34 34

25 25

402 402

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ratu, hoc est, querela et lacrymatione. ratu, hoc est, querela et lacrymatione. Jerem. xxxi, 15: Vox in excelso audita Jerem. xxxi, 15: Vox in excelso audita est lamentationis, luctus, et fletus Ra- est lamentationis, luctus, et fletus Ra- chel plorantis filios suos. « Reducet chel plorantis filios suos. « Reducet autem vos mihi Dominus, revocando autem vos mihi Dominus, revocando scilicet ad poenitentiam, « cum gaudio, » scilicet ad poenitentiam, « cum gaudio, » cordis, «et jucunditate, » gratulantium, cordis, «et jucunditate, » gratulantium, « in sempiternum. » Luc. xv, 9: Con- « in sempiternum. » Luc. xv, 9: Con- gratulamini mihi, quia inveni drach- gratulamini mihi, quia inveni drach- mam quam perdideram. Isa. LX1, 10: mam quam perdideram. Isa. LX1, 10: Gaudens gaudebo in Domino, et exsul- Gaudens gaudebo in Domino, et exsul- tabit anima mea in Deo meo. tabit anima mea in Deo meo.

« Sicut enim viderunt vicinæ Sion, » « Sicut enim viderunt vicinæ Sion, » amici scilicet, « captivitatem vestram, » amici scilicet, « captivitatem vestram, » in compassione scilicet et tristitia : « sic in compassione scilicet et tristitia : « sic videbunt, » supple, in lætitia et con- videbunt, » supple, in lætitia et con- gratulatione, « et in celeritate salutem gratulatione, « et in celeritate salutem vestram a Deo. » Sapient v, 2 : Mira- vestram a Deo. » Sapient v, 2 : Mira- buntur in subitatione insperatæ salutis. buntur in subitatione insperatæ salutis. Isa. LXVI, 10: Lætamini cum Jerusa- Isa. LXVI, 10: Lætamini cum Jerusa- lem, et exsultate in ea, omnes qui lem, et exsultate in ea, omnes qui diligitis eam gaudete cum diligitis eam gaudete cum ea gau- ea gau- dio, universi qui lugetis super eam. dio, universi qui lugetis super eam. « Quæ,» scilicet salus, « superveniet vobis « Quæ,» scilicet salus, « superveniet vobis cum honore magno. » Honor testimo- cum honore magno. » Honor testimo- nium virtutis est in laudibus et titulis nium virtutis est in laudibus et titulis et demonstrationibus. Psal. VIII, 6 : et demonstrationibus. Psal. VIII, 6 : Gloria et honore coronasti eum. Esther, Gloria et honore coronasti eum. Esther, VI, 11 Honore condignus est, quem- VI, 11 Honore condignus est, quem- cumque rex voluerit honorare. « Et cumque rex voluerit honorare. « Et splendore æterno, » claritatis scilicet in splendore æterno, » claritatis scilicet in lumine cœlesti. Tob. xII, 13 Luce lumine cœlesti. Tob. xII, 13 Luce splendida fulgebis, et omnes fines splendida fulgebis, et omnes fines terræ adorabunt te. terræ adorabunt te.

Supple, et ideo, Supple, et ideo,

« Filii, patienter sustinete iram quæ « Filii, patienter sustinete iram quæ superveniet vobis » per flagella scilicet superveniet vobis » per flagella scilicet Domini. Mich. VII, 9: Iram Domini Domini. Mich. VII, 9: Iram Domini portabo, quoniam peccavi ei, donec cau- portabo, quoniam peccavi ei, donec cau- sam meam judicet, et faciat judicium sam meam judicet, et faciat judicium meum. Eccli. 11, 3 Sustine sustenta- meum. Eccli. 11, 3 Sustine sustenta- tiones Dei: conjungere Deo, et sustine, tiones Dei: conjungere Deo, et sustine, ut crescat in novissimo vita tua. « Per- ut crescat in novissimo vita tua. « Per- secutus est enim te inimicus tuus, » secutus est enim te inimicus tuus, » Chaldæus scilicet vel diabolus. Psal. Chaldæus scilicet vel diabolus. Psal.

CXVIII, 86: Iniqui persecuti sunt me, CXVIII, 86: Iniqui persecuti sunt me, adjuva me, Domine Deus meus. «< Sed adjuva me, Domine Deus meus. «< Sed cito videbis perditionem ipsius. » Mich. cito videbis perditionem ipsius. » Mich. VII, 10 Adspiciet, me scilicet, inimica VII, 10 Adspiciet, me scilicet, inimica mea, et operietur confusione, quæ dicit mea, et operietur confusione, quæ dicit ad me Ubi est Dominus Deus tuus? ad me Ubi est Dominus Deus tuus? « Et super cervices ejus ascendes,» con- « Et super cervices ejus ascendes,» con- culcando scilicet eos. Mich. vi, 10: culcando scilicet eos. Mich. vi, 10: Oculi mei videbunt in eam, scilicet ini- Oculi mei videbunt in eam, scilicet ini- micam tuam nunc erit in conculcatio- micam tuam nunc erit in conculcatio- nem ut lutum platearum. Malach. iv, nem ut lutum platearum. Malach. iv, 3: Calcabitis impios, cum fuerint cinis 3: Calcabitis impios, cum fuerint cinis sub planta pedum vestrorum, Eccli. sub planta pedum vestrorum, Eccli. XXIV, 11 Omnium excellentium et XXIV, 11 Omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi. humilium corda virtute calcavi.

« Delicati mei. » Tangit miseriam « Delicati mei. » Tangit miseriam eorum quibus compatiendum est, qui eorum quibus compatiendum est, qui tanto miseriores sunt, quanto con- tanto miseriores sunt, quanto con- trariis ad ea quæ patiuntur sunt as- trariis ad ea quæ patiuntur sunt as- sueti. sueti.

Et hoc est «Delicati mei, » supple, Et hoc est «Delicati mei, » supple, « ambulaverunt vias aspe- « ambulaverunt vias aspe- quondam, quondam, ras,» captivitatis vel peccatorum. Sa- ras,» captivitatis vel peccatorum. Sa- pient. v, 7 : Lassati sumus in via ini- pient. v, 7 : Lassati sumus in via ini- quitatis, et perditionis, et ambulavimus quitatis, et perditionis, et ambulavimus vias difficiles. Osee, II, 6: Sepiam viam vias difficiles. Osee, II, 6: Sepiam viam tuam spinis. « Ducti sunt ut grex di- tuam spinis. « Ducti sunt ut grex di- reptus ab inimicis. » In grege direpto ali- reptus ab inimicis. » In grege direpto ali- quis plures, aliquis pauciores trahit ad quis plures, aliquis pauciores trahit ad interficiendum. Et sic fuit in populo, interficiendum. Et sic fuit in populo, et fit spiritualiter a diabolo. Thren. v, 5: et fit spiritualiter a diabolo. Thren. v, 5: Cervicibus minabamur, lassis non daba- Cervicibus minabamur, lassis non daba- tur requies. tur requies.

« «

: :

Animæquiores estote, filii. » Isa. Animæquiores estote, filii. » Isa. xxxv, 4 Dicite pusillanimis: Conforta- xxxv, 4 Dicite pusillanimis: Conforta- mini. Et proclamate ad Dominum. » mini. Et proclamate ad Dominum. » Thren. II, 19: Leva ad eum manus tuas Thren. II, 19: Leva ad eum manus tuas pro anima parvulorum tuorum. Et, ibi- pro anima parvulorum tuorum. Et, ibi- dem, . 18 Deduc quasi torrentem dem, . 18 Deduc quasi torrentem lacrymas per diem et noctem. « Erit lacrymas per diem et noctem. « Erit enim memoria vestra, » in bonum sci- enim memoria vestra, » in bonum sci- licet, « ab eo qui duxit vos, » hoc est, licet, « ab eo qui duxit vos, » hoc est, permittit duci in captivitatem. Psal. permittit duci in captivitatem. Psal. LXV, 11: Induxisti nos in laqueum, po- LXV, 11: Induxisti nos in laqueum, po- suisti, etc. Et de recordatione, Isa. xLx, suisti, etc. Et de recordatione, Isa. xLx,

20 20

28 28

Poena pec- Poena pec- ato respon- ato respon- ders. ders.

29 29

COMMENTARIUS IN CAP. IV BARUCH. COMMENTARIUS IN CAP. IV BARUCH.

15 Numquid oblivisci potest mulier 15 Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui? et si illa oblita fuerit, ego uteri sui? et si illa oblita fuerit, ego tamen non obliviscar tui. tamen non obliviscar tui.

a Sicut enim fuit sensus vester. » a Sicut enim fuit sensus vester. » Tangit hic modum conversionis, et di- Tangit hic modum conversionis, et di- cit quatuor, scilicet modum conversio- cit quatuor, scilicet modum conversio- nis, modum consolationis, modum con- nis, modum consolationis, modum con- fortationis, et inimicis modum destru- fortationis, et inimicis modum destru- ctionis. ctionis.

Et hoc est «Sicut enim fuit sensus Et hoc est «Sicut enim fuit sensus vester ut erraretis, » hoc est, sensualis vester ut erraretis, » hoc est, sensualis motus, qui principium omnis erroris est. motus, qui principium omnis erroris est. I ad Corinth. II, 14: Animalis homo I ad Corinth. II, 14: Animalis homo non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei. non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei. Glossa, ibidem: « Animalis est, qui Glossa, ibidem: « Animalis est, qui « dissoluta lascivia fertur in quinque « dissoluta lascivia fertur in quinque « corporis sensus, quos intra se spiritus « corporis sensus, quos intra se spiritus « rector non continet. » « Decies tamen « rector non continet. » « Decies tamen iterum convertentes. » << Ad litteram, iterum convertentes. » << Ad litteram, << ut dicit Avicenna, decem sunt sensus, << ut dicit Avicenna, decem sunt sensus, « quinque interiores, scilicet sensus « quinque interiores, scilicet sensus « communis, imaginatio, phantasia, æ- « communis, imaginatio, phantasia, æ- « stimativa, et sensibili um memoria: et « stimativa, et sensibili um memoria: et « quinque exteriores, visus, auditus, « quinque exteriores, visus, auditus, « gustus, olfactus, tactus. » Hi decem « gustus, olfactus, tactus. » Hi decem sensus cum appetitu qui sequitur eos sensus cum appetitu qui sequitur eos concupiscibili, et irascibili, omnis per- concupiscibili, et irascibili, omnis per- versitatis principium sunt, quando versitatis principium sunt, quando non formam accipiunt rationis, et rectæ non formam accipiunt rationis, et rectæ ordinationis et ideo dicit : « Decies ordinationis et ideo dicit : « Decies tamen iterum convertentes requiretis tamen iterum convertentes requiretis eum. » Posset etiam dici, quod propter eum. » Posset etiam dici, quod propter decem præcepta dicit decies tantum. decem præcepta dicit decies tantum. Hoc significatum est, Isa. XXXVIII, 8 : Hoc significatum est, Isa. XXXVIII, 8 : Ecce ego reverti faciam umbram linea- Ecce ego reverti faciam umbram linea- rum, per quas descenderat in horo- rum, per quas descenderat in horo- logio Achaz in sole, retrorsum decem logio Achaz in sole, retrorsum decem lineis. Et reversus est sol decem lineis lineis. Et reversus est sol decem lineis per gradus quos descenderat. per gradus quos descenderat.

« Qui enim induxit vobis mala, » « Qui enim induxit vobis mala, » poenæ scilicet, « ipse rursum adducet poenæ scilicet, « ipse rursum adducet vobis sempiternam jucunditatem cum vobis sempiternam jucunditatem cum salute vestra. » Isa. XLV, 6 et 7: Ego salute vestra. » Isa. XLV, 6 et 7: Ego Dominus, et non est alter, formans Dominus, et non est alter, formans

403 403

lucem, et creans tenebras, formans pa- lucem, et creans tenebras, formans pa- cem, et creans malum ego Dominus cem, et creans malum ego Dominus faciens omnia hæc. Job, v, 18: Ipse faciens omnia hæc. Job, v, 18: Ipse vulnerat, et medetur: percutit, et manus vulnerat, et medetur: percutit, et manus ejus sanabunt. Deuter. xxxII, 39 : Ego ejus sanabunt. Deuter. xxxII, 39 : Ego occidam, et ego vivere faciam: percu- occidam, et ego vivere faciam: percu- tiam, et ego sanabo. tiam, et ego sanabo.

« Animæquior esto, Jerusalem. » Con- « Animæquior esto, Jerusalem. » Con- clusio est ex philosophicis, et est ac si clusio est ex philosophicis, et est ac si dicat Ergo esto animæquior, et con- dicat Ergo esto animæquior, et con- fortare. Josue, 1, 6: Confortare, et esto fortare. Josue, 1, 6: Confortare, et esto robustus. «Exhortatur enim te, qui te robustus. «Exhortatur enim te, qui te nominavit, hoc est, qui primo tibi nominavit, hoc est, qui primo tibi nomen Israel imposuit. Genes. XXXII, nomen Israel imposuit. Genes. XXXII, 28 Nequaquam Jacob appellabitur 28 Nequaquam Jacob appellabitur nomen tuum, sed Israel. Propter hoc nomen tuum, sed Israel. Propter hoc enim vocaberis Jacob, quod in recti- enim vocaberis Jacob, quod in recti- tudine virtutis venias ad rectitudinem tudine virtutis venias ad rectitudinem

veritatis. veritatis.

Et tangit depressionem inimicorum, Et tangit depressionem inimicorum, dicens : dicens :

» »

« Nocentes peribunt. » Nocentes fue- « Nocentes peribunt. » Nocentes fue- runt inimici. Isa. xxvI, 11 Ignis runt inimici. Isa. xxvI, 11 Ignis hostes tuos devoret. Psal. xxxiv, 1 : hostes tuos devoret. Psal. xxxiv, 1 : Judica, Domine, nocentes me, expugna Judica, Domine, nocentes me, expugna impugnantes me. Et hoc est quod impugnantes me. Et hoc est quod sequitur : « Qui te vexaverunt. sequitur : « Qui te vexaverunt. Sapient. v, 1 : Stabunt justi in magna Sapient. v, 1 : Stabunt justi in magna constantia adversus eos qui se angu- constantia adversus eos qui se angu- stiaverunt, et qui abstulerunt labores stiaverunt, et qui abstulerunt labores eorum. « Et qui gratulati sunt in tua eorum. « Et qui gratulati sunt in tua ruina, punientur, » sicut invidi Idumæi, ruina, punientur, » sicut invidi Idumæi, et quidam alii qui invident prosperi- et quidam alii qui invident prosperi- tatibus Sanctorum. Abdiæ, y. 10: Prop- tatibus Sanctorum. Abdiæ, y. 10: Prop- ter interfectionem, et propter iniqui- ter interfectionem, et propter iniqui- tatem in fratrem tuum Jacob, operiet tatem in fratrem tuum Jacob, operiet te confusio, et peribis in æternum. te confusio, et peribis in æternum.

30 30

31 31

« Civitates quibus servierunt filii 32 « Civitates quibus servierunt filii 32 tui, punientur. » Genes. xv, 14: Gen- tui, punientur. » Genes. xv, 14: Gen- tem, cui servituri sunt, ego judicabo, tem, cui servituri sunt, ego judicabo, dicit Dominus. Isa. Lx, 12: Gens et dicit Dominus. Isa. Lx, 12: Gens et regnum quod non servierit tibi peribit, regnum quod non servierit tibi peribit, et gentes solitudine vastabuntur. Do- et gentes solitudine vastabuntur. Do-

33 33

404 404

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

minatores enim eorum dabuntur eis minatores enim eorum dabuntur eis in servos, et ancillas. « Et quæ accepit in servos, et ancillas. « Et quæ accepit filios tuos. » Civitas quippe vel gens filios tuos. » Civitas quippe vel gens quæ filios tuos subjugavit. Isa. XLV, quæ filios tuos subjugavit. Isa. XLV, 1 Subjiciam ante faciem ejus gentes, 1 Subjiciam ante faciem ejus gentes, et dorsa regum vertam. Propter hoc et dorsa regum vertam. Propter hoc Sanctis promittitur, Psal. vII, 7 : Con- Sanctis promittitur, Psal. vII, 7 : Con- stituisti eum super opera tuarum. stituisti eum super opera tuarum.

na, na,

« Sicut enim gavisa est in tua rui- « Sicut enim gavisa est in tua rui- » culpæ scilicet, « et lætata est » culpæ scilicet, « et lætata est in casu tuo, » poenæ scilicet, hoc enim in casu tuo, » poenæ scilicet, hoc enim invidorum est. Proverb. 11, 14: Lætan- invidorum est. Proverb. 11, 14: Lætan- tur cum malefecerint, et exsultant in re- tur cum malefecerint, et exsultant in re- bus pessimis. Thren. п, 16: Aperuerunt bus pessimis. Thren. п, 16: Aperuerunt super te os suum omnes inimici tui: super te os suum omnes inimici tui: sibilaverunt, et fremuerunt dentibus, et sibilaverunt, et fremuerunt dentibus, et dixerunt Devorabimus: en ista est dixerunt Devorabimus: en ista est dies quam exspectabamus, invenimus, dies quam exspectabamus, invenimus, vidimus. « Sic contristabitur in sua vidimus. « Sic contristabitur in sua desolatione. » Hoc enim justum est desolatione. » Hoc enim justum est quod gaudens in alterius ruina, dedu- quod gaudens in alterius ruina, dedu- catur in desolationem et tristitiam. Job, catur in desolationem et tristitiam. Job, XXXI, 29 Si gavisus sum ad ruinam XXXI, 29 Si gavisus sum ad ruinam ejus qui me oderat, et exsultavi quod ejus qui me oderat, et exsultavi quod invenisset eum malum. Thren. 1, 21 invenisset eum malum. Thren. 1, 21 Omnes inimici mei audierunt malum Omnes inimici mei audierunt malum meum, lætati sunt, quoniam tu fecisti: meum, lætati sunt, quoniam tu fecisti: adduxisti diem consolationis, et fient adduxisti diem consolationis, et fient similes mei. similes mei.

« Et amputabitur exsultatio multitudi- « Et amputabitur exsultatio multitudi- nis ejus, » hoc est, multitudo peccatorum nis ejus, » hoc est, multitudo peccatorum in qua exsultat rex confusionis. Isa. in qua exsultat rex confusionis. Isa. x, 34 Subvertentur condensa saltus x, 34 Subvertentur condensa saltus ferro, hoc est, sententia Domini, quæ ferro, hoc est, sententia Domini, quæ per securim significatur. Luc. 111, 9 : per securim significatur. Luc. 111, 9 : Securis ad radicem arboris posita est. Securis ad radicem arboris posita est. « Et gaudimonium ejus erit in lu- « Et gaudimonium ejus erit in lu- Gaudimonium dicitur quasi Gaudimonium dicitur quasi gaudii munium, gaudium quo se hostis gaudii munium, gaudium quo se hostis et invidus munit: hoc est enim gau- et invidus munit: hoc est enim gau- dium de quo dicitur, Proverb. xiv, 13: dium de quo dicitur, Proverb. xiv, 13: Risus dolore miscebitur, et extrema Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat. gaudii luctus occupat.

ctum. » ctum. »

Et modum pœnæ subjungit, dicens : Et modum pœnæ subjungit, dicens : «Ignis enim superveniet ei ab æter- «Ignis enim superveniet ei ab æter- no, » hoc est, a Deo per immobilem no, » hoc est, a Deo per immobilem sententiam, et hoc est ignis æternus, sententiam, et hoc est ignis æternus, de quo dicitur, Matth. xxv, 41: Disce- de quo dicitur, Matth. xxv, 41: Disce- dite a me, maledicti, in ignem æter- dite a me, maledicti, in ignem æter- пит. « In longiturnis diebus, » qui пит. « In longiturnis diebus, » qui nequaquam habebunt finem. Judith, xvi, nequaquam habebunt finem. Judith, xvi, 21 Dabit ignem, et vermes in carnes 21 Dabit ignem, et vermes in carnes eorum, ut urantur et sentiant usque in eorum, ut urantur et sentiant usque in sempiternum. « Et habitabitur a dæ- sempiternum. « Et habitabitur a dæ- moniis in multitudine temporis. » Apo- moniis in multitudine temporis. » Apo- cal. xv, 2 Facta est habitatio da- cal. xv, 2 Facta est habitatio da- moniorum, et custodia omnis spiritus moniorum, et custodia omnis spiritus immundi'. immundi'.

35 35

* Commentarius in 77. 36 et 37 invenitur in * Commentarius in 77. 36 et 37 invenitur in

principio capituli sequentis, yy. 1 et 2. principio capituli sequentis, yy. 1 et 2.

CAP. V BARUCHI, CAP. V BARUCHI,

405 405

CAPUT V. CAPUT V.

Jubetur Jerusalem luctum exuere, eo quod filii ejus cum ignominia ducti in cap- Jubetur Jerusalem luctum exuere, eo quod filii ejus cum ignominia ducti in cap- tivitatem, cum gloria sint ad eam reducendi. tivitatem, cum gloria sint ad eam reducendi.

1. Exue te, Jerusalem, stola luctus 1. Exue te, Jerusalem, stola luctus

et vexationis tuæ : et indue te et vexationis tuæ : et indue te decore, et honore ejus, quæ a decore, et honore ejus, quæ a Deo tibi est, sempiternæ glo- Deo tibi est, sempiternæ glo- riæ. riæ.

2. Circumdabit te Deus diploide ju- 2. Circumdabit te Deus diploide ju- stitiæ, et imponet mitram capiti 7. stitiæ, et imponet mitram capiti 7. honoris æterni. honoris æterni.

3. Deus enim ostendet splendorem 3. Deus enim ostendet splendorem suum in te, omni qui sub coelo suum in te, omni qui sub coelo

est. est.

4. Nominabitur enim tibi nomen 4. Nominabitur enim tibi nomen tuum a Deo in sempiternum : tuum a Deo in sempiternum : Pax justitiæ, et honor pieta- Pax justitiæ, et honor pieta- tis. tis.

5. Exsurge, Jerusalem, et sta in ex- 5. Exsurge, Jerusalem, et sta in ex- celso et circumpisce ad orien- celso et circumpisce ad orien- tem, tem, et vide collectos filios et vide collectos filios tuos ab oriente sole usque ad tuos ab oriente sole usque ad

occidentem, in verbo Sancti, occidentem, in verbo Sancti, gaudentes Dei memoria ¹. gaudentes Dei memoria ¹.

6. Exierunt enim abs te pedibus du- 6. Exierunt enim abs te pedibus du- cti ab inimicis: adducet autem cti ab inimicis: adducet autem illos Dominus ad te portatos illos Dominus ad te portatos in honore sicut filios regni : in honore sicut filios regni : Constituit enim Deus humiliare Constituit enim Deus humiliare omnem montem excelsum et omnem montem excelsum et rupes perennes, et convalles re- rupes perennes, et convalles re- plere in æqualitatem terræ, ut plere in æqualitatem terræ, ut ambulet Israel diligenter in ho- ambulet Israel diligenter in ho- norem Dei. norem Dei.

8. Obumbraverunt autem et silvæ, et 8. Obumbraverunt autem et silvæ, et omne lignum suavitatis, Israel omne lignum suavitatis, Israel ex mandato Dei. ex mandato Dei.

9. Adducet enim Deus Israel cum 9. Adducet enim Deus Israel cum jucunditate in lumine majesta- jucunditate in lumine majesta- tis suæ, cum misericordia et tis suæ, cum misericordia et justitia quæ est ex ipso. justitia quæ est ex ipso.

IN CAPUT V BARUCH IN CAPUT V BARUCH

et modum resurrectionis quo adducen- et modum resurrectionis quo adducen- tur congregationes in unum omnium tur congregationes in unum omnium Sanctorum. Sanctorum.

COMMENTARIUS. COMMENTARIUS.

« Circumspice, Jerusalem 2. » Tangit « Circumspice, Jerusalem 2. » Tangit hic de gloria consolationis quæ præcipue hic de gloria consolationis quæ præcipue erit in gloria resurrectionis et dicit hic erit in gloria resurrectionis et dicit hic quatuor, scilicet gloriam visionis in mul- quatuor, scilicet gloriam visionis in mul- titudine sanctorum, dotes resurrectionis titudine sanctorum, dotes resurrectionis in animabus et corporibus resurgentium, in animabus et corporibus resurgentium, collectionem beatorum in unam gloriam collectionem beatorum in unam gloriam et beatorum nomen sic beatificatorum, et beatorum nomen sic beatificatorum,

1 Supra, IV, 36. 1 Supra, IV, 36.

Hi primi duo versiculi in Vulgata pertinent Hi primi duo versiculi in Vulgata pertinent

Dicit ergo: « Circumspice, Jerusa- Dicit ergo: « Circumspice, Jerusa- lem, ad Orientem, » licet ab undique ve- lem, ad Orientem, » licet ab undique ve- niant sancti, tamen ad Orientem præci- niant sancti, tamen ad Orientem præci- pit respici, quia omnis salus eorum ab pit respici, quia omnis salus eorum ab ortu solis justitiæ. Zachar. vi, 12: Ecce ortu solis justitiæ. Zachar. vi, 12: Ecce vir Oriens nomen ejus et subter eum vir Oriens nomen ejus et subter eum orietur. Quod autem dicit, circumspice, orietur. Quod autem dicit, circumspice, hoc est, quod oculi circumducantur, hoc est, quod oculi circumducantur, quia undique venit materia gaudii. Isa. quia undique venit materia gaudii. Isa.

ad cap. iv, 7. 36 et 37. ad cap. iv, 7. 36 et 37.

406 406

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

LX, 4 Leva in circuitu oculos tuos, et LX, 4 Leva in circuitu oculos tuos, et vide: omnes isti congregati sunt, vene- vide: omnes isti congregati sunt, vene- runt tibi. Et, paulo ante, v. 1: Gloria runt tibi. Et, paulo ante, v. 1: Gloria Domini super te orta est. Et, adhuc ibi- Domini super te orta est. Et, adhuc ibi- dem, y. 2 Super te orietur Dominus, et dem, y. 2 Super te orietur Dominus, et gloria ejus in te videbitur. « Et vide gloria ejus in te videbitur. « Et vide jucunditatem a Deo venientem, » hoc jucunditatem a Deo venientem, » hoc cunditas, est, materiam jucunditatis. Jucunditas cunditas, est, materiam jucunditatis. Jucunditas quid? autem est gaudium cordis prorumpens quid? autem est gaudium cordis prorumpens

in tripudium, et jocos corporis. Hoc in tripudium, et jocos corporis. Hoc erit in congregatione sanctorum. Psal. erit in congregatione sanctorum. Psal. CXXXII, 1 Ecce quam bonum, et quam CXXXII, 1 Ecce quam bonum, et quam jucundum habitare fratres in unum. jucundum habitare fratres in unum. Isa. Lx, 4 Filii tui de longe venient, et Isa. Lx, 4 Filii tui de longe venient, et filiæ tuæ de latere surgent. filiæ tuæ de latere surgent.

Et hujus gaudii ponit demonstratio- Et hujus gaudii ponit demonstratio-

nem: nem:

« Ecce enim veniunt filii tui. » Psal. « Ecce enim veniunt filii tui. » Psal. XLIX, 5 Congregate illi sanctos ejus. XLIX, 5 Congregate illi sanctos ejus. « Quos dimisisti dispersos. » Dispersi « Quos dimisisti dispersos. » Dispersi sunt enim qui in sæculo sunt, quorum sunt enim qui in sæculo sunt, quorum corda dividuntur, sicut dicit Ambrosius, corda dividuntur, sicut dicit Ambrosius, « quod opus diaboli est dispergere, Dei « quod opus diaboli est dispergere, Dei « autem congregare.» Similiter autem et « autem congregare.» Similiter autem et Sancti loco modo dispersi sunt et divisi. Sancti loco modo dispersi sunt et divisi. Genes. XLIX, 7 Dividam eos in Jacob, Genes. XLIX, 7 Dividam eos in Jacob, et dispergam eos in Israel. Disperguntur et dispergam eos in Israel. Disperguntur etiam sancti per sollicitudines. Exod. v, etiam sancti per sollicitudines. Exod. v, 12 Dispersus est populus in omnem 12 Dispersus est populus in omnem terram Egypti ad colligendas paleas. terram Egypti ad colligendas paleas. «Veniunt collecti, » in cor unum scilicet «Veniunt collecti, » in cor unum scilicet et in animam unam, et gaudium unum. et in animam unam, et gaudium unum. Psal. CXLVI, 2 Dispersiones Israelis con- Psal. CXLVI, 2 Dispersiones Israelis con- gregabit. Eccli. XXXVI, 13: Congrega gregabit. Eccli. XXXVI, 13: Congrega omnes tribus Jacob, et cognoscant quia omnes tribus Jacob, et cognoscant quia non est Deus nisi tu. Act. IV, 32: Multi- non est Deus nisi tu. Act. IV, 32: Multi- tudinis autem credentium erat cor unum tudinis autem credentium erat cor unum et anima una. Ezech. xxxvi, 24 : Tol- et anima una. Ezech. xxxvi, 24 : Tol- lam quippe vos de gentibus, et congre- lam quippe vos de gentibus, et congre- gabo vos de universis terris, et adducam gabo vos de universis terris, et adducam vos in terram vestram. « Ab Oriente us- vos in terram vestram. « Ab Oriente us- que ad Occidentem, » hoc est, ab omni- que ad Occidentem, » hoc est, ab omni- bus mundi partibus. In Oriente enim bus mundi partibus. In Oriente enim luren oritur, et in Occidente, ut dicit luren oritur, et in Occidente, ut dicit Philosophus, ortum lumen reflectitur: Philosophus, ortum lumen reflectitur: et sie totus mundus qui in medio est, et sie totus mundus qui in medio est, illuminatur. Matth. xxiv, 27: Sicut ful- illuminatur. Matth. xxiv, 27: Sicut ful-

gur exit ab Oriente, et paret usque in gur exit ab Oriente, et paret usque in Occidentem, ita erit et adventus Filii Occidentem, ita erit et adventus Filii hominis. Psal. CXII, 3: A solis ortu us- hominis. Psal. CXII, 3: A solis ortu us- que ad occasum, laudabile nomen Domi- que ad occasum, laudabile nomen Domi- ni. In verbo Sancti, » qui omnia com- ni. In verbo Sancti, » qui omnia com- plebit, quæ promisit: et in hoc san- plebit, quæ promisit: et in hoc san- ctus, hoc est, sanctus et mundus in veri- ctus, hoc est, sanctus et mundus in veri- tate comprobatur. Tunc implebitur quod tate comprobatur. Tunc implebitur quod dicitur, Isa. vI, 3 : Sanctus, sanctus, dicitur, Isa. vI, 3 : Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus exercituum: ple- sanctus, Dominus Deus exercituum: ple- na est omnis terra gloria ejus. Firma na est omnis terra gloria ejus. Firma enim sunt quæ promisit, vera et mun- enim sunt quæ promisit, vera et mun- da sine admixtione dubitationis. « Gau- da sine admixtione dubitationis. « Gau- dentes in honorem Dei, » quem scilicet dentes in honorem Dei, » quem scilicet faciet omnibus sanctis in demonstratione faciet omnibus sanctis in demonstratione virtutis eorum. Joan. x, 26: Si quis virtutis eorum. Joan. x, 26: Si quis mihi ministraverit, honorificabit cum mihi ministraverit, honorificabit cum Pater meus. Pater meus.

Et tangit de beatificationis dotibus Et tangit de beatificationis dotibus tam in corpore quam in anima. Et hoc tam in corpore quam in anima. Et hoc est : est :

porise porise animm animm

« Exue te, Jerusalem, stola luctus, » « Exue te, Jerusalem, stola luctus, » in corpore scilicet, « et vexationis tuæ, » in corpore scilicet, « et vexationis tuæ, » in anima scilicet. Stola dicitur a Græco Dotes in anima scilicet. Stola dicitur a Græco Dotes otón, quod est longum, quia luctus a otón, quod est longum, quia luctus a capite usque ad plantam operit nos per capite usque ad plantam operit nos per incommoda corporis. Isa. 1, 5 et 6 : incommoda corporis. Isa. 1, 5 et 6 : Omne caput languidum, et omne cor Omne caput languidum, et omne cor mærens. A planta pedis usque ad verti- mærens. A planta pedis usque ad verti- cem non est in eo sanitas. Similiter ve- cem non est in eo sanitas. Similiter ve- xatio animæ est per totam longitudinem xatio animæ est per totam longitudinem animæ propter pugnam tentationum qui- animæ propter pugnam tentationum qui- bus impugnatur contra virtutem. Psal. bus impugnatur contra virtutem. Psal. LXXXVII, 16: Pauper sum ego, et in la- LXXXVII, 16: Pauper sum ego, et in la- boribus a juventute mea. Job, vn, 1: boribus a juventute mea. Job, vn, 1: Militia est vita hominis super terram. Militia est vita hominis super terram.

præ præ

Vis Vis

Et indue te decore. » Proverb. xxxI, Et indue te decore. » Proverb. xxxI, 25 Fortitudo et decor indumentum 25 Fortitudo et decor indumentum ejus. Dicit enim Philosophus, quod Ho ejus. Dicit enim Philosophus, quod Ho « decor est commensuratio partium ele- « decor est commensuratio partium ele- « gans secundum figuræ et coloris con- « gans secundum figuræ et coloris con- « gruentiam. » Cantic. VII, 6: Quam « gruentiam. » Cantic. VII, 6: Quam pulchra es, et quam decora, carissima, pulchra es, et quam decora, carissima, in deliciis! « Et honore ejus, quæ a Deo in deliciis! « Et honore ejus, quæ a Deo tibi est, sempiternæ gloriæ, » secundum tibi est, sempiternæ gloriæ, » secundum animæ scilicet perfectionem. Dicit enim animæ scilicet perfectionem. Dicit enim Philosophus in I Ethicorum, quod « ho- Philosophus in I Ethicorum, quod « ho-

COMMENTARIUS IN CAP. V BARUCH. COMMENTARIUS IN CAP. V BARUCH.

nor præmium virtutis est 1. » Psal. VIII, nor præmium virtutis est 1. » Psal. VIII, 6: Gloria et honore coronasti eum. Hoc 6: Gloria et honore coronasti eum. Hoc significatur, Judith, x, 2 et 3, ubi dici- significatur, Judith, x, 2 et 3, ubi dici- tur Judith abstulit a se cilicium, et tur Judith abstulit a se cilicium, et exuit se vestimentis viduitatis suæ, et exuit se vestimentis viduitatis suæ, et lavit corpus suum, et unxit se myrrho lavit corpus suum, et unxit se myrrho optimo, et discriminavit crinem capitis optimo, et discriminavit crinem capitis sui, et imposuit mitram super caput sui, et imposuit mitram super caput suum, et induit se vestimentis jucundi- suum, et induit se vestimentis jucundi- tatis suæ. Vestimentum viduitatis, habi- tatis suæ. Vestimentum viduitatis, habi- tus mortalitatis est: ablutio corporis per tus mortalitatis est: ablutio corporis per gratiam fit sacramentalem: unctio myr- gratiam fit sacramentalem: unctio myr- rhi optimi, communicatio passionis Chri- rhi optimi, communicatio passionis Chri- sti sti

discriminatio crinis in affectibus et discriminatio crinis in affectibus et intellectibus compositio mentis: impo- intellectibus compositio mentis: impo- sitio mitræ, continentia mentis intra sitio mitræ, continentia mentis intra candorem sapientiæ divinæ : indumen- candorem sapientiæ divinæ : indumen- tum jucunditatis in stola gloriæ. Psal. tum jucunditatis in stola gloriæ. Psal. XXIX, 12 Conscidisti saccum meum, et XXIX, 12 Conscidisti saccum meum, et circumdedisti me lætitia. circumdedisti me lætitia.

407 407

nem mortalitatis significat, mutatio ve- nem mortalitatis significat, mutatio ve- stis indumentum gloriæ. « Et imponet stis indumentum gloriæ. « Et imponet mitram capiti honoris æterni. » Mi- mitram capiti honoris æterni. » Mi- tra hæc aureolam significat per confor- tra hæc aureolam significat per confor- mitatem ad privilegia Christi, ad nativi- mitatem ad privilegia Christi, ad nativi- tatem quidem per virginitatem, ad opus tatem quidem per virginitatem, ad opus quod exercuit in vita per doctrinam et quod exercuit in vita per doctrinam et prædicationem, ad mortem per marty- prædicationem, ad mortem per marty- rium. Eccli. xLv, 14: Corona aurea su- rium. Eccli. xLv, 14: Corona aurea su- per mitram ejus expressa signo sancti- per mitram ejus expressa signo sancti- tatis, et gloria honoris opus virtutis, tatis, et gloria honoris opus virtutis, et desideria oculorum ornata. et desideria oculorum ornata.

Et causam horum subjungit : Et causam horum subjungit :

« Deus enim ostendet splendorem « Deus enim ostendet splendorem suum in te, omni qui sub cælo est. » suum in te, omni qui sub cælo est. » Lux enim quæ in Deo est, in mirabilem Lux enim quæ in Deo est, in mirabilem divaricationem luminis resplendet in divaricationem luminis resplendet in sanctis sub coelo Trinitatis. Matth. XIII, sanctis sub coelo Trinitatis. Matth. XIII, 43: Justi fulgebunt sicut sol in regno 43: Justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Tunc, sicut dicit Augusti- Patris eorum. Tunc, sicut dicit Augusti- nus, « in dispari claritate erit par gau- nus, « in dispari claritate erit par gau- «dium 3. »I ad Corinth. xv, 41: Alia «dium 3. »I ad Corinth. xv, 41: Alia claritas lunæ, in Christo scilicet et beata claritas lunæ, in Christo scilicet et beata Virgine, alia claritas stellarum. Stella Virgine, alia claritas stellarum. Stella enim differt a stella in claritate, in dis- enim differt a stella in claritate, in dis- pari scilicet claritate sanctorum. Sa- pari scilicet claritate sanctorum. Sa- pient. III, 7: Fulgebunt justi, et tam- pient. III, 7: Fulgebunt justi, et tam- scintillæ in arundineto discurrent, scintillæ in arundineto discurrent, quam quam hoc est, inter peccatores vacuos et ob- hoc est, inter peccatores vacuos et ob-

scuros. scuros.

« Circumda te diploide Deo justi- « Circumda te diploide Deo justi- tiæ. » Littera sic ordinatur: Circum- tiæ. » Littera sic ordinatur: Circum- da te diploide justitiæ Deo, hoc est, da te diploide justitiæ Deo, hoc est, ad honorem Dei. Diplois autem justitiæ ad honorem Dei. Diplois autem justitiæ est, quæ debetur ex justitia meritorum, est, quæ debetur ex justitia meritorum, et largitatis divinæ est autem diplois et largitatis divinæ est autem diplois dupla vestis, interula in anima, et exte- dupla vestis, interula in anima, et exte- rula in corpore. In anima: in visione, di- rula in corpore. In anima: in visione, di- léctione, comprehensione. Visio in lu- léctione, comprehensione. Visio in lu- men veritatis dirigit, dilectio movet, men veritatis dirigit, dilectio movet, comprehensio tenet ad fructum. Exte- comprehensio tenet ad fructum. Exte- rula autem in corpore conficitur lumino- rula autem in corpore conficitur lumino- sitate, subtilitate, seu spiritualitate, im- sitate, subtilitate, seu spiritualitate, im- passibilitate, et agilitate. Proverb. xxxi, passibilitate, et agilitate. Proverb. xxxi, 21 Omnes domestici ejus vestiti sunt 21 Omnes domestici ejus vestiti sunt duplicibus. Isa. LXI, 10: Induit me Do- duplicibus. Isa. LXI, 10: Induit me Do- minus vestimentis salutis, et indumento minus vestimentis salutis, et indumento justitiæ circumdedit me. Vestimento sa- justitiæ circumdedit me. Vestimento sa- lutis in corpore, indumento justitiæ in lutis in corpore, indumento justitiæ in anima. Hoc significatum est, Genes. anima. Hoc significatum est, Genes. XLI, 14 Ad regis imperium eductum de XLI, 14 Ad regis imperium eductum de carcere Joseph totonderunt, ac veste carcere Joseph totonderunt, ac veste mutata obtulerunt ei. Tonsio depositio- eis, quod non peribit. « Pax justitiæ, » mutata obtulerunt ei. Tonsio depositio- eis, quod non peribit. « Pax justitiæ, »

1 ARISTOTELES, In I Ethic. cap. 5. 1 ARISTOTELES, In I Ethic. cap. 5.

2 Vulg. habet, Circumdabit te Deus diploide 2 Vulg. habet, Circumdabit te Deus diploide justitiæ. justitiæ.

Et subjungit de nomine : Et subjungit de nomine :

«Nominabitur enim tibi nomen tuum «Nominabitur enim tibi nomen tuum a Deo. » Nomen dat qui naturam a qua a Deo. » Nomen dat qui naturam a qua imponitur nomen, imponitur nomen, dat : et cum det dat : et cum det Deus habitum gloriæ, dat nomen quod Deus habitum gloriæ, dat nomen quod tantæ gloriæ competit. Isa. LXII, 2 : tantæ gloriæ competit. Isa. LXII, 2 : Vocabitur tibi nomen novum, quod os Vocabitur tibi nomen novum, quod os Domini nominavit. « In sempiternum, » Domini nominavit. « In sempiternum, » hoc est, quod durabit in sempiternum. hoc est, quod durabit in sempiternum. Isa. LVI, Isa. LVI, 5 Nomen sempiternum dabo 5 Nomen sempiternum dabo

3 S. AUGUSTINUS, In lib. de Civitate Dei, et in 3 S. AUGUSTINUS, In lib. de Civitate Dei, et in

lib. de Virginit. cap. 26. lib. de Virginit. cap. 26.

Beatis in Beatis in

dispari cla- dispari cla-

ritate par ritate par gaudium, gaudium,

mur circum- mur circum-

Orientem? Orientem?

408 408

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

propter tranquillitatem ad quam reduce- propter tranquillitatem ad quam reduce- tur corpus. Ad Philip. iv, 7: Pax Dei, tur corpus. Ad Philip. iv, 7: Pax Dei, quæ exsuperat omnem sensum, custodiat quæ exsuperat omnem sensum, custodiat corda vestra, et intelligentias vestras. corda vestra, et intelligentias vestras. « Et honor pietatis, » propter virtutem « Et honor pietatis, » propter virtutem quæ perficietur in mente. Apocal. II, quæ perficietur in mente. Apocal. II, 17 Vincenti dabo manna asconditum, 17 Vincenti dabo manna asconditum, et dabo illi calculum candidum : et in et dabo illi calculum candidum : et in calculo nomen novum scriptum, quod calculo nomen novum scriptum, quod nemo scit, nisi qui accipit. nemo scit, nisi qui accipit.

« Exsurge, Jerusalem. » Exsurge « Exsurge, Jerusalem. » Exsurge decompositum est, et est sensus: Ex- decompositum est, et est sensus: Ex- tra mortalitatem sursum te age. Ad tra mortalitatem sursum te age. Ad Ephes. v, 14 Surge qui dormis, et ex- Ephes. v, 14 Surge qui dormis, et ex- surge a mortuis, et illuminabit te Chri- surge a mortuis, et illuminabit te Chri- stus. Psal. II, 6: Ego dormivi, et sopo- stus. Psal. II, 6: Ego dormivi, et sopo- ratus sum et exsurrexi, quia Dominus ratus sum et exsurrexi, quia Dominus suscepit me. « Et sta,» recta et erecta, suscepit me. « Et sta,» recta et erecta, « in excelso » gloriæ Dei, ad quod exal- « in excelso » gloriæ Dei, ad quod exal- tata es. Luc. xxi, 28: Levate capita tata es. Luc. xxi, 28: Levate capita vestra, quoniam appropinquat redemp- vestra, quoniam appropinquat redemp- tio vestra. Job, XL, 5: Circumda tibi tio vestra. Job, XL, 5: Circumda tibi decorem, et in sublime erigere, et esto decorem, et in sublime erigere, et esto gloriosus, et speciosis induere vestibus. gloriosus, et speciosis induere vestibus. Cur jube- «Et circumspice ad Orientem, » ut sci- Cur jube- «Et circumspice ad Orientem, » ut sci- spicere ad licet omnes videas in quibus oritur lu- spicere ad licet omnes videas in quibus oritur lu- men divinitatis. Isa. LX, 5: Tunc vide- men divinitatis. Isa. LX, 5: Tunc vide- bis, et afflues, mirabitur et dilatabitur bis, et afflues, mirabitur et dilatabitur cor tuum. Videbis, inquam, jucundita- cor tuum. Videbis, inquam, jucundita- tem, et toto desiderio afflues ad visum, tem, et toto desiderio afflues ad visum, et mirabitur cor tuum ad gloriæ magni- et mirabitur cor tuum ad gloriæ magni- tudinem, et dilatabitur, ut per effectum tudinem, et dilatabitur, ut per effectum omnes comprehendas. « Et vide colle- omnes comprehendas. « Et vide colle- ctos filios tuos, » quos jam unius ovilis ctos filios tuos, » quos jam unius ovilis septa concludunt sub uno pastore. Joan. septa concludunt sub uno pastore. Joan. x, 16 Fiet unum ovile, et unus pastor. x, 16 Fiet unum ovile, et unus pastor. Isa. LVI, 8 Ait Dominus Deus qui Isa. LVI, 8 Ait Dominus Deus qui congrebat dispersos Israel: Adhuc con- congrebat dispersos Israel: Adhuc con- gregabo ad eum congregatos ejus. «< Ab gregabo ad eum congregatos ejus. «< Ab oriente sole usque ad occidentem, » hoc oriente sole usque ad occidentem, » hoc est, a Christo in quo oritur primum lu- est, a Christo in quo oritur primum lu- men gloriæ, usque ad sanctos, non in men gloriæ, usque ad sanctos, non in quibus cadit lumen, sed a quibus refle- quibus cadit lumen, sed a quibus refle- ctitur per gratiarum actionem a Christo. ctitur per gratiarum actionem a Christo. In mundo enim mortali cadit lumen in In mundo enim mortali cadit lumen in Occidente, sed in coelo non cadit, sed re- Occidente, sed in coelo non cadit, sed re- flectitur, ut prius dictum est, sicut pa flectitur, ut prius dictum est, sicut pa

tet quia cum sol est in Oriente, iridem tet quia cum sol est in Oriente, iridem facit in Occidente in nube opposita, facit in Occidente in nube opposita, quod non faceret si caderet : quod non faceret si caderet : « iris « iris << enim, ut dicit Philosophus, speculum, << enim, ut dicit Philosophus, speculum, « et reflexio solis est. » « In verbo San- « et reflexio solis est. » « In verbo San- cti» eo quod omne verbum Dei com- cti» eo quod omne verbum Dei com- pletum est in eis. Isa. XXXIV; 16: Requi- pletum est in eis. Isa. XXXIV; 16: Requi- rite diligenter in libro Domini, et legite : rite diligenter in libro Domini, et legite : unum ex eis non defuit. « Gaudentes Dei unum ex eis non defuit. « Gaudentes Dei memoria, » cujus de cætero numquam memoria, » cujus de cætero numquam obliviscetur. Isa. LXII, 6: Qui remini- obliviscetur. Isa. LXII, 6: Qui remini- scimini Domini, ne taceatis, et ne detis scimini Domini, ne taceatis, et ne detis silentium ei. silentium ei.

Quare autem exsurgere debeat in gau- Quare autem exsurgere debeat in gau- dio, subjungit : dio, subjungit :

« Exierunt enim abs te, » affectus sci- « Exierunt enim abs te, » affectus sci- licet et intellectus, « ducti ab inimicis, » licet et intellectus, « ducti ab inimicis, » hoc est, tracti per tentationes. Thren. hoc est, tracti per tentationes. Thren. v, 5 Cervicibus minabamur, lassis non v, 5 Cervicibus minabamur, lassis non dabatur requies. « Adducet autem illos dabatur requies. « Adducet autem illos Dominus ad te, » in gloriam scilicet. Dominus ad te, » in gloriam scilicet. Psal. XLII, 3: Emitte lucem tuam et Psal. XLII, 3: Emitte lucem tuam et veritatem tuam ipsa me deduxerunt, et veritatem tuam ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum. adduxerunt in montem sanctum tuum. « Portatos in honore sicut filios re- « Portatos in honore sicut filios re- gni, » hoc est, Angelorum ministerio Ange gni, » hoc est, Angelorum ministerio Ange subvectos. Luc. xv1, 22: Factum est au- subvectos. Luc. xv1, 22: Factum est au- tem ut moreretur mendicus, et portare- occu tem ut moreretur mendicus, et portare- occu tur ab Angelis in sinum Abrahæ. tur ab Angelis in sinum Abrahæ.

Et subjungit de modo facilitatis, amo- Et subjungit de modo facilitatis, amo- nitatis, et jucunditatis, quæ erunt in tali nitatis, et jucunditatis, quæ erunt in tali adductione. Et hoc est : adductione. Et hoc est :

« Constituit enim Deus humiliare « Constituit enim Deus humiliare omnem montem excelsum, » hoc est, omnem montem excelsum, » hoc est, evacuare omnem superbum potentatum. evacuare omnem superbum potentatum. I ad Corinth. xv, 24: Cum evacuaverit I ad Corinth. xv, 24: Cum evacuaverit omnem principatum, et potestatem, et omnem principatum, et potestatem, et virtutem. «Et rupes perennes, » hoc virtutem. «Et rupes perennes, » hoc est, duritias, et altitudines extollentes se est, duritias, et altitudines extollentes se contra Christum. Zachar. 14, 7: Quis contra Christum. Zachar. 14, 7: Quis tu, mons magne, coram Zorobabel? in tu, mons magne, coram Zorobabel? in planum. « Et convalles replere, » hoc planum. « Et convalles replere, » hoc est, omnes humiles et vacuos bonis hu- est, omnes humiles et vacuos bonis hu- jus mundi, bonis æternis implere. Luc. jus mundi, bonis æternis implere. Luc. 1, 53: Esurientes implevit bonis, et di- 1, 53: Esurientes implevit bonis, et di-

ma ma

com com exep exep

CAP. VI BARUCH. CAP. VI BARUCH.

meo. meo.

409 409

Et supponit de jucunditate venien- Et supponit de jucunditate venien- tium: tium:

vites dimisit inanes. « In æqualitatem sedi, et fructus ejus dulcis gutturi vites dimisit inanes. « In æqualitatem sedi, et fructus ejus dulcis gutturi terræ, » hoc est, ut sic fiat æqualitas ter- terræ, » hoc est, ut sic fiat æqualitas ter- ræ. Isa. XL, 4: Omnis vallis exaltabi- ræ. Isa. XL, 4: Omnis vallis exaltabi- tur, et omnis mons et collis humiliabi- tur, et omnis mons et collis humiliabi- tur, et erunt prava in directa, et aspera tur, et erunt prava in directa, et aspera in vias planas. « Ut ambulet Israel dili- in vias planas. « Ut ambulet Israel dili- genter, » hoc est, non impedite, « in genter, » hoc est, non impedite, « in honorem Dei,» percipiendum scilicet. honorem Dei,» percipiendum scilicet. Isa. LXII, 10 Præparate viam populo, Isa. LXII, 10 Præparate viam populo, planum facite iter, eligite lapides. planum facite iter, eligite lapides.

Et subjungit de amoenitate: Et subjungit de amoenitate:

« Obumbraverunt autem et silvæ, » « Obumbraverunt autem et silvæ, » viriditate scilicet et amoenitate: silvæ, viriditate scilicet et amoenitate: silvæ, inquam, hoc est, silvosa condensitas inquam, hoc est, silvosa condensitas Sanctorum. Cantic. 11, 3: Sicut malus Sanctorum. Cantic. 11, 3: Sicut malus inter ligna silvarum, sic dilectus meus inter ligna silvarum, sic dilectus meus inter filios. « Et omne lignum suavita- inter filios. « Et omne lignum suavita- tis, hoc est, suavissimi odoris et fru- tis, hoc est, suavissimi odoris et fru- ctus. Ezech. XLVII, 12: Super torrentem ctus. Ezech. XLVII, 12: Super torrentem orietur in ripis ejus ex utraque parte orietur in ripis ejus ex utraque parte omne lignum pomiferum. « Israel, » omne lignum pomiferum. « Israel, » hoc est, Israeli, « mandata Dei, » hoc hoc est, Israeli, « mandata Dei, » hoc est, ex mandato Dei. Cantic. II, 3 : est, ex mandato Dei. Cantic. II, 3 : Sub umbra illius quem desideraveram Sub umbra illius quem desideraveram

"Adducet enim Deus Israel cum ju- "Adducet enim Deus Israel cum ju- cunditate, » cordis scilicet, et corporis, cunditate, » cordis scilicet, et corporis, et societatis. Isa. LI, 11: Qui redempti et societatis. Isa. LI, 11: Qui redempti sunt a Domino, revertentur: et venient sunt a Domino, revertentur: et venient in Sion laudantes, et lætitia sempiterna in Sion laudantes, et lætitia sempiterna super capita eorum, gaudium et læti- super capita eorum, gaudium et læti- tiam tenebunt fugiet dolor et gemitus. tiam tenebunt fugiet dolor et gemitus. « In lumine majestatis suæ, >> ut undi- « In lumine majestatis suæ, >> ut undi- que via luminosa sit. Sapient. xvii, 19: que via luminosa sit. Sapient. xvii, 19: Omnis orbis terrarum limpido illumi- Omnis orbis terrarum limpido illumi- nabatur lumine, et non impeditis operi- nabatur lumine, et non impeditis operi- bus continebatur. « Cum misericordia et bus continebatur. « Cum misericordia et justitia quæ est ex ipso. » Misericordia Misericor- justitia quæ est ex ipso. » Misericordia Misericor- enim est, quæ ultra meritum facit, justi- meritum, enim est, quæ ultra meritum facit, justi- meritum, tia autem quæ secundum congruitatem cundum tia autem quæ secundum congruitatem cundum meriti. Psal. LXXXVIII, 15 et 16: Miseri- tem meriti meriti. Psal. LXXXVIII, 15 et 16: Miseri- tem meriti cordia et veritas præcedent faciem cordia et veritas præcedent faciem tuam. Beatus populus qui scit jubila- tuam. Beatus populus qui scit jubila-

tionem. tionem.

Explicit prophetia Baruch. Explicit prophetia Baruch.

dia ultra dia ultra

justitia se- justitia se-

congruita- congruita-

facit. facit.

CAPUT VI. CAPUT VI.

Judæos apud Babylonios captivos vaticinatur Jeremias post septem generationes Judæos apud Babylonios captivos vaticinatur Jeremias post septem generationes liberandos hortaturque ut sibi caveant ab illorum idololatria, ostendens liberandos hortaturque ut sibi caveant ab illorum idololatria, ostendens a plurimis effectibus imbecillia esse idola, penitusque sensu carentia, ac vanis- a plurimis effectibus imbecillia esse idola, penitusque sensu carentia, ac vanis-

sima. sima.

Exemplar epistolæ quam misit Jeremias ad abducendos captivos in Babylo- Exemplar epistolæ quam misit Jeremias ad abducendos captivos in Babylo- niam a rege Babyloniorum, ut annuntiaret illis secundum quod præceptum est niam a rege Babyloniorum, ut annuntiaret illis secundum quod præceptum est illi a Deo. illi a Deo.

1. PROPTER peccata quæ peccastis ante 1. PROPTER peccata quæ peccastis ante Deum, abducemini in Baby- Deum, abducemini in Baby- loniam captivi a Nabuchonodo- loniam captivi a Nabuchonodo- sor, rege Babyloniorum. sor, rege Babyloniorum.

2. Ingressi itaque in Babylonem, eri- 2. Ingressi itaque in Babylonem, eri-

1 Jerem. xxv; 9. 1 Jerem. xxv; 9.

tis ibi annis plurimis, et tempo- tis ibi annis plurimis, et tempo- ribus longis, usque ad genera- ribus longis, usque ad genera- tiones septem: post hoc autem tiones septem: post hoc autem educam vos inde cum pace. educam vos inde cum pace. 3. Nunc autem videbitis in Babylo- 3. Nunc autem videbitis in Babylo-

410 410

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nia deos aureos et argenteos, nia deos aureos et argenteos, et lapideos et ligneos in hu- et lapideos et ligneos in hu- meris portari, ostentantes me- meris portari, ostentantes me- tum gentibus 1. tum gentibus 1.

4. Videte ergo ne et vos similes effi- 4. Videte ergo ne et vos similes effi- ciamini factis alienis, et metua- ciamini factis alienis, et metua-

tis, et metus vos capiat in tis, et metus vos capiat in ipsis. ipsis.

5. Visa itaque turba de retro, et ab 5. Visa itaque turba de retro, et ab ante, adorantes dicite in cordi- ante, adorantes dicite in cordi-

bus vestris Te oportet adora- bus vestris Te oportet adora- ri, Domine. ri, Domine.

6. Angelus enim meus vobiscum est: 6. Angelus enim meus vobiscum est: ipse autem exquiram animas ipse autem exquiram animas

vestras. vestras.

7. Nam lingua ipsorum polita a fa- 7. Nam lingua ipsorum polita a fa- bro: ipsa etiam inaurata et inar- bro: ipsa etiam inaurata et inar- gentata, falsa sunt, et non pos- gentata, falsa sunt, et non pos- sunt loqui. sunt loqui.

8. Et sicut virgini amanti ornamenta, 8. Et sicut virgini amanti ornamenta, ita accepto auro fabricati sunt. ita accepto auro fabricati sunt. 9. Coronas certe aureas habent super 9. Coronas certe aureas habent super capita sua dii illorum : unde capita sua dii illorum : unde subtrahunt sacerdotes ab eis au- subtrahunt sacerdotes ab eis au- rum et argentum, et erogant il- rum et argentum, et erogant il- lud in semetipsos.. lud in semetipsos..

10. Dant autem et ex ipso prostitutis, 10. Dant autem et ex ipso prostitutis, et meretrices ornant: et iterum et meretrices ornant: et iterum cum receperint illud a meretri- cum receperint illud a meretri- cibus, ornant deos suos. cibus, ornant deos suos.

11. Hi autem non liberantur ab æru- 11. Hi autem non liberantur ab æru- gine et tinea. gine et tinea.

16. Constitutis illis in domo, oculi 16. Constitutis illis in domo, oculi corum pleni sunt pulvere a pe- corum pleni sunt pulvere a pe- dibus introeuntium. dibus introeuntium.

17. 17.

Et sicut alicui qui regem offendit Et sicut alicui qui regem offendit circumseptæ sunt januæ : aut circumseptæ sunt januæ : aut sicut ad sepulcrum adductum sicut ad sepulcrum adductum mortuum ita tutantur sacerdo- mortuum ita tutantur sacerdo- tes ostia clausuris et seris, ne tes ostia clausuris et seris, ne a latronibus exspolientur. a latronibus exspolientur. 18. Lucernas accendunt illis, et qui- 18. Lucernas accendunt illis, et qui- dem multas, ex quibus nullam dem multas, ex quibus nullam videre possunt : sunt autem videre possunt : sunt autem sicut trabes in domo. sicut trabes in domo.

19. Corda vero eorum dicunt elingere 19. Corda vero eorum dicunt elingere serpentes qui de terra sunt, dum serpentes qui de terra sunt, dum comedunt eos, et vestimentum comedunt eos, et vestimentum ipsorum, et non sentiunt. ipsorum, et non sentiunt. 20. Nigræ fiunt facies eorum a fumo. 20. Nigræ fiunt facies eorum a fumo. qui in domo fit. qui in domo fit.

21. Supra corpus eorum et supra caput 21. Supra corpus eorum et supra caput eorum volant noctuæ, et hirun- eorum volant noctuæ, et hirun- dines, et aves etiam similiter et dines, et aves etiam similiter et cattæ. cattæ.

22. Unde sciatis quia non sunt dii ; 22. Unde sciatis quia non sunt dii ; ne ergo timueritis eos. ne ergo timueritis eos.

23. Aurum etiam quod habent ad spe- 23. Aurum etiam quod habent ad spe- ciem est nisi aliquis exterse- ciem est nisi aliquis exterse- rit æruginem, non fulgebunt : rit æruginem, non fulgebunt : neque enim dum conflarentur, neque enim dum conflarentur, sentiebant. sentiebant.

24. Ex omni pretio empta sunt, in 24. Ex omni pretio empta sunt, in quibus spiritus non inest ipsis. quibus spiritus non inest ipsis.

12. Opertis autem illis veste purpu- 25. Sine pedibus, in humeris portan- 12. Opertis autem illis veste purpu- 25. Sine pedibus, in humeris portan-

rea, extergunt faciem ipsorum rea, extergunt faciem ipsorum propter pulverem domus qui propter pulverem domus qui est plurimus inter eos. est plurimus inter eos.

13. Sceptrum autem habet ut homo, 13. Sceptrum autem habet ut homo, sicut judex regionis, qui in se sicut judex regionis, qui in se peccantem non interficit. peccantem non interficit.

14. Habet etiam in manu gladium, et 14. Habet etiam in manu gladium, et securim, se autem de bello et a securim, se autem de bello et a latronibus non liberat. Unde vo- latronibus non liberat. Unde vo- bis notum sit quia non sunt dii : bis notum sit quia non sunt dii : 15. Non ergo timueritis eos. Sicut 15. Non ergo timueritis eos. Sicut enim vas hominis confractum enim vas hominis confractum inutile efficitur, tales sunt et inutile efficitur, tales sunt et dii illorum. dii illorum.

1. Isa. XLIV, 10. 1. Isa. XLIV, 10.

tur, ostentantes ignobilitatem tur, ostentantes ignobilitatem suam hominibus: : confundan- suam hominibus: : confundan- tur etiam qui colunt ea. tur etiam qui colunt ea.

26. Propterea si ceciderint in terram, 26. Propterea si ceciderint in terram, a semetipsis non consurgunt : a semetipsis non consurgunt : neque si quis eum statuerit neque si quis eum statuerit rectum, per semetipsum stabit: rectum, per semetipsum stabit: sed sicut mortuis munera eo- sed sicut mortuis munera eo- rum illis apponentur. rum illis apponentur. 27. Hostias illorum vendunt sacerdo- 27. Hostias illorum vendunt sacerdo-

tes ipsorum, et abutuntur; simi- tes ipsorum, et abutuntur; simi- liter et mulieres eorum decer- liter et mulieres eorum decer- pentes, neque infirmo, neque pentes, neque infirmo, neque mendicanti, aliquid impertiunt. mendicanti, aliquid impertiunt.

2 Isa. XLVI, 7. 2 Isa. XLVI, 7.

CAP. VI BARUCH. CAP. VI BARUCH.

28. De sacrificiis eorum foetæ et men- 28. De sacrificiis eorum foetæ et men-

struatæ contingunt. Scientes ita- struatæ contingunt. Scientes ita- que ex his quia non sunt dii, 42. que ex his quia non sunt dii, 42. ne timeatis eos. ne timeatis eos.

29. Unde enim vocantur dii? Quia 29. Unde enim vocantur dii? Quia

mulieres apponunt diis argen- 43. mulieres apponunt diis argen- 43. teis, et aureis, et ligneis : teis, et aureis, et ligneis : 30. Et in domibus eorum sacerdotes 30. Et in domibus eorum sacerdotes sedent habentes tunicas scissas, sedent habentes tunicas scissas, et capita et barbam rasam, quo- et capita et barbam rasam, quo- rum capita nuda sunt. rum capita nuda sunt.

31. Rugiunt autem clamantes contra 31. Rugiunt autem clamantes contra deos suos sicut in cœna mor- deos suos sicut in cœna mor- tui. tui.

32. Vestimenta eorum auferunt sacer- 32. Vestimenta eorum auferunt sacer- dotes, et vestiunt uxores suas et dotes, et vestiunt uxores suas et filios suos. filios suos.

33. Neque si quid mali patiuntur ab 33. Neque si quid mali patiuntur ab

411 411

sum enim non habent ipsi dii sum enim non habent ipsi dii illorum. illorum.

Mulieres autem circumdatæ funi- Mulieres autem circumdatæ funi- bus in viis sedent, succenden- bus in viis sedent, succenden- tes ossa olivarum : tes ossa olivarum :

Cum autem aliqua ex ipsis, attra- Cum autem aliqua ex ipsis, attra- cta ab aliquo transeunte, dor- cta ab aliquo transeunte, dor- mierit cum eo, proximæ suæ mierit cum eo, proximæ suæ exprobrat quod ea non sit digna exprobrat quod ea non sit digna habita, sicut ipsa, neque funis habita, sicut ipsa, neque funis ejus diruptus sit. ejus diruptus sit.

44. Omnia autem quæ illis fiunt, falsa- 44. Omnia autem quæ illis fiunt, falsa- sunt: quomodo æstimandum aut sunt: quomodo æstimandum aut dicendum est illos esse deos? dicendum est illos esse deos? 45. A fabris autem et ab aurificibus 45. A fabris autem et ab aurificibus facta sunt nihil aliud erunt, facta sunt nihil aliud erunt, nisi id quod volunt esse sacer- nisi id quod volunt esse sacer- dotes. dotes.

aliquo, neque si quid boni, pot- 46. Artifices etiam ipsi, qui ea faciunt, aliquo, neque si quid boni, pot- 46. Artifices etiam ipsi, qui ea faciunt,

erunt retribuere : neque re- erunt retribuere : neque re-

gem constituere possunt, neque gem constituere possunt, neque auferre. auferre.

34. Similiter neque dare divitias pos- 34. Similiter neque dare divitias pos- sunt, neque malum retribuere. sunt, neque malum retribuere. Si quis illis votum voverit et Si quis illis votum voverit et

non sunt multi temporis: num- non sunt multi temporis: num- quid ergo possunt ea, quæ quid ergo possunt ea, quæ fabricata sunt ab ipsis, esse fabricata sunt ab ipsis, esse dii? dii?

47. Reliquerunt autem falsa et oppro- 47. Reliquerunt autem falsa et oppro- brium postea futuris. brium postea futuris.

non reddiderit, neque hoc re- 48. Nam cum supervenerit illis prœ- non reddiderit, neque hoc re- 48. Nam cum supervenerit illis prœ-

quirunt. quirunt.

35. Hominem a morte non liberant, 35. Hominem a morte non liberant, neque infirmum a potentiori neque infirmum a potentiori eripiunt. eripiunt.

36. Hominem cæcum ad visum non 36. Hominem cæcum ad visum non restituunt, de necessitate homi- restituunt, de necessitate homi- nem non liberabunt. nem non liberabunt.

37. Viduæ non miserebuntur, neque 37. Viduæ non miserebuntur, neque orphanis benefacient. orphanis benefacient.

38. Lapidibus de monte similes sunt 38. Lapidibus de monte similes sunt

dii illorum lignei, et lapidei, dii illorum lignei, et lapidei, et aurei, et argentei : qui autem et aurei, et argentei : qui autem colunt ea confundentur. colunt ea confundentur.

39. Quomodo ergo estimandum est 39. Quomodo ergo estimandum est aut dicendum illos esse deos? aut dicendum illos esse deos? 40. Adhuc enim ipsis Chaldeis non 40. Adhuc enim ipsis Chaldeis non

honorantibus ea qui cum au- honorantibus ea qui cum au- dierint mutum non posse lo- dierint mutum non posse lo- qui, offerunt illud ad Bel, po- qui, offerunt illud ad Bel, po- stulantes ab eo loqui: stulantes ab eo loqui: 41. Quasi possint sentire qui non ha- 41. Quasi possint sentire qui non ha- bent motum et ipsi, cum in- bent motum et ipsi, cum in- tellexerint, relinquent ea: sen- tellexerint, relinquent ea: sen-

lium et mala,cogitant sacerdotes lium et mala,cogitant sacerdotes apud se, ubi se abscondant cum apud se, ubi se abscondant cum illis.. illis..

49. Quomodo ergo sentiri debeant 49. Quomodo ergo sentiri debeant quoniam dii sunt, qui nec de quoniam dii sunt, qui nec de bello se liberant, neque de ma- bello se liberant, neque de ma- lis se eripiunt ? lis se eripiunt ?

50. Nam cum sint lignea, inaurata et 50. Nam cum sint lignea, inaurata et inargentata, scietur postea quia inargentata, scietur postea quia falsa sunt ab universis gentibus falsa sunt ab universis gentibus et regibus quæ manifesta sunt et regibus quæ manifesta sunt quia non sunt dii, sed opera quia non sunt dii, sed opera manuum hominum, et nullum manuum hominum, et nullum Dei opus cum illis. Dei opus cum illis.

51. 51.

Unde ergo notum est quia non Unde ergo notum est quia non sunt dii, sed opera manuum ho- sunt dii, sed opera manuum ho- minum, et nullum Dei opus in minum, et nullum Dei opus in ipsis est. ipsis est.

52. Regem regioni non suscitant, ne- 52. Regem regioni non suscitant, ne- que pluviam hominibus dabunt. que pluviam hominibus dabunt. 53. Judicium quoque non discernent, 53. Judicium quoque non discernent, neque regiones liberabunt ab neque regiones liberabunt ab injuria quia nihil possunt, injuria quia nihil possunt,

412 412

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sicut corniculæ inter medium sicut corniculæ inter medium coeli et terræ. coeli et terræ.

54. Etenim cum inciderit ignis in do- 54. Etenim cum inciderit ignis in do- mum deorum ligneorum, ar- mum deorum ligneorum, ar- genteorum et aureorum, sacer- genteorum et aureorum, sacer- dotes quidem ipsorum fugient, dotes quidem ipsorum fugient, et liberabuntur : ipsi vero, sicut et liberabuntur : ipsi vero, sicut trabes in medio comburentur. trabes in medio comburentur.

hæc autem neque speciebus, hæc autem neque speciebus, neque virtutibus, uni eorum neque virtutibus, uni eorum similia sunt. similia sunt.

63. Unde neque existimandum est, ne- 63. Unde neque existimandum est, ne- que dicendum illos esse deos, que dicendum illos esse deos, quando non possunt neque ju- quando non possunt neque ju- dicium judicare, neque quid- dicium judicare, neque quid- quam facere hominibus. quam facere hominibus.

55. Regi autem et bello non resistent. 64. Scientes itaque quia non sunt dii, 55. Regi autem et bello non resistent. 64. Scientes itaque quia non sunt dii,

Quomodo ergo æstimandum est Quomodo ergo æstimandum est

aut recipiendum quia dii sunt? aut recipiendum quia dii sunt?

56. Non a furibus, neque a latronibus 56. Non a furibus, neque a latronibus

65. 65.

ne ergo timueritis eos. ne ergo timueritis eos. Neque enim regibus maledicent, Neque enim regibus maledicent,

neque benedicent. neque benedicent.

se liberabunt dii lignei, et lapi- 66. Signa etiam in cœlo gentibus non se liberabunt dii lignei, et lapi- 66. Signa etiam in cœlo gentibus non

dei, et inaurati, et inargentati: dei, et inaurati, et inargentati:

quibus hi, qui fortiores sunt, quibus hi, qui fortiores sunt,

57. Aurum et argentum, et vestimen- 57. Aurum et argentum, et vestimen-

ostendunt neque ut sol luce- ostendunt neque ut sol luce-

bunt, neque illuminabunt ut bunt, neque illuminabunt ut luna. luna.

tum quo operti sunt, auferent 67. Bestiæ meliores sunt illis, quæ tum quo operti sunt, auferent 67. Bestiæ meliores sunt illis, quæ

illis, et abibunt, nec sibi auxi- illis, et abibunt, nec sibi auxi-

lium ferent. lium ferent.

58. Itaque melius est esse regem os- 58. Itaque melius est esse regem os- tentantem virtutem suam, aut tentantem virtutem suam, aut vas in domo utile, in quo glo- vas in domo utile, in quo glo- riabitur qui possidet illud, vel 69. riabitur qui possidet illud, vel 69. ostium in domo, quod custodit ostium in domo, quod custodit quæ in ipsa sunt, quam falsi quæ in ipsa sunt, quam falsi dii. dii.

59. Sol quidem et luna ac sidera, cum 59. Sol quidem et luna ac sidera, cum sint splendida et emissa ad sint splendida et emissa ad utilitates, obaudiunt : utilitates, obaudiunt :

60. Similiter et fulgur cum apparue- 60. Similiter et fulgur cum apparue- rit, perspicuum est idipsum rit, perspicuum est idipsum

autem et spiritus in omni re- autem et spiritus in omni re- gione spirat: gione spirat:

61. Et nubes, quibus cum imperatum 61. Et nubes, quibus cum imperatum fuerit a Deo perambulare uni- fuerit a Deo perambulare uni- versum orbem, perficiunt quod versum orbem, perficiunt quod imperatum est eis : imperatum est eis :

62. Ignis etiam missus desuper, ut 62. Ignis etiam missus desuper, ut consumat montes et silvas, fa- consumat montes et silvas, fa- cit quod præceptum est ei : cit quod præceptum est ei :

possunt fugere sub tectum ac possunt fugere sub tectum ac prodesse sibi. prodesse sibi.

68. Nullo itaque modo nobis est ma- 68. Nullo itaque modo nobis est ma- nifestum quia sunt dii: propter nifestum quia sunt dii: propter quod ne timeatis eos. quod ne timeatis eos. Nam sicut in cucumerario formido Nam sicut in cucumerario formido nihil custodit, ita sunt dii illo- nihil custodit, ita sunt dii illo- rum lignei, et argentei, et inau- rum lignei, et argentei, et inau- rati. rati.

70. Eodem modo et in horto spina 70. Eodem modo et in horto spina alba, supra quam omnis avis alba, supra quam omnis avis sedet, similiter et mortuo pro- sedet, similiter et mortuo pro- jecto in tenebris, similes sunt jecto in tenebris, similes sunt dii illorum lignei, et inaurati, dii illorum lignei, et inaurati, et inargentati. et inargentati.

71. A purpura quoque et murice, quæ 71. A purpura quoque et murice, quæ supra illos tineant, scietis ita- supra illos tineant, scietis ita- que quia non sunt dii: ipsi que quia non sunt dii: ipsi eitam postremo comeduntur, et eitam postremo comeduntur, et erunt opprobrium in regione. erunt opprobrium in regione. 72. Melior est homo justus qui non 72. Melior est homo justus qui non habet simulacra, nam erit longe habet simulacra, nam erit longe ab opprobriis. ab opprobriis.

1 1

COMMENTARIUS IN CAP. VI BARUCH. COMMENTARIUS IN CAP. VI BARUCH.