16 16

42 42

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tionis ibi polluebantur. II Petr. 11, 22: tionis ibi polluebantur. II Petr. 11, 22: Canis reversus ad suum vomitum : Et, Canis reversus ad suum vomitum : Et, Sus lota in volutabro luti. « Et ne as- Sus lota in volutabro luti. « Et ne as- cenderitis in Bethaven, » quæ prius Be- cenderitis in Bethaven, » quæ prius Be- thel, hoc est, domus Dei: vocabatur, thel, hoc est, domus Dei: vocabatur, postquam Jeroboam posuit ibi idolum, postquam Jeroboam posuit ibi idolum, Bethaven, hoc est, domus inutilis, voca- Bethaven, hoc est, domus inutilis, voca- ta est, quia populum Deo deditum inu- ta est, quia populum Deo deditum inu- tilem fecit. Et intendit exstirpationem tilem fecit. Et intendit exstirpationem idolorum, ne in eorum fana introeantur, idolorum, ne in eorum fana introeantur, sicut et Clericis et Religiosis suadetur sicut et Clericis et Religiosis suadetur ne sæcularibus se misceant. II ad Co- ne sæcularibus se misceant. II ad Co- rinth. vi, 15 et 16: Quæ pars fidelis cum rinth. vi, 15 et 16: Quæ pars fidelis cum infideli? Qui autem consensus templo infideli? Qui autem consensus templo Dei cum idolis ? « Neque juraveritis: Dei cum idolis ? « Neque juraveritis: Vivit Dominus. » Per mortuos enim Vivit Dominus. » Per mortuos enim deos, sicut per viventem Deum jurari non deos, sicut per viventem Deum jurari non potest vanum enim esset, quia idolum potest vanum enim esset, quia idolum non vivit. Exod. xx, 7: Non assumes no- non vivit. Exod. xx, 7: Non assumes no- men Domini Dei tui in vanum. Psal. men Domini Dei tui in vanum. Psal. XLIX, 16 Peccatori autem dixit Deus: XLIX, 16 Peccatori autem dixit Deus: Quare tu enarras justitias meas, et as- Quare tu enarras justitias meas, et as- sumis testamentum meum per os tuum? sumis testamentum meum per os tuum? Juramentum enim per mortuum deum Juramentum enim per mortuum deum non tenetur, quia scitur quod mortuus non tenetur, quia scitur quod mortuus deus non vindicabit perjurium. Sapient. deus non vindicabit perjurium. Sapient. XIV, 29: Dum confidunt in idolis, quæ XIV, 29: Dum confidunt in idolis, quæ sine anima sunt, male jurantes noceri sine anima sunt, male jurantes noceri se non sperant. se non sperant.

Et subdit causam : « Quoniam sicut Et subdit causam : « Quoniam sicut vacca lasciviens declinavit Israel. » Vac- vacca lasciviens declinavit Israel. » Vac- ca magis lasciviens est quam bos, et sig- ca magis lasciviens est quam bos, et sig- nat eos qui propter lasciviam declinant a nat eos qui propter lasciviam declinant a jugo Domini. Amos, iv, 1: Audite ver- jugo Domini. Amos, iv, 1: Audite ver- bum hoc, vaccæ pingues, qui estis in bum hoc, vaccæ pingues, qui estis in monte Samariæ. Jerem. 11, 20: A sæcu- monte Samariæ. Jerem. 11, 20: A sæcu- lo confregisti jugum meum, rupisti vin- lo confregisti jugum meum, rupisti vin- cula mea, et dixisti: Non serviam. cula mea, et dixisti: Non serviam.

Et hujus peccati sequitur poena: « Nunc Et hujus peccati sequitur poena: « Nunc pascet eos Dominus, » hoc est spatiosa pascet eos Dominus, » hoc est spatiosa pascua exhibebit, ut per totum mundum pascua exhibebit, ut per totum mundum per latitudinem captivi ducantur, « qua- per latitudinem captivi ducantur, « qua- si agnum in latitudine. » Isa. xx11, 18: si agnum in latitudine. » Isa. xx11, 18: Quasi pilam mittet te in terram latam Quasi pilam mittet te in terram latam et spatiosam ibi morieris. Agnus enim et spatiosam ibi morieris. Agnus enim ibi ponitur, non pro simplicitate, sed pro ibi ponitur, non pro simplicitate, sed pro

fatuitate. Agnus enim sibi permissus ita fatuitate. Agnus enim sibi permissus ita in os lupi, sicut ad pastorem currit. in os lupi, sicut ad pastorem currit.

« Particeps idolorum Ephraim. » Pro « Particeps idolorum Ephraim. » Pro parte enim quæ Deus est, idolum assum- parte enim quæ Deus est, idolum assum- psit. Thren. л, 24: Pars mea Dominus, psit. Thren. л, 24: Pars mea Dominus, dixit anima mea. Hæc pars non suffe- dixit anima mea. Hæc pars non suffe- cit ei, sed commutavit illam partem in cit ei, sed commutavit illam partem in idolum. Num. XVIII, 20: Ego pars et idolum. Num. XVIII, 20: Ego pars et hæreditas tua. Psal. xv, 5: Dominus hæreditas tua. Psal. xv, 5: Dominus pars hæreditatis meæ. Et miserum est pars hæreditatis meæ. Et miserum est partem istam in dolum commutare. partem istam in dolum commutare. Ephraim autem vocat decem tribus pro- Ephraim autem vocat decem tribus pro- pter Jeroboam, qui primus rex fuit ea- pter Jeroboam, qui primus rex fuit ea- rum qui fuit de Ephraim: et quia parti- rum qui fuit de Ephraim: et quia parti- ceps idolorum est, supple, ideo « dimit- ceps idolorum est, supple, ideo « dimit- te eum, » o Juda. Matth. XVIII, 17: Si te eum, » o Juda. Matth. XVIII, 17: Si Ecclesiam non audierit, sit tibi sicut Ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus, et publicanus. I ad Corinth. ethnicus, et publicanus. I ad Corinth. v, 13 Auferte malum ex vobis ipsis. v, 13 Auferte malum ex vobis ipsis. Matth. V, Matth. V, 29: 29: Si oculus tuus dexter Si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et projice abs scandalizat te, erue eum, et projice abs

te. te.

: :

Supple, quia « Separatum est convi- Supple, quia « Separatum est convi- vium eorum, »a tuo scilicet. Et videtur vium eorum, »a tuo scilicet. Et videtur tangere illud, quod tribus vicibus ascen- tangere illud, quod tribus vicibus ascen- derunt in templum, ubi conviviis et epu- derunt in templum, ubi conviviis et epu- lis gaudebant coram Domino, sed modo lis gaudebant coram Domino, sed modo quia decem tribus ibant ad idolum, dicit quia decem tribus ibant ad idolum, dicit convivium esse separatum. Prov. XXIII, convivium esse separatum. Prov. XXIII, 20 et 21: Noli esse in conviviis potato- 20 et 21: Noli esse in conviviis potato- rum, nec in comessationibus eorum, qui rum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt: quia carnes ad vescendum conferunt: quia vacantes potibus, et dantes symbola con- vacantes potibus, et dantes symbola con- sumentur. In epistola Judæ, *. 12: Hi sumentur. In epistola Judæ, *. 12: Hi sunt in epulis suis maculæ, convivantes, sunt in epulis suis maculæ, convivantes, hoc est, maculose, sine timore, semet- hoc est, maculose, sine timore, semet- ipsos pascentes. Hoc contra gulosos est. ipsos pascentes. Hoc contra gulosos est. Hinc ortum habuit, quod excommunica- Hinc ortum habuit, quod excommunica- tis in mensa non licet communicare. I ad tis in mensa non licet communicare. I ad Corinth. v, 11 Si is, qui frater nomina- Corinth. v, 11 Si is, qui frater nomina- tur, est fornicator, aut avarus,aut idolis tur, est fornicator, aut avarus,aut idolis serviens, aut maledicus, aut ebriosus, serviens, aut maledicus, aut ebriosus, aut rapax cum ejusmodi nec cibum aut rapax cum ejusmodi nec cibum

sumere. sumere.

In quo autem convivium sit separa- In quo autem convivium sit separa-

19 19

OSEE CAPUT V. OSEE CAPUT V.

43 43

tum, subdit supple, quia « fornicatione eum spiritus in alis suis, » hoc est Isra- tum, subdit supple, quia « fornicatione eum spiritus in alis suis, » hoc est Isra- fornicati sunt, » hoc est, fornicatione fornicati sunt, » hoc est, fornicatione idolorum fornicati sunt, luxu delectabi- idolorum fornicati sunt, luxu delectabi- lium. Isa. LVII, 3: Vos autem accedite lium. Isa. LVII, 3: Vos autem accedite huc, filii auguratricis semen adulteri, et huc, filii auguratricis semen adulteri, et fornicariæ. fornicariæ.

Quæ autem sit causa fornicationis, Quæ autem sit causa fornicationis, subinfert «Dilexerunt afferre ignomi- subinfert «Dilexerunt afferre ignomi- niam protectores ejus, » hoc est, qui de- niam protectores ejus, » hoc est, qui de- bebant esse protectores, Reges scilicet bebant esse protectores, Reges scilicet et Sacerdotes. « Dilexerunt, » hoc est, et Sacerdotes. « Dilexerunt, » hoc est,

ex ex

magna dilectione et delectatione magna dilectione et delectatione « afferre ignominiam, » hoc est, igno- « afferre ignominiam, » hoc est, igno- miniosum idolum, quod nec nomine di- miniosum idolum, quod nec nomine di- gnum est, et quod omnis mali causa est gnum est, et quod omnis mali causa est et initium et finis. Psal. LXXII, 7 : Pro- et initium et finis. Psal. LXXII, 7 : Pro- diit quasi ex adipe iniquitas eorum: diit quasi ex adipe iniquitas eorum: transiverunt in affectum cordis. transiverunt in affectum cordis.

Quæ autem sit causa tantæ dilectionis Quæ autem sit causa tantæ dilectionis in malo, subdit: supple, quia « Ligavit in malo, subdit: supple, quia « Ligavit

elis. Homo enim duas alas habet libe- elis. Homo enim duas alas habet libe- ras, ras, rationem scilicet et voluntatem, rationem scilicet et voluntatem, quibus volare deberet ad verum, et ad quibus volare deberet ad verum, et ad bonum: sed ligatur ala voluntatis bonum: sed ligatur ala voluntatis libidine, et ala rationis errore, et hoc libidine, et ala rationis errore, et hoc a spiritu maligno qui idolorum spi- a spiritu maligno qui idolorum spi- ritus est. Istæ sunt duæ alæ, de qui- ritus est. Istæ sunt duæ alæ, de qui- bus Apoc. XII, 14, dicitur Datæ bus Apoc. XII, 14, dicitur Datæ sunt mulieri alæ duæ aquila ma- sunt mulieri alæ duæ aquila ma- gnæ, ut volaret in desertum, in locum gnæ, ut volaret in desertum, in locum suum. Has optat Ecclesia in Psalm. LIV, suum. Has optat Ecclesia in Psalm. LIV, 7: Quis dabit mihi pennas, hoc est alas, 7: Quis dabit mihi pennas, hoc est alas, sicut columbæ, et volabo et requiescam? sicut columbæ, et volabo et requiescam? De ligamine autem dicitur, Daniel. iv, De ligamine autem dicitur, Daniel. iv, 12: Alligetur vinculo ferreo et æneo, etc. 12: Alligetur vinculo ferreo et æneo, etc. Supple, ideo et confundentur a sa- Supple, ideo et confundentur a sa- crificiis suis, » hoc est, pro sacrificiis crificiis suis, » hoc est, pro sacrificiis suis: non enim sacrificia sunt, quia non suis: non enim sacrificia sunt, quia non sacrum faciunt, sed profanationes. Psal. sacrum faciunt, sed profanationes. Psal. XXIV, 4 Confundantur omnes iniqua XXIV, 4 Confundantur omnes iniqua agentes supervacue. agentes supervacue.

CAPUT V. CAPUT V.

Minatur Dominus se puniturum Israel propter peccata sua, similiter et Judam : Minatur Dominus se puniturum Israel propter peccata sua, similiter et Judam : nec proderit humanum auxilium, cum Dominus eis adversetur. nec proderit humanum auxilium, cum Dominus eis adversetur.

1. Audite hoc, sacerdotes: et atten- 1. Audite hoc, sacerdotes: et atten- dite, domus Israel: et domus dite, domus Israel: et domus regis, auscultate: quia vobis regis, auscultate: quia vobis judicium est, quoniam laqueus judicium est, quoniam laqueus facti estis speculationi, et rete facti estis speculationi, et rete expansum super Thabor. expansum super Thabor.

2. Et victimas declinastis in profun- 2. Et victimas declinastis in profun- dum et ego eruditor omnium dum et ego eruditor omnium

eorum. eorum.

3. Ego scio Ephraim, et Israel non 3. Ego scio Ephraim, et Israel non est absconditus a me : :quia nunc est absconditus a me : :quia nunc fornicatus est Ephraim, conta- fornicatus est Ephraim, conta- minatus est Israel. minatus est Israel.

4. Non dabunt cogitationes suas ut 4. Non dabunt cogitationes suas ut revertantur ad Deum suum, revertantur ad Deum suum, quia spiritus fornicationum in quia spiritus fornicationum in

medio eorum, et Dominum non medio eorum, et Dominum non cognoverunt. cognoverunt.

et et

5. Et respondebit arrogantia Israel 5. Et respondebit arrogantia Israel in facie ejus: et Israel in facie ejus: et Israel Ephraim ruent in iniquitate Ephraim ruent in iniquitate sua, ruet etiam Judas cum eis. sua, ruet etiam Judas cum eis. 6. In gregibus suis et in armentis 6. In gregibus suis et in armentis suis vadent ad quærendum suis vadent ad quærendum Dominum, et non invenient : Dominum, et non invenient : ablatus est ab eis. ablatus est ab eis.

7. In Dominum prævaricati sunt, 7. In Dominum prævaricati sunt, quia filios alienos genuerunt: quia filios alienos genuerunt: nunc devorabit eos mensis, cum nunc devorabit eos mensis, cum partibus suis. partibus suis.

8. Clangite buccina in Gabaa, tuba in 8. Clangite buccina in Gabaa, tuba in Rama ululate in Bethaven. Rama ululate in Bethaven.

44 44

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

post tergum tuum, post tergum tuum, min. min.

Benja- Benja-

9. Ephraim in desolatione erit in die 9. Ephraim in desolatione erit in die correptionis in tribubus Israel correptionis in tribubus Israel ostendi fidem. ostendi fidem.

10. Facti sunt principes Juda quasi 10. Facti sunt principes Juda quasi assumentes terminum: super assumentes terminum: super eos effundam quasi aquam iram eos effundam quasi aquam iram

meam. meam.

11. Calumniam patiens est Ephraim, 11. Calumniam patiens est Ephraim, fractus judicio quoniam coepit fractus judicio quoniam coepit abire post sordes. abire post sordes.

12. Et ego quasi tinea Ephraim, et 12. Et ego quasi tinea Ephraim, et quasi putredo domui Juda. quasi putredo domui Juda. 13. Et vidit Ephraim languorem 13. Et vidit Ephraim languorem

IN CAPUT V OSEE IN CAPUT V OSEE

ENARRATIO. ENARRATIO.

«Audite hoc, Sacerdotes. » Hic incipit «Audite hoc, Sacerdotes. » Hic incipit agere de peccatis principum, qui causa agere de peccatis principum, qui causa peccati populi fuerunt. Principes autem peccati populi fuerunt. Principes autem sunt sæculares et spirituales, hoc est, Sa- sunt sæculares et spirituales, hoc est, Sa- cerdotes et Reges. cerdotes et Reges.

Dividitur autem pars ista in duas par- Dividitur autem pars ista in duas par- tes, in quarum prima exaggerationem tes, in quarum prima exaggerationem ponit peccati in secunda clamorem ponit peccati in secunda clamorem Prophetarum contra peccatum, infra, Prophetarum contra peccatum, infra, VIII, 1, ibi, « In gutture tuo sit tuba. » VIII, 1, ibi, « In gutture tuo sit tuba. » Prima in duas dividitur. In prima agit Prima in duas dividitur. In prima agit de peccato principum in se: in secunda, de peccato principum in se: in secunda, qualiter principes ad suum peccatum in- qualiter principes ad suum peccatum in- ducunt populum, infra, vi, 1, ibi, ducunt populum, infra, vi, 1, ibi, « Cum sanare vellem Israel. » « Cum sanare vellem Israel. »

Adhuc prima dividitur in duas, in Adhuc prima dividitur in duas, in quarum prima probat peccatum, et pec- quarum prima probat peccatum, et pec- cati irremediabilitatem: in secunda osten- cati irremediabilitatem: in secunda osten- dit, quod in conversione non habebunt dit, quod in conversione non habebunt indulgentiam, infra, v₁, 1, ibi, « In tri- indulgentiam, infra, v₁, 1, ibi, « In tri- bulatione sua. » bulatione sua. »

Prima adhuc dividitur in duas, in qua- Prima adhuc dividitur in duas, in qua- rum prima probat peccatum: secunda rum prima probat peccatum: secunda probat, quod nec in Deo nec in homi- probat, quod nec in Deo nec in homi-

suum, et Juda vinculum suum: suum, et Juda vinculum suum: et abiit Ephraim ad Assur, et et abiit Ephraim ad Assur, et misit ad regem ultorem: et misit ad regem ultorem: et ipse non poterit sanare vos, ipse non poterit sanare vos, nec solvere poterit a vobis vin- nec solvere poterit a vobis vin- culum. culum.

14. Quoniam ego quasi leæna Ephra- 14. Quoniam ego quasi leæna Ephra- im, et quasi catulus leonis do- im, et quasi catulus leonis do- mui Juda. Ego, ego capiam, et mui Juda. Ego, ego capiam, et vadam: tollam, et non est qui vadam: tollam, et non est qui

eruat. eruat.

15. Vadens revertar ad locum meum, 15. Vadens revertar ad locum meum, donec deficiatis, et quæratis fa- donec deficiatis, et quæratis fa- ciem meam. ciem meam.

ne invenient remedium, ibi, y. 6 : « In ne invenient remedium, ibi, y. 6 : « In gregibus suis. » gregibus suis. »

In prima quatuor paragraphi sunt, in In prima quatuor paragraphi sunt, in quorum primo Sacerdotes et Reges et quorum primo Sacerdotes et Reges et populum provocat ad judicium. In secun- populum provocat ad judicium. In secun- do, indicat causam quæ discutienda est do, indicat causam quæ discutienda est in judicio, ibi, « Quoniam laqueus. » In in judicio, ibi, « Quoniam laqueus. » In tertio ostendit, quod nihil latebit in judi- tertio ostendit, quod nihil latebit in judi- cio, ibi, « Et ego eruditor. » In quar- cio, ibi, « Et ego eruditor. » In quar- to, quod culpæ proportionabitur pœ- to, quod culpæ proportionabitur pœ- na, ibi, «Et respondit arrogantia Is- na, ibi, «Et respondit arrogantia Is- rael.» rael.»

Dicit ergo: Dicit ergo:

"Audite hoc, Sacerdotes.» Quod enim "Audite hoc, Sacerdotes.» Quod enim peccata inundaverunt, maxime culpa Sa- peccata inundaverunt, maxime culpa Sa- cerdotum est, qui corrigere potuerunt et cerdotum est, qui corrigere potuerunt et debuerunt. Isa. LV, 2: Audite, audientes debuerunt. Isa. LV, 2: Audite, audientes me, et comedite bonum. Hieronymus : me, et comedite bonum. Hieronymus : « Sacerdotes qui non de tribu Levi, sed « Sacerdotes qui non de tribu Levi, sed « qui a populo ita vocabantur. » Ma- « qui a populo ita vocabantur. » Ma- lach. 1, 6: Ad vos, o Sacerdotes, supple, lach. 1, 6: Ad vos, o Sacerdotes, supple, dirigo sermones. « Et attendite, domus dirigo sermones. « Et attendite, domus Israel, » hoc est, totus populus, qui de Israel, » hoc est, totus populus, qui de domo Israel exivit. Isa. LI, 1: Audite me, domo Israel exivit. Isa. LI, 1: Audite me, qui sequimini quod justum est, et quæri- qui sequimini quod justum est, et quæri- tis Dominum. Isa. XLVIII, 1: Audite hæc, tis Dominum. Isa. XLVIII, 1: Audite hæc, domus Jacob, qui vocamini nomine Israel. domus Jacob, qui vocamini nomine Israel. « Et domus regis, auscultate,» principes « Et domus regis, auscultate,» principes scilicet sæculares. Sap. v1, 3 et 4 : Præ- scilicet sæculares. Sap. v1, 3 et 4 : Præ- bete aures, vos qui continetis multi- bete aures, vos qui continetis multi-

IN CAP. V OSEE ENARRATIO. IN CAP. V OSEE ENARRATIO.

tudines, et placetis vobis in turbis natio- tudines, et placetis vobis in turbis natio- num quoniam data est a Domino po- num quoniam data est a Domino po- testas vobis, et virtus ab Altissimo, qui testas vobis, et virtus ab Altissimo, qui interrogabit opera vestra, et cogitationes interrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur. « Quia judicium vobis est, » scrutabitur. « Quia judicium vobis est, » hoc est, contra vos. Joan. xií, 31. Nunc hoc est, contra vos. Joan. xií, 31. Nunc judicium est mundi: nunc princeps hu- judicium est mundi: nunc princeps hu- jus mundi ejicietur foras. jus mundi ejicietur foras.

45 45

Scio quia omnia potes, et nulla te la- Scio quia omnia potes, et nulla te la- tet cogitatio. Isa. XLVIII, 17: Ego Do- tet cogitatio. Isa. XLVIII, 17: Ego Do- minus Deus tuus, docens te utilia. minus Deus tuus, docens te utilia.

Supple, et ideo, « Ego scio Ephra- Supple, et ideo, « Ego scio Ephra- im, » id est, cogitationes, intentiones, im, » id est, cogitationes, intentiones, verba et opera ejus. Eccli. xxIII, 28: verba et opera ejus. Eccli. xxIII, 28: Oculi Domini multo plus lucidiores sunt Oculi Domini multo plus lucidiores sunt

Et subjungit causam in paragrapho super solem, circumspicientes omnes Et subjungit causam in paragrapho super solem, circumspicientes omnes secundo. secundo.

« Quoniam laqueus facti estis specula- « Quoniam laqueus facti estis specula- tioni. » Speculationi materialiter de- tioni. » Speculationi materialiter de- bet legi, hoc est, his super quos specu- bet legi, hoc est, his super quos specu- latoris officium accepistis. Ezech. 11, latoris officium accepistis. Ezech. 11, 17, et xxxııı, 7 : Fili hominis, speculato- 17, et xxxııı, 7 : Fili hominis, speculato- rem dedi te domui Israel. Laqueus rem dedi te domui Israel. Laqueus autem dicitur peccatum illaqueans ani- autem dicitur peccatum illaqueans ani- mam. Isa. xxiv, 17: Formido, et fovea, mam. Isa. xxiv, 17: Formido, et fovea, et laqueus super te, qui habitator es ter- et laqueus super te, qui habitator es ter- ræ. lbidem, y. 18: Qui se explicuerit de ræ. lbidem, y. 18: Qui se explicuerit de fovea, tenebitur, scilicet planta ejus, la- fovea, tenebitur, scilicet planta ejus, la- queo. «Et rete expansum super Thabor.» queo. «Et rete expansum super Thabor.» Ad litteram Thabor mons est in Galilæa Ad litteram Thabor mons est in Galilæa rotundus et sublimis, in quo solent aves rotundus et sublimis, in quo solent aves laqueis capi, et vult dicere, quod per laqueis capi, et vult dicere, quod per malum exemplum, vel malam doctrinam, malum exemplum, vel malam doctrinam, vel doctrinæ subtractionem Prælati rete vel doctrinæ subtractionem Prælati rete facti sunt. Unde Thabor veniens lumen facti sunt. Unde Thabor veniens lumen interpretatur, quia a monte prælationis interpretatur, quia a monte prælationis lumen scientiæ et instructionis venire lumen scientiæ et instructionis venire deberet. Job, XVIII, 8: Immisit in rete deberet. Job, XVIII, 8: Immisit in rete pedes suos, et in maculis ejus ambulat. pedes suos, et in maculis ejus ambulat.

vias hominuт. « Et Israel non est vias hominuт. « Et Israel non est absconditus a me, » populus scilicet, absconditus a me, » populus scilicet, quia Ephraim signat regem. Ad Hebr. quia Ephraim signat regem. Ad Hebr. IV, 13 Omnia nuda et aperta sunt IV, 13 Omnia nuda et aperta sunt oculis ejus, ad quem vobis sermo. Sap. oculis ejus, ad quem vobis sermo. Sap. 1,8: Qui loquitur iniqua, non potest 1,8: Qui loquitur iniqua, non potest latere, nec præteriet illum corripiens latere, nec præteriet illum corripiens judicium. judicium.

Quid autem sciat de his, subdit: Quid autem sciat de his, subdit: « Quia nunc fornicatus est Ephraim, » « Quia nunc fornicatus est Ephraim, » Rex scilicet in cujus corde adhuc forni- Rex scilicet in cujus corde adhuc forni- cationes sunt. IV Reg. 1x, 22: Adhuc for- cationes sunt. IV Reg. 1x, 22: Adhuc for- nicationes Jezabel matris tuæ, et vene- nicationes Jezabel matris tuæ, et vene- ficia ejus multa vigent. Et a peccato ficia ejus multa vigent. Et a peccato Prælatorum, « contaminatus est Israel, » Prælatorum, « contaminatus est Israel, » hoc est, eodem peccato involutus. Grego- hoc est, eodem peccato involutus. Grego- rius : « Dum pastor per abrupta gradi- rius : « Dum pastor per abrupta gradi- «tur, fit ut per præcipitium grex se- «tur, fit ut per præcipitium grex se- « quatur. » « quatur. »

Et quia aliquis posset dicere, quod Et quia aliquis posset dicere, quod poenitentibus peccatum dimittendum poenitentibus peccatum dimittendum est, ideo obviat, dicens : « Non dabunt,» est, ideo obviat, dicens : « Non dabunt,» supple, per poenitentiam, « cogitationes supple, per poenitentiam, « cogitationes suas,» in quibus amaritudo peccati tra- suas,» in quibus amaritudo peccati tra- ctanda est, « ut revertantur ad Deum ctanda est, « ut revertantur ad Deum suum, » eo quod pœnitere nolunt. Je- suum, » eo quod pœnitere nolunt. Je- rem. 11, 20: A sæculo confregisti jugum rem. 11, 20: A sæculo confregisti jugum meum, rupisti vincula mea, et dixisti : meum, rupisti vincula mea, et dixisti : Non serviam. Ibidem, v. 24: Nullus Non serviam. Ibidem, v. 24: Nullus avertet eam omnes qui quærunt eam, avertet eam omnes qui quærunt eam, non deficient in menstruis ejus, hoc non deficient in menstruis ejus, hoc Et consequenter dicit, quod in illo ju- est, in defectibus suis, invenient eam. Et consequenter dicit, quod in illo ju- est, in defectibus suis, invenient eam. dicio nihil latebit. dicio nihil latebit.

« Et, supple, ideo, « victimas decli- « Et, supple, ideo, « victimas decli- nastis in profundum, » hoc est, victi- nastis in profundum, » hoc est, victi- mas quæ Deo offerri deberent, in anima- mas quæ Deo offerri deberent, in anima- bus quasi in profundum inferni declina- bus quasi in profundum inferni declina- stis. I Reg. 11, 17: Erat peccatum pue- stis. I Reg. 11, 17: Erat peccatum pue- rorum grande nimis coram Domino: rorum grande nimis coram Domino: quia retrahebant homines a sacrificio quia retrahebant homines a sacrificio

Domini. Domini.

« Et ego, supple, sum « eruditor, » « Et ego, supple, sum « eruditor, » Septuaginta, « magister « omnium eo- Septuaginta, « magister « omnium eo- rum » et ideo quia primus sum fons rum » et ideo quia primus sum fons omnium, nihil me latet. Job, xv, 2: omnium, nihil me latet. Job, xv, 2:

Contra quod dicitur, Baruch, iv, 28 : Contra quod dicitur, Baruch, iv, 28 : Sicut fuit sensus vester ut erraretis a Sicut fuit sensus vester ut erraretis a Deo, decies tantum iterum convertentes Deo, decies tantum iterum convertentes requiretis eum. requiretis eum.

Et subjungit causam : « Quia spiritus Et subjungit causam : « Quia spiritus

4 4

46 46

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

fornicationum in medio eorum, » qui fornicationum in medio eorum, » qui scilicet tenet eum ligatum, et redire non scilicet tenet eum ligatum, et redire non permittit. I Reg. XVI, 14: Spiritus Do- permittit. I Reg. XVI, 14: Spiritus Do- mini recessit a Saul, et exagitabat eum mini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus nequam, a Domino. « Et Do- spiritus nequam, a Domino. « Et Do- minum non cognoverunt, » notitia scili- minum non cognoverunt, » notitia scili- cet approbationis. Psal. x secundum cet approbationis. Psal. x secundum Hebræos 5 Non est Deus in conspe- Hebræos 5 Non est Deus in conspe- ctu ejus. Ad Roman. 1, 28: Et sicut ctu ejus. Ad Roman. 1, 28: Et sicut non probaverunt Deum habere in noti- non probaverunt Deum habere in noti- tia, tradidit illos Deus in reprobum tia, tradidit illos Deus in reprobum sensum, ut faciant ea quæ non conve- sensum, ut faciant ea quæ non conve-

niunt. niunt.

Et tangit de proportione pœnæ contra Et tangit de proportione pœnæ contra culpam. culpam.

» »

« Et respondebit arrogantia Israel, « Et respondebit arrogantia Israel, hoc est, peccatum superbiæ arrogantis, hoc est, peccatum superbiæ arrogantis, « in facie ejus, » hoc est, coram et ma- « in facie ejus, » hoc est, coram et ma- nifeste. II Reg. XII, 12: Tu fecisti nifeste. II Reg. XII, 12: Tu fecisti abscondite ego autem faciam verbum abscondite ego autem faciam verbum istud in conspectu totius Israel, et in istud in conspectu totius Israel, et in conspectu solis. Isa. XVI, 6: Audivimus conspectu solis. Isa. XVI, 6: Audivimus superbiam Moab, superbus est valde: superbiam Moab, superbus est valde: superbia ejus, et arrogantia ejus, et in- superbia ejus, et arrogantia ejus, et in- dignatio ejus, plusquam fortitudo ejus. dignatio ejus, plusquam fortitudo ejus. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. Et hoc est quod contra faciem tuam. Et hoc est quod sequitur: « Et Israel, » populus scilicet sequitur: « Et Israel, » populus scilicet subditus, «et Ephraim, » Rex, vel Præ- subditus, «et Ephraim, » Rex, vel Præ- latus malus, « ruent in iniquitate sua, » latus malus, « ruent in iniquitate sua, » id est, pro iniquitatibus suis, in poenam id est, pro iniquitatibus suis, in poenam scilicet temporalem et æternam. Psal. scilicet temporalem et æternam. Psal. XXI, 30 In conspectu ejus cadent omnes XXI, 30 In conspectu ejus cadent omnes qui descendunt in terram, hoc est, in qui descendunt in terram, hoc est, in terrenorum amorem. « Ruet etiam Judas terrenorum amorem. « Ruet etiam Judas cum eis, »ut scilicet imitator culpæ sit cum eis, »ut scilicet imitator culpæ sit hæres pœnæ. hæres pœnæ. Isa. 111, Isa. 111, 8 et 9 Ruit Jeru- 8 et 9 Ruit Jeru- salem, et Judas concidit: quia lingua salem, et Judas concidit: quia lingua eorum et adinventiones eorum contra eorum et adinventiones eorum contra Dominum, ut provocarent oculos maje- Dominum, ut provocarent oculos maje- statis ejus. Agnitio vultus eorum respon- statis ejus. Agnitio vultus eorum respon-

dit eis. dit eis.

: :

« In gregibus suis.» Tangit hic inutili- « In gregibus suis.» Tangit hic inutili- tatem placationis, qua quærunt veniam tatem placationis, qua quærunt veniam et auxilium, primo apud Dominum, se- et auxilium, primo apud Dominum, se-

cundo apud homines, ibi, *. 13 : « Et cundo apud homines, ibi, *. 13 : « Et vidit Ephraim » vidit Ephraim »

In primo dicit duo, scilicet culpam, In primo dicit duo, scilicet culpam, et pœnam, ibi, y. 7 Nunc devorabit et pœnam, ibi, y. 7 Nunc devorabit eos,» scilicet culpa. eos,» scilicet culpa.

Apparens conversio est quæ veritatem Apparens conversio est quæ veritatem non habet unde duo dicit, apparentiam non habet unde duo dicit, apparentiam scilicet, et non existentiam. scilicet, et non existentiam.

Et hoc est «In gregibus suis, » hoc Et hoc est «In gregibus suis, » hoc est, in oblatione minutorum animalium, est, in oblatione minutorum animalium, scilicet ovium et caprarum, « et in ar- scilicet ovium et caprarum, « et in ar- mentis suis, » in majoribus scilicet ani- mentis suis, » in majoribus scilicet ani- malibus, sicut vaccis, « vadent, » exte- malibus, sicut vaccis, « vadent, » exte- rius scilicet et non interius, hoc est, pas- rius scilicet et non interius, hoc est, pas- su pedum et non virtutum, « ad quæ- su pedum et non virtutum, « ad quæ- rendum Dominum, » tamquam exterio- rendum Dominum, » tamquam exterio- ribus sacrificiis sine devotione interiori ribus sacrificiis sine devotione interiori possit placari Deus, cum dicat Dominus, possit placari Deus, cum dicat Dominus, Jerem. x1, 15: Numquid carnes sanctæ Jerem. x1, 15: Numquid carnes sanctæ auferent a te malitias tuas? Glossa in- auferent a te malitias tuas? Glossa in- ducit illud Psal. XLIX, 13: Numquid ducit illud Psal. XLIX, 13: Numquid manducabo carnes taurorum ? aut san- manducabo carnes taurorum ? aut san- guinem hircorum potabo ? Et iterum, guinem hircorum potabo ? Et iterum, .9: Non accipiam de domo tua vitulos : .9: Non accipiam de domo tua vitulos : neque de gregibus tuis hircos. Significat neque de gregibus tuis hircos. Significat autem eos qui corporalia multa faciunt, autem eos qui corporalia multa faciunt, sed interius non convertuntur. I ad Ti- sed interius non convertuntur. I ad Ti- moth. iv, 8 Corporalis exercitatio ad moth. iv, 8 Corporalis exercitatio ad modicum utilis est : pietas autem ad om- modicum utilis est : pietas autem ad om- nia utilis est. « Et non invenient, » quia nia utilis est. « Et non invenient, » quia scilicet non vere quærunt, si enim vere scilicet non vere quærunt, si enim vere quærerent, verificaretur verbum Domi- quærerent, verificaretur verbum Domi- ni, Matth. vII, 7: Quærite, et invenietis. ni, Matth. vII, 7: Quærite, et invenietis. Contra, non bene quærentibus dicitur, Contra, non bene quærentibus dicitur, Cant. v, 6: Quæsivi, et non inveni illum. Cant. v, 6: Quæsivi, et non inveni illum. « Ablatus est ab eis. » Glossa : « A rece- « Ablatus est ab eis. » Glossa : « A rece- «dentibus ipse recessit.» Ad Hebr. m, 12: «dentibus ipse recessit.» Ad Hebr. m, 12: Videte fratres, ne forte sit in aliquo ve- Videte fratres, ne forte sit in aliquo ve- strum cor malum incredulitatis, disce- strum cor malum incredulitatis, disce- dendi a Deo vivo. dendi a Deo vivo.

Et subjungit causam: supple, quia Et subjungit causam: supple, quia « In Dominum » hoc est, contra Domi- « In Dominum » hoc est, contra Domi- num, «prævaricati sunt, » Deum scili- num, «prævaricati sunt, » Deum scili- cet, et legem abjiciendo. Isa. XLVIII, 8: cet, et legem abjiciendo. Isa. XLVIII, 8: Scio quia prævaricans prævaricaberis, et Scio quia prævaricans prævaricaberis, et transgressorem ex utero vocavi te. Et transgressorem ex utero vocavi te. Et hujus subdit signum: «Quia filios alie- hujus subdit signum: «Quia filios alie-

IN CAP. V OSEE ENARRATIO. IN CAP. V OSEE ENARRATIO.

nos genuerunt, » hoc est, alia forma nos genuerunt, » hoc est, alia forma quam divina formatos: initiaverunt enim quam divina formatos: initiaverunt enim eos in nomine idolorum, et non in no- eos in nomine idolorum, et non in no- mine Dei, sicut et mali Prælati ad for- mine Dei, sicut et mali Prælati ad for- mam diaboli informant filios suos. Psal. mam diaboli informant filios suos. Psal. cv, 28: Initiati sunt Beelphegor : et com- cv, 28: Initiati sunt Beelphegor : et com- ederunt sacrificia mortuorum. Unde ederunt sacrificia mortuorum. Unde hominem quem Deus ad imaginem suam hominem quem Deus ad imaginem suam fecerat, ipse postquam peccavit, ád ima- fecerat, ipse postquam peccavit, ád ima- ginem peccati genuit. Psal. xv, 46: ginem peccati genuit. Psal. xv, 46: Filii alieni mentiti sunt mihi. Filii alieni mentiti sunt mihi.

« Nunc devorabit. » Tangit hic poenam, « Nunc devorabit. » Tangit hic poenam, primo in Israel, secundo in Juda. primo in Israel, secundo in Juda.

In Israel dupliciter, scilicet in pœna In Israel dupliciter, scilicet in pœna secundum se, et in planctu pœnæ. secundum se, et in planctu pœnæ.

Et hoc est « Nunc devorabit eos Et hoc est « Nunc devorabit eos mensis, » hoc est tribulatio singulis mensis, » hoc est tribulatio singulis mensibus inducta, et est ac si dicat: Sin- mensibus inducta, et est ac si dicat: Sin- gulis mensibus novas habebunt oppres- gulis mensibus novas habebunt oppres- siones se devorantes. « Cum partibus siones se devorantes. « Cum partibus suis, » hoc est, fortibus possessionum suis, » hoc est, fortibus possessionum suarum. Et hoc IV Reg. xv, 19 et seq. suarum. Et hoc IV Reg. xv, 19 et seq. legitur, quod Phul eos vastavit, et mul- legitur, quod Phul eos vastavit, et mul- ctam imposuit, cui successit Teglatphala- ctam imposuit, cui successit Teglatphala- sar, et amplius illo et sæpius vastavit, cui sar, et amplius illo et sæpius vastavit, cui succedens Salmanasar amplius desævit. succedens Salmanasar amplius desævit. Idem fecit rex Ægypti, et rex Babylo- Idem fecit rex Ægypti, et rex Babylo- nis. Judic. 11, 14 et 15: Iratus Dominus nis. Judic. 11, 14 et 15: Iratus Dominus contra Israel, tradidit eos in manu diri- contra Israel, tradidit eos in manu diri- pientium qui ceperunt eos, et vendide- pientium qui ceperunt eos, et vendide- runt hostibus, qui habitabant per gy- runt hostibus, qui habitabant per gy- rum nec potuerunt resistere adversa- rum nec potuerunt resistere adversa- riis suis sed quocumque pergere voluis- riis suis sed quocumque pergere voluis- sent, manus Domini super eos erat. Unde sent, manus Domini super eos erat. Unde sicut de bonis dicitur litteraliter, Isa. sicut de bonis dicitur litteraliter, Isa. LXVI, 23: Erit mensis ex mense, quasi LXVI, 23: Erit mensis ex mense, quasi fertilitas unius mensis egressa sit ex fertilitas unius mensis egressa sit ex alio; ita per contrarium dicit de malis, alio; ita per contrarium dicit de malis, quod singulis mensibus redivivas habe- quod singulis mensibus redivivas habe- bunt cum suis possessionibus destructio- bunt cum suis possessionibus destructio- nes, et hoc sub alia metaphora dicit, nes, et hoc sub alia metaphora dicit, Joel, 1, 4 Residuum erucæ comedit lo- Joel, 1, 4 Residuum erucæ comedit lo- custa, et residuum locustæ comedit bru- custa, et residuum locustæ comedit bru- chus, et residuum bruchi comedit rubigo. chus, et residuum bruchi comedit rubigo. Ista videmus fieri in peccatoribus, in qui- Ista videmus fieri in peccatoribus, in qui-

: :

1 Genes. 1, 27: Creavit Deus hominem ad ima- 1 Genes. 1, 27: Creavit Deus hominem ad ima- ginem suam. ginem suam.

47 47

bus succedentibus peccatis continuo adi- bus succedentibus peccatis continuo adi- mitur pars boni naturalis. mitur pars boni naturalis.

Et subdit de planctu, qui quantitatem Et subdit de planctu, qui quantitatem doloris indicat. doloris indicat.

« Clangite buccina in Gabaa » quæ « Clangite buccina in Gabaa » quæ fuit civitas, ubi natus est Saul, qui pri- fuit civitas, ubi natus est Saul, qui pri- mus regni Israel fuit corruptor. Est au- mus regni Israel fuit corruptor. Est au- tem buccina, ut dicit Hieronymus, tem buccina, ut dicit Hieronymus, « cornu curvum perforatum, quo pasto- « cornu curvum perforatum, quo pasto- «<res clangere consueverunt : » et signat «<res clangere consueverunt : » et signat plebis convocationem tanquam minorum plebis convocationem tanquam minorum et quasi pecudum. « Tuba, » quæ sicut et quasi pecudum. « Tuba, » quæ sicut dicit Hieronymus, « de ære est, vel de dicit Hieronymus, « de ære est, vel de « argento, vel auro,» supple, clangite «<in « argento, vel auro,» supple, clangite «<in Rama, » quæ etiam civitas est in sorte Rama, » quæ etiam civitas est in sorte Benjamin, sicut et Gabaa, et excelsa in- Benjamin, sicut et Gabaa, et excelsa in- terpretatur. Gabaa vero collis, et signi- terpretatur. Gabaa vero collis, et signi- ficat convocationem majorum, quæ tubis ficat convocationem majorum, quæ tubis fiebat tempore proelii. Num. x, 2: Fac fiebat tempore proelii. Num. x, 2: Fac tibi duas tubas argenteas ductiles, qui- tibi duas tubas argenteas ductiles, qui-

bus bus

convocare possis multitudinem, convocare possis multitudinem, quando movenda sunt castra. Hæc duo quando movenda sunt castra. Hæc duo conjungit, Psal. cxvII, 6: In tubis ducti- conjungit, Psal. cxvII, 6: In tubis ducti- libus, et voce tubæ corneæ. libus, et voce tubæ corneæ.

Quid autem omnibus convenientibus Quid autem omnibus convenientibus faciendum sit, subdit: faciendum sit, subdit:

Bethaven Bethaven

« Ululate in Bethaven. » « Ululate in Bethaven. » vocat Bethel, qui cum prius esset Bethel, vocat Bethel, qui cum prius esset Bethel, quando Jacob ibi vidit visionem 2: : pro- quando Jacob ibi vidit visionem 2: : pro- pter quam visionem semper in veneratio- pter quam visionem semper in veneratio- ne remansit locus. Postquam Jeroboam ne remansit locus. Postquam Jeroboam posuit ibi vitulum; dicta est Bethaven, posuit ibi vitulum; dicta est Bethaven, hoc est, domus inutilis, vel domus idoli. hoc est, domus inutilis, vel domus idoli. Et est sensus: Quando omnes convenitis, Et est sensus: Quando omnes convenitis, « ulutate » super peccato « Bethaven, » « ulutate » super peccato « Bethaven, » hoc est, super idololatria, quæ originaliter hoc est, super idololatria, quæ originaliter in totum populum processit ex Bethaven. in totum populum processit ex Bethaven. Jerem. ix, 10: Super montes assumam Jerem. ix, 10: Super montes assumam fletum ac lamentum, et super speciosa fletum ac lamentum, et super speciosa deserti planctum: quoniam incensa sunt, deserti planctum: quoniam incensa sunt, eo quod non sit vir pertransiens. eo quod non sit vir pertransiens.

Ubi autem Bethaven sita sit, subdit: Ubi autem Bethaven sita sit, subdit: << Post tergum tuum Benjamin,» hoc est, << Post tergum tuum Benjamin,» hoc est,

2 Cf. Genes. xxvIII, 19 et seq. 2 Cf. Genes. xxvIII, 19 et seq.

Buccina. Buccina.

9 9

10 10

48 48

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quæ Bethaven post tergum sortis Benja- quæ Bethaven post tergum sortis Benja- min est. Hoc sub codem sensu majori- min est. Hoc sub codem sensu majori- bus et minoribus dicitur peccatoribus et bus et minoribus dicitur peccatoribus et Prælatis. Cum enim sit domus, ut di- Prælatis. Cum enim sit domus, ut di- «< cit Gregorius, omne quod quis per «< cit Gregorius, omne quod quis per « mentem inhabitat, delectabile peccati « mentem inhabitat, delectabile peccati « in quo habitat peccator, Bethaven est, « in quo habitat peccator, Bethaven est, « cujus inhabitatio plangenda est. » Je- « cujus inhabitatio plangenda est. » Je- rem. vi, 26 Luctum unigeniti fac tibi, rem. vi, 26 Luctum unigeniti fac tibi, planctum amarum. Hæc « post tergum planctum amarum. Hæc « post tergum Benjamin» est, quia filii dexteræ talia a Benjamin» est, quia filii dexteræ talia a se projiciunt. Isa. xxx, 22: Disperges ea se projiciunt. Isa. xxx, 22: Disperges ea sicut immunditiam menstruatæ. sicut immunditiam menstruatæ.

Quid autem plangant, subdit: Quid autem plangant, subdit: « E- « E- phraim in desolatione erit, » hoc est, re- phraim in desolatione erit, » hoc est, re- 25: 25: gnum decem tribuum. Jerem. v, gnum decem tribuum. Jerem. v, Iniquitates vestræ declinaverunt hæc: et Iniquitates vestræ declinaverunt hæc: et peccata vestra prohibuerunt bonum a peccata vestra prohibuerunt bonum a nobis. Et subjungit de veritate sermo- nobis. Et subjungit de veritate sermo- num: «< In die correptionis, » hoc est, num: «< In die correptionis, » hoc est, punitionis peccati, quam scilicet diem ad- punitionis peccati, quam scilicet diem ad- duxi « et in tribubus Israel, » decem duxi « et in tribubus Israel, » decem scilicet quas punivi, « ostendi fidem, » scilicet quas punivi, « ostendi fidem, » hoc est, verba mea esse fidelia et vera. hoc est, verba mea esse fidelia et vera. Isa. xxxi, 2: Ipse sapiens adduxit ma- Isa. xxxi, 2: Ipse sapiens adduxit ma- lum, et verba sua non abstulit. Deut. lum, et verba sua non abstulit. Deut. XXXII, 4: Deus fidelis et absque ulla XXXII, 4: Deus fidelis et absque ulla iniquitate, justus et rectus. iniquitate, justus et rectus.

« Facti sunt. » Tangit hic de destru- « Facti sunt. » Tangit hic de destru- ctione duarum tribuum, et dicit tria: ctione duarum tribuum, et dicit tria: peccatum scilicet propter quod de- peccatum scilicet propter quod de- struuntur, peccati inconvenientiam, et struuntur, peccati inconvenientiam, et modum quo destruuntur. modum quo destruuntur.

Sic autem continuandum est: Dictum Sic autem continuandum est: Dictum est, quod in Gabaa et in Rama clangen- est, quod in Gabaa et in Rama clangen- dum est, quæ civitates sunt de regno dum est, quæ civitates sunt de regno duarum tribuum: et ne credatur quod duarum tribuum: et ne credatur quod hoc injustum sit, duarum tribuum indu- hoc injustum sit, duarum tribuum indu- cit peccatum. « Facti sunt principes Ju- cit peccatum. « Facti sunt principes Ju- da, » hoc est duarum tribuum, « quasi da, » hoc est duarum tribuum, « quasi assumentes terminum, » hoc est, dila- assumentes terminum, » hoc est, dila- tantes suas possessiones super terminum tantes suas possessiones super terminum decem tribuum, et ideo gaudentes de de- decem tribuum, et ideo gaudentes de de- cem tribuum captivitate, quod magnum cem tribuum captivitate, quod magnum peccatum est. Isa. v, 8: Væ qui conjun- peccatum est. Isa. v, 8: Væ qui conjun-

gitis domum ad domum, et agrum agro gitis domum ad domum, et agrum agro copulatis usque ad terminum loci. Ha- copulatis usque ad terminum loci. Ha- bac. 11, 6: Væ ei, qui multiplicat non bac. 11, 6: Væ ei, qui multiplicat non sua! Job, xxx1, 29: Si gavisus sum ad sua! Job, xxx1, 29: Si gavisus sum ad ruinam ejus, qui me oderat, et exsul- ruinam ejus, qui me oderat, et exsul- tavi quod invenisset eum malum. Hoc tavi quod invenisset eum malum. Hoc enim de avaris dicitur, qui de aliorum enim de avaris dicitur, qui de aliorum mortibus gaudent, ut ipsi possessiones mortibus gaudent, ut ipsi possessiones eorum accipiant. Et hoc est quod sequi- eorum accipiant. Et hoc est quod sequi- tur: «Effundam super eos, » consu- tur: «Effundam super eos, » consu- mendos scilicet, « quasi aquam iram mendos scilicet, « quasi aquam iram meam. » Tripliciter effunduntur liquo- meam. » Tripliciter effunduntur liquo- res. Effunditur mel quod viscosum est, res. Effunditur mel quod viscosum est, et vasi adhærebit et substantia et odor et vasi adhærebit et substantia et odor et color effunditur vinum, et vasi ad- et color effunditur vinum, et vasi ad- hærebit odor: effunditur lac, et vasi hærebit odor: effunditur lac, et vasi adhærebit color. Nullo istorum modo- adhærebit color. Nullo istorum modo- rum effunditur aqua: effusa enim aqua rum effunditur aqua: effusa enim aqua nihil relinquit, nec substantiam, nec nihil relinquit, nec substantiam, nec odorem, ncc colorem. Effundere ergo odorem, ncc colorem. Effundere ergo iram quasi aquam, id est, de ira nihil iram quasi aquam, id est, de ira nihil retinere. Eccli. xxxv1, 8: Excita furo- retinere. Eccli. xxxv1, 8: Excita furo- rem, et effunde iram. Psal. LXXVIII, 6: rem, et effunde iram. Psal. LXXVIII, 6: Effunde iram tuam in gentes, quæ te Effunde iram tuam in gentes, quæ te

non noverunt. non noverunt.

Et subdit de peccati hujus inconve- Et subdit de peccati hujus inconve- nientia: potius enim tunc compati de- nientia: potius enim tunc compati de- buerunt: « Calumniam patiens est buerunt: « Calumniam patiens est Ephraim. » Quamvis enim Deus juste Ephraim. » Quamvis enim Deus juste hoc fecerit, tamen rex Assyriorum cau- hoc fecerit, tamen rex Assyriorum cau- sam non habuit hoc faciendi, sed per sam non habuit hoc faciendi, sed per calumniam populum oppressit. Isa. LI, calumniam populum oppressit. Isa. LI, 4: Assur absque ulla causa calumniatus 4: Assur absque ulla causa calumniatus est eum calumniam autem patiens est est eum calumniam autem patiens est fractus judicio, » Dei scilicet, qui hoc fractus judicio, » Dei scilicet, qui hoc permisit propter peccata. Isa. xiv, 5: permisit propter peccata. Isa. xiv, 5: Contrivit Dominus baculum impiorum, Contrivit Dominus baculum impiorum, virgam dominantium. Quare autem tali virgam dominantium. Quare autem tali judicio fractus sit, subditur : « Quoniam judicio fractus sit, subditur : « Quoniam coepit abire post sordes,» idolorum sci- coepit abire post sordes,» idolorum sci- licet, et peccatorum. Thren. 1, 9: Sordes licet, et peccatorum. Thren. 1, 9: Sordes ejus in pedibus ejus. ejus in pedibus ejus.

« «

Et subjungit de modo destruendi : Et subjungit de modo destruendi : «Et ego quasi tinea Ephraim.» Tineam «Et ego quasi tinea Ephraim.» Tineam se vocat Dominus: quia occulto et pau- se vocat Dominus: quia occulto et pau-

11 11

11 11

IN CAP. V OSEE ENARRATIO. IN CAP. V OSEE ENARRATIO.

latino judicio consumit peccatores, pro- latino judicio consumit peccatores, pro- pter peccatum quod de ipsis nascitur. Et pter peccatum quod de ipsis nascitur. Et attende quod tinea consumit vestimen- attende quod tinea consumit vestimen- tum, aut quod vetus est, aut quia in usu tum, aut quod vetus est, aut quia in usu non est, aut quia in obscuris est et radiis non est, aut quia in obscuris est et radiis solis non exponitur. Et sic est de vetu- solis non exponitur. Et sic est de vetu- stis in peccato qui non exercentur ad vir- stis in peccato qui non exercentur ad vir- tutes, et qui lumini intelligentiæ et gra- tutes, et qui lumini intelligentiæ et gra- tiæ non exponuntur. Job, iv, 19 et 20: tiæ non exponuntur. Job, iv, 19 et 20: Consumentur velut a tinea. De mane Consumentur velut a tinea. De mane usque ad vesperam succidentur: et quia usque ad vesperam succidentur: et quia nullus intelligit, in æternum peribunt. nullus intelligit, in æternum peribunt. Isa. xiv, 11: Subter te sternetur tinea, Isa. xiv, 11: Subter te sternetur tinea, et operimentum tuum erunt vermes. et operimentum tuum erunt vermes. con- «Et quasi putredo domui Juda. » Pu- con- «Et quasi putredo domui Juda. » Pu- tredo, quia humorem interiorem corrup- tredo, quia humorem interiorem corrup- tum ad exteriora reducit, et partes sic tum ad exteriora reducit, et partes sic diffluere facit, et paulatim corrumpit. diffluere facit, et paulatim corrumpit. Job, XIII, 28 Quasi putredo consumen- Job, XIII, 28 Quasi putredo consumen- dus sum, et quasi vestimentum, quod dus sum, et quasi vestimentum, quod comeditur a tinea. Prov. xxv, 20: Sicut comeditur a tinea. Prov. xxv, 20: Sicut tinea vestimento, et vermis ligno: ita tinea vestimento, et vermis ligno: ita tristitia viri nocet cordi. Paulatim enim tristitia viri nocet cordi. Paulatim enim tristitia consumitur cor, sicut vestimen- tristitia consumitur cor, sicut vestimen- tum tinea, et lignum verme qui nascitur tum tinea, et lignum verme qui nascitur ex putredine ligni. ex putredine ligni.

vesti- vesti-

tuin. tuin.

« Et vidit Ephraim. » Tangit hic inu- « Et vidit Ephraim. » Tangit hic inu- tilitatem, auxilii humani, et dicit tria, tilitatem, auxilii humani, et dicit tria, scilicet auxilii inutilitatem, judicii divini scilicet auxilii inutilitatem, judicii divini severitatem, et auxilii divini subtractio- severitatem, et auxilii divini subtractio-

nem. nem.

« Et vidit Ephraim, » hoc est, re- « Et vidit Ephraim, » hoc est, re- gnum decem tribuum, « languorem gnum decem tribuum, « languorem suum, » hoc est, cognovit se impotentem suum, » hoc est, cognovit se impotentem ad resistendum regi Assyriorum, « et ad resistendum regi Assyriorum, « et Juda vinculum suum, » supple, vidit, Juda vinculum suum, » supple, vidit, scilicet quod etiam regi resistere non scilicet quod etiam regi resistere non poterat, sed in proximo vinciendus erat. poterat, sed in proximo vinciendus erat. Et tunc, supple, in Domino non confi- Et tunc, supple, in Domino non confi- debant, «et abiit Ephraim ad Assur, » debant, «et abiit Ephraim ad Assur, » hoc est, ad regem Assyriorum. IV Reg. hoc est, ad regem Assyriorum. IV Reg. xv, 19, legitur de Manahem, rege decem xv, 19, legitur de Manahem, rege decem tribuum Veniebat Phul rex Assyrio- tribuum Veniebat Phul rex Assyrio- rum in terram, et dabat Manahem Phul rum in terram, et dabat Manahem Phul mille talenta argenti, ut esset ei in auxi- mille talenta argenti, ut esset ei in auxi- lium, et firmaret regnum ejus. Idem le- lium, et firmaret regnum ejus. Idem le- gitur de Achaz, rege Judæ, IV Reg. XVI, gitur de Achaz, rege Judæ, IV Reg. XVI,

ΧΙΧ ΧΙΧ

49 49

8: Cum collegisset Achaz argentum et 8: Cum collegisset Achaz argentum et aurum, quod inveniri potuit in domo aurum, quod inveniri potuit in domo Domini, et in thesauris regis, misit Domini, et in thesauris regis, misit regi Assyriorum munera, ut defenderet regi Assyriorum munera, ut defenderet eum a Phacee, filio Romeliæ, et Rasin, eum a Phacee, filio Romeliæ, et Rasin, rege Syriæ. Et hoc est quod dicitur hic: rege Syriæ. Et hoc est quod dicitur hic: « Et misit ad regem ultorem, » qui sci- « Et misit ad regem ultorem, » qui sci- licet defenderet eum. Jerem. XVII, 5: licet defenderet eum. Jerem. XVII, 5: Maledictus homo, qui confidit in ho- Maledictus homo, qui confidit in ho- mine, et ponit carnem brachium suum. mine, et ponit carnem brachium suum. Et ideo sequitur: «El ipse non poterit Et ideo sequitur: «El ipse non poterit sanare vos, » o decem tribus. Psal. CXLV, sanare vos, » o decem tribus. Psal. CXLV, 2 et 3 : Nolite confidere in principibus : 2 et 3 : Nolite confidere in principibus : in filiis hominum, in quibus non est sa- in filiis hominum, in quibus non est sa- lus. « Nec solvere poterit a vobis vincu- lus. « Nec solvere poterit a vobis vincu- lum, » o duæ tribus. Isa. xxx, 5: Om- lum, » o duæ tribus. Isa. xxx, 5: Om- nes confusi sunt super populo, qui eis nes confusi sunt super populo, qui eis prodesse non potuit: non fuerunt in au- prodesse non potuit: non fuerunt in au- xilium et in aliquam utilitatem, sed in xilium et in aliquam utilitatem, sed in confusionem et in opprobrium. confusionem et in opprobrium.

Et subdit de judicii severitate: Et subdit de judicii severitate:

« Quoniam ego quasi leæna Ephraim,» « Quoniam ego quasi leæna Ephraim,» supple, ero conterens ossa ejus. Isa. supple, ero conterens ossa ejus. Isa. XXXVIII, 13 Quasi leo sic contrivit omnia XXXVIII, 13 Quasi leo sic contrivit omnia ossa mea. « Et quasi catulus leonis, » ossa mea. « Et quasi catulus leonis, » supple, ero, « domui Juda, » hoc est, supple, ero, « domui Juda, » hoc est, duabus tribubus, vel Laicis et Clericis duabus tribubus, vel Laicis et Clericis moraliter. Catulus leonis propter incre- moraliter. Catulus leonis propter incre- mentum quo indiget, sævior est ad cibum mentum quo indiget, sævior est ad cibum quam leo. Isa. xxxi, 4: Quomodo si ru- quam leo. Isa. xxxi, 4: Quomodo si ru- giat leo, et catulus leonis super prædam giat leo, et catulus leonis super prædam suam, et cum occurrerit ei multitudo pa- suam, et cum occurrerit ei multitudo pa- storum, a voce eorum non formidabit, et storum, a voce eorum non formidabit, et a multitudine eorum non pavebit: sic de- a multitudine eorum non pavebit: sic de- scendet Dominus exercituum ut prælietur. scendet Dominus exercituum ut prælietur.

Et de victoria subdit: « Ego capiam, » Et de victoria subdit: « Ego capiam, » hoc est, capi. faciam. Exod. xv, 9: Per- hoc est, capi. faciam. Exod. xv, 9: Per- sequar et comprehendam. « Et vadam, » sequar et comprehendam. « Et vadam, » Glossa « Cum hostibus, ut in ipsa cap- Glossa « Cum hostibus, ut in ipsa cap- « tivitate me præsentem et ultorem sen- « tivitate me præsentem et ultorem sen- << tiant. » « Tollam, » hoc est, auferam << tiant. » « Tollam, » hoc est, auferam eos de terra sua, « et non est qui eruat, » eos de terra sua, « et non est qui eruat, » supple, de manu mea. Isa. v, 29: Rugi- supple, de manu mea. Isa. v, 29: Rugi- tus ejus ut leonis, rugiet ut catuli leo- tus ejus ut leonis, rugiet ut catuli leo- num et frendet, et tenebit prædam : et num et frendet, et tenebit prædam : et amplexabitur, et non erit qui eruat. amplexabitur, et non erit qui eruat.

4 4

15 15

50 50

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Deuter. XXXII, 39: Et non est qui de ma- Deuter. XXXII, 39: Et non est qui de ma- nu mea possit eruere. nu mea possit eruere.

« Vadens revertar. » Tangit hic qua- « Vadens revertar. » Tangit hic qua- liter istud efficiat: hoc enim facit totum liter istud efficiat: hoc enim facit totum per gratiæ subtractionem. per gratiæ subtractionem.

«< Vadens » hoc est, ab ipsis recedens, «< Vadens » hoc est, ab ipsis recedens, «< revertar ad locum meum. » Exit Do- «< revertar ad locum meum. » Exit Do- minus cum se effundit in beneficiis ad minus cum se effundit in beneficiis ad locum autem majestatis suæ revertitur, locum autem majestatis suæ revertitur, quando intra occultum sui judicii conti- quando intra occultum sui judicii conti- net beneficia. Isa. XVIII, 4: Quiescam, et net beneficia. Isa. XVIII, 4: Quiescam, et considerabo in loco meo, sicut meridiana considerabo in loco meo, sicut meridiana ux clara est. « Donec deficiatis. » Qui ux clara est. « Donec deficiatis. » Qui

enim sine Deo est, deficit. Joan. xv, 6: enim sine Deo est, deficit. Joan. xv, 6: Si quis in me non manserit, mittetur Si quis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes, et arescet. Dicit au- foras sicut palmes, et arescet. Dicit au- tem, deficiatis, viribus scilicet, rebus, tem, deficiatis, viribus scilicet, rebus, et auxiliis. «< Et quæratis faciem meam, » et auxiliis. «< Et quæratis faciem meam, » defectu scilicet compellente. Matth. xx111, defectu scilicet compellente. Matth. xx111, 39 Non me videbitis amodo, donec di- 39 Non me videbitis amodo, donec di- catis: Benedictus, qui venit in nomine catis: Benedictus, qui venit in nomine Domini. Daniel. 111, 41 et 42: Nunc se- Domini. Daniel. 111, 41 et 42: Nunc se- quimur te in toto corde, et timemus te, quimur te in toto corde, et timemus te, et quærimus faciem tuam. Ne confundas et quærimus faciem tuam. Ne confundas nos. Glossa inducit illud Psalmistæ, Psal. nos. Glossa inducit illud Psalmistæ, Psal. LXXIX, 4, 8, 20 Ostende, nobis scilicet, LXXIX, 4, 8, 20 Ostende, nobis scilicet, faciem tuam, et salvi erimus. faciem tuam, et salvi erimus.

CAPUT VI. CAPUT VI.

Reversi in tribulatione ad Dominum, magna fiducia salutem sibi ab eo promit- Reversi in tribulatione ad Dominum, magna fiducia salutem sibi ab eo promit- tunt: expostulat Dominus cum Israel et Juda, quod neque beneficiis, neque tunt: expostulat Dominus cum Israel et Juda, quod neque beneficiis, neque prophetarum comminationibus ab idolatria aliisque iniquitatibus sint revo- prophetarum comminationibus ab idolatria aliisque iniquitatibus sint revo- cati, cum præferat misericordiam sacrificio. cati, cum præferat misericordiam sacrificio.

1. In tribulatione sua mane consur- 1. In tribulatione sua mane consur- gent ad me: Venite, et rever- gent ad me: Venite, et rever- tamur ad Dominum, tamur ad Dominum,

2. Quia ipse cepit, et sanabit nos: 2. Quia ipse cepit, et sanabit nos:

percutiet, et curabit nos. percutiet, et curabit nos.

3. Vivificabit nos post duos dies ¹: in 3. Vivificabit nos post duos dies ¹: in

die tertia suscitabit nos, et vi- die tertia suscitabit nos, et vi- vemus in conspectu ejus. Scie- vemus in conspectu ejus. Scie- mus, sequemurque ut cogno- mus, sequemurque ut cogno- scamus Dominum. Quasi dilu- scamus Dominum. Quasi dilu- culum præparatus est egressus culum præparatus est egressus ejus, et veniet quasi imber no- ejus, et veniet quasi imber no- bis temporaneus et serotinus bis temporaneus et serotinus

terræ. terræ.

4. Quid faciam tibi, Ephraim? quid 4. Quid faciam tibi, Ephraim? quid faciam tibi, Juda? misericordia faciam tibi, Juda? misericordia vestra quasi nubes matutina, vestra quasi nubes matutina, et quasi ros mane pertransiens. et quasi ros mane pertransiens.

1 I ad Corinth. xv, 4-6. 1 I ad Corinth. xv, 4-6.

2 I Reg. xv, 22; Eccli. Iv, 17; Matth. 1x, 13, 2 I Reg. xv, 22; Eccli. Iv, 17; Matth. 1x, 13,

5. Propter hoc dolavi in prophetis, 5. Propter hoc dolavi in prophetis, occidi eos in verbis oris mei ; et occidi eos in verbis oris mei ; et judicia tua quasi lux egredien- judicia tua quasi lux egredien-

tur. tur.

6. Quia misericordiam volui, et 6. Quia misericordiam volui, et non sacrificium 2: et scientiam non sacrificium 2: et scientiam Dei plus quam holocausta. Dei plus quam holocausta. 7. Ipsi autem sicut Adam transgressi 7. Ipsi autem sicut Adam transgressi sunt pactum ibi prævaricati sunt pactum ibi prævaricati in me. in me.

8. Galaad civitas operantium ido- 8. Galaad civitas operantium ido- lum, supplantata sanguine. lum, supplantata sanguine. 9. Et quasi fauces virorum latro- 9. Et quasi fauces virorum latro- num, particeps sacerdotum, in num, particeps sacerdotum, in via interficientium pergentes de via interficientium pergentes de Sichem: quia scelus operati Sichem: quia scelus operati

sunt. sunt.

10. In domo Israel vidi horrendum: 10. In domo Israel vidi horrendum:

et XII, 7. et XII, 7.

: :

IN CAP. VI OSEE ENARRATIO. IN CAP. VI OSEE ENARRATIO.

ibi fornicationes Ephraim, con- ibi fornicationes Ephraim, con- taminatus est Israel. taminatus est Israel.

11. Sed et Juda, pone messem tibi, 11. Sed et Juda, pone messem tibi,

IN CAPUT VI OSEE IN CAPUT VI OSEE

ENARRATIO. ENARRATIO.

« In tribulatione sua. » Tangit hic « In tribulatione sua. » Tangit hic coactam et tardam ad Dominum conver- coactam et tardam ad Dominum conver- sionem, et dividitur in duo. Primo enim sionem, et dividitur in duo. Primo enim dicit, qualiter revertitur populus ad Do- dicit, qualiter revertitur populus ad Do- minum. Secundo, qualiter respondet minum. Secundo, qualiter respondet Dominus, ibi, y. 4: « Quid faciam tibi, Dominus, ibi, y. 4: « Quid faciam tibi, Ephraim ?» Ephraim ?»

In prima tria sunt, scilicet coacta con- In prima tria sunt, scilicet coacta con- versio : unius ab altero vocatio ibi, versio : unius ab altero vocatio ibi, « Venite et revertamur. » Parata a Deo « Venite et revertamur. » Parata a Deo receptio, ibi, « Quasi diluculum. » receptio, ibi, « Quasi diluculum. »

<< In tribulatione sua » a qua scilicet li- << In tribulatione sua » a qua scilicet li- berari non possunt per alium nisi per berari non possunt per alium nisi per me quæ sua dicitur, quia peccatis me- me quæ sua dicitur, quia peccatis me- ruerunt. « Mane consurgent, » hoc est, ruerunt. « Mane consurgent, » hoc est, mane et velociter, «ad me. » Dixerat mane et velociter, «ad me. » Dixerat enim quod tribulatione deficientes sic enim quod tribulatione deficientes sic quærerent faciem ejus, et ideo nunc dicit quærerent faciem ejus, et ideo nunc dicit qualiter tribulati veniunt per coactionem. qualiter tribulati veniunt per coactionem. Isa. xxvi, 16: Domine, in angustia re- Isa. xxvi, 16: Domine, in angustia re- quisierunt te, in tribulatione murmuris quisierunt te, in tribulatione murmuris doctrina tua eis. Isa. XXVIII, 19: Tan- doctrina tua eis. Isa. XXVIII, 19: Tan- tummodo sola vexatio intellectum dabit tummodo sola vexatio intellectum dabit auditui. Quod autem tunc mane ve- auditui. Quod autem tunc mane ve- niant, habetur, Isa. xxvI, 9: Anima niant, habetur, Isa. xxvI, 9: Anima mea desideravit te in nocte: sed et spiritu mea desideravit te in nocte: sed et spiritu mco in præcordiis meis de mane vigilabo mco in præcordiis meis de mane vigilabo ad te. Psal. LXII, 2: Deus, Deus meus, ad te. Psal. LXII, 2: Deus, Deus meus, ad te de luce vigilo. Ad me autem dicit, ad te de luce vigilo. Ad me autem dicit, quia in aliis diis auxilium non inveniunt. quia in aliis diis auxilium non inveniunt. Deuter. xxxII, 37 et seq.: Et dicet: Ubi Deuter. xxxII, 37 et seq.: Et dicet: Ubi sunt dii eorum, in quibus habebant fidu- sunt dii eorum, in quibus habebant fidu- ciam ? de quorum victimis comedebant ciam ? de quorum victimis comedebant adipes, et bibebant vinum libaminum: adipes, et bibebant vinum libaminum: suryant, et opitulentur vobis, et in neces- suryant, et opitulentur vobis, et in neces-

cum cum

31 31

convertero captivitatem convertero captivitatem populi mei. populi mei.

sitate vos protegant. Videte quod ego sim sitate vos protegant. Videte quod ego sim solus, et non sit alius Deus præter me. solus, et non sit alius Deus præter me. Psal. x sec. Hebræos, 14: Tibi derelictus Psal. x sec. Hebræos, 14: Tibi derelictus est pauper. Et secundum aliam translatio- est pauper. Et secundum aliam translatio- nem: Tu laborem et dolorem consideras. nem: Tu laborem et dolorem consideras.

Et subdit de adhortatione eorum ad Et subdit de adhortatione eorum ad invicem, et est vox bonorum alios vo- invicem, et est vox bonorum alios vo- cantium ad poenitentiam. cantium ad poenitentiam.

: :

« Venite, » devotione scilicet cordis, « Venite, » devotione scilicet cordis, « et revertamur, » supple, per pœniten- « et revertamur, » supple, per pœniten- tiam «ad Dominum, » a quo scilicet tiam «ad Dominum, » a quo scilicet per inobedientiam aversi sumus. Isa. per inobedientiam aversi sumus. Isa. XLVI, 8 Redite, prævaricatores, ad cor. XLVI, 8 Redite, prævaricatores, ad cor. Cantic. VI, 12 : Revertere, revertere: Cantic. VI, 12 : Revertere, revertere: revertere a tentatione, revertere a con- revertere a tentatione, revertere a con- sensus voluntate, revertere ab actione, sensus voluntate, revertere ab actione, revertere tandem a peccati delectatione, revertere tandem a peccati delectatione, ne ducat in consuetudinem. Hoc signa- ne ducat in consuetudinem. Hoc signa- tum est IV Reg. xix, 16 et seq., ubi Eze- tum est IV Reg. xix, 16 et seq., ubi Eze- chias misit nuntios qui revocarent popu- chias misit nuntios qui revocarent popu- lum ad Dominum Deum patrum suo- lum ad Dominum Deum patrum suo-

rum. rum.

Subjungit autem rationem quare re- Subjungit autem rationem quare re- vertendum sit : « Quia ipse, » scilicet vertendum sit : « Quia ipse, » scilicet Deus, « cepit, » hoc est, captivari fecit Deus, « cepit, » hoc est, captivari fecit per Nabuchodonosor, « et sanabit nos » a per Nabuchodonosor, « et sanabit nos » a captivitate sive ab infirmitate captivita- captivitate sive ab infirmitate captivita- tis. Job, v, 18: Ipse vulnerat, et mede- tis. Job, v, 18: Ipse vulnerat, et mede- tur percutit, et manus ejus sanabunt. tur percutit, et manus ejus sanabunt. « Percutiet, et curabit nos. » Percutit « Percutiet, et curabit nos. » Percutit enim pater, et curat: hostis percutit, enim pater, et curat: hostis percutit, et interficit. Deuter. xxx, 39: Ego oc- et interficit. Deuter. xxx, 39: Ego oc- cidam, et ego vivere faciam : percutiam, cidam, et ego vivere faciam : percutiam, et ego sanabo. In signum hujus nullum et ego sanabo. In signum hujus nullum tetigit Dominus Jesus Christus, nisi sa- tetigit Dominus Jesus Christus, nisi sa- naret eum. Vel, melius exponitur alle- naret eum. Vel, melius exponitur alle- gorice: « Ipse cepit, » hoc est, acce- gorice: « Ipse cepit, » hoc est, acce- pit nos per Incarnationem. Ad Hebr. pit nos per Incarnationem. Ad Hebr. 11, 16: Nusquam Angelos apprehendit, 11, 16: Nusquam Angelos apprehendit, sed semen Abrahæ apprehendit : « et sed semen Abrahæ apprehendit : « et sanabit nos, » scilicet ab errore per veri- sanabit nos, » scilicet ab errore per veri- tatem doctrinæ a peccato autem per tatem doctrinæ a peccato autem per