192 192
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
Dionysius, quod « est acuta, mobilis, Dionysius, quod « est acuta, mobilis, « fervida, et superfervida. » Acuta, ut « fervida, et superfervida. » Acuta, ut penetret intima amati. Mobilis autem, ut penetret intima amati. Mobilis autem, ut continuo ascendat ad ipsum. Fervida continuo ascendat ad ipsum. Fervida vero, ne tepescat ad amorem mundi. vero, ne tepescat ad amorem mundi. Superfervida autem, ut continuo in desi- Superfervida autem, ut continuo in desi- derio ebulliat ut suspiret in amplexum. derio ebulliat ut suspiret in amplexum. Et hæc est ignis in Sion et caminus in Et hæc est ignis in Sion et caminus in Jerusalem. Hæc est ignis dum specula- Jerusalem. Hæc est ignis dum specula- mur per fidem caminus autem quando mur per fidem caminus autem quando pacem comprehendemus per veritatem. pacem comprehendemus per veritatem. Gaudium autem de quo hic loquitur, Gaudium autem de quo hic loquitur, est jucundatio mentis in gustu divinæ est jucundatio mentis in gustu divinæ dulcedinis, quæ procul dubio est regnum dulcedinis, quæ procul dubio est regnum Dei. Non enim est regnum Dei, ut dicit Dei. Non enim est regnum Dei, ut dicit Apostolus, ad Roman. xiv, 17, esca et Apostolus, ad Roman. xiv, 17, esca et potus sed justitia, et pax, et gaudium potus sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu sancto. in Spiritu sancto.
: :
Pax autem ista facta est, et fruuntur ea Pax autem ista facta est, et fruuntur ea Sancti, et est tranquillitas et quies cordis Sancti, et est tranquillitas et quies cordis in gustu Dei quietante omnia nostri in gustu Dei quietante omnia nostri desiderii inquieta: quæ pax est quam desiderii inquieta: quæ pax est quam Dominus dedit et reliquit Apostolis'. Non Dominus dedit et reliquit Apostolis'. Non quomodo mundus dat, quia in mundo quomodo mundus dat, quia in mundo pressuram habuerunt:: sed in ipso pacem, pressuram habuerunt:: sed in ipso pacem, de qua dicit Psal. LXXXIV, 9: Audiam de qua dicit Psal. LXXXIV, 9: Audiam quid loquatur in me Dominus Deus: quid loquatur in me Dominus Deus: quoniam loquetur pacem in plebem suam. quoniam loquetur pacem in plebem suam. Et super Sanctos suos, et in eos qui Et super Sanctos suos, et in eos qui convertuntur ad cor. Et hæc est pax quæ convertuntur ad cor. Et hæc est pax quæ secundum Apostolum, ad Philip. iv, 7, secundum Apostolum, ad Philip. iv, 7, exsuperat omnem sensum, id est, omnem exsuperat omnem sensum, id est, omnem sensibilem delectationem, quæ custodit sensibilem delectationem, quæ custodit sensus et intelligentias Sanctorum. sensus et intelligentias Sanctorum.
Patientia autem quæ fructus hic dici- Patientia autem quæ fructus hic dici- tur, est constantia et æquanimitas animi tur, est constantia et æquanimitas animi in laboribus hujus vitæ reficiens ex spe in laboribus hujus vitæ reficiens ex spe beatitudinis exspectatæ. beatitudinis exspectatæ.
Benignitas autem est bona ignitas: Benignitas autem est bona ignitas: quando scilicet bonum quod est in corde, quando scilicet bonum quod est in corde, ex igne charitatis incipit liquescere in ex igne charitatis incipit liquescere in affectum proximorum, ut dulcem se ex- affectum proximorum, ut dulcem se ex- hibeat verbis et operibus in omne quod hibeat verbis et operibus in omne quod jusserit proximus. jusserit proximus.
Bonitas autem est vere cordis dulce- Bonitas autem est vere cordis dulce- do quæ ostendit in nobis esse Deum, do quæ ostendit in nobis esse Deum,
1 Joan. xiv, 27: Pacem relinquo vobis, pacem 1 Joan. xiv, 27: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis non quomodo mundus dat, ego meam do vobis non quomodo mundus dat, ego
quia communicamus omnibus nos et quia communicamus omnibus nos et nostra secundum Deum. « Bonum enim nostra secundum Deum. « Bonum enim « est diffusivum sui et communicati- « est diffusivum sui et communicati- vum » ut dicit Dionysius. vum » ut dicit Dionysius.
Longanimitas autem est æquanimitas Longanimitas autem est æquanimitas in exspectando promissa. in exspectando promissa.
Mansuetudo vero est mititas quæ nul- Mansuetudo vero est mititas quæ nul- lum provocat, nec de facili provocatur lum provocat, nec de facili provocatur ab alio. ab alio.
Fides autem hic non accipitur pro illa Fides autem hic non accipitur pro illa quæ videt per speculum in ænigmate, quæ videt per speculum in ænigmate, sed pro certitudine invisibilium, ut dicit sed pro certitudine invisibilium, ut dicit Glossa super hunc eumdem locum. Tunc Glossa super hunc eumdem locum. Tunc enim homo in veritate pascitur, quando enim homo in veritate pascitur, quando certum habet hoc quod de veritate cog- certum habet hoc quod de veritate cog- noscit et apertum. noscit et apertum.
Modestia vero est modum et decen- Modestia vero est modum et decen- tiam interius et exterius statuens, quod tiam interius et exterius statuens, quod etiam hominem secundum Deum ambu- etiam hominem secundum Deum ambu- lantem delectat. lantem delectat.
Continentia vero habet fructum tripli- Continentia vero habet fructum tripli- cem, scilicet centesimum in virginibus, cem, scilicet centesimum in virginibus, sexagesimum in viduis, et trigesimum sexagesimum in viduis, et trigesimum in conjugatis. in conjugatis.
Castitas autem hic accipitur pro tem- Castitas autem hic accipitur pro tem- perantia innatæ delectationis in cibis et perantia innatæ delectationis in cibis et aliis quæ corpus delectant, secundum aliis quæ corpus delectant, secundum quod etiam dicitur castitas quasi corpo- quod etiam dicitur castitas quasi corpo- rearum delectationum castigatio, secun- rearum delectationum castigatio, secun- dum quod dicit Apostolus, I ad Corinth. dum quod dicit Apostolus, I ad Corinth. 1X, 27 Castigo corpus meum, et in ser- 1X, 27 Castigo corpus meum, et in ser- vitutem redigo: ne forte cum aliis præ- vitutem redigo: ne forte cum aliis præ- dicaverim, ipse reprobus efficiar. dicaverim, ipse reprobus efficiar.
Sed nota quod huic mulieri datur fru- Sed nota quod huic mulieri datur fru- ctus manuum suarum, et fructus est ctus manuum suarum, et fructus est merces operis. Sed quidam sunt in se si- merces operis. Sed quidam sunt in se si- gna foris prætendentes, qui proprias gna foris prætendentes, qui proprias manus mordent et devorant : et isti sunt manus mordent et devorant : et isti sunt hypocritæ, qui devorant opera sua ante- hypocritæ, qui devorant opera sua ante- quam ad fructum perveniant. Quidam quam ad fructum perveniant. Quidam autem ut peccatores fructum in manibus autem ut peccatores fructum in manibus nullum habent, nisi forte glandes quas nullum habent, nisi forte glandes quas porci immunditiæ carnis manducant. porci immunditiæ carnis manducant.
Sequitur ad quid detur ei de fructu Sequitur ad quid detur ei de fructu manuum suarum. Datur autem ei ad manuum suarum. Datur autem ei ad
do vobis. do vobis.
2 Cf. Joan. XVI, 33. 2 Cf. Joan. XVI, 33.
LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XXII, § 2. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XXII, § 2.
tria, scilicet ad gustum, ad seminandum, tria, scilicet ad gustum, ad seminandum, et ad gratias agendum de perceptis. et ad gratias agendum de perceptis.
Ad gustum quia gustavit et vidit quia Ad gustum quia gustavit et vidit quia bona est negotiatio ejus, et ideo lucerna bona est negotiatio ejus, et ideo lucerna inquirendi talia non exstinguetur in te- inquirendi talia non exstinguetur in te- nebris. «< Gustato enim spiritu (dicit nebris. «< Gustato enim spiritu (dicit Gregorius) desipit omnis caro, » id est, Gregorius) desipit omnis caro, » id est, carnalis delectatio. Unde ex gustu con- carnalis delectatio. Unde ex gustu con- fortatur, spiritu magis fortis effecta ad la- fortatur, spiritu magis fortis effecta ad la- borem sicut de Paulo dicitur, Act. IX, borem sicut de Paulo dicitur, Act. IX, 19, quod cum accepisset cibum, confor- 19, quod cum accepisset cibum, confor-
tatus est. tatus est.
Ad seminandum autem, quia fructum Ad seminandum autem, quia fructum ut meritum sui laboris accipit. De hoc ut meritum sui laboris accipit. De hoc eodem fructu semen ulterioris meriti in eodem fructu semen ulterioris meriti in terram cordis sui spargit. Unde gratiam, terram cordis sui spargit. Unde gratiam, quam ut fructum laboris accipit, exer- quam ut fructum laboris accipit, exer- cet ut amplius in merito crescat: sciens cet ut amplius in merito crescat: sciens juxta Apostolum, II ad Corinth. ix, 6, juxta Apostolum, II ad Corinth. ix, 6, quod qui parce seminat, parce et metet. quod qui parce seminat, parce et metet. Et illud Eccle. x1, 6: Mane semina se- Et illud Eccle. x1, 6: Mane semina se- men tuum, et vespere ne cesset manus men tuum, et vespere ne cesset manus
tua. tua.
Ad gratias etiam agendum fructum ac- Ad gratias etiam agendum fructum ac- cipit, sicut Dominus in lege præcipit, cipit, sicut Dominus in lege præcipit, quod quando fructus collegerant, quod quod quando fructus collegerant, quod veniant ad templum et ad summum sa- veniant ad templum et ad summum sa- cerdotem, et confiteantur se recepisse cerdotem, et confiteantur se recepisse quæ Dominus promiserat. Unde vult Do- quæ Dominus promiserat. Unde vult Do- minus recognoscere quemlibet hominem minus recognoscere quemlibet hominem fructum gratiæ, ut largitori gratiæ ma- fructum gratiæ, ut largitori gratiæ ma- gnifice gratias agat. gnifice gratias agat.
§ §
Sequitur: «Et laudent eam in portis Sequitur: «Et laudent eam in portis opera ejus. » opera ejus. »
In quo tria notanda sunt, scilicet ubi In quo tria notanda sunt, scilicet ubi laudanda est, et a quibus laudanda, et laudanda est, et a quibus laudanda, et qua laude. Ubi laudanda: quia in por- qua laude. Ubi laudanda: quia in por- tis. A quibus quia ab operibus. Qua tis. A quibus quia ab operibus. Qua laude quia laude testimonii virtutis et laude quia laude testimonii virtutis et justitiæ. justitiæ.
: :
1 Proverb. xxxi, 18. Cf.supra, cap. IX, § 1. 1 Proverb. xxxi, 18. Cf.supra, cap. IX, § 1.
XVIII XVIII
: :
193 193
Sunt autem portæ vitæ hujus, et por- Sunt autem portæ vitæ hujus, et por- tæ mortis, et portæ judicii et sunt tæ mortis, et portæ judicii et sunt portæ inferni, et sunt portæ cœli, et portæ inferni, et sunt portæ cœli, et sunt portæ paradisi. sunt portæ paradisi.
Porta vitæ hujus est nativitas, et præ- Porta vitæ hujus est nativitas, et præ- cipue nativitas quadruplex, scilicet de cipue nativitas quadruplex, scilicet de terra, de costa, de fœmina et viro, et de terra, de costa, de fœmina et viro, et de virgine fœmina sine viro. Prima est virgine fœmina sine viro. Prima est Adæ, secunda Evæ, tertia communiter Adæ, secunda Evæ, tertia communiter hominum, quarta Jesu Christi. Unde, Ge- hominum, quarta Jesu Christi. Unde, Ge- nes. xv, 13 et 16, dicitur Abrahæ : Scito nes. xv, 13 et 16, dicitur Abrahæ : Scito prænoscens quod peregrinum futurum prænoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua, et sub- sit semen tuum in terra non sua, et sub- jicient eos servituti, et affligent quadrin- jicient eos servituti, et affligent quadrin- gentis annis, etc. Generatione autem gentis annis, etc. Generatione autem quarta revertentur huc. De his portis quarta revertentur huc. De his portis intelligitur hoc quod dicitur, Job, v, intelligitur hoc quod dicitur, Job, v, et 4 Ego vidi stultum firma radice, et 4 Ego vidi stultum firma radice, et maledixi pulchritudini ejus statim. et maledixi pulchritudini ejus statim. Longe fient filii ejus a salute, et con- Longe fient filii ejus a salute, et con- terentur in porta: et non erit qui eruat. terentur in porta: et non erit qui eruat. Intendit enim dicere, quod in ipsa por- Intendit enim dicere, quod in ipsa por- ta per quam habent ingredi ad vitam, ta per quam habent ingredi ad vitam, præoccupantur et læduntur in primo præoccupantur et læduntur in primo flore vitæ, ut dicant cum Ezechia, Isaiæ, flore vitæ, ut dicant cum Ezechia, Isaiæ, xxxvIII, 10: Ego dixi: In dimidio die- xxxvIII, 10: Ego dixi: In dimidio die- rum meorum vadam ad portas inferi. rum meorum vadam ad portas inferi. Et illud, ibidem, y. 12: Præcisa est ve- Et illud, ibidem, y. 12: Præcisa est ve- lut a texente vita mea: dum adhuc or- lut a texente vita mea: dum adhuc or- direr, succidit me. direr, succidit me.
Portæ autem mortis. Unde, in Psal. Portæ autem mortis. Unde, in Psal. CXXVI, 5: Beatus vir qui... non confunde- CXXVI, 5: Beatus vir qui... non confunde- tur, cum loquetur inimicis suis in porta. tur, cum loquetur inimicis suis in porta. In morte enim inimici humani generis In morte enim inimici humani generis dæmones maxime ad confusionem homi- dæmones maxime ad confusionem homi- nis laborant quia in porta mortis aut nis laborant quia in porta mortis aut hominem finaliter perdunt, aut lucran- hominem finaliter perdunt, aut lucran-
tur. tur.
Porta autem judicii est in qua sedent Porta autem judicii est in qua sedent senes terræ ad judicium et senatores. senes terræ ad judicium et senatores. Unde, supra, y. 23, habitum est : Nobi- Unde, supra, y. 23, habitum est : Nobi- lis in portis vir ejus, quando sederit lis in portis vir ejus, quando sederit cum senatoribus terræ. Et in lege præci- cum senatoribus terræ. Et in lege præci- pitur, quod judices in portis sedeant, et pitur, quod judices in portis sedeant, et justa judicia decernant. justa judicia decernant.
De portis autem inferni dicitur, Matth. De portis autem inferni dicitur, Matth. xvi, 19, ubi Dominus loquitur ad Pe- xvi, 19, ubi Dominus loquitur ad Pe-
2 Cf. supra, cap. XIV, § 1. 2 Cf. supra, cap. XIV, § 1.
13 13
194 194
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
trum, dicens: Tibi dabo claves régni trum, dicens: Tibi dabo claves régni coelorum. Et ante hoc dixit, y. 18: Tu es coelorum. Et ante hoc dixit, y. 18: Tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Petrus, et super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam : et portæ inferi non Ecclesiam meam : et portæ inferi non prævalebunt adversus eam. Et, Psal. prævalebunt adversus eam. Et, Psal. XXIII, 7 et 9 Attollite portas, princi- XXIII, 7 et 9 Attollite portas, princi- pes, vestras, et elevamini, portæ æterna- pes, vestras, et elevamini, portæ æterna- les et introibit Rex gloriæ. Et hoc les et introibit Rex gloriæ. Et hoc dixerunt Angeli et sancti patres quan- dixerunt Angeli et sancti patres quan- do Christus descendit in infernum: sic- do Christus descendit in infernum: sic- ut testatur Evangelium Nicodemi : « En ut testatur Evangelium Nicodemi : « En « contrivit portas æreas, et vectes ferreos « contrivit portas æreas, et vectes ferreos « confregit. » « confregit. »
Porta autem coeli ostenditur etiam in Porta autem coeli ostenditur etiam in Psal. LXXVII, 23 et 24, ubi dicitur: Psal. LXXVII, 23 et 24, ubi dicitur: Januas ali aperuit Dominus. Et pluit Januas ali aperuit Dominus. Et pluit illis manna ad manducandum. Item, Je- illis manna ad manducandum. Item, Je- rem. i, 12 et 13: Obstupescite, coeli, su- rem. i, 12 et 13: Obstupescite, coeli, su- per hoc, et portæ ejus, desolamini ve- per hoc, et portæ ejus, desolamini ve- hementer, dicit Dominus. Duo enim hementer, dicit Dominus. Duo enim mala fecit populus meus: Me derelique- mala fecit populus meus: Me derelique- runt fontem aquæ vivæ, et foderunt sibi runt fontem aquæ vivæ, et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas, quæ con- cisternas, cisternas dissipatas, quæ con- tinere non valent aquas. Coeli obstupe- tinere non valent aquas. Coeli obstupe- scunt, quando cœlum inhabitantes ob- scunt, quando cœlum inhabitantes ob- stupescunt. Portæ autem ejus vehemen- stupescunt. Portæ autem ejus vehemen- ter desolantur, quando illi qui coelum ter desolantur, quando illi qui coelum intrare deberent, per aliam viam erran- intrare deberent, per aliam viam erran- do deviant ad mortem. Et hoc ideo quia do deviant ad mortem. Et hoc ideo quia duo mala peccando facit populus, scilicet duo mala peccando facit populus, scilicet Deum per contemptum et ingratitudi- Deum per contemptum et ingratitudi- nem relinquendo, et fodiendo per desi- nem relinquendo, et fodiendo per desi- derium et laborem terrenorum cister- derium et laborem terrenorum cister- nas vacuæ consolationis, quæ aquam ve- nas vacuæ consolationis, quæ aquam ve- ri refrigerii non continent sed immun- ri refrigerii non continent sed immun- dant. Et, Psal. cxvi, 19 et 20: Aperite dant. Et, Psal. cxvi, 19 et 20: Aperite mihi portas justitiæ : ingressus in eas, mihi portas justitiæ : ingressus in eas, confitebor Domino. Hæc porta Domini, confitebor Domino. Hæc porta Domini, justi intrabunt in eam. Et in Evangelio justi intrabunt in eam. Et in Evangelio Matth. VII, 13: Intrate per angustam Matth. VII, 13: Intrate per angustam portam 1. portam 1.
Porta autem paradisi est ex qua extru- Porta autem paradisi est ex qua extru- sí sumus, ante quam collocavit Dominus sí sumus, ante quam collocavit Dominus Cherubim, et flammeum gladium atque Cherubim, et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni versatilem ad custodiendam viam ligni vitæ *. vitæ *.
1 Cf. Luc. XIII, 1 Cf. Luc. XIII,
24. 24.
In omnibus his portis digna laude est In omnibus his portis digna laude est mulier fortis. mulier fortis.
In porta enim naturæ sive vitæ hujus In porta enim naturæ sive vitæ hujus laudabilis est per humilitatis recordatio- laudabilis est per humilitatis recordatio- nem scit enim quia humiliter intravit, nem scit enim quia humiliter intravit, et scit esse miserabilem prorsus infirmi- et scit esse miserabilem prorsus infirmi- tatem in modo vero nascendi, quia tatem in modo vero nascendi, quia omnis caro fænum, et omnis gloria ejus omnis caro fænum, et omnis gloria ejus quasi flos agri, ut dicitur, Isa. XL, 6. quasi flos agri, ut dicitur, Isa. XL, 6.
In porta autem mortis laudatur per In porta autem mortis laudatur per securitatem: quia cupit dissolvi et esse securitatem: quia cupit dissolvi et esse cum Christo, cum Apostolo, ad Philip. cum Christo, cum Apostolo, ad Philip. 1, 23. Et iterum, sicut dicitur, II ad Co- 1, 23. Et iterum, sicut dicitur, II ad Co- rinth. v, 8 Audemus, et bonam volun- rinth. v, 8 Audemus, et bonam volun- tatem habemus magis peregrinari a cor- tatem habemus magis peregrinari a cor- pore, et præsentes esse ad Dominum. Et pore, et præsentes esse ad Dominum. Et illud Apocal. xiv, 13: Beati mortui, illud Apocal. xiv, 13: Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Amodo jam qui in Domino moriuntur. Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus. dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus. suis. suis.
In porta autem judicii in qua sedent In porta autem judicii in qua sedent sapientes hujus mundi disponentes de sapientes hujus mundi disponentes de mundo, laudatur mulier per bonam fa- mundo, laudatur mulier per bonam fa- mam. Scit enim, ut dicitur, Ruth, III, mam. Scit enim, ut dicitur, Ruth, III, 11, omnis populus... mulierem te esse 11, omnis populus... mulierem te esse virtutis. Præterea sedet ibi vir ejus, virtutis. Præterea sedet ibi vir ejus, qui ut prius dictum est, surgit et laudat qui ut prius dictum est, surgit et laudat eam. Præterea etiam filii ejus prædicant eam. Præterea etiam filii ejus prædicant famam virtutis ejus. famam virtutis ejus.
In portis autem inferni laudatur per In portis autem inferni laudatur per victoriam tartari, quia scilicet sic trium- victoriam tartari, quia scilicet sic trium- phavit a diabolo ut non valeat por- phavit a diabolo ut non valeat por- tis inferni concludi: unde etiam glorian- tis inferni concludi: unde etiam glorian- do super mortem dicit, Osee, XIII, 14: do super mortem dicit, Osee, XIII, 14: Ero mors tua, o mors, morsus tuus ero, Ero mors tua, o mors, morsus tuus ero, inferne. Quod enim habet hæc mulier in inferne. Quod enim habet hæc mulier in marito per redemptionem, habet in se marito per redemptionem, habet in se per meritum quia etiam ipsa mordet per meritum quia etiam ipsa mordet infernum extrahendo se et alios quos infernum extrahendo se et alios quos convertit. convertit.
In portis etiam coeli laudatur confes- In portis etiam coeli laudatur confes- sione veræ laudis, et recognitione beati- sione veræ laudis, et recognitione beati- tudinis ab ipso Deo. Unde dicitur, Matth. tudinis ab ipso Deo. Unde dicitur, Matth. x, 32: Qui confitebitur me coram homi- x, 32: Qui confitebitur me coram homi- nibus, confitebor et ego eum coram Patre nibus, confitebor et ego eum coram Patre
meo. meo.
In portis etiam paradisi laudabilis est In portis etiam paradisi laudabilis est
Genes. II, 24: Genes. II, 24:
LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XXII, § 2. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XXII, § 2.
per redditum meriti. Unde Adam vitupe- per redditum meriti. Unde Adam vitupe- rabiliter cecidit per transgressionem rabiliter cecidit per transgressionem mandati. Unde et hoc cantatur in laude mandati. Unde et hoc cantatur in laude fortissimæ Virginis, quod « paradisi fortissimæ Virginis, quod « paradisi « porta per Evam cunctis clausa est, et « porta per Evam cunctis clausa est, et « per Mariam Virginem iterum patefacta « per Mariam Virginem iterum patefacta «<est. » Sic hæc mulier fortis in omnibus «<est. » Sic hæc mulier fortis in omnibus portis laude est digna, et non vana, sed portis laude est digna, et non vana, sed vera quæ est prædicatio virtutis ejus. vera quæ est prædicatio virtutis ejus.
Laudatur autem hæc mulier a suis Laudatur autem hæc mulier a suis operibus triplici de causa. Una et præci- operibus triplici de causa. Una et præci- pua est, quia opera sunt testes vitæ om- pua est, quia opera sunt testes vitæ om- ni exceptione majores. Alia causa est, ni exceptione majores. Alia causa est, quia sola opera nostra stabunt nobiscum quia sola opera nostra stabunt nobiscum in judicio. Tertia causa est, quia opera in judicio. Tertia causa est, quia opera procedunt ex nobis et nihil aliud. procedunt ex nobis et nihil aliud.
Quod opera sint testes vitæ omni ex- Quod opera sint testes vitæ omni ex- ceptione majores, patet ex hoc quod di- ceptione majores, patet ex hoc quod di- cit Apostolus, II ad Corinth. v, 10: Om- cit Apostolus, II ad Corinth. v, 10: Om- nes nos manifestari oportet ante tribu- nes nos manifestari oportet ante tribu- nal Christi, ut referat unusquisque pro- nal Christi, ut referat unusquisque pro- pria corporis, prout gessit. Et in symbo- pria corporis, prout gessit. Et in symbo- lo Athanasii : « Et reddituri sunt de fa- lo Athanasii : « Et reddituri sunt de fa- « ctis propriis rationem. » Et in Apoca- « ctis propriis rationem. » Et in Apoca- lyp. xiv, 13 Opera enim illorum se- lyp. xiv, 13 Opera enim illorum se- quuntur illos. Illi testes sunt majores quuntur illos. Illi testes sunt majores omni exceptione, quia numquam menti- omni exceptione, quia numquam menti- ti sunt: numquam dolus vel fraus inve- ti sunt: numquam dolus vel fraus inve- nitur in ore ipsorum. Unde etiam Chri- nitur in ore ipsorum. Unde etiam Chri- stus præfert testimonium suorum operum stus præfert testimonium suorum operum testimonio Joannis, Joan. v, 36, ubi di- testimonio Joannis, Joan. v, 36, ubi di- cit Ego autem habeo testimonium ma- cit Ego autem habeo testimonium ma- jus Joanne... Opera quæ ego facio, testi- jus Joanne... Opera quæ ego facio, testi- monium perhibent de me. monium perhibent de me.
Iste est tantus testis laudis, quod si Iste est tantus testis laudis, quod si universus mundus conveniat et testetur universus mundus conveniat et testetur sanctum esse aliquem et laudabilem, et sanctum esse aliquem et laudabilem, et solum opus vituperii stet in parte altera solum opus vituperii stet in parte altera accusans conscientiam, convincet talem accusans conscientiam, convincet talem esse vituperabilem et condemnandum. esse vituperabilem et condemnandum. Similiter si omnis creatura Dei clamet Similiter si omnis creatura Dei clamet contra aliquem accusans et condemnans, contra aliquem accusans et condemnans, et sola opera sua sancta et bona excu- et sola opera sua sancta et bona excu- sent et laudent et probent innocentem: sent et laudent et probent innocentem: præfertur a Deo et conscientia iste uni- præfertur a Deo et conscientia iste uni- cus testis operum aliis omnibus. Quod cus testis operum aliis omnibus. Quod tamen valde mirum videtur: eo quod tamen valde mirum videtur: eo quod Dominus ipse dixerit, Matth. xvi, 16, Dominus ipse dixerit, Matth. xvi, 16,
195 195
quod in ore duorum, vel trium testium quod in ore duorum, vel trium testium stabit omne verbum. Sed hoc intelligitur stabit omne verbum. Sed hoc intelligitur de testibus qui factum noverunt, et omni de testibus qui factum noverunt, et omni exceptione majores inveniuntur. Isti te- exceptione majores inveniuntur. Isti te- stes de corde et vita hominis non possunt stes de corde et vita hominis non possunt haberi nisi per opera et conscientiam et haberi nisi per opera et conscientiam et Deum qui in extremo judicio testis erit Deum qui in extremo judicio testis erit et judex. et judex.
Sola etiam opera tunc stabunt judicio. Sola etiam opera tunc stabunt judicio. Ibi enim cedit amicus, similiter bona Ibi enim cedit amicus, similiter bona sæcularia, filii, parentes, et omnia quæ sæcularia, filii, parentes, et omnia quæ in hoc mundo diliguntur. Substantia au- in hoc mundo diliguntur. Substantia au- tem hujus mundi tunc magno igne cre- tem hujus mundi tunc magno igne cre- mabitur, qui præcedit faciem judicis. mabitur, qui præcedit faciem judicis. Homines autem amici, et filii, et paren- Homines autem amici, et filii, et paren- tes, et alii propinqui, tunc stabunt judi- tes, et alii propinqui, tunc stabunt judi- candi, et ideo testes esse non possunt. Si candi, et ideo testes esse non possunt. Si enim quilibet pro alio testis admitteretur, enim quilibet pro alio testis admitteretur, omnes excusarentur. Sed omnes in una omnes excusarentur. Sed omnes in una et pro una causa stabunt, et ut judi- et pro una causa stabunt, et ut judi- candi ideo nullus alterius testis esse candi ideo nullus alterius testis esse poterit. Unde, Job, x, 7: Non est qui poterit. Unde, Job, x, 7: Non est qui de manu tua possit eruere. de manu tua possit eruere.
Sola etiam opera procedunt a nobis, ut Sola etiam opera procedunt a nobis, ut dicit Dominus, Matth. xv, 18 et 19 : Quæ dicit Dominus, Matth. xv, 18 et 19 : Quæ procedunt de ore, de corde exeunt... De procedunt de ore, de corde exeunt... De corde enim exeunt cogitationes male, corde enim exeunt cogitationes male, homicidia, adulteria, fornicationes, homicidia, adulteria, fornicationes, furta, et hujusmodi. Et Apostolus, furta, et hujusmodi. Et Apostolus, ad Galat. v, 19 et seq. : Manifesta ad Galat. v, 19 et seq. : Manifesta sunt opera carnis, quæ sunt fornica- sunt opera carnis, quæ sunt fornica- tio, immunditia, impudicitia, luxu- tio, immunditia, impudicitia, luxu- ria, idolorum servitus, veneficia, inimi- ria, idolorum servitus, veneficia, inimi- citiæ, contentiones, æmulationes, iræ, ri- citiæ, contentiones, æmulationes, iræ, ri-
xx, xx,
dissensiones, sectæ, invidiæ, homici- dissensiones, sectæ, invidiæ, homici- dia, ebrietales, commessationes, et his si- dia, ebrietales, commessationes, et his si- milia, quæ prædico vobis, sicut prædixi, milia, quæ prædico vobis, sicut prædixi, quoniam qui talia agunt, regnum Dei quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. Et dicit ea esse opera non consequentur. Et dicit ea esse opera carnis, quia sunt a carnali concupiscen- carnis, quia sunt a carnali concupiscen- tia et voluntate: unde, I ad Corinth. xv, tia et voluntate: unde, I ad Corinth. xv, 50, dicit Apostolus: Caro et sanguis re- 50, dicit Apostolus: Caro et sanguis re- gnum Dei non possidebunt. Et ibidem gnum Dei non possidebunt. Et ibidem Glossa, id est, « opera carnis et sangui- Glossa, id est, « opera carnis et sangui- << nis. » Et in Evangel. Joan. 1, 13, dicit << nis. » Et in Evangel. Joan. 1, 13, dicit de Sanctis, quod non ex sanguinibus, ne- de Sanctis, quod non ex sanguinibus, ne- que ex voluntate carnis, neque ex volun- que ex voluntate carnis, neque ex volun- tate viri, sed ex Deo nati sunt. tate viri, sed ex Deo nati sunt.
196 196
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
Sequitur, qua laude: quia testimonio Sequitur, qua laude: quia testimonio virtutis et hic est honor hujus mulie- virtutis et hic est honor hujus mulie- ris. Honor enim est exhibitio reverentiæ ris. Honor enim est exhibitio reverentiæ in testimonium virtutis. Honor autem in testimonium virtutis. Honor autem et laus hujus mulieris in quatuor atten- et laus hujus mulieris in quatuor atten- ditur quæ facit Deus honorando Sanctos ditur quæ facit Deus honorando Sanctos
suos. suos.
Primum est laus eorum ab ore Dei Primum est laus eorum ab ore Dei edita coram sanctis Angelis. Unde dici- edita coram sanctis Angelis. Unde dici- tur, Joan. XII, 26: Qui mihi ministra- tur, Joan. XII, 26: Qui mihi ministra- verit, honorificabit eum Pater meus, hoc verit, honorificabit eum Pater meus, hoc est, dignum laude coram his qui in cœlo est, dignum laude coram his qui in cœlo sunt, prædicabit. sunt, prædicabit.
Secundum est in consessu mensæ Dei: Secundum est in consessu mensæ Dei: efficitur enim commensalis Dei, ubi efficitur enim commensalis Dei, ubi mensa facies Dei est aperta panis autem mensa facies Dei est aperta panis autem dulcedo suæ bonitatis et veritatis quæ dulcedo suæ bonitatis et veritatis quæ nos reficiunt, et sunt panis et alimen- nos reficiunt, et sunt panis et alimen-
1 Matth. xxv, 21 et 23. 1 Matth. xxv, 21 et 23.
tum Angelorum. Unde, in Luca, xxII, 29 tum Angelorum. Unde, in Luca, xxII, 29 et 30, ante Passionem dicit: Ego dispo- et 30, ante Passionem dicit: Ego dispo- no vobis sicut disposuit mihi Pater no vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. mensam meam in regno meo.
Tertium autem est participatio sui Tertium autem est participatio sui gaudii quo enim ipse feliciter et æter- gaudii quo enim ipse feliciter et æter- naliter gaudet, eodem gaudio nos secum naliter gaudet, eodem gaudio nos secum sibi vult habere consortes. Unde dicit : sibi vult habere consortes. Unde dicit : Euge, serve bone, et fidelis, intra in Euge, serve bone, et fidelis, intra in gaudium Domini tui 1. gaudium Domini tui 1.
Quartum autem est in adeptione regni Quartum autem est in adeptione regni et coronæ. Unde, Matth. xxv, 34: Veni- et coronæ. Unde, Matth. xxv, 34: Veni- te, benedicti Patris mei, possidete para- te, benedicti Patris mei, possidete para- tum regnum vobis a constitutione mun- tum regnum vobis a constitutione mun- di. Ad quod nos perducat Jesus Christus di. Ad quod nos perducat Jesus Christus Filius Dei, cui est honor et gloria in sæ- Filius Dei, cui est honor et gloria in sæ- cula sæculorum, Amen. cula sæculorum, Amen.
IN MULIEREM FORTEM. IN MULIEREM FORTEM.
Cedite fallaces, procul o procul este profanæ Cedite fallaces, procul o procul este profanæ Circe, Pasiphae, Pentesilea, Venus. Circe, Pasiphae, Pentesilea, Venus. Fortis adest mulier, quamvis sit mollis ut aer: Fortis adest mulier, quamvis sit mollis ut aer: Mollis amore pio, fortis amore Dei. Mollis amore pio, fortis amore Dei.
Casta Susanna, Judith fortis, prudens Abigail, Casta Susanna, Judith fortis, prudens Abigail, Quidquid laudis habent, hæc cumulata tenet. Quidquid laudis habent, hæc cumulata tenet. En mulier fortis, vincla obtruncans tibi mortis En mulier fortis, vincla obtruncans tibi mortis Fortia fortis eas, victor ut astra petas. Fortia fortis eas, victor ut astra petas. Fortior ut valeas, fortem hanc pro conjuge poscas, Fortior ut valeas, fortem hanc pro conjuge poscas, Ut pulchræ hinc prolis efficiare pater. Ut pulchræ hinc prolis efficiare pater.
INDEX INDEX
Rerum memorabilium in Libro de muliere forti. Rerum memorabilium in Libro de muliere forti.
N.-B. N.-B.
-- --
Numerus prior, romanus scilicet, caput, posterior vero arabicus Numerus prior, romanus scilicet, caput, posterior vero arabicus paragraphum designant. paragraphum designant.
A. A.
ABSTINENTIA debet habere duo, scilicet austeri- ABSTINENTIA debet habere duo, scilicet austeri- tatem et discretionem, et notantur in ve- tatem et discretionem, et notantur in ve- stitu Joannis. stitu Joannis. XII, 2. XII, 2.
ACTIVA vita in libero arbitrio posita habet an- ACTIVA vita in libero arbitrio posita habet an- cillam voluntatem operantem, quæ præci- cillam voluntatem operantem, quæ præci- pit omnibus membris et incedit semper in pit omnibus membris et incedit semper in ornatu virtutum, amputans caput diaboli. ornatu virtutum, amputans caput diaboli. XIX, 1. XIX, 1.
ACTIVE vitæ perfectio est secundum summum ACTIVE vitæ perfectio est secundum summum et perfectum statum virtutis animi, post et perfectum statum virtutis animi, post cujus adeptionem zelus animarum exarde- cujus adeptionem zelus animarum exarde- scere debet. scere debet. IX, 1. IX, 1. ACTIVI duplicibus vestiri debent, scilicet fer- ACTIVI duplicibus vestiri debent, scilicet fer- vore spiritus, et perseverantia, et quæ per vore spiritus, et perseverantia, et quæ per ista duo significantur. ista duo significantur. XII, 2. XII, 2.
ACTIVA vita laboriosa et lippa est oculis, et in ACTIVA vita laboriosa et lippa est oculis, et in libero arbitrio fundatur, fæcunda scilicet libero arbitrio fundatur, fæcunda scilicet
miuus dilecta, non promissa, sed prius ex- miuus dilecta, non promissa, sed prius ex- hibita et per ipsam et non aliter perveni- hibita et per ipsam et non aliter perveni- tur ad contemplativam. tur ad contemplativam. XIX, 1. XIX, 1. ACTIVA vita agro comparata cui benedixit Do- ACTIVA vita agro comparata cui benedixit Do- minus, debita obedientia mandatorum obti- minus, debita obedientia mandatorum obti- netur et consiliorum observantia. netur et consiliorum observantia. VII, VII,
1. 1.
ACTIVE vitæ duo gradus notantur designati ACTIVE vitæ duo gradus notantur designati per duos filios ancillæ Liæ, scilicet per Gad per duos filios ancillæ Liæ, scilicet per Gad et Aser, quorum primus significat felicita- et Aser, quorum primus significat felicita- tem activam, quæ est secundum ultimum tem activam, quæ est secundum ultimum statum virtutis in consummata voluntate,. statum virtutis in consummata voluntate,. etc. Secundus signat zelum animarum, qui etc. Secundus signat zelum animarum, qui post talem statum debet esse. Nota bene- post talem statum debet esse. Nota bene- dictiones utriusque a patre et legisla- dictiones utriusque a patre et legisla- XIX, 1. XIX, 1. ACTIVA vita non pervenit ad fœcunditatem ACTIVA vita non pervenit ad fœcunditatem quatuor filiorum, nisi virtutum cornua qui- quatuor filiorum, nisi virtutum cornua qui- bus diabolus ventilatur, et ungulæ disci- bus diabolus ventilatur, et ungulæ disci- plinæ quibus concupiscentia mundi concul- plinæ quibus concupiscentia mundi concul- catur, præcedant ea. catur, præcedant ea. XIX, 1. XIX, 1. ACTIVA vita quatuor filios concipit, post quos ACTIVA vita quatuor filios concipit, post quos contemplationi apta fit. Designantur autem contemplationi apta fit. Designantur autem per quatuor filios Liæ sunt enim cognitio per quatuor filios Liæ sunt enim cognitio
tore. tore.
198 198
INDEX RERUM INDEX RERUM
agendorum, obedientia mandatorum, imple- agendorum, obedientia mandatorum, imple- tio consiliorum et gratiarum actio. XIX, 1. tio consiliorum et gratiarum actio. XIX, 1. ACTIVA vita Scripturarum sententias per me- ACTIVA vita Scripturarum sententias per me- moriam retinens prædicatione debet effun- moriam retinens prædicatione debet effun- dere pro animarum salute ex zelo si quis dere pro animarum salute ex zelo si quis tamen in mandatis Domini secundum per- tamen in mandatis Domini secundum per- fectum statum virtutum sit exercitatus, et fectum statum virtutum sit exercitatus, et talis duplicem mercedem meretur, et hic talis duplicem mercedem meretur, et hic se murum debet ponere pro demo Israel: se murum debet ponere pro demo Israel: et quamvis talis sit, mollities tamen carnis et quamvis talis sit, mollities tamen carnis adhuc non desinit insidias ei ponere. adhuc non desinit insidias ei ponere. XIX, 1. XIX, 1.
vitæ nostræ, in qua vix repetitur fortis. vitæ nostræ, in qua vix repetitur fortis. I, 1. I, 1.
AFFECTUUM diversitas efficit ut mulier nobilis AFFECTUUM diversitas efficit ut mulier nobilis vocetur uxor, mater et soror. vocetur uxor, mater et soror. XIV, 1. XIV, 1.
AGER sextuplex notatur, qui tripliciter est AGER sextuplex notatur, qui tripliciter est considerandus, et quilibet ager pretio spe- considerandus, et quilibet ager pretio spe- ciali est emendus. ciali est emendus.
VII, 2. VII, 2.
ALÆ sex quas habebat Seraphin, nota quid si- ALÆ sex quas habebat Seraphin, nota quid si- nificent, et quid solium, et quid templum. nificent, et quid solium, et quid templum. IV, 1. IV, 1.
ACEDIA significatur nive. ACEDIA significatur nive.
XII, 1. XII, 1.
tur. tur.
ACEDIA figuratur per draconem, et nota effe- ACEDIA figuratur per draconem, et nota effe- ctus acediæ in mente, et qualiter expugna- ctus acediæ in mente, et qualiter expugna- X, 1. X, 1.
ADMIRATIO in contemplativis non debet ess ADMIRATIO in contemplativis non debet ess curiositatis, sed devotionis et jucundita- curiositatis, sed devotionis et jucundita-
ACCINGIMUR ad bellum quamvis et succingi et ACCINGIMUR ad bellum quamvis et succingi et præcingi debeamus. Sed nota fortitudines præcingi debeamus. Sed nota fortitudines quibus accingimur. quibus accingimur.
VIII, 1. VIII, 1.
Acus spiritualiter quid sit? Acus spiritualiter quid sit?
XX, 3. XX, 3.
tis. tis. ADMIRATIONIS gaudium in cognitione ADMIRATIONIS gaudium in cognitione glorificatione ejusdem præfertur glorificatione ejusdem præfertur actionis. actionis. XIX, 1. XIX, 1. ADMIRATIONIS latitudo circa divina mysteria, ADMIRATIONIS latitudo circa divina mysteria, quorum causam ad plenum non cognosci- quorum causam ad plenum non cognosci- mus, est secundus gradus contemplativæ mus, est secundus gradus contemplativæ vitæ. vitæ. XIX, 1. XIX, 1.
XII, 2. XII, 2.
Dei et Dei et
utilitati utilitati
ADAM primus et secundus qui Christus, signi- ADAM primus et secundus qui Christus, signi- ficantur per duos filios propter venationem ficantur per duos filios propter venationem silvestrium et inventionem duorum hædo- silvestrium et inventionem duorum hædo-
rum. rum.
ENIGMA nota qualiter fides est per speculum ENIGMA nota qualiter fides est per speculum et in ænigmate. et in ænigmate. IX, 1. IX, 1.
I, 4. I, 4.
ÆQUANIMITAS non est pars fortitudinis, sed est ÆQUANIMITAS non est pars fortitudinis, sed est in omni parte ipsius. in omni parte ipsius. XVI, 2. XVI, 2.
ADVERSA pati fortiter facit spes, patet de ma- ADVERSA pati fortiter facit spes, patet de ma- tre Machabæorum. tre Machabæorum. I, 2. I, 2. ADVERSITAS hujus mundi significatur per do- ADVERSITAS hujus mundi significatur per do- mum hiemalem, in qua Joachim studuit mum hiemalem, in qua Joachim studuit libro verborum Domini. libro verborum Domini. XVIII, 1. XVIII, 1. ADVERSITAS sex notabiliter facit, sicut et disci- ADVERSITAS sex notabiliter facit, sicut et disci- plina quæ est eruditio per difficilia. XII; 1. plina quæ est eruditio per difficilia. XII; 1.
AMORIS vinum quod inebriat, nota ubi crescit, AMORIS vinum quod inebriat, nota ubi crescit, et unde exprimitur, et in quo vase recipi- et unde exprimitur, et in quo vase recipi- tur, et a qua fæce eliquatur, et qualiter. tur, et a qua fæce eliquatur, et qualiter. bibitur. bibitur. VII, 1. VII, 1.
I, 1. I, 1.
AMPLEXUS sponsi a sponsa desideratur et jam AMPLEXUS sponsi a sponsa desideratur et jam quæritur, sed modum quærendi nota pul- quæritur, sed modum quærendi nota pul- chrum ex Canticis canticorum. chrum ex Canticis canticorum. I, 4. I, 4.
ADULTERANTES verbum Dei significantur per Her ADULTERANTES verbum Dei significantur per Her et Onam nota de zelo animarum. et Onam nota de zelo animarum.
AFFECTIONES naturales quatuor sunt, circa quæ AFFECTIONES naturales quatuor sunt, circa quæ sunt mille tentationes, et in his militia sunt mille tentationes, et in his militia
ANCHORA animæ est spes, et nota quatuor ANCHORA animæ est spes, et nota quatuor certitudines spei. certitudines spei. V, 1. V, 1.
ANGELI duplici vestiti sunt stola. ANGELI duplici vestiti sunt stola.
INDEX RERUM INDEX RERUM
XII, 2. XII, 2.
ANGELI ministri nostri sunt offerentes nostra ANGELI ministri nostri sunt offerentes nostra Deo, et nobis referentes prægustationem Deo, et nobis referentes prægustationem spiritus cujus fructus sunt duodecim. spiritus cujus fructus sunt duodecim. XXII, 1. XXII, 1.
199 199
ARMA damnatorum quæ sint? ARMA damnatorum quæ sint?
XVI, 4. XVI, 4.
ARMILLÆ spiritualiter quid sint? ARMILLÆ spiritualiter quid sint?
XX, 3. XX, 3.
ANIME fines duo sunt secundum duas poten- ANIME fines duo sunt secundum duas poten- tias, intellectum scilicet et voluntatem. I, 5. tias, intellectum scilicet et voluntatem. I, 5. ANIMA fidelis dicitur mulier propter duo : ANIMA fidelis dicitur mulier propter duo : quia generat in se, sed ex alio: et quia in- quia generat in se, sed ex alio: et quia in- strumenta quatuor habet mulier per quæ strumenta quatuor habet mulier per quæ differt a viro. differt a viro. I, 1. I, 1. ANIMA nostra vinea dicitur propter ea quæ ad ANIMA nostra vinea dicitur propter ea quæ ad vineam pertinent. vineam pertinent. VII, 2. VII, 2. ANIMA fidelis sponsa Christi quæ et mulier ANIMA fidelis sponsa Christi quæ et mulier fortis est, prædicatur a filiis suis beatissi- fortis est, prædicatur a filiis suis beatissi- ma secundum tres modos beatitudinis, et ma secundum tres modos beatitudinis, et laudatur a viro suo Christo de tribus, scili- laudatur a viro suo Christo de tribus, scili- cet utilitate, dignitate, et de admirabilibus cet utilitate, dignitate, et de admirabilibus mysteriis. mysteriis. XIX, 2. XIX, 2. ANIMA fidelis sponsa Christi habet quatuor ANIMA fidelis sponsa Christi habet quatuor partes fœcundas, ex quibus duodecim filias partes fœcundas, ex quibus duodecim filias benedicto semine progenitas educit in lau- benedicto semine progenitas educit in lau- dem. Nota de duabus vitis. dem. Nota de duabus vitis. XIX, 2. XIX, 2. ANIMA sancta sponsa Christi multiplicem ha- ANIMA sancta sponsa Christi multiplicem ha- bet ornatum, qui notatur auctoritate Isaiæ. bet ornatum, qui notatur auctoritate Isaiæ. XX, 3. XX, 3.
ANIMA sancta laudabilis erit in sex portis, de ANIMA sancta laudabilis erit in sex portis, de quibus nota, et laudabitur ab operibus tri- quibus nota, et laudabitur ab operibus tri- plici de causa, et honor ejus in quatuor plici de causa, et honor ejus in quatuor attenditur. attenditur. XXII, 2. XXII, 2.
ANNI tres notantur, per quos navis Salomonis ANNI tres notantur, per quos navis Salomonis ivit in Tharsis: et quid sint isti anni spiri- ivit in Tharsis: et quid sint isti anni spiri- tualiter, et quæ bona portantur istis navi- tualiter, et quæ bona portantur istis navi- bus? bus?
V, 1. V, 1.
ASER significat zelum animarum, cujus bene. ASER significat zelum animarum, cujus bene. dictio duplex notatur. dictio duplex notatur. XIX, 1. XIX, 1.
AUDACIA bona est actus fortitudinis, et est tri- AUDACIA bona est actus fortitudinis, et est tri- plex, scilicet intrepiditas, aggressio horri- plex, scilicet intrepiditas, aggressio horri- bilium, et audacia committendi se auxilio bilium, et audacia committendi se auxilio divino nota de audacia martyrum. XVI, 1. divino nota de audacia martyrum. XVI, 1. AUDACIA mala triplex notatur, quam fortitudo AUDACIA mala triplex notatur, quam fortitudo virtus excludit: est enim provocativa Dei et virtus excludit: est enim provocativa Dei et præsumentium atque tentantium Deum. præsumentium atque tentantium Deum. XVI, 1. XVI, 1.
AVARUS eleemosynam non faciens, sex mala AVARUS eleemosynam non faciens, sex mala facit. facit. XI, 2. XI, 2. AVARITIA deprimit hominem sub his quibus AVARITIA deprimit hominem sub his quibus damnari debet: significatur autem per mu. damnari debet: significatur autem per mu. lierem in amphora Zachariæ. lierem in amphora Zachariæ.
XI, 2. XI, 2. AVARITIA notatur, et competunt avaris quæ AVARITIA notatur, et competunt avaris quæ notantur in Absalone certante contra pa- notantur in Absalone certante contra pa-
trem. trem.
AVARITIÆ decem sunt modi. AVARITIÆ decem sunt modi.
X, 1. X, 1. XI, 1. XI, 1.
AZAHEL qui tulit signaculum super faciem re- AZAHEL qui tulit signaculum super faciem re- gis Syriæ, significat hujus mundi homines. gis Syriæ, significat hujus mundi homines. XIII, 1. XIII, 1.
ANTIQUUS dierum cui throni positi sunt, ut in ANTIQUUS dierum cui throni positi sunt, ut in Daniele scribitur, nota quid significet, et Daniele scribitur, nota quid significet, et similiter ejus vestimenta, etc. similiter ejus vestimenta, etc. XVI, 1. XVI, 1.
B B
ANNULUS spiritualiter quid significat? XX, 3. ANNULUS spiritualiter quid significat? XX, 3.
ARDUUM et difficile quid sit? ARDUUM et difficile quid sit?
XVI, 2. XVI, 2.
BEATI gaudebunt vel ridere possunt tribus de BEATI gaudebunt vel ridere possunt tribus de causis, et singulæ iterum dividuntur in qua- causis, et singulæ iterum dividuntur in qua- tuor. Prima est ex parte sui. Secunda est tuor. Prima est ex parte sui. Secunda est ex parte Dei. Tertia est ex parte societatis. ex parte Dei. Tertia est ex parte societatis. XVI, 4. XVI, 4.
BEATI in patria habebunt septem, quæ eos de- BEATI in patria habebunt septem, quæ eos de-
200 200
INDEX RERUM INDEX RERUM
corabunt, quædam ex parte animæ, quædam corabunt, quædam ex parte animæ, quædam ex parte corporis, et quædam ex parte ex parte corporis, et quædam ex parte utriusque. utriusque. XVI, 3. XVI, 3. BEATI habebunt cingulum gloriæ : et nota qua- BEATI habebunt cingulum gloriæ : et nota qua- tuor quæ erant in cingulo summi pontifi- tuor quæ erant in cingulo summi pontifi- cis. cis.
BENJAMIN benedictus a patre et legislatore sig- BENJAMIN benedictus a patre et legislatore sig- nificat ultimum gradum contemplationis, qui nificat ultimum gradum contemplationis, qui est excessus sive raptus mentis. XIX, 1. est excessus sive raptus mentis. XIX, 1. BENJAMIN adolescentulus quid significet ? BENJAMIN adolescentulus quid significet ? II. 1. II. 1.
XV, 2. XV, 2.
BEATORUM gaudia notantur. BEATORUM gaudia notantur.
XVI, 4. XVI, 4.
BEATI videbunt damnatorum pœnam, BEATI videbunt damnatorum pœnam,
bet decorem justitiæ. bet decorem justitiæ.
BEATI BEATI
deridebunt deridebunt
damnatos de damnatos de
quæ ha- quæ ha- XVI, 4. XVI, 4. septem. septem.
BENIGNITAS fructus spiritus. BENIGNITAS fructus spiritus.
XXII, 1. XXII, 1.
XVI, 4. XVI, 4.
XXII, 1. XXII, 1.
BEATITUDINEM omnes appetunt, sed non quæ- BEATITUDINEM omnes appetunt, sed non quæ-
runt ubi est. runt ubi est. XVI, 2. XVI, 2. BEATITUDO coelestis patriæ, quæ sit ? BEATITUDO coelestis patriæ, quæ sit ? XII, 1. XII, 1. BEATITUDO tribus modis definitur, et secundum BEATITUDO tribus modis definitur, et secundum tres modos anima fidelis quæ mulier fortis tres modos anima fidelis quæ mulier fortis dicitur, prædicatur a filiis beatissima. dicitur, prædicatur a filiis beatissima. XIX, 4. XIX, 4. BEATITUDINIS ratio ex parte ipsorum beatorum BEATITUDINIS ratio ex parte ipsorum beatorum
quadruplex est. quadruplex est.
XVI, 4. XVI, 4. BEATITUDINIS sunt tres fines. BEATITUDINIS sunt tres fines. I, 5. I, 5. BEATITUDINIS pars optima quam Maria elegit, BEATITUDINIS pars optima quam Maria elegit, est dilectio Dei perfecta et nota quatuor est dilectio Dei perfecta et nota quatuor causas beatitudinis in beatis ex parte Dei, causas beatitudinis in beatis ex parte Dei, scilicet visionem apertam, dilectionem per. scilicet visionem apertam, dilectionem per. fectam ipsius, fruitionem quæ in gustu dul- fectam ipsius, fruitionem quæ in gustu dul- cedinis Dei est, et fruitionem Dei et hominis cedinis Dei est, et fruitionem Dei et hominis in una persona: et hæc beatitudo notatur in una persona: et hæc beatitudo notatur per auctoritatem Evangelii. per auctoritatem Evangelii. BEATITUDINES octo notantur, quæ BEATITUDINES octo notantur, quæ capita consiliorum Dei. capita consiliorum Dei.
BONITAS fructus spiritus. BONITAS fructus spiritus. BONUM simpliciter est triplex, et bonum. non BONUM simpliciter est triplex, et bonum. non
simpliciter quod est malum simpliciter quod est malum
pœnæ, dividi- pœnæ, dividi- tur in decem, et omnia ista dantur a Deo. tur in decem, et omnia ista dantur a Deo. III, 1. III, 1. BONUM internum duplex. BONUM internum duplex.
XIX, 1. XIX, 1. gustus duo in nobis facit. gustus duo in nobis facit.
BONI æterni BONI æterni XIX, 1. XIX, 1. BONUM non est quod invite quis agit. XVI, 2. BONUM non est quod invite quis agit. XVI, 2. BONA dantur nobis a Deo qui sponsus noster BONA dantur nobis a Deo qui sponsus noster est, quinque rationibus, scilicet ex bene- est, quinque rationibus, scilicet ex bene- placito disponente, ut bonum creationis, placito disponente, ut bonum creationis, etc. quædam ex promisso, quædam ex me- etc. quædam ex promisso, quædam ex me- rito, quædam ex affluentia liberalitatis, et rito, quædam ex affluentia liberalitatis, et quædam jure matrimonii. quædam jure matrimonii.
III, 1. III, 1.
BRACHIUM spirituale ipsius mulieris fortis, nota BRACHIUM spirituale ipsius mulieris fortis, nota quid sit et quæ ejus partes: et nota quibus quid sit et quæ ejus partes: et nota quibus armari debet idem brachium. armari debet idem brachium. VIII, 2. VIII, 2.
XVI, 4. XVI, 4. dicuntur dicuntur
XVIII. 1. XVIII. 1.
BELLUM continuum animæ ad BELLUM continuum animæ ad converso erit in damnatis. converso erit in damnatis.
corpus, et e corpus, et e XVI, 4. XVI, 4.
BYSSUS et purpura BYSSUS et purpura XIII, 2. XIII, 2.
nota quid significent. nota quid significent.
BELLA fortissima contra decem duces fortes BELLA fortissima contra decem duces fortes
notantur, et quod quadrupliciter manus notantur, et quod quadrupliciter manus debet mitti contra illos. debet mitti contra illos.
X, 1. X, 1.
C C
BENEDICTIO duplex notatur quæ datur pœni- BENEDICTIO duplex notatur quæ datur pœni- tenti. tenti. X, 1. X, 1. BENEDICTIO duodecim filiorum Israel ponitur BENEDICTIO duodecim filiorum Israel ponitur tam quoad patrem, quam quoad legislatorem tam quoad patrem, quam quoad legislatorem a quibus benedicti fuerant. a quibus benedicti fuerant. XIX, 1. XIX, 1.
BENEFICIA multa nobis exhibita nos ad devo- BENEFICIA multa nobis exhibita nos ad devo-
CÆCITATEM inducunt lutum, fumus, et tene- CÆCITATEM inducunt lutum, fumus, et tene- bræ, spiritualiter autem peccatum, concu- bræ, spiritualiter autem peccatum, concu- piscentia, et corporea phantasia. VII, 1. piscentia, et corporea phantasia. VII, 1.
tionem excitare debent. tionem excitare debent.
VII, 2. VII, 2.
CAPITALIA vitia septem cum suis filiabus. X,1. CAPITALIA vitia septem cum suis filiabus. X,1.
INDEX RERUM INDEX RERUM
CARO nostra tribus est circumdata miseriis CARO nostra tribus est circumdata miseriis
X, 1. X, 1. II, 2. II, 2.
quæ notantur in hoc versu: Invenit eum in quæ notantur in hoc versu: Invenit eum in terra deserta, etc. terra deserta, etc. I, 4. I, 4. CARO tripliciter est expugnanda, scilicet ver- CARO tripliciter est expugnanda, scilicet ver- berando, sustinendo et moderando. berando, sustinendo et moderando. CARNI duo spolia debemus auferre. CARNI duo spolia debemus auferre. CARNIS vigor duobus obtinetur, scilicet mor- CARNIS vigor duobus obtinetur, scilicet mor- tificatione et temperantia castitatis. lbid. tificatione et temperantia castitatis. lbid. CARNALITAS erit in corporibus damnatorum. CARNALITAS erit in corporibus damnatorum. XVI, 4. XVI, 4.
auream. auream.
CASTITAS designatur cingulo et per zonam CASTITAS designatur cingulo et per zonam XV, 2. XV, 2. CASTITAS per sindonem designatur: nota qua- CASTITAS per sindonem designatur: nota qua- liter custoditur et venditur. liter custoditur et venditur. Ibidem. Ibidem. CASTITAS triplex notatur, scilicet virginalis, CASTITAS triplex notatur, scilicet virginalis, vidualis, et matrimonialis: nota differen- vidualis, et matrimonialis: nota differen- tiam. tiam. XV, 1. XV, 1. CASTITAS duo debet habere, scilicet verecun- CASTITAS duo debet habere, scilicet verecun- diam et sanctimoniam et nota quomodo diam et sanctimoniam et nota quomodo ejus contrarium, scilicet luxuria, hæc duo ejus contrarium, scilicet luxuria, hæc duo præmissa comburit, et alia quæ inducit. præmissa comburit, et alia quæ inducit. XII, 2. XII, 2.
CASTITAS et continentia fructus spiritus diffe- CASTITAS et continentia fructus spiritus diffe- XXII, 1. XXII, 1.
runt. runt.
201 201
CHRISTUS Angelus consilii dicitur, quia invenit CHRISTUS Angelus consilii dicitur, quia invenit modum nostræ redemptionis. modum nostræ redemptionis. I, 3. I, 3. CHRISTUS duplicem lanam nobis reliquit ex CHRISTUS duplicem lanam nobis reliquit ex nativitate sua, duplicem a profectu vitæ, et nativitate sua, duplicem a profectu vitæ, et duplicem ab exitu suo. duplicem ab exitu suo. IV, 1. IV, 1. CHRISTUS Chananæus benedictus, id est, nego- CHRISTUS Chananæus benedictus, id est, nego-
tiator animarum, secessit in partes Tyri et tiator animarum, secessit in partes Tyri et Sidonis. Sidonis. XV, 2. XV, 2. CHRISTUM nutrire debemus cibo et potu, at- CHRISTUM nutrire debemus cibo et potu, at- que in sinu nostro recipere uf dormiat. que in sinu nostro recipere uf dormiat. IV, 1. IV, 1.
CHRISTUS quatuor patitur a fratribus suis sicut CHRISTUS quatuor patitur a fratribus suis sicut et Joseph passus est. et Joseph passus est. I, 4. I, 4.
CIBARIA quintuplicia notantur, scilicet vir- CIBARIA quintuplicia notantur, scilicet vir- tutum, doctrinæ, sacramenti, contemplatio- tutum, doctrinæ, sacramenti, contemplatio- nis, et æternæ beatitudinis, et designantur nis, et æternæ beatitudinis, et designantur in sacra Scriptura. in sacra Scriptura. VI, 2. VI, 2.
CINGULUS mulieris fortis octuplex notatur, CINGULUS mulieris fortis octuplex notatur, scilicet justitiæ, fidelitatis, humilitatis, scilicet justitiæ, fidelitatis, humilitatis, mortalitatis, tribulationis, munditiæ, mini- mortalitatis, tribulationis, munditiæ, mini- sterii, et dignitatis: qui dicuntur tradi sterii, et dignitatis: qui dicuntur tradi Chananæo. Chananæo. XV, 2. XV, 2.
CASTRA vocati sunt damnati: nota rationem. CASTRA vocati sunt damnati: nota rationem. XVI, 4. XVI, 4.
CIRCUMSPECTIO respectu quorum est, et quali_ CIRCUMSPECTIO respectu quorum est, et quali_ ter debet fieri? ter debet fieri? XVIII, 1. XVIII, 1.
CATENÆ inferni quid sint? CATENÆ inferni quid sint?
XVI, 4. XVI, 4.
CLAUSTRUM vocatur domus obedientiæ, et habet CLAUSTRUM vocatur domus obedientiæ, et habet multas officinas spirituales. multas officinas spirituales. XVIII, 1. XVIII, 1.
CAUTELA necessaria est tentatis. CAUTELA necessaria est tentatis.
X, 1. X, 1.
CLEMENTIÆ lex triplex, et quid sit clementia ? CLEMENTIÆ lex triplex, et quid sit clementia ? XVII, 2. XVII, 2.
CHANANEUS idem quod negotiator: nota tri- CHANANEUS idem quod negotiator: nota tri-
plicem Chananæum, scilicet maledictum, plicem Chananæum, scilicet maledictum, dolosum, et benedictum. dolosum, et benedictum.
XV, 2. XV, 2.
CHARITAS viæ dicitur desiderium, et mutabitur CHARITAS viæ dicitur desiderium, et mutabitur in completam dilectionem. in completam dilectionem. CHARITAS fructus spiritus: nota effectus cha- CHARITAS fructus spiritus: nota effectus cha- ritatis. ritatis. XXII, 1. XXII, 1.
XII, 1. XII, 1.
CLERICI quandoque tripliciter sunt simoniaci, et CLERICI quandoque tripliciter sunt simoniaci, et prædicatione sua similiter audientia confes- prædicatione sua similiter audientia confes- sionis, quandoque fiunt omnibus deteriores: sionis, quandoque fiunt omnibus deteriores: erroremque et malitiam quorumdam nota, erroremque et malitiam quorumdam nota, similiter in quo imitantur Simonem magum, similiter in quo imitantur Simonem magum, Giezi, Jasonem, et filios Heli. Giezi, Jasonem, et filios Heli. XV, 1. XV, 1.
CŒLESTIA amare docet nos tribulatio hujus CŒLESTIA amare docet nos tribulatio hujus
202 202
INDEX RERUM INDEX RERUM
vitæ: et nota cœlestia quæ nobis in cœlis vitæ: et nota cœlestia quæ nobis in cœlis dabuntur. dabuntur.
XII, 1. XII, 1.
CONFORTATIO Comprehensa sub magnificentia CONFORTATIO Comprehensa sub magnificentia definitur, et notatur quadruplex, scilicet definitur, et notatur quadruplex, scilicet verbi, internæ consolationis, fortitudinis, et verbi, internæ consolationis, fortitudinis, et auxilii, quæ etiam est species fortitudinis. auxilii, quæ etiam est species fortitudinis. XVI, 2. XVI, 2.
COGNITIO duplex notatur agendorum, et si- COGNITIO duplex notatur agendorum, et si- gnificatur per Ruben, qui a patre expro- gnificatur per Ruben, qui a patre expro- brationem, et a legislatore benedictionem brationem, et a legislatore benedictionem accepit. accepit.
XIX, 1. XIX, 1.
CONJUGATI duas singulariter debent habere CONJUGATI duas singulariter debent habere virtutes. virtutes. IV, 1. IV, 1.
COLUMNÆ septem notantur cujuslibet virtu- COLUMNÆ septem notantur cujuslibet virtu- tis cardinalis. tis cardinalis.
VIII, 1. VIII, 1.
COLUS, fusus et digiti qui apprehendunt fu- COLUS, fusus et digiti qui apprehendunt fu- sum, et qualiter apprehendunt? X, 2. sum, et qualiter apprehendunt? X, 2.
COMPUNCTIO vinum dicitur: et nota qualiter COMPUNCTIO vinum dicitur: et nota qualiter fit et bibitur. fit et bibitur.
VII, 2. VII, 2.
CONSCIENTIA CONSCIENTIA XIV, 1. XIV, 1. CONSCIENTIÆ gloria ex tribus oritur, quæ de- CONSCIENTIÆ gloria ex tribus oritur, quæ de- bent esse in conscientia. bent esse in conscientia. XVI, 3. XVI, 3. CONSCIENTIA bona et secura est felicitas sum- CONSCIENTIA bona et secura est felicitas sum- ma hujus vitæ, et comitantur eam bona ma hujus vitæ, et comitantur eam bona opera et conjunctio summi boni in æterna opera et conjunctio summi boni in æterna vita. vita. XIV, 1. XIV, 1.
et ratio differunt et judicant. et ratio differunt et judicant.
CONCUPISCENTIA cordis nostri significatur agro CONCUPISCENTIA cordis nostri significatur agro lentis, et mortificatur triplici disciplina lentis, et mortificatur triplici disciplina secundum tria difficilia. secundum tria difficilia. VII, 1. VII, 1.
CONSIDERATIO triplex, scilicet discussionis, CONSIDERATIO triplex, scilicet discussionis, circumspectionis, et inspectionis. XVIII, 1. circumspectionis, et inspectionis. XVIII, 1. CONSIDERATIO nostra debet esse cum æstima- CONSIDERATIO nostra debet esse cum æstima- tione, discretione, et provisione. tione, discretione, et provisione. VII, 1. VII, 1.
CONFESSIONE confundere se debet homo pro- CONFESSIONE confundere se debet homo pro- pter Deum. pter Deum. XVII, 1. XVII, 1. CONFESSIO peccatorum tempore tribulationis ob- CONFESSIO peccatorum tempore tribulationis ob- servanda est, ut fecit Manasses. servanda est, ut fecit Manasses. XII, 1. XII, 1. CONFITERI de tribus debemus quæ designantur CONFITERI de tribus debemus quæ designantur per ea quæ furatus fuerat Achor. XIV, 1. per ea quæ furatus fuerat Achor. XIV, 1. CONFITERI fidem quilibet tenetur Christianus, sed CONFITERI fidem quilibet tenetur Christianus, sed aliter prædicatores quam simplices. XVIII, 1. aliter prædicatores quam simplices. XVIII, 1. CONFESSORES debent serpentes tollere, non CONFESSORES debent serpentes tollere, non virus infundere: nec eis virus debet nocere. virus infundere: nec eis virus debet nocere. XVIII, 1. XVIII, 1.
esse. esse.
CONSILIUM est de difficili et possibili aliter se CONSILIUM est de difficili et possibili aliter se habere posse, et nota ex quo spiritu debet habere posse, et nota ex quo spiritu debet IV, 2. IV, 2. CONSILIA Dei dividuntur in octo capita, quæ CONSILIA Dei dividuntur in octo capita, quæ sunt beatitudines octo. sunt beatitudines octo. XVIII, 1. XVIII, 1.
CONSOLATIO æternorum pane significatur, et CONSOLATIO æternorum pane significatur, et nota unde veniat. nota unde veniat. V, 2. V, 2. CONSOLATIO pauperum duplex notatur desig- CONSOLATIO pauperum duplex notatur desig- nata per duos Angelos visitantes sépulcrum nata per duos Angelos visitantes sépulcrum Domini. Domini. XI, 1. XI, 1.
CONFIDENTIA triplex, scilicet fidei, spei, et for- CONFIDENTIA triplex, scilicet fidei, spei, et for- titudinis. titudinis. XVI, 2. XVI, 2. CONFIDENTIA sponsi in sponsam triplex est, vel CONFIDENTIA sponsi in sponsam triplex est, vel tribus modis confidit in ea. tribus modis confidit in ea. II, 1. II, 1. CONFIDENTIAM viri in sponsa servant tria, et CONFIDENTIAM viri in sponsa servant tria, et
CONSTANTIA ad perseverantiam reducitur: est CONSTANTIA ad perseverantiam reducitur: est autem duplex, scilicet maturitatis et for- autem duplex, scilicet maturitatis et for- titudinis, et obstinatio non potest dici con- titudinis, et obstinatio non potest dici con- stantia. stantia. XVI, 2. XVI, 2.
attenduntur penes tria quæ fuerunt in for- attenduntur penes tria quæ fuerunt in for- matione primæ mulieris. matione primæ mulieris.
II, 1. II, 1.
CONFIDENTIAM perfectam in sponsa habere fa- CONFIDENTIAM perfectam in sponsa habere fa-
ciunt novem.. ciunt novem..
II, 1. II, 1.
CONTEMPLATIVA vita non nisi per activam acqui- CONTEMPLATIVA vita non nisi per activam acqui- ritur, et est merces activæ vitæ. ritur, et est merces activæ vitæ. XIX, 1. XIX, 1.
1 1
INDEX RERUM INDEX RERUM
CONTEMPLATIO vera requirit quadruplicem vi-´ CONTEMPLATIO vera requirit quadruplicem vi-´ sionem, scilicet quæ est per fidem, per sionem, scilicet quæ est per fidem, per donum intellectus, per munditiam cordis, donum intellectus, per munditiam cordis, et per fructum beatitudinis, qui dicitur ab et per fructum beatitudinis, qui dicitur ab Apostolo fides: nota singula. XIX, 1. Apostolo fides: nota singula. XIX, 1. CONTEMPLATIO erigit hominem, sed debet ha- CONTEMPLATIO erigit hominem, sed debet ha- bere quatuor quæ necessaria sunt contem- bere quatuor quæ necessaria sunt contem- plativo. plativo. XV, 1. XV, 1. CONTEMPLATIVA vita semper hic crescit usque CONTEMPLATIVA vita semper hic crescit usque ad diem æternitatis, et hæc vita hic habita ad diem æternitatis, et hæc vita hic habita facit desiderium dissolutionis a carne, facit desiderium dissolutionis a carne, quamvis propfer cumulum meritorum ad- quamvis propfer cumulum meritorum ad- huc in carne manere consentit: hæc vita huc in carne manere consentit: hæc vita per Joseph, filium Rachelis furantis idola, et per Joseph, filium Rachelis furantis idola, et per Benjamin designatur. per Benjamin designatur. XIX, 1. XIX, 1. CONTEMPLATIO proficit gressibus meditationis CONTEMPLATIO proficit gressibus meditationis æternorum, in qua contemplatione sponsa æternorum, in qua contemplatione sponsa sapientia quæri debet: obtinetur triplici sapientia quæri debet: obtinetur triplici pretio, et tribus impeditur. pretio, et tribus impeditur. VII, 1. VII, 1. CONTEMPLATIO debet esse in octo quæ notan- CONTEMPLATIO debet esse in octo quæ notan- tur in benedictione Joseph a legislatore tur in benedictione Joseph a legislatore data, in qua et alia duo contemplativorum data, in qua et alia duo contemplativorum notantur, scilicet eorum pulchritudo et for- notantur, scilicet eorum pulchritudo et for- titudo. titudo. XIX, 1. XIX, 1. CONTEMPLATIVI duo debent habere, scilicet pu- CONTEMPLATIVI duo debent habere, scilicet pu- ritatem et admirationem, non illam tamen ritatem et admirationem, non illam tamen quæ est curiositatis, sed devotionis et ju- quæ est curiositatis, sed devotionis et ju- cunditatis. cunditatis. XII, 2. XII, 2. CONTEMPLATIONIS filii notantur duo, qui sunt CONTEMPLATIONIS filii notantur duo, qui sunt Manastes et Ephraim, qui benedicuntur Manastes et Ephraim, qui benedicuntur cancellatis manibus. cancellatis manibus. XIX, 1. XIX, 1. CONTEMPLATIVEÆ vitæ notantur duo gradus si- CONTEMPLATIVEÆ vitæ notantur duo gradus si- gnificati per Dan et Nephthali: primus est gnificati per Dan et Nephthali: primus est per creaturas divinæ veritatis judicium sine per creaturas divinæ veritatis judicium sine errore, et tale judicium confutat Philoso- errore, et tale judicium confutat Philoso- phos. Secundus gradus est latitudo admi- phos. Secundus gradus est latitudo admi- rationis divinorum quæ delectant, quorum rationis divinorum quæ delectant, quorum causam ad plenum invenire non possumus. causam ad plenum invenire non possumus. XIX, 1. XIX, 1.
CONTEMPLATIVUs judicans per creaturas de Deo CONTEMPLATIVUs judicans per creaturas de Deo sine errore significatur per Dan a patre et sine errore significatur per Dan a patre et legislatore benedictum. legislatore benedictum. XIX, 1. XIX, 1. CONTEMPLATIONIS tertius gradus, qui est illu- CONTEMPLATIONIS tertius gradus, qui est illu- minatio intellectus, significatur per Joseph minatio intellectus, significatur per Joseph qui multipliciter tam a patre quam a legis- qui multipliciter tam a patre quam a legis- latore benedicitur. latore benedicitur. XIX, 1. XIX, 1. CONTEMPLATIONIS ultimus gradus est excessus CONTEMPLATIONIS ultimus gradus est excessus mentis sive raptus significatus per Benjamin mentis sive raptus significatus per Benjamin a patre et legislatore benedictum. a patre et legislatore benedictum. XIX, 1. XIX, 1.
203 203
CONTEMPLATIONIS dormitorium quid sit; et quid CONTEMPLATIONIS dormitorium quid sit; et quid faciat contemplatio in contemplativis ? faciat contemplatio in contemplativis ? XVIII, 1. XVIII, 1.
CONTEMPLATIVI falsi non agunt sabbatum gra- CONTEMPLATIVI falsi non agunt sabbatum gra- tum Domino, et otium eorum panem non tum Domino, et otium eorum panem non habet, quamvis tales panem se habere pu- habet, quamvis tales panem se habere pu- tent. tent. XVIII, 2. XVIII, 2.
CONVERSATIO nostra tam in vita activa quæ est CONVERSATIO nostra tam in vita activa quæ est ad alterum, quam in ea quæ est in custodia ad alterum, quam in ea quæ est in custodia suiipsius, nota qualis debet esse jam ad pa- suiipsius, nota qualis debet esse jam ad pa- rentes, tum ad extraneos et inimicos. rentes, tum ad extraneos et inimicos. IV, 2. IV, 2. CONVERSUS vere ad Dominum, debet sedere in CONVERSUS vere ad Dominum, debet sedere in duodecim portis, quibus significatur gra- duodecim portis, quibus significatur gra- datim perfectio proficientium usque ad per- datim perfectio proficientium usque ad per- fectionem vitæ spiritualis. fectionem vitæ spiritualis. XIV, 1. XIV, 1.
sacra. sacra.
CONVIVIUM quintuplex designatur in Scriptura CONVIVIUM quintuplex designatur in Scriptura VI, 2. VI, 2.
CREATURÆ indicant increatam veritatem intel- CREATURÆ indicant increatam veritatem intel- lectui hominis. lectui hominis. XIX, 1. XIX, 1.
CRUCIS quatuor brachia significant quatuor CRUCIS quatuor brachia significant quatuor longe de quibus mulier fortis quadruplicem longe de quibus mulier fortis quadruplicem portat panem. portat panem. CRUCE signari præcipue debet, qui CRUCE signari præcipue debet, qui redemptus nota de signo thau. redemptus nota de signo thau.
V, 2. V, 2. cruce est cruce est XXII, 1. XXII, 1.
CUBICULUM Sponsæ in quod sponsus introdu- CUBICULUM Sponsæ in quod sponsus introdu- citur nota quid sit et per quid ducit citur nota quid sit et per quid ducit sponsum in cubiculum, et quid ibi faciunt sponsum in cubiculum, et quid ibi faciunt vel sibi mutuo præstant. vel sibi mutuo præstant. I, 2. I, 2.
CURVARE animam quid sit, et per quid erigitur, CURVARE animam quid sit, et per quid erigitur, XV, 1. XV, 1. et quando? et quando?
CUSTODIRE quinque principaliter debemus, CUSTODIRE quinque principaliter debemus, scilicet corpus ne sit impurum, abundan- scilicet corpus ne sit impurum, abundan-
204 204
INDEX RERUM INDEX RERUM
tiam pietatis, fervorem charitatis, deside- tiam pietatis, fervorem charitatis, deside- ium animæ quoad æterna, et humilitatem ium animæ quoad æterna, et humilitatem in conversatione, quibus servatis lampas in conversatione, quibus servatis lampas nostra non exstinguitur. nostra non exstinguitur. IX, 2 IX, 2
D D
DECOR spiritualis mulieris fortis quem habebit DECOR spiritualis mulieris fortis quem habebit post victoriam fortitudinis post hanc vitam, post victoriam fortitudinis post hanc vitam, septempliciter divisus habebit enim quæ- septempliciter divisus habebit enim quæ- dam ex parte animæ, et quædam ex parte dam ex parte animæ, et quædam ex parte utriusque, scilicet conjuncti. utriusque, scilicet conjuncti. XVI, 3. XVI, 3.
XVI, 3 XVI, 3
DECOR virtutis est in concentu virtutum om- DECOR virtutis est in concentu virtutum om- nium et nota de omnibus virtutibus quo- nium et nota de omnibus virtutibus quo- modo modum ponunt. modo modum ponunt. DECOR in opere nostro debet esse per tria, DECOR in opere nostro debet esse per tria, scilicet licitum, honestum et expediens. scilicet licitum, honestum et expediens. XVI, 3. XVI, 3.
DECOR naturæ humanæ et corporis: naturæ DECOR naturæ humanæ et corporis: naturæ autem quoad vires omnes interiores et ex- autem quoad vires omnes interiores et ex- teriores. teriores.
DÆMONUM facies describuntur per Job nota ex- DÆMONUM facies describuntur per Job nota ex- positionem auctoritatis. positionem auctoritatis. XVI, 4. XVI, 4. DAMNATORUM sex genera quæ vinculari debent. DAMNATORUM sex genera quæ vinculari debent. XVI, 4. XVI, 4.
XVI, 3. XVI, 3. DECOR gloriæ non vanæ est triplex, scilicet DECOR gloriæ non vanæ est triplex, scilicet conscientiæ, spei, et tribulationis. XVI, 3. conscientiæ, spei, et tribulationis. XVI, 3. DECORIS vestimentum in tribus est, scilicet vir- DECORIS vestimentum in tribus est, scilicet vir- ginitate, matrimonio, et doctrina. XIII, 2. ginitate, matrimonio, et doctrina. XIII, 2.
DAMNATI post judicium tres pœnas habebunt, DAMNATI post judicium tres pœnas habebunt, quas jam non habent. quas jam non habent. XVI. 4. XVI. 4. DAMNATI multis poenis affligentur, et erunt DAMNATI multis poenis affligentur, et erunt penes quatuor, scilicet penes modum re- penes quatuor, scilicet penes modum re- surgendi, penes resurgentes, penes judi- surgendi, penes resurgentes, penes judi- cium, et penes carcerem: et hæ partes cium, et penes carcerem: et hæ partes iterum subdividuntur varie, quamvis adhuc iterum subdividuntur varie, quamvis adhuc innumerabiles pœnæ aliæ sint. XVI, 4. innumerabiles pœnæ aliæ sint. XVI, 4. DAMNATI loco dilectionis habebunt odium, iram, DAMNATI loco dilectionis habebunt odium, iram,
et invidiam et dicuntur habere secum arma et invidiam et dicuntur habere secum arma sua, et gladios sub capitibus suis. XVI, 4. sua, et gladios sub capitibus suis. XVI, 4. DAMNATIS erit pœna horror dæmonum: et no- DAMNATIS erit pœna horror dæmonum: et no- ta quis sit ille, et se invicem deridebunt ta quis sit ille, et se invicem deridebunt convitia inferendo. convitia inferendo. XVI, 4. XVI, 4. DAMNATI erunt deridendi a beatis propter DAMNATI erunt deridendi a beatis propter septem. septem. XVI, 4. XVI, 4.
DAN significat judicium rationis quod de Deo DAN significat judicium rationis quod de Deo habemus per creaturas: nota benedictionem habemus per creaturas: nota benedictionem ejus a patre et legislatore. ejus a patre et legislatore.
XIX, 1. XIX, 1.
DELECTATIONES duæ nobis per nativitatem in- DELECTATIONES duæ nobis per nativitatem in- sunt, quæ interfici debent. sunt, quæ interfici debent. XII, 1. XII, 1.
DERIDERE habent beati damnatos de septem: et DERIDERE habent beati damnatos de septem: et est unus derisus quem sancti non habent. est unus derisus quem sancti non habent. XVI, 4. XVI, 4.
DESIDERIUM coelestis patriæ emitur triplici pre- DESIDERIUM coelestis patriæ emitur triplici pre- tio, scilicet pio affectu, instantissima ora- tio, scilicet pio affectu, instantissima ora- tione, et cordis exaltatione. Est autem hoc tione, et cordis exaltatione. Est autem hoc desiderium ager cordis, quem dum homo desiderium ager cordis, quem dum homo invenit, omnia dat pro ipso. invenit, omnia dat pro ipso. VII, 1. VII, 1.
DECOR quid sit? Nota quod multiplex est de- DECOR quid sit? Nota quod multiplex est de- cor, scilicet naturæ, virtutis tam quoad con- cor, scilicet naturæ, virtutis tam quoad con- centum virtutum, quam etiam quo respi- centum virtutum, quam etiam quo respi- ciunt se invicem, et cardinalium et theolo- ciunt se invicem, et cardinalium et theolo- gicarum. Iterum notatur decor in opere gicarum. Iterum notatur decor in opere licito et honesto et expedienti. Est et iterum licito et honesto et expedienti. Est et iterum decor conscientiæ triplex: post hanc vitam decor conscientiæ triplex: post hanc vitam autem est decor animæ, qui in septem con- autem est decor animæ, qui in septem con- sistit. Ultimo vero notatur qualiter anima sistit. Ultimo vero notatur qualiter anima istis induitur, et ad quid. Considera singula istis induitur, et ad quid. Considera singula diligenter. diligenter. XVI, 3. XVI, 3.
DEO duo propter conveniunt, scilicet gloria et DEO duo propter conveniunt, scilicet gloria et dominatus, et hæc non nobis. dominatus, et hæc non nobis. II, 2. II, 2. DEUS debet a nobis vinci : nota per quid, et DEUS debet a nobis vinci : nota per quid, et quo debeat duci, et quid ei propinandum, et quo debeat duci, et quid ei propinandum, et quid victor ejus meretur ab ipso. I, 2. quid victor ejus meretur ab ipso. I, 2.
DEVOTIONEM excitant diversa beneficia Dei, et DEVOTIONEM excitant diversa beneficia Dei, et notantur illa per favum, mel, vinum, lac, notantur illa per favum, mel, vinum, lac, frumentum et oleum. frumentum et oleum. VII, 2. VII, 2. DEVOTIONEM tollit tentatio, et etiam ipsa ace- DEVOTIONEM tollit tentatio, et etiam ipsa ace- dia. dia. XII, 1. XII, 1.
INDEX RERUM INDEX RERUM
DEVOTIONIS pretium habet partes. DEVOTIONIS pretium habet partes. VII, 1. VII, 1. DEVOTIO Sponsæ ad sponsum, nota qualiter de- DEVOTIO Sponsæ ad sponsum, nota qualiter de- bet esse, et quomodo debet esse, et quo- bet esse, et quomodo debet esse, et quo- modo debet quæri ab ea ad amplexum. I, 4. modo debet quæri ab ea ad amplexum. I, 4.
DIABOLUS appetiit similitudinem Dei per eleva- DIABOLUS appetiit similitudinem Dei per eleva- tionem super alios Angelos: nota quod di- tionem super alios Angelos: nota quod di- citur Cherub protegens ambulans inter lapi- citur Cherub protegens ambulans inter lapi- des ignitos, et datus est in faciem regum. des ignitos, et datus est in faciem regum. X, 1. X, 1.
DIABOLI Corpus sunt damnati, de quo habetur DIABOLI Corpus sunt damnati, de quo habetur Job Corpus ejus quasi scuta fusilia: cujus Job Corpus ejus quasi scuta fusilia: cujus auctoritatis nota itellect um. auctoritatis nota itellect um. XVI, 4. XVI, 4. DIABOLUS expugnandus est duplici manu. DIABOLUS expugnandus est duplici manu. X, 1. X, 1. DIABOLUM in duobus debemus spoliare, et in DIABOLUM in duobus debemus spoliare, et in
duobus aliqui eum sequuntur. duobus aliqui eum sequuntur. Il, 2. Il, 2. DIABOLUS vincitur a muliere forti, licet ejus DIABOLUS vincitur a muliere forti, licet ejus potestati nulla sit comparabilis super ter- potestati nulla sit comparabilis super ter- ram et nota quæ sit ejus domus, et vasa ram et nota quæ sit ejus domus, et vasa ejus atque regnum, et per quæ vincuntur. ejus atque regnum, et per quæ vincuntur. I, 2. I, 2.
205 205 DISCIPLINA quid sit, et quæ difficilia circa quæ DISCIPLINA quid sit, et quæ difficilia circa quæ debet esse, et quod concupiscentiam morti- debet esse, et quod concupiscentiam morti- ficat. ficat. VII, 1. VII, 1. DISCIPLINA quæ est eruditio per difficilia, do- DISCIPLINA quæ est eruditio per difficilia, do- cet notabiliter sex. cet notabiliter sex. XU, 1. XU, 1.
DISCRIMINALIA quid sint spiritualiter ? DISCRIMINALIA quid sint spiritualiter ?
XX, 3. XX, 3.
DISCUSSIO respectu cujus debet esse? XVIII, 1. DISCUSSIO respectu cujus debet esse? XVIII, 1.
DIVITIÆ veræ quæ ornant animam, sunt sa- DIVITIÆ veræ quæ ornant animam, sunt sa- pientia et timor. pientia et timor. XX, 1. XX, 1.
DOCTORES DOCTORES XVIII. 1. XVIII. 1.
supererogare debent supererogare debent
verbum. verbum.
DOMESTICI tres sunt, quibus mulier fortis dat DOMESTICI tres sunt, quibus mulier fortis dat triplicem prædam. triplicem prædam. VI, 2. VI, 2. DOMESTICI quatuor domorum notantur octo, DOMESTICI quatuor domorum notantur octo, et quælibet domus habet duos et quilibet et quælibet domus habet duos et quilibet domesticus est vestitus duplicibus, et sic. domesticus est vestitus duplicibus, et sic. sunt sedecim vestes. sunt sedecim vestes.
XII, 2. XII, 2.
DIES sponsi tres sunt. DIES sponsi tres sunt.
III, 2. III, 2.
versorum. versorum.
DIES judicii dicitur dies et nox respectu di- DIES judicii dicitur dies et nox respectu di- XVI, 4. XVI, 4. DIES judicii dicitur novissimus in numero et in DIES judicii dicitur novissimus in numero et in pœnis. pœnis. XVI, 4. XVI, 4.
DOMINIUM duplex notatur: nota in quem vel DOMINIUM duplex notatur: nota in quem vel quos dominium habere debemus. quos dominium habere debemus. X, 1. X, 1.
DIFFICILIA quæ DIFFICILIA quæ
extra nos excitantur, sunt extra nos excitantur, sunt tria, sed disciplina superantur. tria, sed disciplina superantur.
VII, 1. VII, 1.
DIGITUS tres articulos habet et unguem: et DIGITUS tres articulos habet et unguem: et nota quid digiti quinque sunt in utraque nota quid digiti quinque sunt in utraque manu spirituali, et quid articuli et ungues. manu spirituali, et quid articuli et ungues. IV, 2. IV, 2.
DIGITI tres notantur, quibus mulier fortis DIGITI tres notantur, quibus mulier fortis fusum apprehendit. fusum apprehendit. X, 2. X, 2.
DILECTIONIS mensura, nota qualis sit. DILECTIONIS mensura, nota qualis sit. II, 1. II, 1. DILIGERE Deum ex toto corde, etc. qualiter DILIGERE Deum ex toto corde, etc. qualiter intelligitur ? intelligitur ? VII, 1. VII, 1.
DILECTIO proximi habet quintuplicem fructum, DILECTIO proximi habet quintuplicem fructum, et designatur quintuplici vino. VII, 2. et designatur quintuplici vino. VII, 2.
DOMUS multiplex, scilicet domus castri, clau- DOMUS multiplex, scilicet domus castri, clau- stri, æstivalis, hiemalis et de aliquarum stri, æstivalis, hiemalis et de aliquarum domorum officinis. domorum officinis. XVIII, 1. XVIII, 1. DOMUS duæ spiritualiter, videlicet æstiva et DOMUS duæ spiritualiter, videlicet æstiva et hiemalis, in quibus non est habitandum: hiemalis, in quibus non est habitandum: quia in æstiva interficitur Eglon, et in hie- quia in æstiva interficitur Eglon, et in hie- mali Joachim scidit librum verborum Do- mali Joachim scidit librum verborum Do- mini. mini. XVIII, 1. XVIII, 1. DOMUS quatuor, nota scilicet interiorem, exte_ DOMUS quatuor, nota scilicet interiorem, exte_ riorem, superiorem et inferiorem: inte- riorem, superiorem et inferiorem: inte- rior est sanctitatis, exterior decoris, infe- rior est sanctitatis, exterior decoris, infe- rior videitatis, superior gaudii: et nota per rior videitatis, superior gaudii: et nota per quas domus figurantur cum leguntur qua- quas domus figurantur cum leguntur qua- tuor domus factæ a Salomone. tuor domus factæ a Salomone. XII, 1. XII, 1. Domus Marthæ in qua ét Maria est, et per Domus Marthæ in qua ét Maria est, et per quam religiosorum congregatio significa- quam religiosorum congregatio significa-
206 206
INDEX RERUM INDEX RERUM
tur, continet omnia illa specialiter quæ in tur, continet omnia illa specialiter quæ in domo Marthæ corporaliter fiebant. XVIII, 1. domo Marthæ corporaliter fiebant. XVIII, 1.
DONATIO propter nuptias quæ datur sponsæ DONATIO propter nuptias quæ datur sponsæ Christi, quid sit? Christi, quid sit?
EXEMPLUM malum quibusdam est ad profe- EXEMPLUM malum quibusdam est ad profe- ctum, aliis vero ad cumulum damnationis. ctum, aliis vero ad cumulum damnationis. XII, 1. XII, 1.
XX, 3. XX, 3.
DOTES animæ et corporis notantur. DOTES animæ et corporis notantur.
XX, 3. XX, 3.
EXPEDIENS quid sit et respectu cujus, et quod EXPEDIENS quid sit et respectu cujus, et quod non sufficit in opere nisi et licitum sit et non sufficit in opere nisi et licitum sit et honestum. honestum. XVI, 3. XVI, 3.
E E
ECCLESIA assimilatur navi quoad quatuor par- ECCLESIA assimilatur navi quoad quatuor par-
repe- repe-
V, 4. V, 4.
tes et instrumenta quæ in ipsa navi tes et instrumenta quæ in ipsa navi riuntur. riuntur. ECCLESIA quæsita est a Christo, et quatuor ECCLESIA quæsita est a Christo, et quatuor modis inventa. Et iterum specialiter ad duo modis inventa. Et iterum specialiter ad duo est quæsita et inventa. est quæsita et inventa.
EXSTINGUERE non possunt quinque tenebræ EXSTINGUERE non possunt quinque tenebræ quintuplicem lucernam et nota custodien- quintuplicem lucernam et nota custodien- tia lucernam ne exstinguatur. tia lucernam ne exstinguatur.
XIX, 2. XIX, 2.
I, 5. I, 5.
1. 1.
FELICITAS vitæ activæ notatur, cujus perfectio FELICITAS vitæ activæ notatur, cujus perfectio significatur per Gad qui duplici benedi- significatur per Gad qui duplici benedi- ctione est benedictus, una a patre, et alia a ctione est benedictus, una a patre, et alia a legislatore. legislatore. XIX, 1. XIX, 1. FELICITAS Summa hujus vitæ in quo consistit, FELICITAS Summa hujus vitæ in quo consistit, et quæ sequuntur eam. et quæ sequuntur eam. XIV, 1. XIV, 1. FELICEM se reputat Deus quando nos invenit. FELICEM se reputat Deus quando nos invenit. I, 4. I, 4.
ELEEMOSYNA significatur per sindonem Joseph: ELEEMOSYNA significatur per sindonem Joseph: et nota qualiter sit, et venditur. et nota qualiter sit, et venditur. XV, XV, ELEEMOSYAAM dare faciunt tres virtutes, et ELEEMOSYAAM dare faciunt tres virtutes, et etiam trir vitia impediunt ne detur. etiam trir vitia impediunt ne detur. XI, 4. XI, 4. ELEEMOSYNA præstat homini fiduciam spei. ELEEMOSYNA præstat homini fiduciam spei.
XV, XV, 2. 2.
ELEEMOSYNA debet dari ex pietate et cum affe- ELEEMOSYNA debet dari ex pietate et cum affe- ctu gratissimæ consolationis. ctu gratissimæ consolationis. XI, 2. XI, 2. ELEEMOSYNA debite facta, debet habere quin ELEEMOSYNA debite facta, debet habere quin que conditiones, quæ sunt quinque digiti que conditiones, quæ sunt quinque digiti manus largitatis. manus largitatis. XI, 1. XI, 1. ELEEMOSYNA sextuplex facit bonum omnibus ELEEMOSYNA sextuplex facit bonum omnibus facientibus eam. facientibus eam. XI, 2. XI, 2.
EPISCOPI debent supererogare tria ex suo offi- EPISCOPI debent supererogare tria ex suo offi- cio, scilicet sacramentorum administratio- cio, scilicet sacramentorum administratio- nem, prædicationem verbi, et morum exem- nem, prædicationem verbi, et morum exem- plum. plum. XVIII, 1. XVIII, 1.
ERECTIO triplex notatur, scilicet spei, pœni- ERECTIO triplex notatur, scilicet spei, pœni- tentiæ et contemplationis: et nota a qui- tentiæ et contemplationis: et nota a qui- bus hæc tria erigunt et ad quid. XV,1. bus hæc tria erigunt et ad quid. XV,1.
FILIE quadruplices notantur, scilicet naturæ, FILIE quadruplices notantur, scilicet naturæ, mundi, legis, et gratiæ. Quarum aliquæ mundi, legis, et gratiæ. Quarum aliquæ sunt virgines, aliquæ laudabiles, aliquæ sunt virgines, aliquæ laudabiles, aliquæ non singulæ autem divitias congre- non singulæ autem divitias congre- gant. gant. XX, 1. XX, 1.
FIDES est per speculum et in ænigmate: et FIDES est per speculum et in ænigmate: et nota qualiter illa differunt, et quid sit fides nota qualiter illa differunt, et quid sit fides ut est fructus ? ut est fructus ? FIDES fructus spiritus. FIDES fructus spiritus.
IX, 1. IX, 1. XXII, 1. XXII, 1.
FIDEI fiducia confirmatur per signa. XVI, FIDEI fiducia confirmatur per signa. XVI,
2. 2.