72 72

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

gerem, et capiet eam. « Et mittam ignem gerem, et capiet eam. « Et mittam ignem in civitates ejus, » supple, munitas, « et in civitates ejus, » supple, munitas, « et devorabit ædes illius, » hoc est, ædificia devorabit ædes illius, » hoc est, ædificia illius. Isa. 1, 31 Erit fortitudo vestra illius. Isa. 1, 31 Erit fortitudo vestra ut favilla stuppæ, et opus vestrum qua- ut favilla stuppæ, et opus vestrum qua- si scintilla et succendetur utrumque si scintilla et succendetur utrumque simul et non erit qui exstinguat. Thren. simul et non erit qui exstinguat. Thren.

: :

11, 3: Succendit in Jacob quasi ignem 11, 3: Succendit in Jacob quasi ignem flammæ devorantis in gyro. flammæ devorantis in gyro.

Hæc omnia sub eisdem auctoritatibus Hæc omnia sub eisdem auctoritatibus facile est referre ad peccatores, qui per facile est referre ad peccatores, qui per delectabilia sæculi idola multiplicant, et delectabilia sæculi idola multiplicant, et falsa spe munitiones contra Dominum falsa spe munitiones contra Dominum ædificant. ædificant.

CAPUT IX. CAPUT IX.

Dominus in populum Israel famem et captivitatem propter ipsius peccata immit- Dominus in populum Israel famem et captivitatem propter ipsius peccata immit- tet: nec grata ipsi erunt eorum sacrificia: et quia in peccatis perseverant, tet: nec grata ipsi erunt eorum sacrificia: et quia in peccatis perseverant, perpetuo ejecti a Domino permanebunt, vagi inter nationes. perpetuo ejecti a Domino permanebunt, vagi inter nationes.

1. Noli lætari, Israel, noli exsultare 1. Noli lætari, Israel, noli exsultare sicut populi, quia fornicatus es sicut populi, quia fornicatus es

a Deo tuo, dilexisti mercedem a Deo tuo, dilexisti mercedem super omnes areas tritici. super omnes areas tritici.

2. Area et torcular non pascet eos, 2. Area et torcular non pascet eos, et vinum mentietur eis. et vinum mentietur eis.

3. Non habitabunt in terra Domini. 3. Non habitabunt in terra Domini. Reversus est Ephraim in Reversus est Ephraim in Ægyptum, et in Assyriis pollu- Ægyptum, et in Assyriis pollu- tum comedit. tum comedit.

4. Non libabunt Domino vinum, et 4. Non libabunt Domino vinum, et non placebunt ei. Sacrificia eo- non placebunt ei. Sacrificia eo- rum quasi panis lugentium: rum quasi panis lugentium: omnes qui comedent eum, omnes qui comedent eum, contaminabuntur: quia panis contaminabuntur: quia panis eorum animæ ipsorum, non in- eorum animæ ipsorum, non in- trabit in domum Domini. trabit in domum Domini.

5. Quid facietis in die solemni, in 5. Quid facietis in die solemni, in die festivitatis Domini? die festivitatis Domini? 6. Ecce enim profecti sunt a vasti- 6. Ecce enim profecti sunt a vasti- tate. Ægyptus congregabit eos : tate. Ægyptus congregabit eos : Memphis sepeliet eos: deside- Memphis sepeliet eos: deside- rabile argentum eorum urtica rabile argentum eorum urtica hæreditabit, lappa in taberna- hæreditabit, lappa in taberna- culis eorum. culis eorum.

7. Venerunt dies visitationis, vene- 7. Venerunt dies visitationis, vene- runt dies retributionis. Scitote, runt dies retributionis. Scitote, Israel, stultum prophetam, in- Israel, stultum prophetam, in-

1 Judic. xix, 15-25. 1 Judic. xix, 15-25.

sanum virum spiritualem, pro- sanum virum spiritualem, pro- pter multitudinem iniquitatis pter multitudinem iniquitatis tuæ, et multitudinem amentiæ. tuæ, et multitudinem amentiæ. 8. Speculator Ephraim cum Deo 8. Speculator Ephraim cum Deo meo propheta laqueus ruinæ meo propheta laqueus ruinæ factus est super omnes vias factus est super omnes vias ejus, insania in domo Dei ejus. ejus, insania in domo Dei ejus. 9. Profunde peccaverunt, sicut in 9. Profunde peccaverunt, sicut in

diebus Gabaa 1: recordabitur diebus Gabaa 1: recordabitur iniquitatis eorum, et visitabit iniquitatis eorum, et visitabit peccata eorum. peccata eorum. 10. Quasi uvas in deserto inveni 10. Quasi uvas in deserto inveni

Israel quasi prima poma ficul- Israel quasi prima poma ficul- neæ in cacumine ejus vidi pa- neæ in cacumine ejus vidi pa- tres eorum ipsi autem intrave- tres eorum ipsi autem intrave- runt ad Beelphegor, et abaliena- runt ad Beelphegor, et abaliena- ti sunt in confusionem, et facti ti sunt in confusionem, et facti sunt abominabiles sicut ea sunt abominabiles sicut ea quæ dilexerunt. quæ dilexerunt.

11. Ephraim quasi avis avolavit: glo- 11. Ephraim quasi avis avolavit: glo- ria eorum a partu, et ab utero, ria eorum a partu, et ab utero, et a conceptu. et a conceptu.

12. Quod et si enutrierint filios suos, 12. Quod et si enutrierint filios suos, absque liberis eos faciam in absque liberis eos faciam in hominibus sed et væ eis cum hominibus sed et væ eis cum recessero ab eis ! recessero ab eis !

13. Ephraim, ut vidi, Tyrus erat fun- 13. Ephraim, ut vidi, Tyrus erat fun- data in pulchritudine: data in pulchritudine:

et et

IN CAP. IX OSEE ENARRATIO. IN CAP. IX OSEE ENARRATIO.

Ephraim educet ad interfecto- Ephraim educet ad interfecto-

rem filios suos. rem filios suos.

14. Da eis, Domine. Quid dabis eis ? 14. Da eis, Domine. Quid dabis eis ? Da eis vulvam sine liberis, et Da eis vulvam sine liberis, et ubera arentia. ubera arentia.

15. Omnes nequitiæ eorum in Gal- 15. Omnes nequitiæ eorum in Gal- gal, quia ibi exosos habui eos 1: gal, quia ibi exosos habui eos 1: propter malitiam adinventio- propter malitiam adinventio- num eorum, de domo mea eji- num eorum, de domo mea eji- ciam eos non addam ut dili- ciam eos non addam ut dili-

gam eos : gam eos :

73 73

omnes principes eo- omnes principes eo-

rum recedentes. rum recedentes.

16. Percussus est Ephraim, radix eo- 16. Percussus est Ephraim, radix eo- rum exsiccata est, fructum ne- rum exsiccata est, fructum ne-

quaquam facient. Quod et si quaquam facient. Quod et si genuerint, interficiam amantis- genuerint, interficiam amantis- sima uteri eorum. sima uteri eorum.

17. Abjiciet eos Deus meus, quia non 17. Abjiciet eos Deus meus, quia non audierunt eum: et erunt vagi audierunt eum: et erunt vagi in nationibus. in nationibus.

IN CAPUT IX OSEE IN CAPUT IX OSEE

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Noli lætari, Israel. » Hic secundum « Noli lætari, Israel. » Hic secundum superius inductam divisionem, inclinat superius inductam divisionem, inclinat populum ad dolendum de peccato com- populum ad dolendum de peccato com- misso et quia ad duo inclinat, propter misso et quia ad duo inclinat, propter hoc in duo dividitur. Primo enim incli- hoc in duo dividitur. Primo enim incli- nat ad hoc, quod a lætitia peccati con- nat ad hoc, quod a lætitia peccati con- vertatur in tristitiam pœnæ. Secundo, vertatur in tristitiam pœnæ. Secundo, quod peccatum deserat a pulchritudine et quod peccatum deserat a pulchritudine et honestate patrum, ibi, y. 10: « Quasi uvas honestate patrum, ibi, y. 10: « Quasi uvas in deserto. » in deserto. »

In primo sunt tres paragraphi. Primo, In primo sunt tres paragraphi. Primo, enim ostendit, quod lætitia convertetur enim ostendit, quod lætitia convertetur in tristitiam. Secundo, quam solemniter in tristitiam. Secundo, quam solemniter hoc fiet, ibi, «Quid facietis in die so- hoc fiet, ibi, «Quid facietis in die so- lemni? Tertio, quantæ stultitiæ sit sic lemni? Tertio, quantæ stultitiæ sit sic lætari, ibi, «Scitote, Israel, stultum. » lætari, ibi, «Scitote, Israel, stultum. »

In primo quatuor dicit. Primo enim In primo quatuor dicit. Primo enim prohibet in malis exsultare: secundo prohibet in malis exsultare: secundo ostendit, quod hæc lætitia convertatur ostendit, quod hæc lætitia convertatur in tristitiam per poenam damni tertio, in tristitiam per poenam damni tertio, quod non expiabitur oblatione sacrificii: quod non expiabitur oblatione sacrificii: quarto, causam inducit quare per sacrifi- quarto, causam inducit quare per sacrifi- cium non possit expiari. cium non possit expiari.

Dicit ergo Dicit ergo « Noli lætari, Israel. » « Noli lætari, Israel. » Lætabantur enim in festo idoli, sicut et Lætabantur enim in festo idoli, sicut et peccatores lætantur in peccatis. Et est peccatores lætantur in peccatis. Et est

' I Reg. XIII, 5. ' I Reg. XIII, 5.

lætitia gaudium cordis, quasi latitia di- lætitia gaudium cordis, quasi latitia di- cta, eo quod dilatat cor. Prov. 11, 14: cta, eo quod dilatat cor. Prov. 11, 14: Lætantur cum male fecerint, et exsul- Lætantur cum male fecerint, et exsul- tant in rebus pessimis. Et attende, quod tant in rebus pessimis. Et attende, quod nolo, non vis, per totum condeclinium, nolo, non vis, per totum condeclinium, voluntatem habet affirmatam, et negatio voluntatem habet affirmatam, et negatio refertur ad volitum. Unde sensus est: refertur ad volitum. Unde sensus est: Noli lætari, velis non lætari, hoc est tri- Noli lætari, velis non lætari, hoc est tri- stari. Voluntaria enim tristitia pœniten- stari. Voluntaria enim tristitia pœniten- tiæ tristitia est quæ sola secundum tiæ tristitia est quæ sola secundum Deum est. II ad Cor. VII, 10 : Quæ enim Deum est. II ad Cor. VII, 10 : Quæ enim secundum Deum tristitia est, pœniten- secundum Deum tristitia est, pœniten- tiam in salutem stabilem operatur. « No- tiam in salutem stabilem operatur. « No- li exsultare sicut populi. » Exsultatio li exsultare sicut populi. » Exsultatio ad corpus refertur, quando scilicet gau- ad corpus refertur, quando scilicet gau- dium cordis in signis apparet corporis, dium cordis in signis apparet corporis, sicut in risu, plausu manuum, tripudio, sicut in risu, plausu manuum, tripudio, et hujusmodi sicut in deserto fecerunt et hujusmodi sicut in deserto fecerunt patres eorum ante idolum. Exod. xxx, patres eorum ante idolum. Exod. xxx, 6: Sedit populus manducare et bibere, 6: Sedit populus manducare et bibere, et surrexerunt ludere. Et ludus ille fuit et surrexerunt ludere. Et ludus ille fuit in choreis et cantibus ante vitulum, quem in choreis et cantibus ante vitulum, quem ludum detestabatur Sara, ubi fecit an- ludum detestabatur Sara, ubi fecit an- cillam ejici et filium ejus, cum vidisset cillam ejici et filium ejus, cum vidisset filium ancillæ Ægyptiæ ludentem cum filium ancillæ Ægyptiæ ludentem cum Isaac. Prov. XIV, 13: Risus dolore mi- Isaac. Prov. XIV, 13: Risus dolore mi- scebitur, et extrema gaudii luctus occu- scebitur, et extrema gaudii luctus occu- pat. Quod autem dicit, sicut populi, pat. Quod autem dicit, sicut populi, intelligit populos nationum qui lætaban- intelligit populos nationum qui lætaban- tur in diis suis, vel sicut populares lætan- tur in diis suis, vel sicut populares lætan- tur, qui lætantur in peccatis, cum eis tur, qui lætantur in peccatis, cum eis quæ male desiderant, ad votum prove- quæ male desiderant, ad votum prove- niunt. Job, xx1, 12 et 13: Tenent tym- niunt. Job, xx1, 12 et 13: Tenent tym- panum et citharam, et gaudent ad so- panum et citharam, et gaudent ad so- nitum organi. Ducunt in bonis dies suos, nitum organi. Ducunt in bonis dies suos,

2 Cf. Genes. XXI, 9 et seq. 2 Cf. Genes. XXI, 9 et seq.

74 74

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et in puncto ad infernum descendunt. De et in puncto ad infernum descendunt. De quo autem non lætetur, subdit : « Quia quo autem non lætetur, subdit : « Quia fornicatus es a Deo tuo,» id est, de hoc fornicatus es a Deo tuo,» id est, de hoc non debes lætari, quod fornicatus es, non debes lætari, quod fornicatus es, assumens deos alienos in conjunctionem assumens deos alienos in conjunctionem amoris tui, credens te per hoc liberatum amoris tui, credens te per hoc liberatum esse ab obligatione legis, quod diu desi- esse ab obligatione legis, quod diu desi- derasti. Jerem. 11, 20: A sæculo confre- derasti. Jerem. 11, 20: A sæculo confre- gisti jugum meum, rupisti vincula mea, gisti jugum meum, rupisti vincula mea, et dixisti Non serviam. Bene dico, et dixisti Non serviam. Bene dico, • noli lætari, » quia per hoc perdes • noli lætari, » quia per hoc perdes omne quod dilexisti. omne quod dilexisti.

Et hoc est, supple, quia Et hoc est, supple, quia

« Dilexisti mercedem super omnes « Dilexisti mercedem super omnes areas tritici, »> hoc est, triticum super om- areas tritici, »> hoc est, triticum super om- nes areas crescens dilexisti pro mercede. nes areas crescens dilexisti pro mercede. Non enim habes oculum nisi ad tempo- Non enim habes oculum nisi ad tempo- ralia. Deuter. xXXIII, 28: Oculus Jacob in ralia. Deuter. xXXIII, 28: Oculus Jacob in terra frumenti et vini. Psalm. iv, 8: A terra frumenti et vini. Psalm. iv, 8: A fructu frumenti, vini, et olei sui, multi- fructu frumenti, vini, et olei sui, multi- plicati sunt. plicati sunt.

Et hoc totum perdes, supple, quia Et hoc totum perdes, supple, quia << Area et torcular non pascet eos,» de- << Area et torcular non pascet eos,» de- ficiente pane et vino, quæ fames pri- ficiente pane et vino, quæ fames pri- mo sub Elia et Achab facta est '. Secun- mo sub Elia et Achab facta est '. Secun- do, autem facta est sub Eliseo ³, ita quod do, autem facta est sub Eliseo ³, ita quod etiam matres comederunt filios. Psal. etiam matres comederunt filios. Psal.

CIV, CIV,

16 Vocavit famem super terram : 16 Vocavit famem super terram : et omne firmamentum panis contrivit. et omne firmamentum panis contrivit. Unde etiam, IV Reg. VI, 26 et 27: Mu- Unde etiam, IV Reg. VI, 26 et 27: Mu- lier quædam exclamavit ad regem di- lier quædam exclamavit ad regem di- cens Salva me, domine mi rex. Qui cens Salva me, domine mi rex. Qui ait: Non te salvat Dominus, unde te ait: Non te salvat Dominus, unde te possum salvare? de area, vel de torcu- possum salvare? de area, vel de torcu- lari? « Et vinum mentietur eis, » quan- lari? « Et vinum mentietur eis, » quan- do cultus et labor et expensæ adhibita do cultus et labor et expensæ adhibita sunt, et fructum non reddit, tunc vinum sunt, et fructum non reddit, tunc vinum mentitur. Habac. 111, 17: Mentietur opus mentitur. Habac. 111, 17: Mentietur opus olivæ et arva non afferent cibum. Isa. olivæ et arva non afferent cibum. Isa. XVII, 11: In die plantationis tuæ labru- XVII, 11: In die plantationis tuæ labru- sca, et mane semen tuum florebit: abla- sca, et mane semen tuum florebit: abla- ta est messis in die hæreditatis, et dole- ta est messis in die hæreditatis, et dole- Clericus bit graviter. Hæc eadem referuntur ad Clericus bit graviter. Hæc eadem referuntur ad mercenarios clericos, qui non ministrant mercenarios clericos, qui non ministrant

mercena- mercena-

rius. rius.

* Cf. III Reg. XVII, 1 et seq. * Cf. III Reg. XVII, 1 et seq.

nisi pro fructu areæ et vineæ, et idcirco nisi pro fructu areæ et vineæ, et idcirco judicio Dei dissipatur utrumque. Isa. judicio Dei dissipatur utrumque. Isa. XVI, 10: Et auferetur lætitia et exsulta- XVI, 10: Et auferetur lætitia et exsulta- tio de Carmelo, et in vineis non exsulta- tio de Carmelo, et in vineis non exsulta- bit neque jubilabit. bit neque jubilabit.

Famem autem sequetur captivitas. Famem autem sequetur captivitas.

Et hoc est quod subjungit: «Non habi- Et hoc est quod subjungit: «Non habi- tabunt in terra Domini. » Terra enim de- tabunt in terra Domini. » Terra enim de- cem tribuum terra Domini erat, quam cem tribuum terra Domini erat, quam illi, quantum in eis erat, Domino abstu- illi, quantum in eis erat, Domino abstu- lerunt et idolis deder unt, et idcirco eje- lerunt et idolis deder unt, et idcirco eje- cti sunt et tracti ad terras idolorum quæ cti sunt et tracti ad terras idolorum quæ coluerunt. Jerem. II, 7: Induxi vos in coluerunt. Jerem. II, 7: Induxi vos in terram Carmeli, ut comederetis fructus terram Carmeli, ut comederetis fructus ejus, et optima illius et ingressi con- ejus, et optima illius et ingressi con- taminastis terram meam, et hæreditatem taminastis terram meam, et hæreditatem meam posuistis in abominationem. Ideo meam posuistis in abominationem. Ideo dicitur, Jerem. v, 19: Sicut... servistis dicitur, Jerem. v, 19: Sicut... servistis deo alieno in terra vestra, ita servietis deo alieno in terra vestra, ita servietis alienis in terra non vestra. Hoc idem di- alienis in terra non vestra. Hoc idem di- citur clericis et laicis peccatoribus, qui- citur clericis et laicis peccatoribus, qui- bus propter peccata, et fames spiritualis bus propter peccata, et fames spiritualis et corporalis inducitur, et de terra Do- et corporalis inducitur, et de terra Do- mini, hoc est, ab Ecclesia in infernum mini, hoc est, ab Ecclesia in infernum projiciuntur. Psal. cII, 35: Deficiant projiciuntur. Psal. cII, 35: Deficiant peccatores a terra, etc. peccatores a terra, etc.

Et subjungit causam, et suppletur, Et subjungit causam, et suppletur, quia « Reversus est Ephraim, >> regnum quia « Reversus est Ephraim, >> regnum scilicet decem tribuum, et Israel, hoc scilicet decem tribuum, et Israel, hoc est, populus decem tribuum « in Ægyp- est, populus decem tribuum « in Ægyp- tum, » hoc est, ad conversationem et tum, » hoc est, ad conversationem et imitationem Ægyptiorum, vitulos sci- imitationem Ægyptiorum, vitulos sci- licet colendo sicut illi boves : « et in licet colendo sicut illi boves : « et in Assyriis pollutum comedit, » hoc est, in Assyriis pollutum comedit, » hoc est, in imitatione Assyriorum, quorum idola imitatione Assyriorum, quorum idola etiam assumpserunt et conversationem etiam assumpserunt et conversationem imitati sunt. Jerem. II, 18: Quid tibi imitati sunt. Jerem. II, 18: Quid tibi vis in via Egypti, ut bibas aquam tur- vis in via Egypti, ut bibas aquam tur- bidam? et quid tibi cum via Assyrio- bidam? et quid tibi cum via Assyrio- rum, ut bibas aquam fluminis ? Sic re- rum, ut bibas aquam fluminis ? Sic re- vertuntur in Ægyptum religiosi et cle- vertuntur in Ægyptum religiosi et cle- rici, qui peccata sæcularium in concupi- rici, qui peccata sæcularium in concupi- scentia carnali quæ signatur per Ægyp- scentia carnali quæ signatur per Ægyp- tum, et in fastu ambitionis quæ signatur tum, et in fastu ambitionis quæ signatur per Assyrium, quæ interpretatur altus per Assyrium, quæ interpretatur altus

Cf. IV Reg. vi, 25 et seq., et VII, 1 et seq. Cf. IV Reg. vi, 25 et seq., et VII, 1 et seq.

1 1

Olum Olum

IN CAP. IX OSEE ENARRATIO. IN CAP. IX OSEE ENARRATIO.

sensus, imitantur. Contra primum ho- sensus, imitantur. Contra primum ho- rum dicitur, Eccli. XVIII, 30: Post con- rum dicitur, Eccli. XVIII, 30: Post con- cupiscentias tuas non eas, et a voluntate cupiscentias tuas non eas, et a voluntate tua avertere. Contra secundum dicitur, tua avertere. Contra secundum dicitur, ad Roman. x11, 16 : Non alta sapientes, ad Roman. x11, 16 : Non alta sapientes, sed humilibus consentientes. Ad Philip. sed humilibus consentientes. Ad Philip. II, 5 : Hoc sentite in vobis quod et in II, 5 : Hoc sentite in vobis quod et in Christo Jesu. Quod autem dicitur pol- Christo Jesu. Quod autem dicitur pol- modit. lutum comedisse idolothytum, intelli- modit. lutum comedisse idolothytum, intelli- git quod idolis Ægyptiorum vel Assy- git quod idolis Ægyptiorum vel Assy- riorum fuerat immolatum. Ezech. IV, riorum fuerat immolatum. Ezech. IV, 13 Comedent filii Israel panem suum 13 Comedent filii Israel panem suum pollutum inter gentes, ad quas ejiciam pollutum inter gentes, ad quas ejiciam eos. Pollutum etiam comedit, qui indi- eos. Pollutum etiam comedit, qui indi- gne pabulum præbendæ sumit. Ad Tit. gne pabulum præbendæ sumit. Ad Tit. 1, 15 Coinquinatis, et infidelibus nihil 1, 15 Coinquinatis, et infidelibus nihil est mundum. est mundum.

Mallo Mallo

etorum etorum

pitur. pitur.

Et subdit, quod hoc peccatum non po- Et subdit, quod hoc peccatum non po- test expiari sacrificiis : test expiari sacrificiis :

«Non libabunt Domino vinum. » Liba- «Non libabunt Domino vinum. » Liba- re idem est quod gustare, quia ea quæ de re idem est quod gustare, quia ea quæ de liquidis offerebantur, primo gustabantur liquidis offerebantur, primo gustabantur an digna essent ad offerendum. Causam an digna essent ad offerendum. Causam subjungit : « Et, » id est, supple, quia subjungit : « Et, » id est, supple, quia « non placebunt ei sacrificia eorum. Ma- « non placebunt ei sacrificia eorum. Ma- nus enim quæ idolis elevantur, sacrificare nus enim quæ idolis elevantur, sacrificare Deo non possunt, sicut et a peccatoribus Deo non possunt, sicut et a peccatoribus oblatio non recipitur. Gen. 1v, 5: Ad Cain oblatio non recipitur. Gen. 1v, 5: Ad Cain non et ad numera illius Dominus non re- non et ad numera illius Dominus non re- spexit. Eccli. xxxiv, 21: Immolantis spexit. Eccli. xxxiv, 21: Immolantis ex iniquo oblatio est maculata. Malach. ex iniquo oblatio est maculata. Malach. I, 10 Non est mihi voluntas in vobis, I, 10 Non est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus exercituum : et munus dicit Dominus exercituum : et munus non suscipiam de manu vestra. Attende non suscipiam de manu vestra. Attende quod vinum libatur in sanguine Christi, quod vinum libatur in sanguine Christi, et sacrificium de area in corpore, quod et sacrificium de area in corpore, quod in manibus malorum et bonorum sacer- in manibus malorum et bonorum sacer- dotum æquale est. Unde quod dicitur, dotum æquale est. Unde quod dicitur, non libabunt, intelligitur quod non non libabunt, intelligitur quod non libant ad salutem, sed ad damnationem. libant ad salutem, sed ad damnationem. I ad Cor. xi, 29: Qui enim manducat I ad Cor. xi, 29: Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi mandu- et bibit indigne, judicium sibi mandu- cat, et bibit non dijudicans corpus cat, et bibit non dijudicans corpus Domini. Et secundum litteram vult di- Domini. Et secundum litteram vult di- cere, quod quia indigne libaverunt ido- cere, quod quia indigne libaverunt ido-

1 Cf. Levit. VIII, 32. 1 Cf. Levit. VIII, 32.

75 75

lis, faciet quod præ paupertate et capti- lis, faciet quod præ paupertate et capti- vitate, nec Domino, nec idolis libare vitate, nec Domino, nec idolis libare possint. Daniel. III, 38 et 39: Non est in possint. Daniel. III, 38 et 39: Non est in tempore hoc princeps, et dux, et pro- tempore hoc princeps, et dux, et pro- pheta, neque holocaustum, neque sacri- pheta, neque holocaustum, neque sacri- ficium, neque oblatio, neque incensum, ficium, neque oblatio, neque incensum, neque locus primitiarum coram te, ut neque locus primitiarum coram te, ut possimus invenire misericordiam tuam. possimus invenire misericordiam tuam.

Et subjungit causam, quare non sit Et subjungit causam, quare non sit acceptum sacrificium, et supletur, quia acceptum sacrificium, et supletur, quia « quasi panis lugentium » mortuum, sup- « quasi panis lugentium » mortuum, sup- ple, est oblatio eorum. Panis lugen- ple, est oblatio eorum. Panis lugen- tium dicitur coena quæ præparatur la- tium dicitur coena quæ præparatur la- mentantibus mortuum, qui panis im- mentantibus mortuum, qui panis im- mundus reputatur secundum legem Le- mundus reputatur secundum legem Le- vitici ' : et hoc est quod sequitur : vitici ' : et hoc est quod sequitur : « Omnes qui comedunt eum, contamina- « Omnes qui comedunt eum, contamina- buntur, hoc est, immundi reputabun- buntur, hoc est, immundi reputabun- tur. tur.

1 1

panem panem

lugentium lugentium

Et hujus etiam subjungit causam : Et hujus etiam subjungit causam : « Quia panis eorum, » hoc est, lugen- « Quia panis eorum, » hoc est, lugen- tium, « animæ ipsorum, » hoc est, mor- tium, « animæ ipsorum, » hoc est, mor- tuorum scilicet pollutus est, et idcirco tuorum scilicet pollutus est, et idcirco contingentes cadaver mortui vel come- contingentes cadaver mortui vel come- dentes in domo, in qua est, polluuntur, dentes in domo, in qua est, polluuntur, et ab ingressu templi suspenduntur. Et et ab ingressu templi suspenduntur. Et hoc est quod sequitur: «Non intrabit hoc est quod sequitur: «Non intrabit in domum Domini. » Hoc etiam videmus Sacerdotes in domum Domini. » Hoc etiam videmus Sacerdotes spiritualiter impleri in Religiosis et Sa- comedunt spiritualiter impleri in Religiosis et Sa- comedunt cerdotibus, qui panem lugentium come- mortuum. cerdotibus, qui panem lugentium come- mortuum. dunt pro animabus mortuorum oblatum, dunt pro animabus mortuorum oblatum, et obsequium quod debent non solvunt, et obsequium quod debent non solvunt, et per vitam malam indignos se exhi- et per vitam malam indignos se exhi- bent. Osee, IV, 8 Peccata populi mei bent. Osee, IV, 8 Peccata populi mei comedent, et ad iniquitatem eorum sub- comedent, et ad iniquitatem eorum sub- levabunt animas eorum. Ad Hebr. xi, levabunt animas eorum. Ad Hebr. xi, 10 Habemus altare, de quo edere non 10 Habemus altare, de quo edere non habent potestatem, qui tabernaculo, id habent potestatem, qui tabernaculo, id est, corpori, deserviunt. Tales etiam ab est, corpori, deserviunt. Tales etiam ab Ecclesia expellendi essent. Ad Rom. xvi, Ecclesia expellendi essent. Ad Rom. xvi, 18: Hujuscemodi enim Christo Domino 18: Hujuscemodi enim Christo Domino non serviunt, sed suo ventri: et per dul- non serviunt, sed suo ventri: et per dul- ces sermones, et benedictiones, seducunt ces sermones, et benedictiones, seducunt corda innocentium. De his dicitur, Joan. corda innocentium. De his dicitur, Joan. VI, 26 Amen, amen dico vobis: quæ- VI, 26 Amen, amen dico vobis: quæ- ritis me, non quia vidistis signa, sed quia ritis me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus, et saturati estis. manducastis ex panibus, et saturati estis.

76 76

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Quid facietis in die solemni. » « Quid facietis in die solemni. » Tangit hic quam solemniter judicium de Tangit hic quam solemniter judicium de eis fiet, et dicit tria: solemnitatem scili- eis fiet, et dicit tria: solemnitatem scili- cet judicii, convictionem rei, et damna- cet judicii, convictionem rei, et damna- tionem convicti. tionem convicti.

« Quid facietis in die solemni ? » Dies « Quid facietis in die solemni ? » Dies dicitur propter claritatem lucis justitiæ. dicitur propter claritatem lucis justitiæ. I ad Corinth. IV, 5: Nolite ante tempus I ad Corinth. IV, 5: Nolite ante tempus judicare, quoadusque veniat Dominus, judicare, quoadusque veniat Dominus, qui et illuminabit abscondita tenebra- qui et illuminabit abscondita tenebra- tum, et manifestabit consilia cordium. So- tum, et manifestabit consilia cordium. So- lemnis dicitur, quia communis omnibus, lemnis dicitur, quia communis omnibus, λov enim Græce Latine sonat commune. λov enim Græce Latine sonat commune. Psal. CXVII, 27: Constituite die solemnem Psal. CXVII, 27: Constituite die solemnem in condensis. « In die festivitatis Domi- in condensis. « In die festivitatis Domi- ni, » quando scilicet judex faciet festum ni, » quando scilicet judex faciet festum vos idolis per gladium sacrificando. Isa. vos idolis per gladium sacrificando. Isa. XXXIV, 6: Victima Domini in Bosra, et XXXIV, 6: Victima Domini in Bosra, et interfectio magna in terra Edom. Fere interfectio magna in terra Edom. Fere idem, Isa. x, 3: Quid facietis in die idem, Isa. x, 3: Quid facietis in die visitationis, et calamitatis de longe ve- visitationis, et calamitatis de longe ve- nientis ? ad cujus confugietis auxilium? nientis ? ad cujus confugietis auxilium? et ubi derelinquetis gloriam vestram ? et ubi derelinquetis gloriam vestram ?

Et subdit, de convictione rei. Et subdit, de convictione rei.

« «

« Ecce enim profecti sunt » supple in « Ecce enim profecti sunt » supple in Ægyptum, a vastitate, » hoc est, Ægyptum, a vastitate, » hoc est, timentes vastitatem Chaldæorum. Et tan- timentes vastitatem Chaldæorum. Et tan- git hoc quod habetur Jerem. XLII, 2 et git hoc quod habetur Jerem. XLII, 2 et seq., et XLIII, 1 et seq., quod contra con- seq., et XLIII, 1 et seq., quod contra con- silium Domini et Jeremiæ, fugerunt in silium Domini et Jeremiæ, fugerunt in Ægyptum interfecto Godolia. Isa. xxx, Ægyptum interfecto Godolia. Isa. xxx, 1 et 2: Væ, filii desertores, dicit Dominus, 1 et 2: Væ, filii desertores, dicit Dominus, ut faceretis consilium, et non ex me : ut faceretis consilium, et non ex me : et ordiremini telam, et non per spiritum et ordiremini telam, et non per spiritum meum, ut adderetis peccatum super meum, ut adderetis peccatum super peccatum qui ambulatis ut descenda- peccatum qui ambulatis ut descenda- tis in Ægyptum! tis in Ægyptum!

Et subdit damnationem. Et subdit damnationem.

Et ideo, « Ægyptus congregabit Et ideo, « Ægyptus congregabit eos, »ut scilicet omnes inveniantur ad eos, »ut scilicet omnes inveniantur ad gladium. Jerem. XII, 3: Congrega eos gladium. Jerem. XII, 3: Congrega eos quasi gregem ad victimam, et sanctifica quasi gregem ad victimam, et sanctifica eos in die occisionis. « Memphis sepeliet eos in die occisionis. « Memphis sepeliet eos. » Memphis metropolis erat Ægyti, eos. » Memphis metropolis erat Ægyti, antequam Alexandria ædificaretur, et ad antequam Alexandria ædificaretur, et ad illam civitatem plurimi confugerunt, et illam civitatem plurimi confugerunt, et

religic religic

idola illa venerati sunt propter auxilium. idola illa venerati sunt propter auxilium. Jerem. 11, 16: Filii quoque Mempheos et Jerem. 11, 16: Filii quoque Mempheos et Taphnes constupraverunt te usque ad ver- Taphnes constupraverunt te usque ad ver- ticem. Hoc idem dicitur eis qui propter Clerici ticem. Hoc idem dicitur eis qui propter Clerici vastitatem paupertatis clericatum assu- Ægyp vastitatem paupertatis clericatum assu- Ægyp munt, vel religionem, qui semper corde repeten munt, vel religionem, qui semper corde repeten revertuntur in Ægyptum, hoc est, ad revertuntur in Ægyptum, hoc est, ad sæculi conversationem, quod significatur, sæculi conversationem, quod significatur, Num. x1, 4 et 5, ubi dicitur : Vulgus fla- Num. x1, 4 et 5, ubi dicitur : Vulgus fla- gravit desiderio, carnium scilicet, sedens gravit desiderio, carnium scilicet, sedens et flens,. . ait: Quis dabit nobis ad ve- et flens,. . ait: Quis dabit nobis ad ve- scendum carnes? Recordamur piscium scendum carnes? Recordamur piscium quos comedebamus in Ægypto gratis. quos comedebamus in Ægypto gratis. Hi sunt qui omne obsequium convertunt Hi sunt qui omne obsequium convertunt ad lucrum, et ad ventrem. Ad Philip. ad lucrum, et ad ventrem. Ad Philip. 11, 18 et seq. : Multi ambulant, quos 11, 18 et seq. : Multi ambulant, quos sæpe dicebam vobis (nunc autem et flens sæpe dicebam vobis (nunc autem et flens dico) inimicos crucis Christi : quorum dico) inimicos crucis Christi : quorum finis interitus, quorum Deus venter finis interitus, quorum Deus venter est : et gloria in confusione ipsorum, est : et gloria in confusione ipsorum, qui terrena sapiunt. Nostra autem qui terrena sapiunt. Nostra autem conversatio in cælis est. « Desiderabile conversatio in cælis est. « Desiderabile argentum eorum. » Posset aliquis di- argentum eorum. » Posset aliquis di- cere Quid fieret de possessionibus eo- cere Quid fieret de possessionibus eo- rum eis captivatis? et ad hoc respondet. rum eis captivatis? et ad hoc respondet. Et vocatur argentum, quidquid argento Argent Et vocatur argentum, quidquid argento Argent mensuratur ad valorem. Unde Glossa : mensuratur ad valorem. Unde Glossa : « Per argentum signantur omnia quæ « Per argentum signantur omnia quæ « argento emuntur. « Desiderabile ar- « argento emuntur. « Desiderabile ar- gentum eorum, » hoc est, possessiones gentum eorum, » hoc est, possessiones argento æstimatas, « urtica hæredita- argento æstimatas, « urtica hæredita- bit, » hoc est, ita desolabitur, quod urti- bit, » hoc est, ita desolabitur, quod urti- ca ibi crescet. Urtica autem ab urendo ca ibi crescet. Urtica autem ab urendo dicitur, significat sensibilem dolorem dicitur, significat sensibilem dolorem et ustivum, qui succedit de possessioni- et ustivum, qui succedit de possessioni- bus avarorum. Jacob. v, 3: Aurum, et bus avarorum. Jacob. v, 3: Aurum, et argentum vestrum æruginavit : et ærugo argentum vestrum æruginavit : et ærugo eorum in testimonium vobis erit, et man- eorum in testimonium vobis erit, et man- ducabit carnes vestras sicut ignis. Prov. ducabit carnes vestras sicut ignis. Prov. XXIV, 30 et 31 Per agrum hominis pi- XXIV, 30 et 31 Per agrum hominis pi- gri transivi, et per vineam viri stulti : gri transivi, et per vineam viri stulti : et ecce totum repleverant urticæ, et ope- et ecce totum repleverant urticæ, et ope- ruerant superficiem ejus spinæ. « Lappa ruerant superficiem ejus spinæ. « Lappa in tabernaculis eorum » Lappa lati folii in tabernaculis eorum » Lappa lati folii est, sed acuti. Unde et contra scabiem est, sed acuti. Unde et contra scabiem datur et significat vermem conscientiæ, datur et significat vermem conscientiæ, qui semper remordet et acutus est. Isa. qui semper remordet et acutus est. Isa. LXVI, 24 Vermis eorum non morietur, LXVI, 24 Vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur. Taber- et ignis eorum non exstinguetur. Taber-

quid quid

Sun. Sun.

IN CAP. IX OSEE ENARRATIO. IN CAP. IX OSEE ENARRATIO.

nacula autem dicuntur habitationes vel nacula autem dicuntur habitationes vel exteriores vel interiores. exteriores vel interiores.

Quod autem tempus sit in solemnitate Quod autem tempus sit in solemnitate Domini hæc faciendi, subdit : « Venerunt Domini hæc faciendi, subdit : « Venerunt dies visitationis, » in quibus scilicet pec- dies visitationis, » in quibus scilicet pec- catum manifestetur ad judicium. Isa. catum manifestetur ad judicium. Isa. XXVI, 21 Visitet Dominus iniquitatem XXVI, 21 Visitet Dominus iniquitatem

habitatoris terræ contra eum. « Vene- habitatoris terræ contra eum. « Vene- runt dies retributionis. » Isa. XXXIV, runt dies retributionis. » Isa. XXXIV, 8: 8: Dies ultionis Domini, annus retributio- Dies ultionis Domini, annus retributio- num judicii Sion. Isa. LXIII, 4: Dies num judicii Sion. Isa. LXIII, 4: Dies ultionis in corde meo, annus redemptio- ultionis in corde meo, annus redemptio- nis meæ venit. nis meæ venit.

« Scitote, Israel, stultum. » Tangit hic « Scitote, Israel, stultum. » Tangit hic privitionem rationis et profunditatem privitionem rationis et profunditatem peccati ad puniendum, et ideo duo di- peccati ad puniendum, et ideo duo di- cit rationis privationem, et peccati pro- cit rationis privationem, et peccati pro- funditatem, ibi, « Profunde peccave- funditatem, ibi, « Profunde peccave-

runt. » runt. »

In primo describit rationis privatio- In primo describit rationis privatio- nem a tribus, scilicet, ex parvitate dis- nem a tribus, scilicet, ex parvitate dis- cretionis, ex multitudine iniquitatis, et cretionis, ex multitudine iniquitatis, et ex negligentia officii. ex negligentia officii.

Dicit ergo « Scitote, Israel, stul- Dicit ergo « Scitote, Israel, stul- tum. » Stultus dicitur a stoliditate, qui tum. » Stultus dicitur a stoliditate, qui non sapiens tantum non est, sed etiam non sapiens tantum non est, sed etiam capax sapientiæ non est. Eccle. I, 15: capax sapientiæ non est. Eccle. I, 15: Perversi difficile corriguntur, et stulto- Perversi difficile corriguntur, et stulto- rum infinitus est numerus. In quo autem rum infinitus est numerus. In quo autem stultus sit, subjungit : « Prophetam, in- stultus sit, subjungit : « Prophetam, in- sanum virum spiritualem » Meo judicio sanum virum spiritualem » Meo judicio convertenda est propositio hoc modo. convertenda est propositio hoc modo. Scito illum esse virum spiritualem, hoc Scito illum esse virum spiritualem, hoc est, spiritu Dei plenum, quem judicasti est, spiritu Dei plenum, quem judicasti Prophetam esse insanum. Et tangit hi- Prophetam esse insanum. Et tangit hi- storiam, quæ habetur, Jerem. XLII, 2 et storiam, quæ habetur, Jerem. XLII, 2 et seq., et XLIII, 1 et seq., quod scilicet Je- seq., et XLIII, 1 et seq., quod scilicet Je- remias Propheta, spiritu Dei plenus, remias Propheta, spiritu Dei plenus, judicabatur ab eis insanus, et mendacium judicabatur ab eis insanus, et mendacium loquens, et contra consilium et præcep- loquens, et contra consilium et præcep- vir tum ejus fugerunt in Ægyptum. Et quod vir tum ejus fugerunt in Ægyptum. Et quod vir spiritualis fuerit Jeremias, habetur vir spiritualis fuerit Jeremias, habetur Eccli. XLIX, 9, ubi dicitur: Male tra- Eccli. XLIX, 9, ubi dicitur: Male tra- claverunt illum, qui a ventre matris con- claverunt illum, qui a ventre matris con-

1 IV Reg. ix, 11. 1 IV Reg. ix, 11.

77 77

spirituales spirituales insanos insanos abjiciunt. abjiciunt.

secratus est propheta. Quod autem eum secratus est propheta. Quod autem eum dixerunt insanum, acceperunt IV. Reg. dixerunt insanum, acceperunt IV. Reg. IX, 1 et seq., ubi Eliseus misit discipu- IX, 1 et seq., ubi Eliseus misit discipu- lum suum prophetam ad inungendum Je- lum suum prophetam ad inungendum Je- hu, et quæsiverunt ab eo: Quid venit hu, et quæsiverunt ab eo: Quid venit insanus iste ad te 1 ? Sæculares enim Mundari insanus iste ad te 1 ? Sæculares enim Mundari spirituales homines reputant insanos. spirituales homines reputant insanos. Sap. v, 3 et 4: Hi sunt, quos habuimus Sap. v, 3 et 4: Hi sunt, quos habuimus aliquando in derisum, et in similitudi- aliquando in derisum, et in similitudi- nem improperii. Nos insensati, vitam il- nem improperii. Nos insensati, vitam il- lorum æstimabamus insaniam. Hierony- lorum æstimabamus insaniam. Hierony- mus tamen aliter legit, dicens : << Sci- mus tamen aliter legit, dicens : << Sci- « tote prophetam insanum, qui prophe- « tote prophetam insanum, qui prophe- «< tat tibi impunitatem in peccatis, cum «< tat tibi impunitatem in peccatis, cum « Deus peccantibus non parcat. » Ad « Deus peccantibus non parcat. » Ad Hebr. Il, 2: Omnis inobedientia accepit Hebr. Il, 2: Omnis inobedientia accepit justam mercedis retributionem. « Vi- justam mercedis retributionem. « Vi- rum spiritualem, » hoc est, qui putabas rum spiritualem, » hoc est, qui putabas te esse virum spiritualem. Et signat hy- te esse virum spiritualem. Et signat hy- pocritas, qui se reputant spirituales pocritas, qui se reputant spirituales cum carnales sint. Matth. vII, 15: Qui cum carnales sint. Matth. vII, 15: Qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, in- veniunt ad vos in vestimentis ovium, in- trinsecus autem sunt lupi rapaces. trinsecus autem sunt lupi rapaces.

Et explanat multitudinem amentiæ, Et explanat multitudinem amentiæ, subdens « Propter multitudinem ini- subdens « Propter multitudinem ini- quitatis tuæ, » hoc est, quia diligis ini- quitatis tuæ, » hoc est, quia diligis ini- quitatem, et hoc est contra Deum et con- quitatem, et hoc est contra Deum et con- tra homines : « et multitudinem amen- tra homines : « et multitudinem amen- tiæ » affectus enim ligat intellectum tiæ » affectus enim ligat intellectum ne veritatem agnoscat. Psal. XLVIII, ne veritatem agnoscat. Psal. XLVIII, 21: 21: Homo, cum in honore esset, non intellexit, Homo, cum in honore esset, non intellexit, etc. Osee, iv, 11: Fornicatio, et vinum, etc. Osee, iv, 11: Fornicatio, et vinum, et ebrietas auferunt cor. et ebrietas auferunt cor.

Et subdit de negligentia officii: Et subdit de negligentia officii:

« «

Speculator Ephraim cum Deo meo. » Speculator Ephraim cum Deo meo. » Meo judicio loquitur hic de Ahia, de quo Meo judicio loquitur hic de Ahia, de quo legitur III Reg. x1, 30 et seq., et xu, 1 legitur III Reg. x1, 30 et seq., et xu, 1 et seq., quod scidit pallium in duodecim et seq., quod scidit pallium in duodecim partes, et decem partes dedit Jeroboam, partes, et decem partes dedit Jeroboam, duas relinquens Roboam, et dixit: Hæc duas relinquens Roboam, et dixit: Hæc dicit Dominus Deus Israel: Ecce ego dicit Dominus Deus Israel: Ecce ego scindam regnum de manu Salomonis, et scindam regnum de manu Salomonis, et dabo tibi decem tribus 2. Non autem di- dabo tibi decem tribus 2. Non autem di- xit: Scindam a templo et a cultu Dei. xit: Scindam a templo et a cultu Dei. Et hic Propheta fuit cum Deo meo, quia Et hic Propheta fuit cum Deo meo, quia

2 III Reg. x11, 31. 2 III Reg. x11, 31.

78 78

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

imperio Dei fecit, et tamen per occasio- imperio Dei fecit, et tamen per occasio- nem non per causam. « Propheta la- nem non per causam. « Propheta la- queus ruinæ factus est super omnes vias queus ruinæ factus est super omnes vias ejus, » quia scissio regni occasionavit ejus, » quia scissio regni occasionavit scissionem a templo, et a cultu divino. scissionem a templo, et a cultu divino. Simile est, Luc. II, 34, Simeon dixit de Simile est, Luc. II, 34, Simeon dixit de Christo Ecce positus est hic in ruinam, Christo Ecce positus est hic in ruinam, et in resurrectionem multorum in Israel: et in resurrectionem multorum in Israel: et in signum, cui contradicetur. Chri- et in signum, cui contradicetur. Chri- stus enim in resurrectionem est per cau- stus enim in resurrectionem est per cau- sam sed in ruinam non potest esse, ni- sam sed in ruinam non potest esse, ni- si per occasionem, scilicet, quia alii si per occasionem, scilicet, quia alii peccant in ipsum, non ipse in alios. Hie- peccant in ipsum, non ipse in alios. Hie- ronymus tamen hic aliter legit, sic di- ronymus tamen hic aliter legit, sic di- cens « Deus constituit Reges et Sacer- cens « Deus constituit Reges et Sacer- << dotes et Prophetas, ut providerent po- << dotes et Prophetas, ut providerent po- «pulo. » Unde dicit ad Ezechielem. 111, «pulo. » Unde dicit ad Ezechielem. 111, 17, et xxx, 7 Fili hominis, specula- 17, et xxx, 7 Fili hominis, specula- torem dedi te domui Israel. Dicit ergo : torem dedi te domui Israel. Dicit ergo : «Ephraim, » hoc est, Jeroboam, « cum «Ephraim, » hoc est, Jeroboam, « cum Deo meo, » hoc est, secundum volunta- Deo meo, » hoc est, secundum volunta- tem Dei mei constitutus est « specula- tem Dei mei constitutus est « specula- tor, » ad hoc ut ipse et sequaces ejus tor, » ad hoc ut ipse et sequaces ejus populo Dei utilia providerent, et sicut populo Dei utilia providerent, et sicut Prophetæ ad bonum erigerent. Sed in Prophetæ ad bonum erigerent. Sed in omnibus viis et actionibus « factus est omnibus viis et actionibus « factus est laqueus, » quia suadendo et cogendo ad laqueus, » quia suadendo et cogendo ad idololatriam inducebat. Et hoc dici pot- idololatriam inducebat. Et hoc dici pot- est de malis Prælatis, qui juxta vias, est de malis Prælatis, qui juxta vias, hoc est, opera hominum ponunt scanda- hoc est, opera hominum ponunt scanda- la mali exempli. Osee, v, 1: Laqueus la mali exempli. Osee, v, 1: Laqueus facti estis speculationi. Psal. cxxxix, 6: facti estis speculationi. Psal. cxxxix, 6: Juxta iter scandalum posuerunt mihi. Juxta iter scandalum posuerunt mihi.

Et subdit explanans illud, et suppletur, Et subdit explanans illud, et suppletur, quia « insania in domo Dei ejus. quia « insania in domo Dei ejus. » In- » In- sania enim bene est propter idola per- sania enim bene est propter idola per- vertere vitam. Sap. xiv, 23 et 24: Aut vertere vitam. Sap. xiv, 23 et 24: Aut obscura sacrificia facientes, aut insaniæ obscura sacrificia facientes, aut insaniæ plenas vigilias habentes, neque vitam, plenas vigilias habentes, neque vitam, neque nuptias mundas custodiunt. neque nuptias mundas custodiunt.

rum nef rum nef

pœnitendi submersus non est : quando pœnitendi submersus non est : quando vero desperat, submersus est. Prov. xvIII, vero desperat, submersus est. Prov. xvIII, 3 Impius, cum in profundum venerit 3 Impius, cum in profundum venerit peccatorum, contemnit. « Sicut in die- peccatorum, contemnit. « Sicut in die- bus Gabaa. » Legitur Judic. XIX, 26, bus Gabaa. » Legitur Judic. XIX, 26, quod uxore Levitæ cum marito rever- quod uxore Levitæ cum marito rever- tente de Bethlehem in Gabaa, incredibili tente de Bethlehem in Gabaa, incredibili stimulo libidinis Gabaonitarum est in- Gabaon stimulo libidinis Gabaonitarum est in- Gabaon terfecta Dominus, sicut dicit Philo in dum sco terfecta Dominus, sicut dicit Philo in dum sco libro centum trium quæstionum, vindi- libro centum trium quæstionum, vindi- cavit, et in Israelitas, et in Gabaonitas. cavit, et in Israelitas, et in Gabaonitas. In Israelitas, quia bis ceciderunt. In Ga- In Israelitas, quia bis ceciderunt. In Ga- baonitas, quia ex libidine uxorem alte- baonitas, quia ex libidine uxorem alte- rius et violaverunt et occiderunt. Causa rius et violaverunt et occiderunt. Causa vindicationis in Israelitas hæc fuit ut vindicationis in Israelitas hæc fuit ut dicitur, quia uxorem Levitæ quæ pro- dicitur, quia uxorem Levitæ quæ pro- pter adulterium a marito recesserat, et pter adulterium a marito recesserat, et secundum legem lapidanda fuerat vindi- secundum legem lapidanda fuerat vindi- caverunt, et idolum quod in domo Mi- caverunt, et idolum quod in domo Mi- chæ invenerunt 1, secum asportaverunt, chæ invenerunt 1, secum asportaverunt, et in Micham non vindicaverunt, cum et in Micham non vindicaverunt, cum tamen adulterium minus scelus sit quam tamen adulterium minus scelus sit quam idololatria. In Gabaonitas autem, quia idololatria. In Gabaonitas autem, quia contra honestatem humanam uxorem contra honestatem humanam uxorem sacerdotis stimulo libidinis interfecerunt, sacerdotis stimulo libidinis interfecerunt, et ita isti fecerunt, quia, sicut dicitur ad et ita isti fecerunt, quia, sicut dicitur ad Ephes. IV, 19: Desperantes, semetipsos Ephes. IV, 19: Desperantes, semetipsos dederunt impudicitiæ. Aliter exponitur dederunt impudicitiæ. Aliter exponitur ab Hieronymo, quod Gabaa civitas fuit, ab Hieronymo, quod Gabaa civitas fuit, in qua unctus fuit Saul 2. Et sicut Saul in qua unctus fuit Saul 2. Et sicut Saul contra Dominum regnavit, ita Jero- contra Dominum regnavit, ita Jero- boamet sicut peccatum Saulis profun- boamet sicut peccatum Saulis profun- dum fuit et remedium non habuit, ita dum fuit et remedium non habuit, ita et peccatum Jeroboam. Exod. xv, 5: et peccatum Jeroboam. Exod. xv, 5: Descenderunt in profundum quasi lapis. Descenderunt in profundum quasi lapis.

Propter quod sequitur: « Recordabitur Propter quod sequitur: « Recordabitur iniquitatis eorum,» antiquæ scilicet ad iniquitatis eorum,» antiquæ scilicet ad vindictam quam ex patribus hæreditave- vindictam quam ex patribus hæreditave- runt. Exod. xx, 5: Visitans iniquitatem runt. Exod. xx, 5: Visitans iniquitatem patrum in filios, in tertiam et quartam patrum in filios, in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me. generationem eorum qui oderunt me. « Et visitabit peccata eorum, » quæ sci- « Et visitabit peccata eorum, » quæ sci-

Et subdit de profunditate peccatorum licet veteribus addiderunt. Psal. cXXXVIII, Et subdit de profunditate peccatorum licet veteribus addiderunt. Psal. cXXXVIII,

dicens: dicens:

« Profunde peccaverunt. » Qui ad- « Profunde peccaverunt. » Qui ad- huc spirat in profundo non est submer- huc spirat in profundo non est submer- sus, ita dum peccator spirat in proposito sus, ita dum peccator spirat in proposito

1 Cf. Judic. XVIII, 18. 1 Cf. Judic. XVIII, 18.

5 Tu cognovisti omnia, novissima et 5 Tu cognovisti omnia, novissima et antiqua. Singuli enim pro omnibus antiqua. Singuli enim pro omnibus peccatis digna recipiunt. Psal. LXI, 13 : peccatis digna recipiunt. Psal. LXI, 13 : Tu reddes unicuique juxta opera sua. Tu reddes unicuique juxta opera sua.

2I Reg. x, 1 et 26. 2I Reg. x, 1 et 26.

10 10

patio, patio,

IN CAP. IX OSEE ENARRATIO. IN CAP. IX OSEE ENARRATIO.

« Quasi uvas in deserto. » Tangit hic « Quasi uvas in deserto. » Tangit hic quod casus a pulchritudine et honestate quod casus a pulchritudine et honestate patrum debet ei esse causa doloris pœni- patrum debet ei esse causa doloris pœni- tentiæ, et habet duas partes. Primo enim tentiæ, et habet duas partes. Primo enim dicit casum secundo autem causam ca- dicit casum secundo autem causam ca- sus, ibi, y. 15: « Omnes nequitiæ eorum. » sus, ibi, y. 15: « Omnes nequitiæ eorum. » Prima habet duo. In primo tangit ca- Prima habet duo. In primo tangit ca- sum a desiderabilitate patrum. Qui fue- sum a desiderabilitate patrum. Qui fue- runt viri desideriorum, et hic est casus a runt viri desideriorum, et hic est casus a gratia et virtute. Secundo, tangit casum gratia et virtute. Secundo, tangit casum a multitudine patrum et copia divitia- a multitudine patrum et copia divitia- rum, et hic est casus a gloria, ibi, « Glo- rum, et hic est casus a gloria, ibi, « Glo- ria eorum a partu. » ria eorum a partu. »

In primo tria sunt, scilicet quam suaves In primo tria sunt, scilicet quam suaves in gustu fuerunt patres, quam abomina- in gustu fuerunt patres, quam abomina- biles filii, quam facile ad malum inducti. biles filii, quam facile ad malum inducti.

Dicit ergo: «Quasi uvas in deserto in- Dicit ergo: «Quasi uvas in deserto in- veni Israel. » Sensus est: Inveni perditum veni Israel. » Sensus est: Inveni perditum peccatis, et assumpsi ad gratiam meam peccatis, et assumpsi ad gratiam meam Israel, populum scilicet decem tribuum in Israel, populum scilicet decem tribuum in deserto, quando eduxi eos de Ægypto, et deserto, quando eduxi eos de Ægypto, et legem dedi quasi uvas gustu desiderabiles, legem dedi quasi uvas gustu desiderabiles, cordis gaudium generantes, propter bo- cordis gaudium generantes, propter bo- nitatem patrum. Deuter. XXXII, 10: nitatem patrum. Deuter. XXXII, 10: Invenit eum in terra deserta, in loco hor- Invenit eum in terra deserta, in loco hor- roris, et vastæ solitudinis. De uvis au- roris, et vastæ solitudinis. De uvis au- tem, Cant. 1, 13: Botrus cypri dilectus tem, Cant. 1, 13: Botrus cypri dilectus meus mihi in vineis Engaddi. Tunc meus mihi in vineis Engaddi. Tunc enim ubera populi assimilata sunt botris, enim ubera populi assimilata sunt botris, ☐ do sicut dicitur, Cant. vi, 71. Ubera ejus ☐ do sicut dicitur, Cant. vi, 71. Ubera ejus Mefuerunt doctrina, et exhortatio ubera Mefuerunt doctrina, et exhortatio ubera doctrinæ fuderunt lac veritatis ad fidem, doctrinæ fuderunt lac veritatis ad fidem, uber exhortationis fundebat lac dulcissi- uber exhortationis fundebat lac dulcissi- mæ consolationis ad virtutem et bonita- mæ consolationis ad virtutem et bonita- tem de quibus dicitur, Cant. 1, 1 et tem de quibus dicitur, Cant. 1, 1 et 2: Meliora sunt ubera tua vino, fra- 2: Meliora sunt ubera tua vino, fra- grantia unguentis optimis. Et quod grantia unguentis optimis. Et quod dicit, in deserto, non tantum notat dicit, in deserto, non tantum notat locum, sed etiam desertum tunc fuisse locum, sed etiam desertum tunc fuisse mundum a cultu divino, ut scilicet om- mundum a cultu divino, ut scilicet om- nibus aliis neglectis, hunc populum so- nibus aliis neglectis, hunc populum so- lum elegerit. Unde Deut. VII, 6: Te ele- lum elegerit. Unde Deut. VII, 6: Te ele- git Dominus Deus tuus, ut sis ei popu- git Dominus Deus tuus, ut sis ei popu- lus peculiaris. Hoc sub eodem sensu re- lus peculiaris. Hoc sub eodem sensu re- fertur ad primitivam Ecclesiam, et pri- fertur ad primitivam Ecclesiam, et pri- mitivam religionem, et clerum. mitivam religionem, et clerum.

Et subjungit similitudinem a dulcedine Et subjungit similitudinem a dulcedine

* Cantic. VII, 7: Statura tua assimilata est pal- * Cantic. VII, 7: Statura tua assimilata est pal-

79 79

virtutis: «Quasi prima poma ficulneæ, » virtutis: «Quasi prima poma ficulneæ, » supple, inveni eos. Prima poma ficul- supple, inveni eos. Prima poma ficul- neæ grossi sunt, qui propter raritatem neæ grossi sunt, qui propter raritatem plus desiderantur, et ita primi patres de- plus desiderantur, et ita primi patres de- siderabili dulcedine virtutis Deo adhæse- siderabili dulcedine virtutis Deo adhæse- runt. Michææ, VII, 1: Præcoquas ficus runt. Michææ, VII, 1: Præcoquas ficus desideravit anima mea. De utrisque di- desideravit anima mea. De utrisque di- citur, Cant. II, 13: Ficus protulit gros- citur, Cant. II, 13: Ficus protulit gros- sos suos vineæ florentes dederunt odo- sos suos vineæ florentes dederunt odo-

rem suum. rem suum.

Et innuit expositionem metaphora, Et innuit expositionem metaphora, subdens « In cacumine ejus, » hoc subdens « In cacumine ejus, » hoc est, ficulneæ, « vidi, » hoc est, lumine est, ficulneæ, « vidi, » hoc est, lumine meo illustravi et perfudi « patres eo- meo illustravi et perfudi « patres eo- rum, » qui lumine meo calefacti ad rum, » qui lumine meo calefacti ad charitatem, et digesti ad virtutis dulce- charitatem, et digesti ad virtutis dulce- dinem, charissimi mihi fuerunt. Umbra dinem, charissimi mihi fuerunt. Umbra enim in refrigerio concupiscentiæ dul- enim in refrigerio concupiscentiæ dul- cis fuit, fructus autem in opere vir- cis fuit, fructus autem in opere vir- tutis suavissimus. Cant. II, 3 Sub tutis suavissimus. Cant. II, 3 Sub umbra illius, quem desideraveram, se- umbra illius, quem desideraveram, se- di et fructus ejus dulcis gutturi meo. di et fructus ejus dulcis gutturi meo. Et attende quod in cacumine arboris, Et attende quod in cacumine arboris, quanto magis succus a radice ( quæ vir- quanto magis succus a radice ( quæ vir- tutem terræ habet) sublevatur ad cacu- tutem terræ habet) sublevatur ad cacu- men, tanto magis digeritur, subtiliatur, men, tanto magis digeritur, subtiliatur, et liberius soli exponitur, et fructus affert et liberius soli exponitur, et fructus affert dulciores. Isa. XVII, 6: In cacuminibus dulciores. Isa. XVII, 6: In cacuminibus ejus fructus ejus, dicit Dominus Deus ejus fructus ejus, dicit Dominus Deus Israel. Elevati enim a terra et exhibiti Israel. Elevati enim a terra et exhibiti soli justitiæ fructum dulcissimum ferunt. soli justitiæ fructum dulcissimum ferunt. Hoc signatum est, Jerem. xxiv, 2: Ca- Hoc signatum est, Jerem. xxiv, 2: Ca- lathus unus ficus habebat malas nimis, lathus unus ficus habebat malas nimis, ut solent ficus esse primi temporis. Hoc ut solent ficus esse primi temporis. Hoc totum simul refertur ad statum primiti- totum simul refertur ad statum primiti- væ, in clero, in populo, et in religiosis, væ, in clero, in populo, et in religiosis, sicut dicitur ad Roman. XI, 28: Secun- sicut dicitur ad Roman. XI, 28: Secun- dum electionem autem, charissimi pro- dum electionem autem, charissimi pro- pter patres. pter patres.

Subjungit autem qualiter in filiis facti Subjungit autem qualiter in filiis facti sunt abominabiles : sunt abominabiles :

« Ipsi autem, » quamvis a bonis geni- « Ipsi autem, » quamvis a bonis geni- ti, « intraverunt ad Beelphegor. » Beel- Belphegor. ti, « intraverunt ad Beelphegor. » Beel- Belphegor. phegor componitur a Bel et phegor, phegor componitur a Bel et phegor, quod est idolum tentiginis, quod, sicut quod est idolum tentiginis, quod, sicut dicit Hieronymus, « Imago fuit viri nu- dicit Hieronymus, « Imago fuit viri nu-

mæ, et ubera tua botris. mæ, et ubera tua botris.

80 80

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« di, et habebat pellem mortui in ore, « di, et habebat pellem mortui in ore, « ut significaret quod non esset reme- « ut significaret quod non esset reme- «dium mortalitatis, ita quod natura fu- «dium mortalitatis, ita quod natura fu- «giens teneri non posset, nisi per os in «giens teneri non posset, nisi per os in « cibo et potu ministraretur materia li- « cibo et potu ministraretur materia li- « bidini, ita quod per Priapum in coitu « bidini, ita quod per Priapum in coitu « natura fugiens teneretur, unde exten- « natura fugiens teneretur, unde exten- << sum habebat veretrum 1. » Quod au- << sum habebat veretrum 1. » Quod au- tem populus huic morbo subjacuerit, di- tem populus huic morbo subjacuerit, di- citur, Numer. xxv, 1 et seq. Fornicatus citur, Numer. xxv, 1 et seq. Fornicatus est populus cum filiabus Moab. Quæ vo- est populus cum filiabus Moab. Quæ vo- caverunt eos ad sacrificia sua. At illi caverunt eos ad sacrificia sua. At illi comederunt et adoraverunt deos earum. comederunt et adoraverunt deos earum. Initiatusque est Israel Beelphegor. Psal. Initiatusque est Israel Beelphegor. Psal. cv, 28 Initiati sunt Beelphegor, et co- cv, 28 Initiati sunt Beelphegor, et co- Concupis mederunt sacrificia mortuorum. II Pa- Concupis mederunt sacrificia mortuorum. II Pa- reprimenda. ral. xv, 17, laudatur Asa eo quod ma- reprimenda. ral. xv, 17, laudatur Asa eo quod ma-

centia carnis centia carnis

trem suam Maacha ex augusto deposuit trem suam Maacha ex augusto deposuit imperio, eo quod fecisset in luco simula- imperio, eo quod fecisset in luco simula- crum Priapi, quod omne contrivit in fru- crum Priapi, quod omne contrivit in fru- sta comminuens. Maacha ventris percus- sta comminuens. Maacha ventris percus- sio interpretatur, eo quod ictibus concu- sio interpretatur, eo quod ictibus concu- piscentiæ in umbilico tundebatur, quæ piscentiæ in umbilico tundebatur, quæ deponenda est ne libidini serviat, et ipsa deponenda est ne libidini serviat, et ipsa libido per carnis afflictionem est com- libido per carnis afflictionem est com- minuenda. « Et abalienati sunt » a Deo, minuenda. « Et abalienati sunt » a Deo,

vero scilicet. Isa. 1, 4: Dereliquerunt vero scilicet. Isa. 1, 4: Dereliquerunt Dominum, blasphemaverunt sanctum Dominum, blasphemaverunt sanctum Israel, abalienati sunt retrorsum. « In Israel, abalienati sunt retrorsum. « In confusionem, » damnationis scilicet et confusionem, » damnationis scilicet et mortis quia etiam confusio magna est mortis quia etiam confusio magna est servire turpitudini libidinis. Psal. cv, servire turpitudini libidinis. Psal. cv, 29: Operiantur sicut diploide confusio- 29: Operiantur sicut diploide confusio- ne sua. Jerem. XXXI, 19: Confusus sum, ne sua. Jerem. XXXI, 19: Confusus sum, et erubui, quoniam sustinui opprobrium et erubui, quoniam sustinui opprobrium adolescentiæ meæ. « Et facti sunt abo- adolescentiæ meæ. « Et facti sunt abo- minabiles,» supple, mihi et omnibus minabiles,» supple, mihi et omnibus bonis, ita scilicet ut nauseam provocent. bonis, ita scilicet ut nauseam provocent. Apocal. 1 16 Incipiam te evomere ex Apocal. 1 16 Incipiam te evomere ex ore meo. « Sicut ea quæ dilexerunt, » ore meo. « Sicut ea quæ dilexerunt, » supple, sunt abominabilia, sicut idola et supple, sunt abominabilia, sicut idola et concupiscentiæ. Sap. xiv, 9: Similiter concupiscentiæ. Sap. xiv, 9: Similiter odio sunt Deo impius, et impietas ejus. odio sunt Deo impius, et impietas ejus. 16 Abominabilis et inutilis 16 Abominabilis et inutilis

Job, Job,

xv, xv,

est homo, qui bibit quasi aquam iniqui- est homo, qui bibit quasi aquam iniqui-

tatem. tatem.

1 S. HIERONYMUS, Comm. in Osee, lib. II, cap. 1 S. HIERONYMUS, Comm. in Osee, lib. II, cap. 9: «< Interpretatur Beelphegor, idolum tentigi- 9: «< Interpretatur Beelphegor, idolum tentigi- << nis, habens in ore, id est, in summitate, pellem, << nis, habens in ore, id est, in summitate, pellem,

Et subdit quam leviter a Deo recessit: Et subdit quam leviter a Deo recessit: « Ephraim quasi avis avolavit. » Avis « Ephraim quasi avis avolavit. » Avis componitur ab a quod est sine, et via componitur ab a quod est sine, et via quasi sine via, quia nullam certam viam quasi sine via, quia nullam certam viam tenet, et cito recedit a loco in quo est : tenet, et cito recedit a loco in quo est : sic populus de facili et cito deseruit le- sic populus de facili et cito deseruit le- gem Dei. Exod. xxx, 8 Recesserunt gem Dei. Exod. xxx, 8 Recesserunt cito de via, quam ostendisti eis. Sap. cito de via, quam ostendisti eis. Sap. v, 11: Tamquam avis, quæ transvolat v, 11: Tamquam avis, quæ transvolat in aere, cujus nullum invenitur argu- in aere, cujus nullum invenitur argu- mentum itineris. Hæc per omnem eum- mentum itineris. Hæc per omnem eum- dem modum, et sub eisdem auctoritati- dem modum, et sub eisdem auctoritati- bus referuntur ad populum clerum et bus referuntur ad populum clerum et religiosos, qui formam primitivorum pa- religiosos, qui formam primitivorum pa- trum relinquunt et libidini serviunt. trum relinquunt et libidini serviunt.

« Gloria eorum a partu. » Tangit hic « Gloria eorum a partu. » Tangit hic casum a gloria dupliciter. Ceciderunt casum a gloria dupliciter. Ceciderunt enim a gloriosa multitudine successo- enim a gloriosa multitudine successo- rum, et a copia divitiarum. rum, et a copia divitiarum.

« Gloria eorum, » hoc est, gloriatio « Gloria eorum, » hoc est, gloriatio eorum, est « a partu » quem gloriosum eorum, est « a partu » quem gloriosum ediderunt,quod signatum est, Genes. xxx, ediderunt,quod signatum est, Genes. xxx, 13, ubi dixit pariens Lia: Hoc pro bea- 13, ubi dixit pariens Lia: Hoc pro bea- titudine mea: Beatam quippe me dicent titudine mea: Beatam quippe me dicent mulieres. «Et ab utero, » qui scilicet mulieres. «Et ab utero, » qui scilicet nobilis et fide thori et castitate matri- nobilis et fide thori et castitate matri- moniali erat. Unde, Joan. VIII, 41, di- moniali erat. Unde, Joan. VIII, 41, di- cunt: Nos ex fornicatione non sumus cunt: Nos ex fornicatione non sumus nati. Cantic. VII, 2: Venter tuus sicut nati. Cantic. VII, 2: Venter tuus sicut acervus tritici, vallatus liliis, hoc est, acervus tritici, vallatus liliis, hoc est, ut triticum purus et desiderabilis, et ut ut triticum purus et desiderabilis, et ut lilium omni flore, castitate mirabilis. lilium omni flore, castitate mirabilis. à Et a conceptu, » quem scilicet usque à Et a conceptu, » quem scilicet usque ad debitum tempus partus retinuerunt, ad debitum tempus partus retinuerunt, et aborsum non patiebantur. Job, XXI, et aborsum non patiebantur. Job, XXI, 10 Bos eorum concepit, et non aborti- 10 Bos eorum concepit, et non aborti- vit vacca peperit, et non est privata vit vacca peperit, et non est privata fætu suo. fætu suo.

« ut turpitudinem membri virilis ostenderet. >> « ut turpitudinem membri virilis ostenderet. >> Ed. Migne, xxv, p. 896. Ed. Migne, xxv, p. 896.

IN CAP. IX OSEE ENARRATIO. IN CAP. IX OSEE ENARRATIO.

81 81

Quia autem ab his filii ceciderunt, vitiarum, de qua multum legitur, Ezech. Quia autem ab his filii ceciderunt, vitiarum, de qua multum legitur, Ezech. propter hoc sequitur : propter hoc sequitur :

» »

« Quod et si enutrierint filios suos, « Quod et si enutrierint filios suos, quos scilicet ad formam sui peccati quos scilicet ad formam sui peccati nutriunt, « absque liberis eos faciam nutriunt, « absque liberis eos faciam in hominibus. » I Reg. xv, 33: Absque in hominibus. » I Reg. xv, 33: Absque liberis erit inter mulieres mater tua. liberis erit inter mulieres mater tua. Liberi dicuntur filii de utero libero Liberi dicuntur filii de utero libero et ad liberos virtutis actus nati. Ad et ad liberos virtutis actus nati. Ad Galat. iv, 31: Non sumus ancillæ Galat. iv, 31: Non sumus ancillæ filii, sed liberæ qua libertate Chri- filii, sed liberæ qua libertate Chri- stus nos liberavit. Unde non negat stus nos liberavit. Unde non negat quin servos possit habere filios. Joan. quin servos possit habere filios. Joan. VIII, 34: Qui facit peccatum, servus est VIII, 34: Qui facit peccatum, servus est peccati. Et hunc sensum innuit perse- peccati. Et hunc sensum innuit perse- quens : « Sed et væ eis,» scilicet æter- quens : « Sed et væ eis,» scilicet æter- næ damnationis, « cum recessero ab næ damnationis, « cum recessero ab eis, per gratiæ scilicet subtractionem. eis, per gratiæ scilicet subtractionem. Jerem. xvii, 13 : Recedentes a te, in terra Jerem. xvii, 13 : Recedentes a te, in terra scribentur. Hoc signatum est, I Reg. scribentur. Hoc signatum est, I Reg. XVI, 14, ubi dicitur quod spiritus Domi- XVI, 14, ubi dicitur quod spiritus Domi- rum ni recessit a Saul, et exagitabat eum rum ni recessit a Saul, et exagitabat eum gloria- gloria- spiritus malus statim *. Hæc omnia re- spiritus malus statim *. Hæc omnia re- feruntur ad clerum et religiosos qui glo- feruntur ad clerum et religiosos qui glo- riantur in multitudine partus, quod scili- riantur in multitudine partus, quod scili- cet multos ad formam suam ducunt et cet multos ad formam suam ducunt et generant, et ab utero libidinis qua ute- generant, et ab utero libidinis qua ute- rum Ecclesiæ corruperunt, et a contem- rum Ecclesiæ corruperunt, et a contem- ptu, quod scilicet in magnis Ecclesiis ptu, quod scilicet in magnis Ecclesiis concepti sunt: cum tamen dicat Psal. concepti sunt: cum tamen dicat Psal. LVII, 4 Erraverunt ab utero: locuti LVII, 4 Erraverunt ab utero: locuti sunt falsa. Non enim sunt de illis, de sunt falsa. Non enim sunt de illis, de quibus dicitur, Isa. xxvi, 18 : Concepi- quibus dicitur, Isa. xxvi, 18 : Concepi- mus, et quasi parturivimus, et peperimus mus, et quasi parturivimus, et peperimus spiritum. Sed figurantur, I Reg. vI, 2, spiritum. Sed figurantur, I Reg. vI, 2, per uxorem Phinees, qui os mutum inter- per uxorem Phinees, qui os mutum inter- pretatur, quæ moriens in partu vocavit pretatur, quæ moriens in partu vocavit filium suum Ichabod, hoc est, inglorium, filium suum Ichabod, hoc est, inglorium, dicens Translata est gloria de Israel. dicens Translata est gloria de Israel.

No, No,

XXVIII, 12 et 13: et inter cætera dicitur XXVIII, 12 et 13: et inter cætera dicitur ibi: Tu signaculum similitudinis, plenus ibi: Tu signaculum similitudinis, plenus scientia, et perfectus decore, in deliciis scientia, et perfectus decore, in deliciis paradisi Dei fuisti: omnis lapis pretio- paradisi Dei fuisti: omnis lapis pretio- sus operimentum tuum. Et hoc est quod sus operimentum tuum. Et hoc est quod sequitur: « Fundata in pulchritudine,» sequitur: « Fundata in pulchritudine,» hoc est, potentatu, divitiis, et splendore hoc est, potentatu, divitiis, et splendore honoris. Ezech. XXVII, 3 : 0 Tyre, tu di- honoris. Ezech. XXVII, 3 : 0 Tyre, tu di- xisti: Perfecti decoris ego sum. Hoc xisti: Perfecti decoris ego sum. Hoc idem nunc de Ecclesiis et claustris dici idem nunc de Ecclesiis et claustris dici potest, et hæc omnia per peccatum au- potest, et hæc omnia per peccatum au- ferentur. Et hoc est quod sequitur : « Et ferentur. Et hoc est quod sequitur : « Et Ephraim educet. » Sic continuandum Ephraim educet. » Sic continuandum est In pulchritudine fundata fuit, sed est In pulchritudine fundata fuit, sed quia cor elevatum est in pulchritudine quia cor elevatum est in pulchritudine ejus, Ezech. xxvui, 17 Elevatum est ejus, Ezech. xxvui, 17 Elevatum est cor tuum in decore tuo, ideo ad tantam cor tuum in decore tuo, ideo ad tantam inediam deducetur, quod Ephraim edu- inediam deducetur, quod Ephraim edu- cet de civitate, supple, præ inedia famis, cet de civitate, supple, præ inedia famis, « ad interfectorem filios suos, » potius « ad interfectorem filios suos, » potius volens eos interfici quam fame tabescere. volens eos interfici quam fame tabescere. Quod litteraliter factum est, IV Reg. VI, Quod litteraliter factum est, IV Reg. VI, 25, ubi habetur quod Benadab rege Sy- 25, ubi habetur quod Benadab rege Sy- riæ obsidente Samariam, facta est fames riæ obsidente Samariam, facta est fames tam valida, donec venumdaretur caput tam valida, donec venumdaretur caput asini octoginta argenteis, et quarta pars asini octoginta argenteis, et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque Columbaris cabi stercoris columbarum quinque Columbaris argenteis. Stercore enim columbarum (ut stercus ad argenteis. Stercore enim columbarum (ut stercus ad dicit Josephus) Hebræi pro sale utebantur. ten de- dicit Josephus) Hebræi pro sale utebantur. ten de- Stercus enim columbarum propter cali- Stercus enim columbarum propter cali- ditatem et siccitatem fortiter aquæ com- ditatem et siccitatem fortiter aquæ com- mixtum, et ad modum salinarum deco- mixtum, et ad modum salinarum deco- ctum salem reddit. Unde tunc Samarita- ctum salem reddit. Unde tunc Samarita- ni cogitaverant exire ad inimicos ut in- ni cogitaverant exire ad inimicos ut in- terficerentur. Thren. Iv, 9: Melius fuit terficerentur. Thren. Iv, 9: Melius fuit occisis gladio, quam interfectis fame : occisis gladio, quam interfectis fame : quoniam isti extabuerunt. Hoc etiam quoniam isti extabuerunt. Hoc etiam refertur ad personas ecclesiasticas, quæ refertur ad personas ecclesiasticas, quæ fundatæ erant in pulchritudine, modo ad fundatæ erant in pulchritudine, modo ad tantam inopiam revertuntur, ut ad inter- tantam inopiam revertuntur, ut ad inter-