contra gra- contra gra-

nem, et na- nem, et na- turam. turam.

282 282

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in speciali, ibi, . 14: « Prophetæ tui Auferetur a vobis regnum Dei, et dabi- in speciali, ibi, . 14: « Prophetæ tui Auferetur a vobis regnum Dei, et dabi- tur genti facienti fructus ejus. tur genti facienti fructus ejus.

viderunt. » viderunt. »

Dicit ergo: « Cui comparabo te ?» tam Dicit ergo: « Cui comparabo te ?» tam Peccatum in peccato quam in poena. In peccato Peccatum in peccato quam in poena. In peccato tiam, ratio- quidem: quia cum omne peccatum sit tiam, ratio- quidem: quia cum omne peccatum sit contra gratiam, vel contra rationem, vel contra gratiam, vel contra rationem, vel contra naturam, tu hæc omnia transcen- contra naturam, tu hæc omnia transcen- disti provocando te ad malum super disti provocando te ad malum super omnes. Ezech. xvi, 34: Factum est in omnes. Ezech. xvi, 34: Factum est in te contra consuetudinem mulierum in te contra consuetudinem mulierum in fornicationibus tuis, et post te non erit, fornicationibus tuis, et post te non erit, supple, similis fornicatio. Deformis enim supple, similis fornicatio. Deformis enim actus contra gratiam est, irrationabilis actus contra gratiam est, irrationabilis perversitas contra rationem, perversio perversitas contra rationem, perversio ordinis naturalis contra naturam: tu ordinis naturalis contra naturam: tu autem provocasti me ut faceres plus- autem provocasti me ut faceres plus- quam posses. Isa. XVI, 6: Superbia ejus, quam posses. Isa. XVI, 6: Superbia ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus, plusquam fortitudo ejus. plusquam fortitudo ejus.

ex ex

« Vel cui assimilabo te, filia Jerusa- « Vel cui assimilabo te, filia Jerusa- lem? » Non enim in malis exemplum ha- lem? » Non enim in malis exemplum ha- bes. Matth. xi, 16: Cui similem æstima- bes. Matth. xi, 16: Cui similem æstima- bo generationem istam ? Quasi dicat: bo generationem istam ? Quasi dicat: Exemplum non habent. Quidam enim Exemplum non habent. Quidam enim peccant ex lætitia, quidam autem peccant ex lætitia, quidam autem tristitia tu autem peccasti ex utroque. tristitia tu autem peccasti ex utroque. Matth. xi, 16 et 17: Similis est pueris Matth. xi, 16 et 17: Similis est pueris sedentibus in foro, qui clamantes coæ- sedentibus in foro, qui clamantes coæ- qualibus, dicunt: Cecinimus vobis, et qualibus, dicunt: Cecinimus vobis, et non saltastis lamentavimus, et non non saltastis lamentavimus, et non planxistis. Unde potest dici illud Eccli. planxistis. Unde potest dici illud Eccli. XLIV, 20 Non est inventus similis XLIV, 20 Non est inventus similis illi. illi.

« Cui exæquabo? » in quantitate sci- « Cui exæquabo? » in quantitate sci- licet culpæ. Alii enim contra legem scrip- licet culpæ. Alii enim contra legem scrip- tam non peccaverunt, nec Prophetas ab- tam non peccaverunt, nec Prophetas ab- jecerunt, nec remedium sacramentorum jecerunt, nec remedium sacramentorum habuerunt. Ezechiel. XVI, 52: Ergo et habuerunt. Ezechiel. XVI, 52: Ergo et tu porta confusionem tuam, quæ vicisti tu porta confusionem tuam, quæ vicisti sorores tuas peccatis tuis, sceleratius sorores tuas peccatis tuis, sceleratius agens ab eis. Justificatæ sunt enim a te. agens ab eis. Justificatæ sunt enim a te. Matth. x, 42 Regina Austri surget Matth. x, 42 Regina Austri surget in judicio cum generatione ista, et con- in judicio cum generatione ista, et con- demnabit eam quia venit a finibus ter- demnabit eam quia venit a finibus ter- ræ audire sapientiam Salomonis. Et,ibi- ræ audire sapientiam Salomonis. Et,ibi- dem, .41 Viri Ninivitæ surgent in ju- dem, .41 Viri Ninivitæ surgent in ju- dicio cum generatione ista, et condem- dicio cum generatione ista, et condem- nabunt eam quia poenitentiam egerunt nabunt eam quia poenitentiam egerunt in prædicatione Jonæ. Matth. xx1, 43: in prædicatione Jonæ. Matth. xx1, 43:

« Et consolabor te, virgo filia Sion? » « Et consolabor te, virgo filia Sion? » Si enim haberet exemplum in peccatis Si enim haberet exemplum in peccatis vel mensuram, tunc posset ab aliquo vel mensuram, tunc posset ab aliquo accipere consolationem: sed quia men- accipere consolationem: sed quia men- suram non posuit, ideo si mensurabitur suram non posuit, ideo si mensurabitur ad justitiam, consolationem percipere ad justitiam, consolationem percipere non potuit modo autem non potest non potuit modo autem non potest consolari nisi ex infinita misericordia consolari nisi ex infinita misericordia ejus cui nihil est immensum. Ezech. xvi, ejus cui nihil est immensum. Ezech. xvi, 36 Quia effusum est æs tuum, et reve- 36 Quia effusum est æs tuum, et reve- lata est ignominia tua in fornicationi- lata est ignominia tua in fornicationi- bus tuis super amatores tuos, et super bus tuis super amatores tuos, et super idola abominationum tuarum. Novi idola abominationum tuarum. Novi enim semper erant in peccatis. Ezech. enim semper erant in peccatis. Ezech. XVI, 27: Dabo te in animas odientium XVI, 27: Dabo te in animas odientium te filiarum Palæstinarum, quæ erube- te filiarum Palæstinarum, quæ erube- scunt in vita tua scelerata. Semper enim scunt in vita tua scelerata. Semper enim sunt quidam novi in peccatis, de quibus sunt quidam novi in peccatis, de quibus dicitur, ad Roman. 1, 30: Deo odibiles, dicitur, ad Roman. 1, 30: Deo odibiles, contumeliosos, superbos, elatos, inven- contumeliosos, superbos, elatos, inven- tores malorum. tores malorum.

« Magna est enim velut mare contritio « Magna est enim velut mare contritio tua. » Undique enim veniunt fluctus su- tua. » Undique enim veniunt fluctus su- per te, quia omnium malitias exercuisti. per te, quia omnium malitias exercuisti. Eccli. XXIV, 43: Fluvius meus appro- Eccli. XXIV, 43: Fluvius meus appro- pinquavit ad mare. Act. VIII, 23: In pinquavit ad mare. Act. VIII, 23: In felle amaritudinis et obligatione iniqui- felle amaritudinis et obligatione iniqui- tatis video te esse. Job, VII, 12: Num- tatis video te esse. Job, VII, 12: Num- quid mare ego sum, aut cetus, quia cir- quid mare ego sum, aut cetus, quia cir- cumdedisti me carcere ? hoc est, cinxisti cumdedisti me carcere ? hoc est, cinxisti me tanta tribulatione. Jonæ, II, 4: Pro- me tanta tribulatione. Jonæ, II, 4: Pro- jecisti me in profundum in corde maris, jecisti me in profundum in corde maris, et flumen circumdedit me: omnes gur- et flumen circumdedit me: omnes gur- gites tui et fluctus tui super me transie- gites tui et fluctus tui super me transie-

runt. runt.

« Quis medebitur tui ? » Nullus nisi « Quis medebitur tui ? » Nullus nisi ille solus cui nihil impossibile est. Psal. ille solus cui nihil impossibile est. Psal. LXXXVII, 11: Numquid medici suscita- LXXXVII, 11: Numquid medici suscita- bunt, et confitebuntur tibi? Quasi dicat: bunt, et confitebuntur tibi? Quasi dicat: Non medici sunt sancti intercessione Do- Non medici sunt sancti intercessione Do- minum placantes, quorum intercessio minum placantes, quorum intercessio nihil valeret, nisi infinita Dei misericor- nihil valeret, nisi infinita Dei misericor- dia esset. Eccli. XII, 13: Quis miserebi- dia esset. Eccli. XII, 13: Quis miserebi- tur incantatori a serpente percusso? tur incantatori a serpente percusso? Job, xiv, 4: Quis potest facere mundum Job, xiv, 4: Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine? nonne de immundo conceptum semine? nonne tu qui solus es? tu qui solus es?

hetarum hetarum actrina actrina alsa et alsa et stulta. stulta.

COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM. COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM.

In quo autem non sit comparabilis, In quo autem non sit comparabilis, subjungit : subjungit :

14. NUN 14. NUN

« Prophetæ tui viderunt tibi. » Et di- « Prophetæ tui viderunt tibi. » Et di- cit hic tria, scilicet Pseudoprophetarum cit hic tria, scilicet Pseudoprophetarum imitationem, hostium exsultationem, et imitationem, hostium exsultationem, et hostium a divina virtute confortationem. hostium a divina virtute confortationem. Dicit ergo: « Prophetæ tui, » non Dicit ergo: « Prophetæ tui, » non mei. Matth. vII, 15: Attendite a falsis mei. Matth. vII, 15: Attendite a falsis Budopro- Prophetis. « Viderunt tibi falsa et stul- Budopro- Prophetis. « Viderunt tibi falsa et stul- ta. » Quod dicit tibi, hoc est, ad volun- ta. » Quod dicit tibi, hoc est, ad volun- tatem tuam quia aliud noluisti. Isa. tatem tuam quia aliud noluisti. Isa. xxx, 10: Dicunt videntibus: Nolite vi- xxx, 10: Dicunt videntibus: Nolite vi- dere : et adspicientibus: Nolite adspicere dere : et adspicientibus: Nolite adspicere nobis ea quæ recta sunt: loquimini nobis ea quæ recta sunt: loquimini nobis placentia. Falsa autem dicit, quia nobis placentia. Falsa autem dicit, quia erroribus credebant, et veritati credere erroribus credebant, et veritati credere noluerunt. II ad Thessal. I, 10 et seq. : noluerunt. II ad Thessal. I, 10 et seq. : Eo quod charitatem veritatis non rece- Eo quod charitatem veritatis non rece- perunt ut salvi fierent: ideo mittet illis perunt ut salvi fierent: ideo mittet illis Deus operationem erroris, ut credant Deus operationem erroris, ut credant mendacio, ut judicentur omnes qui non mendacio, ut judicentur omnes qui non crediderunt veritati, sed consenserunt crediderunt veritati, sed consenserunt iniquitati. Stulta autem, quia stultissi- iniquitati. Stulta autem, quia stultissi- mum est credere quod aliquid iniquum mum est credere quod aliquid iniquum summæ placeat æquitati, cum omnia summæ placeat æquitati, cum omnia iniqua essent quæ Pseudoprophetæ præ- iniqua essent quæ Pseudoprophetæ præ-

dicarent. Jerem. VIII, 11: Sanabant con- dicarent. Jerem. VIII, 11: Sanabant con-

tritionem filiæ populi mei ad ignomi- tritionem filiæ populi mei ad ignomi- niam, dicentes: Pax, pax, cum non es- niam, dicentes: Pax, pax, cum non es- set pax. Proverb. xv1, 29: Vir iniquus set pax. Proverb. xv1, 29: Vir iniquus lactat amicum suum, et ducit eum per lactat amicum suum, et ducit eum per viam non bonam. Ideo dicitur, Osee, IX, viam non bonam. Ideo dicitur, Osee, IX, 7: Scitote, Israel, stultum prophetam, 7: Scitote, Israel, stultum prophetam, insanum virum spiritualem, hoc est, il- insanum virum spiritualem, hoc est, il- lum qui se spiritualem simulat. Negaret lum qui se spiritualem simulat. Negaret enim se Deus, si placeret ei iniquitas. enim se Deus, si placeret ei iniquitas. II ad Timoth. 11, 13: Si non credimus, II ad Timoth. 11, 13: Si non credimus, ille fidelis permanet, seipsum negare ille fidelis permanet, seipsum negare non potest. Multi enim sunt qui adhuc non potest. Multi enim sunt qui adhuc imitantur tales, qui mendacio potius imitantur tales, qui mendacio potius credunt quam veritati. De quibus dici- credunt quam veritati. De quibus dici- tur in Psal.iv, 3: Filii hominum, usque- tur in Psal.iv, 3: Filii hominum, usque- quo gravi corde? ut quid diligitis vani- quo gravi corde? ut quid diligitis vani- tatem, et quæritis mendacium ? tatem, et quæritis mendacium ?

283 283

« Nec aperiebant iniquitatem tuam. » « Nec aperiebant iniquitatem tuam. » Ad hoc enim studendum est omni Do- Ad hoc enim studendum est omni Do- ctori et Prædicatori, quod peccatori os- ctori et Prædicatori, quod peccatori os- tendat peccata sua, et periculum. Psal. tendat peccata sua, et periculum. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. Unde, Isa. 1x, 15, dicitur: faciem tuam. Unde, Isa. 1x, 15, dicitur: Propheta docens mendacium, ipse est Propheta docens mendacium, ipse est cauda. Cauda enim operit turpitudinem cauda. Cauda enim operit turpitudinem animalis, et ita tales tegunt iniquitatem animalis, et ita tales tegunt iniquitatem hominum. Proverb. XVII, 15: Qui ju- hominum. Proverb. XVII, 15: Qui ju- stificat impium, et qui condemnat ju- stificat impium, et qui condemnat ju- stum, abominabilis est uterque apud stum, abominabilis est uterque apud Deum. « Ut te ad pœnitentiam provoca- Deum. « Ut te ad pœnitentiam provoca- rent. » Quinimo impunitatem promise- rent. » Quinimo impunitatem promise- runt. Jerem. XXIII, 21 et 22: Non mitte- runt. Jerem. XXIII, 21 et 22: Non mitte- bam prophetas, et ipsi currebant: non bam prophetas, et ipsi currebant: non loquebar ad eos, et ipsi prophetabänt. Si loquebar ad eos, et ipsi prophetabänt. Si stetissent in consilio meo, et nota fecis- stetissent in consilio meo, et nota fecis- sent verba mea populo meo, avertissem sent verba mea populo meo, avertissem utique eos a via sua mala, et a cogita- utique eos a via sua mala, et a cogita- tionibus suis pessimis. tionibus suis pessimis.

« Viderunt autem tibi assumptiones « Viderunt autem tibi assumptiones falsas. » Bene dicit assumptiones, quia, falsas. » Bene dicit assumptiones, quia, sicut dicit Augustinus, « nulla falsa doc- sicut dicit Augustinus, « nulla falsa doc- << trina est, quæ non aliqua vera inter- << trina est, quæ non aliqua vera inter- « misceat. » Quæ vera a Deo sunt, a « misceat. » Quæ vera a Deo sunt, a quo omnis veritas est. Sed dum spiritu quo omnis veritas est. Sed dum spiritu proprio adhuc assumit falsa, pervertit proprio adhuc assumit falsa, pervertit et mentitur. Joan. VIII, 44: Cum loqui- et mentitur. Joan. VIII, 44: Cum loqui- tur mendacium, ex propriis loquitur, tur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater ejus. Jerem. quia mendax est et pater ejus. Jerem. XXIII, 31: Ecce ego ad Prophetas, ait XXIII, 31: Ecce ego ad Prophetas, ait Dominus: qui assumunt linguas suas, Dominus: qui assumunt linguas suas, et aiunt: Dicit Dominus. « Et ejectio- et aiunt: Dicit Dominus. « Et ejectio- nes, » hoc est, culpas pro quibus ejicien- nes, » hoc est, culpas pro quibus ejicien- tur in captivitatem vel in infernum. tur in captivitatem vel in infernum. Psal. v, 11 Secundum multitudinem Psal. v, 11 Secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos, quoniam impietatum eorum expelle eos, quoniam irritaverunt te, Domine. Genes. Iv, 14: irritaverunt te, Domine. Genes. Iv, 14: Ecce ejicis me hodie a facie terræ, et a Ecce ejicis me hodie a facie terræ, et a facie tua abscondar. Jerem. xv, 1 et 2 : facie tua abscondar. Jerem. xv, 1 et 2 : Ejice illos a facie mea, et egrediantur. Ejice illos a facie mea, et egrediantur. Quod si dixerint ad te: Quo egredie- Quod si dixerint ad te: Quo egredie-

mur? dices ad eos: Hæc dicit Dominus: mur? dices ad eos: Hæc dicit Dominus:

Qui ad mortem, ad mortem : et qui ad Qui ad mortem, ad mortem : et qui ad gladium, ad gladium: et qui ad fa- gladium, ad gladium: et qui ad fa- mem, ad famem : et qui ad captivita- mem, ad famem : et qui ad captivita- tem, ad captivitatem. tem, ad captivitatem.

284 284

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

15. SAMECH (D) 15. SAMECH (D)

« Plauserunt super te manibus. » « Plauserunt super te manibus. » Tangit hostium derisionem et exsulta- Tangit hostium derisionem et exsulta- tionem in sequenti versu, et hoc est: tionem in sequenti versu, et hoc est:

« Plauserunt super te manibus, » non « Plauserunt super te manibus, » non plausu bono, de quo dicitur, Psal. XLVI, plausu bono, de quo dicitur, Psal. XLVI, 2: Omnes gentes, plaudite manibus: sed 2: Omnes gentes, plaudite manibus: sed plausu malo, derisionis scilicet et exsul- plausu malo, derisionis scilicet et exsul- tationis de malo tuo. Ezech. XXII, 13: tationis de malo tuo. Ezech. XXII, 13: Complosi manus meas super avaritiam Complosi manus meas super avaritiam tuam. Ezech. XXI, 12: Plaude super tuam. Ezech. XXI, 12: Plaude super femur. Et, ibidem, y. 14: Percute manu femur. Et, ibidem, y. 14: Percute manu ad manum et duplicetur gladius, ac ad manum et duplicetur gladius, ac triplicetur gladius infectorum. « Omnes triplicetur gladius infectorum. « Omnes transeuntes per viam. » Munitiones enim transeuntes per viam. » Munitiones enim tuæ, et terra possessionis tuæ communis tuæ, et terra possessionis tuæ communis via facta est: mali enim spiritus omnes via facta est: mali enim spiritus omnes per te transeunt. Isa. LI, 23: Dixerunt per te transeunt. Isa. LI, 23: Dixerunt animæ tuæ: Incurvare ut transeamus: animæ tuæ: Incurvare ut transeamus: et posuisti ut terram corpus tuum, et et posuisti ut terram corpus tuum, et quasi viam transeuntibus. Job, xx, 25 : quasi viam transeuntibus. Job, xx, 25 : Vadent, et venient super eum horribiles. Vadent, et venient super eum horribiles. « Sibilaverunt, » vocem in derisionem « Sibilaverunt, » vocem in derisionem Sibilares r- acuentes. Sibilus autem serpentium est : Sibilares r- acuentes. Sibilus autem serpentium est : quia serpentini etiam sunt, qui sibilando quia serpentini etiam sunt, qui sibilando derident. III Reg. 1x, 7 et 8: Erit Israel derident. III Reg. 1x, 7 et 8: Erit Israel in proverbium, et in fabulam cunctis in proverbium, et in fabulam cunctis populis. Et domus hæc erit in exem- populis. Et domus hæc erit in exem- plum omnis qui transierit per eam, plum omnis qui transierit per eam, stupebit et sibilabit. « Et moverunt ca- stupebit et sibilabit. « Et moverunt ca- pita sua super filiam Jerusalem, » in si_ pita sua super filiam Jerusalem, » in si_ gnum lætitiæ et derisionis. Psal. xx1, 8: gnum lætitiæ et derisionis. Psal. xx1, 8: Locuti sunt labiis, et moverunt caput. Locuti sunt labiis, et moverunt caput.

pentium pentium est. est.

« Hæccine est urbs, dicentes, » quasi « Hæccine est urbs, dicentes, » quasi demonstrando deridentes comparationem demonstrando deridentes comparationem miseriæ ad felicitatem pristinam. Deuter. miseriæ ad felicitatem pristinam. Deuter. XXXII, 6: Hæccine reddis Domino, popule XXXII, 6: Hæccine reddis Domino, popule stulte et insipiens? Urbs autem dicitur stulte et insipiens? Urbs autem dicitur propter munitiones quas habere deberet. propter munitiones quas habere deberet. Isa. XXVI, Isa. XXVI, 1: Urbs fortitudinis nostræ 1: Urbs fortitudinis nostræ Sion salvator, ponetur in ea murus et Sion salvator, ponetur in ea murus et antemurale. Perfecti decoris, » antemurale. Perfecti decoris, » quod omnibus virtutibus abundabat. quod omnibus virtutibus abundabat. Ezech. xxvIII, 12 et 13: Tu signaculum Ezech. xxvIII, 12 et 13: Tu signaculum

eo eo

similitudinis, plenus sapientia, et per- similitudinis, plenus sapientia, et per- fectus decore, in deliciis paradisi Dei fectus decore, in deliciis paradisi Dei fuisti: omnis lapis pretiosus operimen- fuisti: omnis lapis pretiosus operimen- tum tuum. « Gaudium universæ terræ. » tum tuum. « Gaudium universæ terræ. » Materia enim gaudii omnium fuit in Ec- Materia enim gaudii omnium fuit in Ec- clesia. Isa. LX, 15: Ponam te in super- clesia. Isa. LX, 15: Ponam te in super- biam sæculorum, gaudium in generatio- biam sæculorum, gaudium in generatio- nem et generationem. Psal. LXXXV1, 7: nem et generationem. Psal. LXXXV1, 7: Sicut lætantium omnium habitatio est Sicut lætantium omnium habitatio est in te. Hæc autem omnia in derisionem in te. Hæc autem omnia in derisionem convertit inimicus. I Machab. 1, 42: Se- convertit inimicus. I Machab. 1, 42: Se- cundum gloriam ejus multiplicata est cundum gloriam ejus multiplicata est ignominia ejus. ignominia ejus.

16. PHE (D) 16. PHE (D)

« Aperuerunt super te os suum omnes « Aperuerunt super te os suum omnes inimici tui, »ut aperto ore inclamarent. inimici tui, »ut aperto ore inclamarent. Isa. LVII, 4 Super quem lusistis? super Isa. LVII, 4 Super quem lusistis? super quem dilatastis os, et ejecistis linguam? quem dilatastis os, et ejecistis linguam? Ejicere enim linguam omnia loqui est, Ejicere enim linguam omnia loqui est, dilatare os, per omnia deridere. Psal. dilatare os, per omnia deridere. Psal. CXXXIX, 4 Acuerunt linguas suas sicut CXXXIX, 4 Acuerunt linguas suas sicut serpentis: venenum aspidum sub labiis serpentis: venenum aspidum sub labiis eorum. Psal. CVIII, 2: Os peccatoris et eorum. Psal. CVIII, 2: Os peccatoris et os dolosi super me apertum est. « Sibila- os dolosi super me apertum est. « Sibila- verunt. » Jerem. xix, 8: Ponam civita- verunt. » Jerem. xix, 8: Ponam civita- tem hanc in stuporem et in sibilum: tem hanc in stuporem et in sibilum: omnis qui præterierit per eam, obstu- omnis qui præterierit per eam, obstu- pescet, et sibilabit super universa plaga pescet, et sibilabit super universa plaga ejus. « Et fremuerunt dentibus suis, » ejus. « Et fremuerunt dentibus suis, » præ nimio desiderio devorandi. Isa. v, præ nimio desiderio devorandi. Isa. v, 29 Frendet, et tenebit prædam et am- 29 Frendet, et tenebit prædam et am- plexabitur, et non erit qui eruat. Et ita plexabitur, et non erit qui eruat. Et ita facit diabolus ad animam et ad Eccle- facit diabolus ad animam et ad Eccle- siam. Habac. III, 12: In fremitu concul- siam. Habac. III, 12: In fremitu concul- cabis terram, et in furore obstupefacies cabis terram, et in furore obstupefacies gentes. Psal. cx1, 10: Peccator videbit, gentes. Psal. cx1, 10: Peccator videbit, et irascetur, dentibus suis fremet et ta- et irascetur, dentibus suis fremet et ta- bescet. bescet.

«El dixerunt: Devorabimus, » ab- «El dixerunt: Devorabimus, » ab- sorbendo quidquid dulcedinis fuit in eo, sorbendo quidquid dulcedinis fuit in eo, et in ventrem inferni trajecimus. Isa. ix, et in ventrem inferni trajecimus. Isa. ix, 11 et 12 Inimicos ejus in tumultum 11 et 12 Inimicos ejus in tumultum vertet: Syriam ab oriente, et Philistiim vertet: Syriam ab oriente, et Philistiim ab occidente: et devorabunt Israel toto ab occidente: et devorabunt Israel toto

COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM. COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM.

ore. Syria sublimis interpretatur, quæ ore. Syria sublimis interpretatur, quæ est in Oriente, hoc est, in splendore vitæ est in Oriente, hoc est, in splendore vitæ præsentis. Philisthiim potione cadentes præsentis. Philisthiim potione cadentes interpretatur, et inferni pœnas significat, interpretatur, et inferni pœnas significat, quas in Occidente mortis peccatores de- quas in Occidente mortis peccatores de- vorant. Job, xvIII, 13: Devoret pulchri- vorant. Job, xvIII, 13: Devoret pulchri- tudinem cutis ejus, consumat brachia tudinem cutis ejus, consumat brachia illius primogenita mors. « En ista est illius primogenita mors. « En ista est dies. » Unus demonstrat alteri in deri- dies. » Unus demonstrat alteri in deri- sionem, et dies significat justitiam con- sionem, et dies significat justitiam con- demnantem. Ad Ephes. v, 13: Quæ ar- demnantem. Ad Ephes. v, 13: Quæ ar- guuntur, a lumine manifestantur. « Quam guuntur, a lumine manifestantur. « Quam exspectabamus. » Ex desiderio enim ma- exspectabamus. » Ex desiderio enim ma- lum hominis dæmones exspectant. Psal. lum hominis dæmones exspectant. Psal. LXXXVIII, 43: Lætificasti omnes inimicos LXXXVIII, 43: Lætificasti omnes inimicos ejus. Hæc exspectatio in insidiis est. ejus. Hæc exspectatio in insidiis est. Psal. x sec. Hebræos, 9 et 10: Insidia- Psal. x sec. Hebræos, 9 et 10: Insidia- tur in abscondito, quasi leo in spelunca tur in abscondito, quasi leo in spelunca sua insidiatur ut rapiat pauperem. sua insidiatur ut rapiat pauperem. « Invenimus,» ad prædam scilicet: un- « Invenimus,» ad prædam scilicet: un- de, Isa. x, 10, exsultat inimicus dicens: de, Isa. x, 10, exsultat inimicus dicens: Invenit manus mea regna idoli, sic et Invenit manus mea regna idoli, sic et simulacra eorum de Jerusalem. « Vidi- simulacra eorum de Jerusalem. « Vidi- mus, » ut etiam oculis satiemur pœnis mus, » ut etiam oculis satiemur pœnis eorum. Psal. xxxIV, 2: Euge, euge! vi- eorum. Psal. xxxIV, 2: Euge, euge! vi- derunt oculi nostri. Isa. LXVI, 24: Egre- derunt oculi nostri. Isa. LXVI, 24: Egre- dientur, et videbunt cadavera virorum, dientur, et videbunt cadavera virorum, quæ prævaricati sunt in me. quæ prævaricati sunt in me.

17. AIN (y) 17. AIN (y)

« Fecit Dominus quæ cogitavit. » Diu « Fecit Dominus quæ cogitavit. » Diu enim cogitavit exspectans poenitentiam : enim cogitavit exspectans poenitentiam : quia patiens est. Eccli. v, 4: Altissimus quia patiens est. Eccli. v, 4: Altissimus est patiens redditor. Isa. XLII, 14: Ta- est patiens redditor. Isa. XLII, 14: Ta- cui semper, silui, patiens fui. Augusti- cui semper, silui, patiens fui. Augusti- nus: « An ideo putandus est non videre, nus: « An ideo putandus est non videre, « quia tanto videt patientius, quanto sa- « quia tanto videt patientius, quanto sa- «pientius? » Psal. cv, 23: Dixit ut dis- «pientius? » Psal. cv, 23: Dixit ut dis- perderet eos, I non Moyses, electus ejus, perderet eos, I non Moyses, electus ejus, stetisset in confractione in conspectu stetisset in confractione in conspectu ejus. Isa. xiv, 24 et 25: Juravit Dominus ejus. Isa. xiv, 24 et 25: Juravit Dominus exercituum, dicens: Si non, ut putavi, exercituum, dicens: Si non, ut putavi, ita erit: et quomodo mente tractavi, sic ita erit: et quomodo mente tractavi, sic eveniet. Complevit sermonem suum, » eveniet. Complevit sermonem suum, » scilicet quem locutus est per Prophetas. scilicet quem locutus est per Prophetas.

285 285

completa completa

sunt. sunt.

Isa. xxxi, 2: Ipse autem sapiens addu- Qnæ Deus Isa. xxxi, 2: Ipse autem sapiens addu- Qnæ Deus per Prophe. per Prophe. xit malum, et verba sua non abstulit. tas denun- xit malum, et verba sua non abstulit. tas denun- tiari jussit, tiari jussit, « Quem præceperat a diebus antiquis. » « Quem præceperat a diebus antiquis. » Ab antiquo enim ultus est in peccatores. Ab antiquo enim ultus est in peccatores. Isa. xxxvII, 26 Ex diebus antiquis ego Isa. xxxvII, 26 Ex diebus antiquis ego psalmavi illud: et nunc adduxi. psalmavi illud: et nunc adduxi.

« Destruxit, » per poenas, « et non pe- « Destruxit, » per poenas, « et non pe- percit, » per misericordiam liberantem: percit, » per misericordiam liberantem: diu enim exspectaverat et semper mo- diu enim exspectaverat et semper mo- nuerat, et converti noluerunt. Ezech. viii, nuerat, et converti noluerunt. Ezech. viii, 18: Ergo et ego faciam in furore: non 18: Ergo et ego faciam in furore: non parcet oculus meus, nec miserebor: et parcet oculus meus, nec miserebor: et cum clamaverint ad aures meas voce cum clamaverint ad aures meas voce magna, non exaudiam eos. « Et lætifi- magna, non exaudiam eos. « Et lætifi- cavit super te inimicum. » Proverb. II, cavit super te inimicum. » Proverb. II, 14: Lætantur cum male fecerint, et ex- 14: Lætantur cum male fecerint, et ex- sultant in rebus pessimis. Lætari tamen sultant in rebus pessimis. Lætari tamen in malis inimici perversum est. Proverb. in malis inimici perversum est. Proverb. XXIV, 17 et 18: Cum ceciderit inimicus XXIV, 17 et 18: Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina ejus ne tuus, ne gaudeas, et in ruina ejus ne exsultet cor tuum: ne forte videat Do- exsultet cor tuum: ne forte videat Do- minus, et displiceat ei. « Et exaltavit minus, et displiceat ei. « Et exaltavit cornu hostium tuorum, » hoc est, exal- cornu hostium tuorum, » hoc est, exal- tari permisit. Daniel. v11, 8: Ecce oculi, tari permisit. Daniel. v11, 8: Ecce oculi, quasi oculi hominis, erant in cornu isto, quasi oculi hominis, erant in cornu isto, et os loquens ingentia. Et, infra, y. 21: et os loquens ingentia. Et, infra, y. 21: Adspiciebam, et ecce cornu illud faciebat Adspiciebam, et ecce cornu illud faciebat bellum adversus sanctos, et prævalebat bellum adversus sanctos, et prævalebat eis. Sanctos vocat, qui sanctitatem pro- eis. Sanctos vocat, qui sanctitatem pro- fessi fuerant, et per peccatum ceciderant. fessi fuerant, et per peccatum ceciderant.

18. SADE 18. SADE

« Clamavit cor eorum ad Dominum. » « Clamavit cor eorum ad Dominum. » Tangit hic conversionem ad pœniten- Tangit hic conversionem ad pœniten- tiam, dicens qualiter clamat, et ad quem, tiam, dicens qualiter clamat, et ad quem, ibi, y. 20: « Vide, Domine. » Et pro- ibi, y. 20: « Vide, Domine. » Et pro- pter quid, ibi, y. 21 : « Jacuerunt in pter quid, ibi, y. 21 : « Jacuerunt in terra. » terra. »

In primo dicit, quod flebiliter et in- In primo dicit, quod flebiliter et in- stanter clamat, ibi, y. 19 : « Consurge, stanter clamat, ibi, y. 19 : « Consurge, lauda. » lauda. »

Et hoc est: Et hoc est:

« Clamavit cor eorum ad Dominum, » « Clamavit cor eorum ad Dominum, » ut ex intimis clamor procederet. Psal. ut ex intimis clamor procederet. Psal. CXVIII, 145: Clamavi in toto corde meo, CXVIII, 145: Clamavi in toto corde meo,

286 286

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

exaudi me, Domine. « Super muros exaudi me, Domine. « Super muros filiæ Sion,» supple, qui dissipatus est.. filiæ Sion,» supple, qui dissipatus est.. Unde in præhabitis, . 8, dicitur : Mu- Unde in præhabitis, . 8, dicitur : Mu- rus pariter dissipatus est. Muri enim rus pariter dissipatus est. Muri enim Jericho stare non possunt. Josue, VI, Jericho stare non possunt. Josue, VI, 20 Muri illico corruerunt. Jericho 20 Muri illico corruerunt. Jericho enim defectus interpretatur. Isa. xvi, 7: enim defectus interpretatur. Isa. xvi, 7: His qui lætantur super muros cocti His qui lætantur super muros cocti lateris, loquimini plagas suas. Lætari in lateris, loquimini plagas suas. Lætari in congerie carnalium delectationum, lætari congerie carnalium delectationum, lætari est in muro cocti lateris. est in muro cocti lateris.

«Deduc quasi torrentem lacrymas per «Deduc quasi torrentem lacrymas per diem et noctem. »Torrens enim cum diem et noctem. »Torrens enim cum impetu, et torrore solis fluit, et vult impetu, et torrore solis fluit, et vult dicere, quod liquescat calore pœnitentiæ, dicere, quod liquescat calore pœnitentiæ, et dimittat habenas lacrymis, et abun- et dimittat habenas lacrymis, et abun- danter ploret. I Reg. 1, 7, de Anna : danter ploret. I Reg. 1, 7, de Anna : Porro illa flebat, et non capiebat ci- Porro illa flebat, et non capiebat ci- bum. Et, ibidem,y. 10: Cum esset Anna bum. Et, ibidem,y. 10: Cum esset Anna amaro animo, oravit ad Dominum flens amaro animo, oravit ad Dominum flens largiter. Dicit enim Hieronymus, quod largiter. Dicit enim Hieronymus, quod « oratio Dominum ungit, lacryma pun- « oratio Dominum ungit, lacryma pun- « git. » Per diem et noctem dicit, ut « git. » Per diem et noctem dicit, ut manifeste et occulte ploret. Manifeste manifeste et occulte ploret. Manifeste enim læsit proximum, occulte vero pec- enim læsit proximum, occulte vero pec- cans læsit seipsum. Jerem. ix, 1 : Plo- cans læsit seipsum. Jerem. ix, 1 : Plo- rabo die ac nocte interfectos filiæ populi rabo die ac nocte interfectos filiæ populi mei. «Non des requiem tibi, » a labori- mei. «Non des requiem tibi, » a labori- bus scilicet poenitentiæ. Psal. VI, 7: bus scilicet poenitentiæ. Psal. VI, 7: Laboravi in gemitu meo, Laboravi in gemitu meo, lavabo per lavabo per singulas noctes lectum meum : lacrymis singulas noctes lectum meum : lacrymis meis stratum meum rigabo. Isa. LXII, 6 meis stratum meum rigabo. Isa. LXII, 6 et 7 Qui reminiscimini Domini, ne ta- et 7 Qui reminiscimini Domini, ne ta- ceatis, et ne detis silentium ei. Apocal. ceatis, et ne detis silentium ei. Apocal.

IV, IV,

8 Requiem non habebant die ac no- 8 Requiem non habebant die ac no- cte, dicentia Sanctus, sanctus, sanctus. cte, dicentia Sanctus, sanctus, sanctus. «Neque taceat pupilla oculi tui. » «Neque taceat pupilla oculi tui. » Pupilla acies oculi est, et purum, ut sci- Pupilla acies oculi est, et purum, ut sci- licet tota mentis intentione se videat et licet tota mentis intentione se videat et deplangat. Psal. xxxvIII, 13: Auribus deplangat. Psal. xxxvIII, 13: Auribus percipe lacrymas meas. Poeta : percipe lacrymas meas. Poeta :

Interdum lacrymæ pondera vocis habent. Interdum lacrymæ pondera vocis habent.

Job, xvi, 21 Verbosi amici mei: ad Job, xvi, 21 Verbosi amici mei: ad Deum stillat oculus meus. Deum stillat oculus meus.

19. COPH 19. COPH

(P) (P)

« Consurge, lauda in nocte. » Docet « Consurge, lauda in nocte. » Docet quam instanter clamare debeat: et hoc quam instanter clamare debeat: et hoc est: est:

Modi Modi orandi orandi

« Consurge, » hoc est, totum simul « Consurge, » hoc est, totum simul sursum te age. Isa. LII, 1 et 2: Consur- sursum te age. Isa. LII, 1 et 2: Consur- ge, consurge, induere fortitudine tua, ge, consurge, induere fortitudine tua, Sion. Et, post pauca Excutere de pul- Sion. Et, post pauca Excutere de pul- vere, consurge, sede, Jerusalem: solve vere, consurge, sede, Jerusalem: solve vincula colli tui, captiva filia Sion. vincula colli tui, captiva filia Sion. Ad Coloss. I, 1 et 2 : Si consurrexistis Ad Coloss. I, 1 et 2 : Si consurrexistis cum Christo, quæ sursum sunt quærite, cum Christo, quæ sursum sunt quærite, ubi Christus est in dextera Dei sedens: ubi Christus est in dextera Dei sedens: quæ sursum sunt sapite, non quæ super quæ sursum sunt sapite, non quæ super terram. Consurgit enim qui intellectu, terram. Consurgit enim qui intellectu, et affectu, intentione et opere se agit ad et affectu, intentione et opere se agit ad cœlestia. Michææ, VII, 8: Quia cecidi, cœlestia. Michææ, VII, 8: Quia cecidi, consurgam cum sedero in tenebris, Do- consurgam cum sedero in tenebris, Do- minus lux mea est. Laudant autem in minus lux mea est. Laudant autem in nocte quando nemo videt, ne pulvere nocte quando nemo videt, ne pulvere inanis gloriæ oratio sordidetur. Job, inanis gloriæ oratio sordidetur. Job, xxxını, 15 et seq.: In visione nocturna, xxxını, 15 et seq.: In visione nocturna, quando irruit sopor super homines, et quando irruit sopor super homines, et dormiunt in lectulo, supple, adulato- dormiunt in lectulo, supple, adulato- res tunc aperit aures virorum, et eru- res tunc aperit aures virorum, et eru- diens eos instruit disciplina: ut avertat diens eos instruit disciplina: ut avertat hominem ab his quæ facit. Vel, « lauda hominem ab his quæ facit. Vel, « lauda in nocte, » hoc est, de nocte, hoc est, de in nocte, » hoc est, de nocte, hoc est, de adversitate. Psal. XLI, 9: In die manda- adversitate. Psal. XLI, 9: In die manda- vit Dominus misericordiam suam, vit Dominus misericordiam suam, nocte canticum ejus. Job, 1, 21 : Domi- nocte canticum ejus. Job, 1, 21 : Domi- nus dedit, Dominus abstulit: sicut nus dedit, Dominus abstulit: sicut Domino placuit, ita factum est : sit Domino placuit, ita factum est : sit nomen Domini benedictum. « In princi- nomen Domini benedictum. « In princi- pio vigiliarum, » supple, consurge. pio vigiliarum, » supple, consurge. Quatuor enim sunt vigiliæ noctis, con- Quatuor enim sunt vigiliæ noctis, con- ticinium, intempestum, gallicinium, et ticinium, intempestum, gallicinium, et antelucanum. Marc. XIII, 35 et 36 : antelucanum. Marc. XIII, 35 et 36 : Vigilate nescitis enim quando domi- Vigilate nescitis enim quando domi- nus domus veniat sero, an media nocte, nus domus veniat sero, an media nocte, an galli cantu, an mane: ne cum venerit an galli cantu, an mane: ne cum venerit repente, inveniat vos dormientes. Si- repente, inveniat vos dormientes. Si- gnificant autem quatuor ætates, scilicet gnificant autem quatuor ætates, scilicet adolescentiam, juventutem, virilem, et adolescentiam, juventutem, virilem, et

et et

Quan Quan noctis noctis

COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM. COMMENTARIUS IN CAP. II THRENORUM.

senectutem. Et a principio usque in senectutem. Et a principio usque in finem vigilare debemus. Psal. LXX, 17 finem vigilare debemus. Psal. LXX, 17 et 18 Deus, docuisti me a juventute et 18 Deus, docuisti me a juventute mea, et usque nunc pronuntiabo mira- mea, et usque nunc pronuntiabo mira- bilia tua. Et usque in senectam et se- bilia tua. Et usque in senectam et se- nium, Deus, ne derelinquas me. Thren. nium, Deus, ne derelinquas me. Thren. HII, 27 Bonum est viro cum portaverit HII, 27 Bonum est viro cum portaverit jugum ab adolescentia sua. jugum ab adolescentia sua.

« Effunde sicut aquam cor tuum ante « Effunde sicut aquam cor tuum ante conspectum Domini, » in confessione conspectum Domini, » in confessione scilicet. Aqua simplex liquor nec sub- scilicet. Aqua simplex liquor nec sub- stantiam, nec odorem relinquit in vase stantiam, nec odorem relinquit in vase unde effunditur: et sic peccatum debet unde effunditur: et sic peccatum debet effundi, ut nihil ejus in corde remaneat effundi, ut nihil ejus in corde remaneat per delectationem. Psal. XLI, 5: Ilæc per delectationem. Psal. XLI, 5: Ilæc recordatus sum, et effudi in me animam recordatus sum, et effudi in me animam meam, hoc est, delectationes in quibus meam, hoc est, delectationes in quibus fuit anima mea. Retinentes enim sapo- fuit anima mea. Retinentes enim sapo- rem peccati et imaginem, sunt de qui- rem peccati et imaginem, sunt de qui- bus dicitur, Ezech. xvi, 17: Fecisti tibi bus dicitur, Ezech. xvi, 17: Fecisti tibi imagines masculinas, et fornicata es in imagines masculinas, et fornicata es in eis. Dicit enim Hieronymus, quod « non eis. Dicit enim Hieronymus, quod « non « licet intueri, quæ non licet concupisce- « licet intueri, quæ non licet concupisce- «re. » Isa. I, 16: Auferte malum cogi- «re. » Isa. I, 16: Auferte malum cogi- tationum vestrarum ab oculis meis. Je- tationum vestrarum ab oculis meis. Je- rem. iv, 14 Leva a malitia cor tuum, rem. iv, 14 Leva a malitia cor tuum, Jerusalem, ut salva fias. Usquequo mora- Jerusalem, ut salva fias. Usquequo mora- buntur in te cogitationes noxiæ ? Ante buntur in te cogitationes noxiæ ? Ante conspectum Domini effundit, qui judicio conspectum Domini effundit, qui judicio Dei supponit se ante sacerdotem qui Dei supponit se ante sacerdotem qui vicarius est. Psal. xxxvII, 10: Domine, vicarius est. Psal. xxxvII, 10: Domine, ante te omne desiderium meum, et ge- ante te omne desiderium meum, et ge- mitus meus a te non est absconditus. mitus meus a te non est absconditus. Proverb. xxvII, 13 : Qui abscondit Proverb. xxvII, 13 : Qui abscondit scelera sua, non dirigetur. scelera sua, non dirigetur.

«Leva ad Dominum manus tuas, » «Leva ad Dominum manus tuas, » in opere scilicet satisfactionis, ut totum in opere scilicet satisfactionis, ut totum scilicet te in coelum extendas. I ad Ti- scilicet te in coelum extendas. I ad Ti- moth. 11, 8 Volo viros orare in omni moth. 11, 8 Volo viros orare in omni loco, levantes puras manus sine ira, et loco, levantes puras manus sine ira, et disceptatione. II Paralip. vi, 13 et 14: disceptatione. II Paralip. vi, 13 et 14: Salomon, palmis in cælum levatis, ait: Salomon, palmis in cælum levatis, ait: Domine Deus Israel, non est similis tui Domine Deus Israel, non est similis tui Deus in cælo et in terra. Psal. CXL, 2: Deus in cælo et in terra. Psal. CXL, 2: Elevatio manuum mearum sacrificium Elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum. « Pro anima parvulorum vespertinum. « Pro anima parvulorum tuorum. » Parvuli sunt simplices in sinu tuorum. » Parvuli sunt simplices in sinu

1 Cf. Matth. xxv1; 75. 1 Cf. Matth. xxv1; 75.

287 287

Ecclesiæ nutriendi et fovendi, pro qui- Ecclesiæ nutriendi et fovendi, pro qui- bus Prælati orare tenentur. Joan. XVI, bus Prælati orare tenentur. Joan. XVI, 9: Ego pro eis rogo: non pro mundo 9: Ego pro eis rogo: non pro mundo rogo, sed pro his quos dedisti mihi, rogo, sed pro his quos dedisti mihi, quia tui sunt. II Machab. xv, 14: Ilic quia tui sunt. II Machab. xv, 14: Ilic est fratrum amator, et populi Israel: est fratrum amator, et populi Israel: hic est qui multum orat pro populo, et hic est qui multum orat pro populo, et universa sancta civitate. « Qui fame per- universa sancta civitate. « Qui fame per- eunt, » spirituali et corporali alimento eunt, » spirituali et corporali alimento destituti. Luc. XV, 17: Quanti mercena- destituti. Luc. XV, 17: Quanti mercena- rii in domo patris mei abundant pani- rii in domo patris mei abundant pani- bus, ego autem hic fame pereo! Job, bus, ego autem hic fame pereo! Job, XXXVIII, 41 Pulli ejus clamant ad XXXVIII, 41 Pulli ejus clamant ad Deum vagientes, eo quod non habeant Deum vagientes, eo quod non habeant cibos. « In capite omnium compito- cibos. « In capite omnium compito- rum. » Compita sunt viæ in quibus pe- rum. » Compita sunt viæ in quibus pe- ditantes multi conveniunt, quas necesse ditantes multi conveniunt, quas necesse est latas esse, et significant vias quæ du- est latas esse, et significant vias quæ du- cunt ad mortem. Matth. vi, 13 Lata cunt ad mortem. Matth. vi, 13 Lata porta, et spatiosa via est, quæ ducit ad porta, et spatiosa via est, quæ ducit ad perditionem et multi sunt qui intrant perditionem et multi sunt qui intrant per eam. Capita harum viarum sunt ini- per eam. Capita harum viarum sunt ini- tia peccatorum. Nahum, 111, 10: Par- tia peccatorum. Nahum, 111, 10: Par- vuli ejus elisi sunt in capite omnium vuli ejus elisi sunt in capite omnium viarum. Isa. LI, 20 Filii tui projecti viarum. Isa. LI, 20 Filii tui projecti sunt, dormierunt in capite omnium via- sunt, dormierunt in capite omnium via- rum sicut orix illaqueatus pleni in- rum sicut orix illaqueatus pleni in- dignatione Domini, increpatione Dei dignatione Domini, increpatione Dei tui. tui.

: :

20. RES 20. RES

« Vide, Domine. » Tangit ad quem « Vide, Domine. » Tangit ad quem orat, et petit quod oculis misericordiæ orat, et petit quod oculis misericordiæ respiciat : et hoc est : respiciat : et hoc est :

« Vide, Domine et considera, » dis- « Vide, Domine et considera, » dis- tinguendo per tinguendo per differentias dolorem differentias dolorem meum, Daniel. IX, 18 Aperi oculos meum, Daniel. IX, 18 Aperi oculos tuos, et vide desolationem nostram. tuos, et vide desolationem nostram. Sic respexit Petrum, et egressus Pe- Sic respexit Petrum, et egressus Pe- trus flevit amare 1. Sic vidit Agar quan- trus flevit amare 1. Sic vidit Agar quan- do exaudivit eam pro parvo filio². Sic do exaudivit eam pro parvo filio². Sic vidit Abraham filium immolantem in vidit Abraham filium immolantem in monte visionis, qui appellavit nomen monte visionis, qui appellavit nomen

* Cf. Genes. xx1, 16 et 17. * Cf. Genes. xx1, 16 et 17.

288 288

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

loci illius, Dominus videt¹. « Quem vin- loci illius, Dominus videt¹. « Quem vin- demiaveris ita, » scilicet quod omne demiaveris ita, » scilicet quod omne gaudium a me remotum est, quod per gaudium a me remotum est, quod per vineam significatur. Job, xv, 33: Læ- vineam significatur. Job, xv, 33: Læ- detur quasi vinea in primo flore bo- detur quasi vinea in primo flore bo- trus ejus. Psal. LXXIX, 13: Vindemiant trus ejus. Psal. LXXIX, 13: Vindemiant eam omnes qui prætergrediuntur viam. eam omnes qui prætergrediuntur viam. Job, xv, 30 Ramos ejus arefaciet flam- Job, xv, 30 Ramos ejus arefaciet flam-

ma. ma.

«Ergone comedent mulieres fructum «Ergone comedent mulieres fructum suum? Ad litteram enim proprios filios suum? Ad litteram enim proprios filios coacti sunt comedere. Thren. IV, 10: coacti sunt comedere. Thren. IV, 10: Manus mulierum misericordium coxe- Manus mulierum misericordium coxe- runt filios suos facti sunt cibus earum runt filios suos facti sunt cibus earum in contritione filiæ populi mei. Hoc spe- in contritione filiæ populi mei. Hoc spe- cialiter implent mali Prælati, qui matres cialiter implent mali Prælati, qui matres esse deberent, qui dum necessaria vitæ esse deberent, qui dum necessaria vitæ subditis auferunt, subditos tamquam subditis auferunt, subditos tamquam filios devorant, ut Medea. Matth. xxIII, filios devorant, ut Medea. Matth. xxIII, 14 Comeditis domos viduarum, oratio- 14 Comeditis domos viduarum, oratio- nes longas orantes. Domos viduarum, nes longas orantes. Domos viduarum, familiæ Ecclesiæ sunt. Deuteron. XXVIII, familiæ Ecclesiæ sunt. Deuteron. XXVIII, 57 Comedunt liberos suos clam prop- 57 Comedunt liberos suos clam prop- ter rerum omnium penuriam. « Parvu- ter rerum omnium penuriam. « Parvu- los ad mensuram palmæ, » hoc est, los ad mensuram palmæ, » hoc est, recenter natos, et quasi de ventre exor- recenter natos, et quasi de ventre exor- tos, sicut Michael Ephesius de lamiis di- tos, sicut Michael Ephesius de lamiis di- cit, quæ habitant in Lydia, quoniam de- cit, quæ habitant in Lydia, quoniam de- Lamis cru- lectantur prægnantes rescindere, et cru- Lamis cru- lectantur prægnantes rescindere, et cru- devorabant. da embria devorare ³. Sic quidam teneros devorabant. da embria devorare ³. Sic quidam teneros

da embria da embria

adhuc in fide devorant, infirmitatibus adhuc in fide devorant, infirmitatibus eorum non condescendentes, sed potius eorum non condescendentes, sed potius in deliciis expendentes viscera pauperum. in deliciis expendentes viscera pauperum. Deuteron. xxvIII, 56 et 57 : Tenera Deuteron. xxvIII, 56 et 57 : Tenera mulier et delicata, quæ super terram mulier et delicata, quæ super terram ingredi non valebat, nec pedis vesti- ingredi non valebat, nec pedis vesti- gium figere propter mollitiem et tene- gium figere propter mollitiem et tene- ritudinem nimiam, invidebit viro suo ritudinem nimiam, invidebit viro suo qui cubat in sinu illius, super filii et qui cubat in sinu illius, super filii et filiæ carnibus, et super liberis qui ea- filiæ carnibus, et super liberis qui ea- dem hora nati sunt. In tali enim teneri- dem hora nati sunt. In tali enim teneri- tudine videmus vivere Prælatos de præ- tudine videmus vivere Prælatos de præ- da subditorum. da subditorum.

« Si occiditur in sanctuario Domini,» « Si occiditur in sanctuario Domini,» in quo quilibet defensionem habere de- in quo quilibet defensionem habere de- buit, «Sacerdos et Propheta, » qui spe- buit, «Sacerdos et Propheta, » qui spe- ciali debebant gaudere privilegio. Psal. ciali debebant gaudere privilegio. Psal.

1 Cf. Genes. XXII, 12. 1 Cf. Genes. XXII, 12.

CIV, 15 Nolite tangere christos meos, CIV, 15 Nolite tangere christos meos, et in Prophetis meis nolite malignari. et in Prophetis meis nolite malignari. Hos peccato mortuos videmus in san- Hos peccato mortuos videmus in san- ctuario Ecclesiæ. Hoc significatum est, ctuario Ecclesiæ. Hoc significatum est, Levit. x, 1 et 2, ubi dicitur, quod Nadab Levit. x, 1 et 2, ubi dicitur, quod Nadab et Abiu in conspectu Domini in sanctua- et Abiu in conspectu Domini in sanctua- rio mortui sunt igne alieno. Ezech. ix, rio mortui sunt igne alieno. Ezech. ix, 6: A sanctuario meo incipite. 6: A sanctuario meo incipite.

21. SIN 21. SIN

: :

a Jacuerunt in terra, » prostrati scili- a Jacuerunt in terra, » prostrati scili- cet in terra. In terra jacere spiritualiter cet in terra. In terra jacere spiritualiter est terrenis inhiare illi enim jacent sic- est terrenis inhiare illi enim jacent sic- ut cadavera, hoc est, vermibus caden- ut cadavera, hoc est, vermibus caden- tia. Numer. xiv, 32: Vestra cadavera tia. Numer. xiv, 32: Vestra cadavera jacebunt in solitudine. « Fortis, » qui se jacebunt in solitudine. « Fortis, » qui se defendere non potest. Amos, II, 14 : defendere non potest. Amos, II, 14 : Fortis non obtinebit virtutem suam. Fortis non obtinebit virtutem suam. « Puer, » qui non tantum ætate, sed « Puer, » qui non tantum ætate, sed defectione sensus puer est. I ad Corinth. defectione sensus puer est. I ad Corinth. XIV, 20 Nolite pueri effici sensibus, XIV, 20 Nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote. « Et senex, » sed malitia parvuli estote. « Et senex, » qui malitia consumpsit dies suos. Daniel. qui malitia consumpsit dies suos. Daniel. XIII, 52 Inveterate dierum malorum, XIII, 52 Inveterate dierum malorum, nunc venerunt peccata tua. Isa. LXV, nunc venerunt peccata tua. Isa. LXV, 20 Puer centum annorum morietur, et 20 Puer centum annorum morietur, et peccator centum annorum maledictus peccator centum annorum maledictus erit. erit.

« Virgines meæ, » hoc est, illi qui « Virgines meæ, » hoc est, illi qui virgineas mentes habere debebant, et virgineas mentes habere debebant, et infatuati sunt. Eccli. xxvi, 13: In filia infatuati sunt. Eccli. xxvi, 13: In filia non avertente se, firma custodiam : ne non avertente se, firma custodiam : ne inventa occasione utatur se. « Et juvenes inventa occasione utatur se. « Et juvenes mei, » qui robustæ sunt ætatis, et cre- mei, » qui robustæ sunt ætatis, et cre- scentis virtutis, qui robur convertunt ad scentis virtutis, qui robur convertunt ad peccatum. Isa. XL, 30: Deficient puri, peccatum. Isa. XL, 30: Deficient puri, et laborabunt, et juvenes in infirmitate et laborabunt, et juvenes in infirmitate cadent. « Ceciderunt in gladio, » hostis cadent. « Ceciderunt in gladio, » hostis scilicet vel diaboli. Osee, XIV, 1 : In scilicet vel diaboli. Osee, XIV, 1 : In gladio pereant: parvuli eorum elidan- gladio pereant: parvuli eorum elidan- tur, et foetæ ejus discindantur. tur, et foetæ ejus discindantur.

« Interfecti in die furoris tui. » Nunc « Interfecti in die furoris tui. » Nunc enim in gladio suo duro grandi et forti enim in gladio suo duro grandi et forti

2 Cf. X Ethicorum, Tract. I, cap. 5, n. 11. 2 Cf. X Ethicorum, Tract. I, cap. 5, n. 11.

CAP. III THRENORUM. CAP. III THRENORUM.

visitavit Dominus, sicut dicitur, Isa. visitavit Dominus, sicut dicitur, Isa. XXVII, 1. Unde et hostis gloriatur, Ju- XXVII, 1. Unde et hostis gloriatur, Ju- dith, vi, 4 Gladius militiæ meæ trans- dith, vi, 4 Gladius militiæ meæ trans- iet per latera tua, et confixus cades in- iet per latera tua, et confixus cades in- ter vulneratos Israel, et non respirabis ter vulneratos Israel, et non respirabis ultra, donec extermineris cum illis. ultra, donec extermineris cum illis. « Percussisti,» tua quidem fortitudine, « Percussisti,» tua quidem fortitudine, sed eorum ministerio. Proverb. xix, 29: sed eorum ministerio. Proverb. xix, 29: Parata sunt derisoribus judicia, et Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corpori- mallei percutientes stultorum corpori- bus. «Nec misertus es, » misericordia bus. «Nec misertus es, » misericordia scilicet liberante. Jacob. 11, 13: Judi- scilicet liberante. Jacob. 11, 13: Judi- cium sine misericordia illi qui non fecit cium sine misericordia illi qui non fecit misericordiam. misericordiam.

22. THAU (,)) 22. THAU (,))

Vocasti quasi ad diem solemnem. » Vocasti quasi ad diem solemnem. » Ad solemnitatem enim multi veniunt et Ad solemnitatem enim multi veniunt et gaudentes, et ita inimici populi Dei un- gaudentes, et ita inimici populi Dei un- dique fluxerunt gaudentes de interfectio- dique fluxerunt gaudentes de interfectio- ne. Joan. xvi, 2 : Venit hora, ut omnis ne. Joan. xvi, 2 : Venit hora, ut omnis qui interficit vos, arbitretur obsequium qui interficit vos, arbitretur obsequium se præstare Deo. Unde celebrabant dies se præstare Deo. Unde celebrabant dies interfectionis talium. Isa. XXXIV, 6 : interfectionis talium. Isa. XXXIV, 6 : Victima Domini in Bosra, et interfectio Victima Domini in Bosra, et interfectio magna in terra Edom. Dies enim victi- magna in terra Edom. Dies enim victi- mæ, dies solemnis est: Bosra autem mæ, dies solemnis est: Bosra autem

289 289

facile terre- facile terre-

tur. tur.

munita, significat munitos in peccatis: munita, significat munitos in peccatis: Edom autem sanguinea, peccata carnis Edom autem sanguinea, peccata carnis et sanguinis. « Qui terrerent me de et sanguinis. « Qui terrerent me de circuitu. De facili terretur peccator: Peccator circuitu. De facili terretur peccator: Peccator quia nequitia timida est, ut dicitur, Le- quia nequitia timida est, ut dicitur, Le- vit. xxvi, 36 Terrebit eos sonitus folii vit. xxvi, 36 Terrebit eos sonitus folii volantis. De circuitu autem dicitur, ut volantis. De circuitu autem dicitur, ut dicit Gregorius, quia « supra judex con- dicit Gregorius, quia « supra judex con- « demnans, infra infernus hians, intra « demnans, infra infernus hians, intra « conscientia urens, extra mundus ar- « conscientia urens, extra mundus ar- dens, a sinistris peccata accusantia, a dens, a sinistris peccata accusantia, a << dextris infinita dæmonia. » Isa. xxix, << dextris infinita dæmonia. » Isa. xxix, 3: Circumdabo quasi sphæram in cir- 3: Circumdabo quasi sphæram in cir- cuitu tuo, et jaciam contra te aggerem, cuitu tuo, et jaciam contra te aggerem, et munimenta ponam in obsidionem et munimenta ponam in obsidionem

" "

tuam. tuam.

a tanta a tanta

« Et non fuit in die furoris Domini « Et non fuit in die furoris Domini qui effugeret. » Amos, II, 14: Peribit qui effugeret. » Amos, II, 14: Peribit fuga a veloce. Psal. cxxxvIII, 7 : Quo fuga a veloce. Psal. cxxxvIII, 7 : Quo ibo a spiritu tuo? et quo a facie tua fu- ibo a spiritu tuo? et quo a facie tua fu- giam? Et relinqueretur, » giam? Et relinqueretur, » cæde. Exod. xiv, 28: Nec unus quidem cæde. Exod. xiv, 28: Nec unus quidem superfuit ex eis. « Quos educavi, » in superfuit ex eis. « Quos educavi, » in disciplina: « et enutrivi, » pabulo tem- disciplina: « et enutrivi, » pabulo tem- porali et spirituali. Isa. i, 2 : Filios porali et spirituali. Isa. i, 2 : Filios enutrivi et exaltavi. « Inimicus meus enutrivi et exaltavi. « Inimicus meus consumpsit eos. » Propter peccata scili- consumpsit eos. » Propter peccata scili- cet quibus eversi sunt a me. Deuter. cet quibus eversi sunt a me. Deuter. XXXII, 24 Consumentur fame, et devo- XXXII, 24 Consumentur fame, et devo- rabunt eos aves morsu amarissimo. rabunt eos aves morsu amarissimo.

CAPUT III. CAPUT III.

Querimonia, sensus spei et patieutiæ, confessio, deprecatio. Querimonia, sensus spei et patieutiæ, confessio, deprecatio.

ALEPH. ALEPH.

I. I.

ALEPH. ALEPH.

Ego vir videns paupertatem meam Ego vir videns paupertatem meam in virga indignationis ejus. in virga indignationis ejus.

2. Me minavit : et adduxit in tenebras, 2. Me minavit : et adduxit in tenebras, et non in lucem. et non in lucem.

1 Isa. xxvII; 1: In die illa visitabit Dominus in gladio suo duro, et grandi, et forti, etc. 1 Isa. xxvII; 1: In die illa visitabit Dominus in gladio suo duro, et grandi, et forti, etc.

XVIII XVIII

19 19

290 290

ALEPH. ALEPH.

ВЕТН. ВЕТН.

ВЕТН. ВЕТН.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

3. Tantum in me vertit et convertit 3. Tantum in me vertit et convertit manum suam tota die. manum suam tota die.

4. Vetustam fecit pellem meam et carnem meam, 4. Vetustam fecit pellem meam et carnem meam, contrivit ossa mea. contrivit ossa mea.

5. Ædificavit in gyro meo, et circumdedit me 5. Ædificavit in gyro meo, et circumdedit me felle, et labore. felle, et labore.

ВЕТН. ВЕТН.

6. In tenebrosis collocavit me, 6. In tenebrosis collocavit me,

quasi mortuos sempiternos. quasi mortuos sempiternos.

GHIMEL. 7. Circumædificavit adversum me, ut non egrediar: GHIMEL. 7. Circumædificavit adversum me, ut non egrediar: aggravavit compedem meum. aggravavit compedem meum.

GHIMEL. 8. Sed et cum clamavero, et rogavero, GHIMEL. 8. Sed et cum clamavero, et rogavero, exclusit orationem meam. exclusit orationem meam.

GHIMEL. 9. Conclusit vias meas lapidibus quadris, GHIMEL. 9. Conclusit vias meas lapidibus quadris,

semitas meas subvertit. semitas meas subvertit.

DALETH. 10. Ursus insidians factus est mihi, DALETH. 10. Ursus insidians factus est mihi, leo in absconditis. leo in absconditis.

DALETH. 11. Semitas meas subvertit, et confregit me : DALETH. 11. Semitas meas subvertit, et confregit me : posuit me desolatam. posuit me desolatam.

DALETH. 12. Tetendit arcum suum, et posuit me DALETH. 12. Tetendit arcum suum, et posuit me quasi signum ad sagittam. quasi signum ad sagittam.

HE. HE.

HE. HE.

HE. HE.

VAU. VAU.

VAU. VAU.

13. Misit in renibus meis 13. Misit in renibus meis

filias pharetræ suæ. filias pharetræ suæ.

14. Factus sum in derisum omni populo meo, 14. Factus sum in derisum omni populo meo, canticum eorum tota die. canticum eorum tota die.

15. Replevit me amaritudinibus, 15. Replevit me amaritudinibus,

inebriavit me absynthio. inebriavit me absynthio.

16. Et fregit ad numerum dentes meos, 16. Et fregit ad numerum dentes meos, cibavit me cinere. cibavit me cinere.

17. Et repulsa est a pace anima mea : 17. Et repulsa est a pace anima mea : oblitus sum bonorum. oblitus sum bonorum.

VAU. VAU.

18. Et dixi 18. Et dixi

Periit finis meus, Periit finis meus,

et spes mea a Domino. et spes mea a Domino.

ZAIN. ZAIN.

ZAIN. ZAIN.

CAP. III THRENORUM. CAP. III THRENORUM.

19. Recordare paupertatis, et transgressionis meæ, 19. Recordare paupertatis, et transgressionis meæ, absynthii et fellis. absynthii et fellis.

20. Memoria memor ero, et tabescet 20. Memoria memor ero, et tabescet

in ne anima mea. in ne anima mea.

ZAIN. ZAIN.

21. Hæc recolens in corde meo, 21. Hæc recolens in corde meo, ideo sperabo. ideo sperabo.

HETH. 22. Misericordiæ Domini, quia non sumus consumpti : HETH. 22. Misericordiæ Domini, quia non sumus consumpti : quia non defecerunt miserationes ejus. quia non defecerunt miserationes ejus.

HETH. 23. Novi diluculo, HETH. 23. Novi diluculo,

multa est fides tua. multa est fides tua.

HETH. 24. Pars mea Dominus, dixit anima mea : HETH. 24. Pars mea Dominus, dixit anima mea : propterea exspectabo eum. propterea exspectabo eum.

THETH. 25. Bonus est Dominus sperantibus in eum, THETH. 25. Bonus est Dominus sperantibus in eum, animæ quærenti illum. animæ quærenti illum.

THETH. 26. Bonum est præstolari cum silentio THETH. 26. Bonum est præstolari cum silentio salutare Dei. salutare Dei.

THETH. 27. Bonum est viro cum portaverit jugum THETH. 27. Bonum est viro cum portaverit jugum ab adolescentia sua. ab adolescentia sua.

IOD. IOD.

IOD. IOD.

IOD. IOD.

28. Sedebit solitarius, et tacebit, 28. Sedebit solitarius, et tacebit, quia levavit super se. quia levavit super se.

29. Ponet in pulvere os suum, 29. Ponet in pulvere os suum,

si forte sit spes. si forte sit spes.

30. Dabit percutienti se maxillam, 30. Dabit percutienti se maxillam, saturabitur opprobriis. saturabitur opprobriis.

CAPH. 31. Quia non repellet CAPH. 31. Quia non repellet

in sempiternum Dominus. in sempiternum Dominus.

CAPH. 32. Quia si abjecit, et miserebitur, CAPH. 32. Quia si abjecit, et miserebitur,

secundum multitudinem misericordiarum suarum. secundum multitudinem misericordiarum suarum.

CAPH. 33. Non enim humiliavit ex corde suo, CAPH. 33. Non enim humiliavit ex corde suo, et abjecit filios hominum, et abjecit filios hominum,

LAMED. 34. Ut contereret sub pedibus suis LAMED. 34. Ut contereret sub pedibus suis omnes vinctos terræ: omnes vinctos terræ:

291 291

292 292

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

LAMED. 35. Ut declinaret judicium viri LAMED. 35. Ut declinaret judicium viri

in conspectu vultus Altissimi : in conspectu vultus Altissimi :

LAMED. 36. Ut perverteret hominem in judicio suo : LAMED. 36. Ut perverteret hominem in judicio suo : Dominus ignoravit. Dominus ignoravit.

MEM. MEM.

MEM. MEM.

MEM. MEM.

NUN. NUN.

NUN. NUN.

NUN. NUN.

37. Quis est iste qui dixit ut fieret, 37. Quis est iste qui dixit ut fieret, Domino non jubente ¹? Domino non jubente ¹?

38. Ex ore Altissimi non egredientur 38. Ex ore Altissimi non egredientur nec mala nec bona? nec mala nec bona?

39. Quid murmuravit homo vivens, 39. Quid murmuravit homo vivens, vir pro peccatis suis? vir pro peccatis suis?

40. Scrutemur vias nostras, et quæramus, 40. Scrutemur vias nostras, et quæramus, et revertamur ad Dominum. et revertamur ad Dominum.

41. Levemus corda nostra cum manibus 41. Levemus corda nostra cum manibus ad Dominum in coelos. ad Dominum in coelos.

42. Nos inique egimus, et ad iracundiam provocavimus: 42. Nos inique egimus, et ad iracundiam provocavimus: idcirco tu inexorabilis es. idcirco tu inexorabilis es.

SAMECH. 43. Operuisti in furore, et percussisti nos: SAMECH. 43. Operuisti in furore, et percussisti nos: occidisti, nec pepercisti. occidisti, nec pepercisti.

SAMECH. 44. Opposuisti nubem tibi, SAMECH. 44. Opposuisti nubem tibi,

ne transeat oratio. ne transeat oratio.

SAMECH. 45. Eradicationem et abjectionem posuisti me SAMECH. 45. Eradicationem et abjectionem posuisti me in medio populorum. in medio populorum.

РНЕ. РНЕ.

PHE. PHE.

PHE. PHE.

AIN. AIN.

AIN. AIN.

46. Aperuerunt super nos os suum 46. Aperuerunt super nos os suum omnes inimici. omnes inimici.

47. Formido et laqueus facta est nobis 47. Formido et laqueus facta est nobis vaticinatio, et contritio. vaticinatio, et contritio.

48. Divisiones aquarum deduxit oculus meus, 48. Divisiones aquarum deduxit oculus meus, in contritione filiæ populi mei. in contritione filiæ populi mei.

49. Oculus meus afflictus est, nec tacuit, 49. Oculus meus afflictus est, nec tacuit, eo quod non esset requies. eo quod non esset requies.

50. Donec respiceret et videret 50. Donec respiceret et videret

Dominus de coelis. Dominus de coelis.

1 Amos, III, 6. 1 Amos, III, 6.

AIN. AIN.

SADE. SADE.

Sade. Sade.

SADE. SADE.

CopH. CopH.

СОРН. СОРН.

Сорн. Сорн.

RES. RES.

RES. RES.

RES. RES.

SIN. SIN.

SIN. SIN.

SIN. SIN.

CAP. III THRENORUM. CAP. III THRENORUM.

51. Oculus meus deprædatus est animam meam 51. Oculus meus deprædatus est animam meam in cunctis filiabus urbis meæ. in cunctis filiabus urbis meæ.

52. Venatione ceperunt me quasi avem 52. Venatione ceperunt me quasi avem inimici mei gratis. inimici mei gratis.

53. Lapsa est in lacum vita mea, 53. Lapsa est in lacum vita mea,

et posuerunt lapidem super me. et posuerunt lapidem super me.

54. Inundaverunt aquæ super caput meum : 54. Inundaverunt aquæ super caput meum : dixi: Perii. dixi: Perii.

55. Invocavi nomen tuum, Domine, 55. Invocavi nomen tuum, Domine,

de lacu novissimo. de lacu novissimo.

56. Vocem meam audisti: ne avertas aurem tuam 56. Vocem meam audisti: ne avertas aurem tuam a singultu meo et clamoribus. a singultu meo et clamoribus.

57. Appropinquasti in die quando invocavi te : 57. Appropinquasti in die quando invocavi te : dixisti Ne timeas. dixisti Ne timeas.

58. Judicasti, Domine, causam animæ meæ, 58. Judicasti, Domine, causam animæ meæ, redemptor vitæ meæ. redemptor vitæ meæ.

59. Vidisti, Domine, iniquitatem illorum adversum me : 59. Vidisti, Domine, iniquitatem illorum adversum me : judica judicium meum. judica judicium meum.

60. Vidisti omnem furorem, 60. Vidisti omnem furorem,

universas cogitationes eorum adversum me. universas cogitationes eorum adversum me.

61. Audisti opprobrium eorum, Domine, 61. Audisti opprobrium eorum, Domine,

omnes cogitationes eorum adversum me. omnes cogitationes eorum adversum me.

62. Labia insurgentium mihi, et meditationes eorum 62. Labia insurgentium mihi, et meditationes eorum adversum me tota die. adversum me tota die.

63. Sessionem eorum et resurrectionem eorum vide: 63. Sessionem eorum et resurrectionem eorum vide: ego sum psalmus eorum. ego sum psalmus eorum.

THAU. THAU.

64. Reddes eis vicem, Domine, 64. Reddes eis vicem, Domine,

juxta opera manuum suarum. juxta opera manuum suarum.

THAU. THAU.

65. Dabis eis scutum cordis, 65. Dabis eis scutum cordis,

THAU. THAU.

laborem tuum. laborem tuum.