quæ ego loquor vobis, a meipso Verba, quæ ego loquor vobis, a meipso non loquor. Jerem. 1, 7: Quæcumque non loquor. Jerem. 1, 7: Quæcumque mandavero tibi, loqueris. mandavero tibi, loqueris.

Et subdit de mandati exsecutione tria Et subdit de mandati exsecutione tria dicens, scilicet obedientiam, obediendi dicens, scilicet obedientiam, obediendi velocitatem, et obedientis devotionem. velocitatem, et obedientis devotionem. « Et surrexit Jonas. » Ad Philip. 111, « Et surrexit Jonas. » Ad Philip. 111, 20 Nostra conversatio in cælis est. « Et 20 Nostra conversatio in cælis est. « Et

abiit, » a seipso, scilicet voluntatem abiit, » a seipso, scilicet voluntatem propriam relinquens, « in Niniven juxta propriam relinquens, « in Niniven juxta verbum Domini. » Cant. 1, 7: Egredere, verbum Domini. » Cant. 1, 7: Egredere, et abi post vestigia gregum. et abi post vestigia gregum.

Et subdit de velocitate obediendi: Et subdit de velocitate obediendi:

« Et Ninive erat civitas magna, » « Et Ninive erat civitas magna, » hoc est, ampla, « itinere trium dierum. » hoc est, ampla, « itinere trium dierum. »

1 Jerem, XVIII, 11; Joel, x1, 14. 1 Jerem, XVIII, 11; Joel, x1, 14.

IN CAP. III JONÆ ENARRATIO. IN CAP. III JONÆ ENARRATIO.

Glossa dicit, « ad circuiendum : » et Glossa dicit, « ad circuiendum : » et hoc potuit esse, si talis adificatio erat, hoc potuit esse, si talis adificatio erat, ut quilibet in suo prædio habitaret. ut quilibet in suo prædio habitaret.

« Et cœpit Jonas, » velocitatem scilicet « Et cœpit Jonas, » velocitatem scilicet a præterita pœna concipiens, « introire a præterita pœna concipiens, « introire in civitatem,» supple, ad prædicandum, in civitatem,» supple, ad prædicandum, « itinere diei unius. » Hieronymus: « itinere diei unius. » Hieronymus: « Jonas memor præcepti et naufragii, « Jonas memor præcepti et naufragii, «< iter trium dierum festinatione unius «< iter trium dierum festinatione unius «< diei complevit. » Proverb. xx11, 29: «< diei complevit. » Proverb. xx11, 29: Vidisti virum velocem in opere suo? Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante igno- coram regibus stabit, nec erit ante igno- biles. Quidam tamen dicunt, quod in biles. Quidam tamen dicunt, quod in tertiam partem civitatis intravit, et ad tertiam partem civitatis intravit, et ad alias prædicatio sua per famam pervenit. alias prædicatio sua per famam pervenit. Moraliter, tres dietæ civitatis mundi Moraliter, tres dietæ civitatis mundi sunt, avaritia divitiarum, concupiscentia sunt, avaritia divitiarum, concupiscentia deliciarum, et ambitio honorum. I Joan. deliciarum, et ambitio honorum. I Joan. II, 16 Omne, quod est in mundo, II, 16 Omne, quod est in mundo, concupiscentia carnis est, et concupi- concupiscentia carnis est, et concupi- scentia oculorum, et superbia vitæ. scentia oculorum, et superbia vitæ. Dieta una quam facit Jonas, confessio Dieta una quam facit Jonas, confessio est simplicis veritatis, et instructio. I ad est simplicis veritatis, et instructio. I ad Corinth. 1, 10 Idipsum dicatis omnes, et Corinth. 1, 10 Idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata. Luc. 11, 44: non sint in vobis schismata. Luc. 11, 44: Venerunt iter diei, et requirebant eum, Venerunt iter diei, et requirebant eum, scilicet Jesum, inter cognatos, et notos. scilicet Jesum, inter cognatos, et notos.

: :

Et subdit de devotione: Et subdit de devotione:

« Et clamavit. » Clamor intentionem « Et clamavit. » Clamor intentionem notat devotionis. Isaiæ, LVIII, 1: Clama, notat devotionis. Isaiæ, LVIII, 1: Clama, ne cesses. « Et dixit: Adhuc quadraginta ne cesses. « Et dixit: Adhuc quadraginta dies. Qui numerus pœnitentiæ est, dies. Qui numerus pœnitentiæ est, quia partibus suis quinquaginta consti- quia partibus suis quinquaginta consti- tuit, qui numerus est remissionis. Job, tuit, qui numerus est remissionis. Job, XXIV, 23: Dedit ei Deus locum pœniten- XXIV, 23: Dedit ei Deus locum pœniten- tiæ. «Et Ninive subvertetur. » Glossa: tiæ. «Et Ninive subvertetur. » Glossa: «Non est prophetia descendens de præ- «Non est prophetia descendens de præ- « scientia, hoc est, de prædestinatione, « scientia, hoc est, de prædestinatione, « ubi omnia sicut sunt præordinata, ita « ubi omnia sicut sunt præordinata, ita « permanent: sed est comminatio ad « permanent: sed est comminatio ad « correctionem. » Jerem. xvIII, 7 et 8: « correctionem. » Jerem. xvIII, 7 et 8: Repente loquar adversus gentem et ad- Repente loquar adversus gentem et ad- versus regnum, ut eradicem, et de- versus regnum, ut eradicem, et de- struam, et disperdam illud. Si pœniten- struam, et disperdam illud. Si pœniten- tiam egerit gens illa a malo suo, quod tiam egerit gens illa a malo suo, quod locutus sum adversus eam, agam et locutus sum adversus eam, agam et

ΧΙΧ ΧΙΧ

305 305

ego pœnitentiam super malo quod co- ego pœnitentiam super malo quod co- gitavi ut facerem ei. Alibi tamen dis- gitavi ut facerem ei. Alibi tamen dis- tinctum est inter prophetiam prædesti- tinctum est inter prophetiam prædesti- nationis et præscientiæ. nationis et præscientiæ.

Et subdit de prædicationis fructu: Et subdit de prædicationis fructu:

« Et crediderunt viri Ninivitæ. » Et « Et crediderunt viri Ninivitæ. » Et

habet partes duas. Primo enim ponit habet partes duas. Primo enim ponit pœnitentiam populi, secundo, regis et pœnitentiam populi, secundo, regis et principum. principum.

« Et crediderunt viri Ninivitæ in « Et crediderunt viri Ninivitæ in

Deum, » verbis scilicet Domini per Jo- Deum, » verbis scilicet Domini per Jo- nam propositis. Ad Roman. x, 10: Corde nam propositis. Ad Roman. x, 10: Corde creditur ad justitiam, ore autem confes- creditur ad justitiam, ore autem confes- sio fit ad salutem. « Et prædicaverunt sio fit ad salutem. « Et prædicaverunt jejunium, » hoc est, voce præconis in- jejunium, » hoc est, voce præconis in- dixerunt. Joel, 1, 14: Sanctificate jeju- dixerunt. Joel, 1, 14: Sanctificate jeju- nium. Jejunium autem prædicaverunt ut nium. Jejunium autem prædicaverunt ut fomenta libidinis subtraherent. Psal. fomenta libidinis subtraherent. Psal. XXXIV, 13: Humiliabam in jejunio ani- XXXIV, 13: Humiliabam in jejunio ani- mam meam. « Et vestiti sunt saccis, » mam meam. « Et vestiti sunt saccis, » ut scilicet delicias mutarent in asperita- ut scilicet delicias mutarent in asperita- tem. Job, xvi, 16: Saccum consui super tem. Job, xvi, 16: Saccum consui super cutem meam. Hic habitus fuit Prophe- cutem meam. Hic habitus fuit Prophe- tarum et pœnitentium. Unde, Isaiæ, xx, tarum et pœnitentium. Unde, Isaiæ, xx, 2, dicitur: Solve saccum de lumbis 2, dicitur: Solve saccum de lumbis tuis, et calceamenta tua tolle de pedibus tuis, et calceamenta tua tolle de pedibus tuis. Et fecit sic, et ambulabat nudus et tuis. Et fecit sic, et ambulabat nudus et discalceatus. Apocal. x1, 3: Dabo duo- discalceatus. Apocal. x1, 3: Dabo duo- bus testibus meis, et prophetabunt die- bus testibus meis, et prophetabunt die- bus mille ducentis sexaginta, amicti bus mille ducentis sexaginta, amicti saccis. A majore usque ad minorem, » saccis. A majore usque ad minorem, » ut sicut omnes peccaverunt, sic generali- ut sicut omnes peccaverunt, sic generali- ter poeniterent. Ad Roman. 111, 23: Omnes ter poeniterent. Ad Roman. 111, 23: Omnes enim peccaverunt, et egent gloria Dei. enim peccaverunt, et egent gloria Dei. Sapient. vi, 8: Pusillum, et magnum Sapient. vi, 8: Pusillum, et magnum ipse fecit, et æqualiter cura est illi de ipse fecit, et æqualiter cura est illi de omnibus. omnibus.

Et subdit de poenitentia regis et prin- Et subdit de poenitentia regis et prin- cipum : cipum :

« Et pervenit verbum ad regem Ni- « Et pervenit verbum ad regem Ni- nive. » Act. IX, 15: Vas electionis est nive. » Act. IX, 15: Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus et regibus. Justum enim est, gentibus et regibus. Justum enim est, ut hi qui sunt causa peccati aliis, vel ut hi qui sunt causa peccati aliis, vel exemplo malo, vel dissimulatione, primi exemplo malo, vel dissimulatione, primi

20 20

Habitus} Habitus} prophetarum prophetarum et poeniten- et poeniten- tium. tium.

306 306

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sint in exemplo pœnitentiæ. Sap. vi, 2: sint in exemplo pœnitentiæ. Sap. vi, 2: Audite ergo, reges, et intelligite, di- Audite ergo, reges, et intelligite, di- scite, judices finium terræ. Psal. 11, scite, judices finium terræ. Psal. 11, 10: Et nunc, reges, intelligite: erudi- 10: Et nunc, reges, intelligite: erudi- mini, qui judicatis terram. « Et surre- mini, qui judicatis terram. « Et surre- xit, » corde scilicet, et corpore ( Cantic. xit, » corde scilicet, et corpore ( Cantic. v, 5: Surrexi, ut aperirem dilecto meo) v, 5: Surrexi, ut aperirem dilecto meo) supple, rex, ut regula esset pœnitendi. supple, rex, ut regula esset pœnitendi. Ad Philip. 111, 17: Observate eos qui ita Ad Philip. 111, 17: Observate eos qui ita ambulant, sicut habetis formam no- ambulant, sicut habetis formam no- stram. «De solio suo. » Glossa: « Hu- stram. «De solio suo. » Glossa: « Hu- «<miliavit se deponens altitudinem. » «<miliavit se deponens altitudinem. » Isa. XLVII, 1: Descende, sede in pulvere, Isa. XLVII, 1: Descende, sede in pulvere, virgo filia Babylon! sede in terra: non virgo filia Babylon! sede in terra: non est solium filiæ Chaldæorum. « Et abje- est solium filiæ Chaldæorum. « Et abje- cit vestimentum suum a se, » decoris cit vestimentum suum a se, » decoris scilicet, et gloriæ: quod significat pristinæ scilicet, et gloriæ: quod significat pristinæ conversationis depositionem. Ad Ephes. conversationis depositionem. Ad Ephes. IV, 21 et 22: Est veritas in Jesu deponere IV, 21 et 22: Est veritas in Jesu deponere vos secundum pristinam conversationem vos secundum pristinam conversationem veterem hominem, qui corrumpitur se- veterem hominem, qui corrumpitur se- cundum desideria erroris. « Et indutus cundum desideria erroris. « Et indutus est sacco, » humilitatis scilicet. Isa. LXI, est sacco, » humilitatis scilicet. Isa. LXI, 10: Induit me vestimentis salutis. « Et 10: Induit me vestimentis salutis. « Et sedit in cinere, » suam scilicet recogno- sedit in cinere, » suam scilicet recogno- scens mortalitem. Job, x, 9: Memento, scens mortalitem. Job, x, 9: Memento, quæso, quod sicut lutum feceris me, et quæso, quod sicut lutum feceris me, et in pulverem reduces me. De omnibus his in pulverem reduces me. De omnibus his simul, Esther, xiv, 2: Cumque deposuisset simul, Esther, xiv, 2: Cumque deposuisset Esther vestes regias, fletibus et luctui Esther vestes regias, fletibus et luctui apta indumenta suscepit, et pro unguentis apta indumenta suscepit, et pro unguentis variis, cinere et stercore implevit caput, variis, cinere et stercore implevit caput, et corpus suum humiliavit jejuniis: om- et corpus suum humiliavit jejuniis: om- niaque loca in quibus antea lætari con- niaque loca in quibus antea lætari con- sueverat, crinium laceratione complevit. sueverat, crinium laceratione complevit.

quæ ad adjumentum laboris facta sunt, quæ ad adjumentum laboris facta sunt, « et boves, » qui ad terræ culturam, « et boves, » qui ad terræ culturam, « et pecora, » minuta scilicet jumenta, « et pecora, » minuta scilicet jumenta, quæ ad esum et vestimentum habentur, quæ ad esum et vestimentum habentur, « non gustent quidquam, »ut scilicet « non gustent quidquam, »ut scilicet macerata et fœda facta per maciem, macerata et fœda facta per maciem, concupiscentiam carnis in se non provo- concupiscentiam carnis in se non provo- cent: «nec pascantur, » ne in pascendis cent: «nec pascantur, » ne in pascendis animalibus occupati a luctu pœnitentia animalibus occupati a luctu pœnitentia retrahantur: « et aquam non bibant, » retrahantur: « et aquam non bibant, » ne scilicet etiam cibus jam sumptus me- ne scilicet etiam cibus jam sumptus me- lius influere possit, et sic magis foeda lius influere possit, et sic magis foeda appareant. Glossa tamen vult, quod per appareant. Glossa tamen vult, quod per homines intelligantur rationales rationa- homines intelligantur rationales rationa- biliter viventes: per jumenta autem bru- biliter viventes: per jumenta autem bru- tales sensibilibus inservientes, et inducit tales sensibilibus inservientes, et inducit illud Psal. xxxv, 7 : Homines, et ju- illud Psal. xxxv, 7 : Homines, et ju- menta salvabis, Domine. Et illud Psal. menta salvabis, Domine. Et illud Psal. LXXII, 23: Ut jumentum factus sum LXXII, 23: Ut jumentum factus sum apud te et ego semper tecum. Per bo- apud te et ego semper tecum. Per bo- ves intelligit sæculi prudentes et maturos, ves intelligit sæculi prudentes et maturos, per pecora simplices. Psal. VIII, 8: Om- per pecora simplices. Psal. VIII, 8: Om- nia subjecisti sub pedibus ejus, oves et nia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves universas insuper et pecora boves universas insuper et pecora campi. Omnibus his interdicitur gustus campi. Omnibus his interdicitur gustus libidinis, et ne pascantur in peccati de- libidinis, et ne pascantur in peccati de- lectatione. Job, VI, 6: Numquid potest lectatione. Job, VI, 6: Numquid potest gustare, aliquid quod gustatum affert gustare, aliquid quod gustatum affert mortem ? Prohibetur etiam ne aquam mortem ? Prohibetur etiam ne aquam bibant, insipidam scilicet hujus mundi bibant, insipidam scilicet hujus mundi delectationem. Job, xxxiv, 1 et 8: Qui delectationem. Job, xxxiv, 1 et 8: Qui bibit subsannationem quasi aquam: qui bibit subsannationem quasi aquam: qui graditur cum operantibus iniquitatem, graditur cum operantibus iniquitatem, et ambulat cum veris impiis. et ambulat cum veris impiis.

« Et operiantur saccis homines, et « Et operiantur saccis homines, et

Et ut aliis esset causa pœnitendi, se- jumenta, » in signum scilicet humilita- Et ut aliis esset causa pœnitendi, se- jumenta, » in signum scilicet humilita- quitur: quitur:

« Et clamavit, et dixit, » hoc est, « Et clamavit, et dixit, » hoc est, clamari et dici fecit, « in Ninive, » in tota clamari et dici fecit, « in Ninive, » in tota scilicet civitate, « ex ore regis et princi- scilicet civitate, « ex ore regis et princi- pum ejus, » ut firmius esset verbum. pum ejus, » ut firmius esset verbum. Joel, 1, 14: Vocate cœtum, congregate Joel, 1, 14: Vocate cœtum, congregate senes, omnes habitatores terræ. Psal. cı, senes, omnes habitatores terræ. Psal. cı, 23: In conveniendo populos in unum, et 23: In conveniendo populos in unum, et reges ut serviant Domino. « Dicens, » reges ut serviant Domino. « Dicens, » scilicet voce præconis: « Homines, et scilicet voce præconis: « Homines, et jumenta, » equi scilicet, muli, et asini, jumenta, » equi scilicet, muli, et asini,

tis et asperitatis. Baruch, IV, 20: Exui tis et asperitatis. Baruch, IV, 20: Exui me stola pacis, indui autem me sacco me stola pacis, indui autem me sacco obsecrationis, et clamabo ad Altissimum obsecrationis, et clamabo ad Altissimum in diebus meis. Et hoc est quod sequi- in diebus meis. Et hoc est quod sequi- tur: Et clament ad Dominum in forti- tur: Et clament ad Dominum in forti- tudine, » ut scilicet clamor orationis tudine, » ut scilicet clamor orationis opere virtutis confortetur. Psal. LXVIII, opere virtutis confortetur. Psal. LXVIII, 4: Laboravi clamans, raucæ factæ fau- 4: Laboravi clamans, raucæ factæ fau- ces meæ. Ut labor sit fortitudinis et ces meæ. Ut labor sit fortitudinis et virtutis, clamor orationis, et raucedo virtutis, clamor orationis, et raucedo afflictionis. « Et convertatur vir, » viri- afflictionis. « Et convertatur vir, » viri-