102 102

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tates vestium et stratus quæ per conti- tates vestium et stratus quæ per conti- nuos triginta tres annos est expertus. Et nuos triginta tres annos est expertus. Et hæc vestis significatur per tunicam po- hæc vestis significatur per tunicam po- lymitam, id est, picturatam quam fecit lymitam, id est, picturatam quam fecit Patriarcha Jacob filio suo Joseph, sicut Patriarcha Jacob filio suo Joseph, sicut habetur, Genes. XXXVII, 32 et 33, qua habetur, Genes. XXXVII, 32 et 33, qua nudaverunt eum fratres sui, et tinxerunt nudaverunt eum fratres sui, et tinxerunt in sanguine hœdi, et miserunt ad patrem in sanguine hœdi, et miserunt ad patrem per aliquem qui diceret: Hanc inveni- per aliquem qui diceret: Hanc inveni- mus, scilicet tunicam : vide utrum tuni- mus, scilicet tunicam : vide utrum tuni- ca filii tui sit, an non? Quam cum agno- ca filii tui sit, an non? Quam cum agno- visset pater, ait : Tunica filii mei est, fera visset pater, ait : Tunica filii mei est, fera pessima comedit eum, bestia dovoravit pessima comedit eum, bestia dovoravit Joseph. Tunica est corpus passum. De- Joseph. Tunica est corpus passum. De- nudatio est exspoliatio corporis per mor- nudatio est exspoliatio corporis per mor- tem, non quod a deitate fuerit separa- tem, non quod a deitate fuerit separa- tum, sed quia divisum fuit in triduo ab tum, sed quia divisum fuit in triduo ab anima. Polymita autem est hæc tunica: anima. Polymita autem est hæc tunica: quia omnes fluctus Passionis transierunt quia omnes fluctus Passionis transierunt super ipsam, ut prius dictum est, sputa, super ipsam, ut prius dictum est, sputa, clavi, lancea, fel, myrrha, acetum, et clavi, lancea, fel, myrrha, acetum, et absinthium in gustum et hujusmodi : et absinthium in gustum et hujusmodi : et mittebant ad Patrem coelestem dicendo, mittebant ad Patrem coelestem dicendo, quod blasphemaret se dicendo esse quod blasphemaret se dicendo esse Flium Dei. Hujusmodi enim verbis et Flium Dei. Hujusmodi enim verbis et verberibus quasi ipso facto tunicam huma- verberibus quasi ipso facto tunicam huma- nitatis ponebant in conspectu Patris, ut nitatis ponebant in conspectu Patris, ut videret si tunica Filii sui esset. Pater ve- videret si tunica Filii sui esset. Pater ve- ro videns in ea vestigia feræ pessimæ, ro videns in ea vestigia feræ pessimæ, invidiæ scilicet: hæc enim unguibus et invidiæ scilicet: hæc enim unguibus et dentibus laceraverat tunicam in dorso, dentibus laceraverat tunicam in dorso, capite, manibus, pedibus, et latere : sta- capite, manibus, pedibus, et latere : sta- tim agnovit illam tunicam esse Filii sui, tim agnovit illam tunicam esse Filii sui, faciens etiam elementa super eum lacry- faciens etiam elementa super eum lacry- mari. Sol enim obscuratus est, et mari. Sol enim obscuratus est, et lumen non dedit, luna non lumen non dedit, luna non splendorem suum, petræ scissæ sunt, splendorem suum, petræ scissæ sunt, monumenta aperta, et in templo velum monumenta aperta, et in templo velum scissum. Hæc igitur est stragulata sive scissum. Hæc igitur est stragulata sive polymita vestis hujus fortissimæ mulie- polymita vestis hujus fortissimæ mulie- ris, habentis in ea vestem redemptionis ris, habentis in ea vestem redemptionis et solatii, in exhibitione tanti amoris et solatii, in exhibitione tanti amoris quod vir suus eam secum una veste quod vir suus eam secum una veste vestire dignatur. vestire dignatur.

dedit dedit

Dicitur iterum stragulata vestis ap- Dicitur iterum stragulata vestis ap- ta ad substernendum, et secundum hunc ta ad substernendum, et secundum hunc

1 Joan x, 36. 1 Joan x, 36.

2 Matth. XVII, 51 et seq. 2 Matth. XVII, 51 et seq.

sensum vestis est mortalitas vitæ hujus, sensum vestis est mortalitas vitæ hujus, quæ substernitur nobis ad humiliationis quæ substernitur nobis ad humiliationis sessionem, ut descendamus de alto su- sessionem, ut descendamus de alto su- perbiæ super eam. Hæc autem mortalitas perbiæ super eam. Hæc autem mortalitas est in poena et verecundia nativitatis, est in poena et verecundia nativitatis, quæ describitur, Sapient. VII, 2 et seq., quæ describitur, Sapient. VII, 2 et seq., quod coagulatur homo in sanguine, ex quod coagulatur homo in sanguine, ex semine hominis, et delectamento somni semine hominis, et delectamento somni conveniente et mutatur in organa corpo- conveniente et mutatur in organa corpo- ralia, et perfectionem corporis secundum ralia, et perfectionem corporis secundum quantitatem debitam, decem mensium quantitatem debitam, decem mensium tempore et natus de utero cadit in ter- tempore et natus de utero cadit in ter- ram, et primam vocem emittit plorans, ram, et primam vocem emittit plorans, et accipit communem aerem in spiracu- et accipit communem aerem in spiracu- lum. Nemo quippe ex regibus aliud ha- lum. Nemo quippe ex regibus aliud ha- buit nativitatis initium. Est etiam in buit nativitatis initium. Est etiam in poena et verecundia vitæ quæ verificatur poena et verecundia vitæ quæ verificatur per experimentum famis, et sitis, et frigo- per experimentum famis, et sitis, et frigo- ris, et caloris, et infirmitatis, et sanita- ris, et caloris, et infirmitatis, et sanita- tis, et debilitatis, præter turpia quæ non tis, et debilitatis, præter turpia quæ non est fas dicere. Est étiam in pœna et mi- est fas dicere. Est étiam in pœna et mi- seria mortis, et ignorantia quando mors seria mortis, et ignorantia quando mors veniat, sero, an media nocte, an galli can- veniat, sero, an media nocte, an galli can- tu, an mane. Hæc autem vestis signifi- tu, an mane. Hæc autem vestis signifi- catur, IV Regum, VIII, 15, ubi legitur, catur, IV Regum, VIII, 15, ubi legitur, quod Hazael tulit stragulum, et infudit quod Hazael tulit stragulum, et infudit aquam, et expandit super faciem regis aquam, et expandit super faciem regis Syriæ, quando mortuus est, et ipse re- Syriæ, quando mortuus est, et ipse re- gnavit pro eo : in quo significatur, quod gnavit pro eo : in quo significatur, quod filii hujus sæculi sint Hazael, qui inter- filii hujus sæculi sint Hazael, qui inter- pretatur videns Deum, qui scilicet quo- pretatur videns Deum, qui scilicet quo- tidie vident opera Dei in humiliatione tidie vident opera Dei in humiliatione superbiæ, unus super alium expandit su- superbiæ, unus super alium expandit su- darium morticinum, et infundens aquam darium morticinum, et infundens aquam refrigerii mortalitatis quamdiu potest, et refrigerii mortalitatis quamdiu potest, et cum unus regnum Syriæ, quæ sublimis cum unus regnum Syriæ, quæ sublimis interpretatur, tenet post alium. interpretatur, tenet post alium.

Sequitur qualiter hanc vestem fecit Sequitur qualiter hanc vestem fecit

sibi. sibi.

Fecit autem, ut dictum est, tripliciter, Fecit autem, ut dictum est, tripliciter, scilicet texendo, incidendo, et consuendo. scilicet texendo, incidendo, et consuendo. Qualiter autem net dictum est supra Qualiter autem net dictum est supra Texendo per cogitationes: eo quod om- Texendo per cogitationes: eo quod om- nes Christi passiones, et omnes propriæ nes Christi passiones, et omnes propriæ mortalitatis dejectiones continuo et quo- mortalitatis dejectiones continuo et quo-

3 Cf. cap. X. 3 Cf. cap. X.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIII, § 2. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIII, § 2.

tidie versat et reversat in corde suo. Et tidie versat et reversat in corde suo. Et quod hoc sit texere, patet per opposi- quod hoc sit texere, patet per opposi- tum quia Dominus reprehendit sic per tum quia Dominus reprehendit sic per cogitationes iniqua tractantes consilia: cogitationes iniqua tractantes consilia: sicut dicitur, Isa. XIX, 9: Confundentur sicut dicitur, Isa. XIX, 9: Confundentur qui operabantur linum, hoc est, mate- qui operabantur linum, hoc est, mate- riam dealbationis et telarum hujus mun- riam dealbationis et telarum hujus mun- di, plectentes, et texentes subtilia. Et di, plectentes, et texentes subtilia. Et iterum, Isa. xxx, 1: Væ, filii desertores, iterum, Isa. xxx, 1: Væ, filii desertores, ut faceretis consilium, et non ex me, et ut faceretis consilium, et non ex me, et ordiremini telam, et non per spiritum ordiremini telam, et non per spiritum meum ut adderetis peccatum super meum ut adderetis peccatum super peccatum ! peccatum !

Incidit autem forficibus sapientiæ, qui Incidit autem forficibus sapientiæ, qui habet duos cultros contra se venientes: habet duos cultros contra se venientes: auctoritatem scilicet Scripturæ, et ratio- auctoritatem scilicet Scripturæ, et ratio- nem intelligentiæ: quæ duo connectun- nem intelligentiæ: quæ duo connectun- tur clavo fidei. tur clavo fidei.

Consuit autem acutissimo timore Dei: Consuit autem acutissimo timore Dei: quia timor Domini omnia perforat et quia timor Domini omnia perforat et compungit. Filum vero connectens est compungit. Filum vero connectens est longissima et firmissima compaginatio longissima et firmissima compaginatio meritorum, et hæc factura significatur, meritorum, et hæc factura significatur, I Reg. 11, 19, ubi legitur quod tunicam I Reg. 11, 19, ubi legitur quod tunicam parvam faciebat Anna, mater Samuelis, parvam faciebat Anna, mater Samuelis, filio suo, quam afferebat statutis diebus filio suo, quam afferebat statutis diebus ascendens cum viro suo ut immolaret ascendens cum viro suo ut immolaret hostiam solemnem et redderet vota sua. hostiam solemnem et redderet vota sua. Anna enim gratia interpretatur, et si- Anna enim gratia interpretatur, et si- gnificat mulierem fortem: et filius ejus gnificat mulierem fortem: et filius ejus spiritus salutis est, cui facit his tribus spiritus salutis est, cui facit his tribus modis tunicam quia tribus vicibus as- modis tunicam quia tribus vicibus as- cendebant statutis diebus in Jerusalem, cendebant statutis diebus in Jerusalem, scilicet Pascha, Pentecoste, et in Sceno- scilicet Pascha, Pentecoste, et in Sceno- pegia et per illa tria tempora significa- pegia et per illa tria tempora significa- tur triplex suere stragulatæ tunicæ. Dici- tur triplex suere stragulatæ tunicæ. Dici- tur autem parva propter humilitatem. Sa- tur autem parva propter humilitatem. Sa- crificia autem sunt oblationes laudis, et crificia autem sunt oblationes laudis, et vota sunt desideria æternorum quæ offe- vota sunt desideria æternorum quæ offe- runtur Domino in Jerusalem, hoc est, runtur Domino in Jerusalem, hoc est, visione pacis. visione pacis.

1 Apocal. xix, 8: Et datum est illi, scilicet 1 Apocal. xix, 8: Et datum est illi, scilicet uxori Agni, ut cooperiat se byssino splendenti et uxori Agni, ut cooperiat se byssino splendenti et candido. candido.

2 In Breviario Romano, ad Laudes, sic habe- 2 In Breviario Romano, ad Laudes, sic habe- tur: tur:

Sequitur : Sequitur :

§ 2 § 2

103 103

Byssus et purpura indumentum ejus. Byssus et purpura indumentum ejus.

In hoc notatur duplex indumentum In hoc notatur duplex indumentum hujus mulieris, scilicet justificatio San- hujus mulieris, scilicet justificatio San- ctorum, et decor regalis, ut dicitur in ctorum, et decor regalis, ut dicitur in Apocalypsi, xix, 8: Byssinum enim ju- Apocalypsi, xix, 8: Byssinum enim ju- stificationes sunt Sanctorum: et dicitur stificationes sunt Sanctorum: et dicitur quod datum est sponsæ agni ut operiat quod datum est sponsæ agni ut operiat se bysso. Est autem byssus genus lini se bysso. Est autem byssus genus lini candidissimi quod crescit in Ægypto. candidissimi quod crescit in Ægypto. Ægyptus vero significat mundum in quo Ægyptus vero significat mundum in quo oriuntur quoad meritum justificationes oriuntur quoad meritum justificationes Sanctorum. Sanctorum.

De purpura autem, quod indumentum De purpura autem, quod indumentum regale sit, habetur, Cantic. VII, 5: Comæ regale sit, habetur, Cantic. VII, 5: Comæ capitis tui, sicut purpura regis vincta capitis tui, sicut purpura regis vincta canalibus. Unde dicitur in legibus, quod canalibus. Unde dicitur in legibus, quod purpura vestis tincta est muricis san- purpura vestis tincta est muricis san- guine et est piscis crescens in conchis guine et est piscis crescens in conchis quibusdam marinis, cujus usus non con- quibusdam marinis, cujus usus non con- ceditur nisi principi et cui permiserit ceditur nisi principi et cui permiserit princeps unde patet, quod purpura re- princeps unde patet, quod purpura re- gale est insignium. Sunt autem nostri gale est insignium. Sunt autem nostri regis signa tria quæ in mundum proci- regis signa tria quæ in mundum proci- dunt, scilicet castitas virginalis, et passio dunt, scilicet castitas virginalis, et passio pro justitia et fide, et doctrina veritatis. pro justitia et fide, et doctrina veritatis. Et in his tribus mulier vestitur purpura : Et in his tribus mulier vestitur purpura : quia scilicet virgo, docens et prædicans quia scilicet virgo, docens et prædicans veritatem Evangelii, et patiens pro fide. veritatem Evangelii, et patiens pro fide. Hæc omnia accipiuntur in Paulo et Joan- Hæc omnia accipiuntur in Paulo et Joan- ne Baptista. Uterque istorum hæc tria ne Baptista. Uterque istorum hæc tria habuit in seipso. Unde cantatur de Joan- habuit in seipso. Unde cantatur de Joan- ne Baptista: ne Baptista:

Serta ter denis alios coronant Serta ter denis alios coronant Aucta crementis, duplicata quosdam : Aucta crementis, duplicata quosdam : Trina centeno cumulata fructu, Trina centeno cumulata fructu,

Te sacer ornant 2. Te sacer ornant 2.

Serta ter denis alios coronant Serta ter denis alios coronant Aucta crementis, duplicata quosdam : Aucta crementis, duplicata quosdam : Trina fe fructu cumulata centum Trina fe fructu cumulata centum Nexibus ornant. Nexibus ornant.

104 104

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

CAPUT XIV. CAPUT XIV.

Nobilis in portis vir ejus, Nobilis in portis vir ejus,

Quando sederit eum senatoribus terræ. Quando sederit eum senatoribus terræ.

ess ess

1 1

NUN. ( ) ) NUN. ( ) )

NUN interpretatur unicus, vel sempi- NUN interpretatur unicus, vel sempi- ternus, et alludit versui: quia vir ejus est ternus, et alludit versui: quia vir ejus est sibi unicus, et sempiternus: unicus, quia sibi unicus, et sempiternus: unicus, quia sicut legitur de Judith, xv, 11, castita- sicut legitur de Judith, xv, 11, castita- tem amavit, et post virum suum alte- tem amavit, et post virum suum alte- rum non admisit, servans sibi fidem tho- rum non admisit, servans sibi fidem tho- ri non sicut illa Samaritana mulier, de ri non sicut illa Samaritana mulier, de qua dicit Dominus, Joan. IV, 18, quod qua dicit Dominus, Joan. IV, 18, quod quinque viros habuit: et tunc quem ha- quinque viros habuit: et tunc quem ha- buit, cum Dominus ad eam loqueretur, buit, cum Dominus ad eam loqueretur, non erat suus vir. Sempiternus etiam est non erat suus vir. Sempiternus etiam est sibi, quia immortalis: unde non est sic- sibi, quia immortalis: unde non est sic- ut illa mulier septemvira quam objece- ut illa mulier septemvira quam objece- runt Pharisæi et Sadducæi Domino, cu- runt Pharisæi et Sadducæi Domino, cu- jus in resurrectione deberet esse uxor¹. jus in resurrectione deberet esse uxor¹. Hæc enim habet unicum et sempiternum, Hæc enim habet unicum et sempiternum, qui est dux pubertatis et adolescentiæ suæ, qui est dux pubertatis et adolescentiæ suæ, quem cum amaverit casta est, cum teti- quem cum amaverit casta est, cum teti- gerit munda, et cum acceperit permanet gerit munda, et cum acceperit permanet virgo incontaminata: et sic est ei unicus virgo incontaminata: et sic est ei unicus et sempiternus. et sempiternus.

Sequitur: «Nobilis in portis, etc. » Sequitur: «Nobilis in portis, etc. » Hic quatuor sunt notanda, scilicet no- Hic quatuor sunt notanda, scilicet no- bilitas viri et ubi nobilis, quia in por- bilitas viri et ubi nobilis, quia in por- tis et quando nobilis, quia quando se- tis et quando nobilis, quia quando se- derit et cum quibus vel coram quibus derit et cum quibus vel coram quibus

1 Cf. Matth. xxii, 25-29. 1 Cf. Matth. xxii, 25-29.

nobilis, quia quando sederit cum sena- nobilis, quia quando sederit cum sena- toribus terræ. toribus terræ.

Circa primum nota, quod quadruplex Circa primum nota, quod quadruplex est hujus viri nobilitas, scilicet, est hujus viri nobilitas, scilicet,

Nobilitas Nobilitas

Naturæ, Naturæ, Sapientiæ, Sapientiæ, Virtutis, Virtutis, Efficaciæ. Efficaciæ.

Nobilitatem habet in natura Dei Filius, Nobilitatem habet in natura Dei Filius, et reginæ Virginis Matris: unde cum no- et reginæ Virginis Matris: unde cum no- bile dicatur illud quod in natura attingit bile dicatur illud quod in natura attingit alta principia, patet quod Filius Dei ha- alta principia, patet quod Filius Dei ha- bet nobilitatem naturæ. De hoc sensu bet nobilitatem naturæ. De hoc sensu nobilitatis habetur, Jerem. xxxix, 6: nobilitatis habetur, Jerem. xxxix, 6: Omnes nobiles Juda occidit rex Babylo- Omnes nobiles Juda occidit rex Babylo- nis. Ibi enim intelligit de his qui ex altis nis. Ibi enim intelligit de his qui ex altis parentibus erant progeniti. De Christo parentibus erant progeniti. De Christo autem quoad sensum, etsi non quoad autem quoad sensum, etsi non quoad verba intelligitur illud Isa. XI, 1 et 2 : verba intelligitur illud Isa. XI, 1 et 2 : Et egredietur virga de radice Jesse, et Et egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet. Et requie- flos de radice ejus ascendet. Et requie- scet super eum Spiritus Domini: Spiri- scet super eum Spiritus Domini: Spiri- tus sapientiæ et intellectus, etc. Jesse enim tus sapientiæ et intellectus, etc. Jesse enim interpretatur incendium, et signat Patrem interpretatur incendium, et signat Patrem Domini, qui ex incendio amoris genitum Domini, qui ex incendio amoris genitum de se et consubstantialem sibi Filium pro- de se et consubstantialem sibi Filium pro- misit, et voluit egredi ad nos in mun- misit, et voluit egredi ad nos in mun- dum. Et dicit bis de radice, ut notet du- dum. Et dicit bis de radice, ut notet du- plex principium Christi: unum secun- plex principium Christi: unum secun- dum divinam generationem, et alterum dum divinam generationem, et alterum secundum humanam. Dignitatem autem secundum humanam. Dignitatem autem gratiæ in hoc notat, quia Spiritus in om- gratiæ in hoc notat, quia Spiritus in om- nibus donis requiescit super eum. nibus donis requiescit super eum.

De nobilitate autem sapientiæ quoad De nobilitate autem sapientiæ quoad litteram habetur, Deuter. 1, 15: Tuli de litteram habetur, Deuter. 1, 15: Tuli de

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIV, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIV, § 1.

tribubus vestris viros sapientes et nobi- tribubus vestris viros sapientes et nobi- les, et constitui eos principes, tribunos, les, et constitui eos principes, tribunos, et centuriones, et quinquagenarios ac de- et centuriones, et quinquagenarios ac de- canos, qui docerent vos singula. Hac no- canos, qui docerent vos singula. Hac no- bilitate etiam nobilis est Christus: quia, bilitate etiam nobilis est Christus: quia, sicut habetur, Luc. II, 52: Jesus profi- sicut habetur, Luc. II, 52: Jesus profi- ciebat sapientia, et ætate, et gratia apud ciebat sapientia, et ætate, et gratia apud Deum, et homines. Et Apostolus dicit, Deum, et homines. Et Apostolus dicit, quod in ipso fuerunt omnes thesauri sa- quod in ipso fuerunt omnes thesauri sa- pientiæ, et scientiæ absconditi¹. Et simi- pientiæ, et scientiæ absconditi¹. Et simi- liter, Jerem. xxxı, 22, quod creavit Do- liter, Jerem. xxxı, 22, quod creavit Do- minus novum super terram: Fœmina minus novum super terram: Fœmina circumdabit virum, hoc est, ut dicit circumdabit virum, hoc est, ut dicit Glossa, «< perfectum in gratia et sapientia Glossa, «< perfectum in gratia et sapientia «< ex die conceptus ejus. » «< ex die conceptus ejus. »

De nobilitate autem virtutis secundum De nobilitate autem virtutis secundum litteram habetur, Isa. 11, 5: Tulmultua- litteram habetur, Isa. 11, 5: Tulmultua- bitur puer contra senem, et ignobilis con- bitur puer contra senem, et ignobilis con- tra nobilem. Puer dicitur hic mulier ju- tra nobilem. Puer dicitur hic mulier ju- venis senex autem a canitie mentis. venis senex autem a canitie mentis. Dicitur nobilis amore virtutis, et præci- Dicitur nobilis amore virtutis, et præci- pue Christi contra quem suscitatur igno- pue Christi contra quem suscitatur igno- bilis: quia nemo est contra eum nisi qui bilis: quia nemo est contra eum nisi qui ignobiliter vivit. ignobiliter vivit.

De nobilitate efficaciæ sciendum, quod De nobilitate efficaciæ sciendum, quod Christus dicitur nobilis, quia nobiles Christus dicitur nobilis, quia nobiles suos omnes facit: quia facit eos reges et suos omnes facit: quia facit eos reges et sacerdotes, sicut dicunt Sancti de se in sacerdotes, sicut dicunt Sancti de se in Apocalypsi. Et hoc significatur in exsul- Apocalypsi. Et hoc significatur in exsul- tatione Saul 3, quem elevavit de abjecta tatione Saul 3, quem elevavit de abjecta familia Cis, cum quæreret asinas: et per familia Cis, cum quæreret asinas: et per exaltationem David, cum custodiret exaltationem David, cum custodiret oves et per exaltationem Mardochæi Ju- oves et per exaltationem Mardochæi Ju- dæi, cum esset alienigena: et per hæc dæi, cum esset alienigena: et per hæc omnia intelligitur illud Psal. CXII, 7 et omnia intelligitur illud Psal. CXII, 7 et 8: Suscitans de terra inopem, et de ster- 8: Suscitans de terra inopem, et de ster- core erigens pauperem: ut collocet eum core erigens pauperem: ut collocet eum cum principibus, id est, Angelis, cum cum principibus, id est, Angelis, cum principibus populi sui, hoc est, beato- principibus populi sui, hoc est, beato- rum. Et illud Annæ, I Reg. 11, 8: rum. Et illud Annæ, I Reg. 11, 8: Suscitat de pulvere egenum, et de Suscitat de pulvere egenum, et de stercore elevat pauperem : ut sedeat stercore elevat pauperem : ut sedeat cum principibus, et solium gloria te- cum principibus, et solium gloria te-

neat. neat.

1 Ad Coloss. 11, 3. 1 Ad Coloss. 11, 3.

2 Apocal. v, 10: Et fecisti nos Deo nostro re- 2 Apocal. v, 10: Et fecisti nos Deo nostro re- gnum, et sacerdotes, etc. gnum, et sacerdotes, etc.

Sequitur, ubi nobilis, quia in portis. Sequitur, ubi nobilis, quia in portis.

105 105

Et nota quod judicibus præceptum fuit Et nota quod judicibus præceptum fuit ut sederent in porta et ibi exercerent ut sederent in porta et ibi exercerent judicium. Sunt autem duodecim portæ judicium. Sunt autem duodecim portæ Jerusalem cœlestis, ut legitur, Ezechiel. Jerusalem cœlestis, ut legitur, Ezechiel. XLVII, 31 et seq., et sunt tres ad Aqui- XLVII, 31 et seq., et sunt tres ad Aqui- lonem in quibus Christus nobilis est per lonem in quibus Christus nobilis est per efficaciam: quia nobilem facit mulierem efficaciam: quia nobilem facit mulierem stans in portis illis. Est autem porta Ru- stans in portis illis. Est autem porta Ru- ben una, porta Juda una, porta Levi ben una, porta Juda una, porta Levi una. Ruben interpretatur visio, cujus una. Ruben interpretatur visio, cujus portam aperit quis, quando sollicite con. portam aperit quis, quando sollicite con. spicit malum ut fugiat. Ab Aquilone quip- spicit malum ut fugiat. Ab Aquilone quip- pe pandetur malum super omnes habi- pe pandetur malum super omnes habi- tatores terræ. Unde omnes tres portæ tatores terræ. Unde omnes tres portæ respiciunt ad vias inferni quæ sunt pec- respiciunt ad vias inferni quæ sunt pec-

cata. cata.

Postquam sollicite autem peccata cons- Postquam sollicite autem peccata cons- pexerit quis, restat ut sedeat in porta se- pexerit quis, restat ut sedeat in porta se- cunda, scilicet Juda, qui interpretatur cunda, scilicet Juda, qui interpretatur confitens vel glorificans : quia dare debet confitens vel glorificans : quia dare debet gloriam Deo de liberatione, et confiteri gloriam Deo de liberatione, et confiteri pure peccatum suum: sicut præcepit pure peccatum suum: sicut præcepit Josue ipsi Achor qui furatus fuerat regu- Josue ipsi Achor qui furatus fuerat regu- lam auream, et pallium coccineum, et lam auream, et pallium coccineum, et ducentes siclos argenti 5. Regula autem ducentes siclos argenti 5. Regula autem signat dignitatem hujus mundi quæ ful- signat dignitatem hujus mundi quæ ful- get in auro et regit hominem secundum get in auro et regit hominem secundum vanitatem suam. Pallium coccineum est vanitatem suam. Pallium coccineum est vita carnis et sanguinis in luxu epularum vita carnis et sanguinis in luxu epularum et luxuriæ. Ducenti autem sicli signifi- et luxuriæ. Ducenti autem sicli signifi- cant divitias hujus mundi, a quibus ve- cant divitias hujus mundi, a quibus ve- niunt omnia peccata. niunt omnia peccata.

Quando autem aliquis pure est con- Quando autem aliquis pure est con- fessus, adhuc restat ut per opera satis- fessus, adhuc restat ut per opera satis- factionis quotidie crescat et augeatur factionis quotidie crescat et augeatur in virtute contra peccatum: et ideo se- in virtute contra peccatum: et ideo se- dendum est in tertia porta quæ est Levi, dendum est in tertia porta quæ est Levi, qui interpretatur auctus. qui interpretatur auctus.

Sunt iterum ad plagam Orientalem Sunt iterum ad plagam Orientalem portæ tres: porta Joseph una, porta Ben- portæ tres: porta Joseph una, porta Ben- jamin una, porta Dan una. Oriens est jamin una, porta Dan una. Oriens est nativitas nostra ad quam tres portæ de- nativitas nostra ad quam tres portæ de- bent aperiri. Primo enim considerandum bent aperiri. Primo enim considerandum est ut ex carcere peccati originalis, quo est ut ex carcere peccati originalis, quo

3 Cf. I Reg. 1x, 1 et seq. 3 Cf. I Reg. 1x, 1 et seq.

4 Jerem. 1, 14. 4 Jerem. 1, 14.

5 Cf. Josue, VII, 21. 5 Cf. Josue, VII, 21.

106 106

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

membra nostra clausa tenentur, educa- membra nostra clausa tenentur, educa- mur a Pharaone, hoc est, a Deo, et exal- mur a Pharaone, hoc est, a Deo, et exal- temur per gratiam sacramentorum in temur per gratiam sacramentorum in mundo, scilicet per baptismum, et con- mundo, scilicet per baptismum, et con- firmationem, et Eucharistiam, et unctio- firmationem, et Eucharistiam, et unctio- nem extremam et sic sedemus in porta nem extremam et sic sedemus in porta Joseph, quæ interpretatur accrescens, et Joseph, quæ interpretatur accrescens, et in Ægypto crevit modo dicto. Unde, in Ægypto crevit modo dicto. Unde, Psal. CIV, Psal. CIV, 18-22 Humiliaverunt in 18-22 Humiliaverunt in compedibus pedes ejus, ferrum pertrans- compedibus pedes ejus, ferrum pertrans- iit animam ejus, donec veniret verbum iit animam ejus, donec veniret verbum ejus. Eloquium Domini inflammavit ejus. Eloquium Domini inflammavit eum: misit rex, et solvit eum: princeps eum: misit rex, et solvit eum: princeps populorum, et dimisit eum. Constituit populorum, et dimisit eum. Constituit eum dominum domus suæ, et principem eum dominum domus suæ, et principem omnis possessionis suæ. Compedes autem omnis possessionis suæ. Compedes autem dicuntur carcer, et ferrum dicitur asperi- dicuntur carcer, et ferrum dicitur asperi- tas carceris in quo tyrannus et languor tas carceris in quo tyrannus et languor naturæ nos detinent: et non solvemur naturæ nos detinent: et non solvemur nisi mittat rex per sacramentalem gra- nisi mittat rex per sacramentalem gra- tiam et solvat nos, et princeps populo- tiam et solvat nos, et princeps populo- rum Christus per virtutem gratiæ suæ rum Christus per virtutem gratiæ suæ nos dimittat et hoc est eloquium Dei nos dimittat et hoc est eloquium Dei quod nos charitate inflammat: et tunc quod nos charitate inflammat: et tunc etiam principes in regno suo constituit, etiam principes in regno suo constituit, ut intremus in gaudium Domini nostri, ut intremus in gaudium Domini nostri, et constituamur super omnia bona ejus, et constituamur super omnia bona ejus, et habeamus ea ad nutum. et habeamus ea ad nutum.

Cum autem nos sedere fecerit Christus Cum autem nos sedere fecerit Christus in hac porta, quotidie sedendum est etiam in hac porta, quotidie sedendum est etiam in secunda quæ est porta Benjamin, qui in secunda quæ est porta Benjamin, qui interpretatur filius dexteræ, et ejus mater interpretatur filius dexteræ, et ejus mater in partu mortua est. Mater autem nostra, in partu mortua est. Mater autem nostra, secundum scilicet generationem hanc, secundum scilicet generationem hanc, Cethæa est, et pater noster Amorrhæus, Cethæa est, et pater noster Amorrhæus, ut dicitur, Ezechiel. XVI, 3: et signant ut dicitur, Ezechiel. XVI, 3: et signant diabolum et concupiscentiam: et hæc diabolum et concupiscentiam: et hæc mater mori debet in generatione spiri- mater mori debet in generatione spiri- tuali, et debemus per bonam vitam effi- tuali, et debemus per bonam vitam effi- ci filii doloris et iræ. ci filii doloris et iræ.

Deinde ducit nos Christus ad portam Deinde ducit nos Christus ad portam tertiam Orientalem quæ est porta Dan, tertiam Orientalem quæ est porta Dan, quæ interpretatur judicium, ut scilicet quæ interpretatur judicium, ut scilicet consideremus omni tempore humilitatem consideremus omni tempore humilitatem et miseriam nostræ naturæ: ne superbia- et miseriam nostræ naturæ: ne superbia- mus, sed non altum sapientes timeamus mus, sed non altum sapientes timeamus et consentiamus humilibus. et consentiamus humilibus.

1 Luc. XXII, 28 et 30. 1 Luc. XXII, 28 et 30.

Sunt autem iterum portæ tres ad Me- Sunt autem iterum portæ tres ad Me- ridiem porta Simeon una, porta Issa- ridiem porta Simeon una, porta Issa- char una, porta Zabulon una. Meri- char una, porta Zabulon una. Meri- dies est regio luminis æterni, quod dies est regio luminis æterni, quod oritur super nos in gratia Dei. Primo oritur super nos in gratia Dei. Primo autem aperimus portam Simeon quæ in- autem aperimus portam Simeon quæ in- terpretatur auditus, et sedemus in ea terpretatur auditus, et sedemus in ea quando sollicite auscultamus si hodie quando sollicite auscultamus si hodie vocem Domini audierimus ut non ob- vocem Domini audierimus ut non ob- duremus corda nostra, sed non in va- duremus corda nostra, sed non in va- cuum gratiam Dei recipiamus, sicut di- cuum gratiam Dei recipiamus, sicut di- cit Psal. LXXXIV, 8: Audiam quid loqua- cit Psal. LXXXIV, 8: Audiam quid loqua- tur in me Dominus, etc. tur in me Dominus, etc.

Deinde ducit nos ad portam secundam Deinde ducit nos ad portam secundam plagæ Meridionalis, quæ est porta Issa- plagæ Meridionalis, quæ est porta Issa- char, quæ interpretatur merces, in spe char, quæ interpretatur merces, in spe æternorum bonorum : quia spes exspe- æternorum bonorum : quia spes exspe- ctat mercedem, quæ promissa est Abra- ctat mercedem, quæ promissa est Abra- hæ, Genes. xv, 1, cum dictum est ei: hæ, Genes. xv, 1, cum dictum est ei: Ego ero merces tua magna nimis. Et Ego ero merces tua magna nimis. Et quod petitur, Eccli. xxxv1, 18: Da mer- quod petitur, Eccli. xxxv1, 18: Da mer- cedem sustinentibus te, ut Prophetæ tui cedem sustinentibus te, ut Prophetæ tui fideles inveniantur. fideles inveniantur.

Postea sedet vir iste cum sedere nos Postea sedet vir iste cum sedere nos facit in porta tertia Meridionali quæ est facit in porta tertia Meridionali quæ est porta Zabulon, quæ interpretatur habita- porta Zabulon, quæ interpretatur habita- culum fortitudinis, quando facit nos ha- culum fortitudinis, quando facit nos ha- bitare firmiter secum et perseveranter, bitare firmiter secum et perseveranter, ut simus de illis quibus dicit: Vos estis, ut simus de illis quibus dicit: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono vobis sicut dispo- meis. Et ego dispono vobis sicut dispo- suit mihi Pater meus regnum, ut edatis, suit mihi Pater meus regnum, ut edatis, et bibatis super mensam meam in regno et bibatis super mensam meam in regno meo. Et si Satanas expetit ut cribret nos meo. Et si Satanas expetit ut cribret nos sicut triticum, ut proniores fiamus: ta- sicut triticum, ut proniores fiamus: ta- men orat pro nobis ut non deficiat fides men orat pro nobis ut non deficiat fides

nostra 2. nostra 2.

Tandem etiam sunt portæ tres ex parte Tandem etiam sunt portæ tres ex parte Occidentis: porta Gad una, porta Aser Occidentis: porta Gad una, porta Aser una, porta Nephthali una. Occidentalis una, porta Nephthali una. Occidentalis plaga est mors nostra, in qua tripliciter plaga est mors nostra, in qua tripliciter sedere nos facit Christus. Primo, quia sedere nos facit Christus. Primo, quia laborare debemus ut secura sit conscien- laborare debemus ut secura sit conscien- tia in morte: quia dicit Psal. CXXVI, 5: tia in morte: quia dicit Psal. CXXVI, 5: Beatus vir qui implevit desiderium suum Beatus vir qui implevit desiderium suum ex ipsis, non confundetur cum loquetur ex ipsis, non confundetur cum loquetur inimicis suis in porta, hoc est, mortis. inimicis suis in porta, hoc est, mortis.

2 Ibidem, y. 31 et 32. 2 Ibidem, y. 31 et 32.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIV, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XIV, § 1.

Et sic aperitur nobis porta Gad, quæ in- Et sic aperitur nobis porta Gad, quæ in- terpretatur felicitas: quia hæc est summa terpretatur felicitas: quia hæc est summa felicitas hujus vitæ, securum scilicet felicitas hujus vitæ, securum scilicet esse in morte ut cantemus in morte: esse in morte ut cantemus in morte: Ubi est, mors, victoria tua? Ubi est,mors, Ubi est, mors, victoria tua? Ubi est,mors, stimulus tuus ? Stimulus enim mor- stimulus tuus ? Stimulus enim mor- tis peccatum est, quod felicem, et secu- tis peccatum est, quod felicem, et secu- rum in morte per conscientiam non sti- rum in morte per conscientiam non sti-

mulat. mulat.

1 1

Et sequitur porta secunda Aser, quæ Et sequitur porta secunda Aser, quæ interpretatur beatus: quia statim per interpretatur beatus: quia statim per mortem beatitudini Sanctorum conjun- mortem beatitudini Sanctorum conjun- gemur, sequentibus nos operibus no- gemur, sequentibus nos operibus no- stris sicut dicitur, Apocal. XIV, 13: stris sicut dicitur, Apocal. XIV, 13: Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus suis: opera enim illorum a laboribus suis: opera enim illorum sequuntur illos. sequuntur illos.

Tertio et ultimo sedetur in porta Tertio et ultimo sedetur in porta Nephthali quæ interpretatur latitudo Nephthali quæ interpretatur latitudo mea: eo quod per mortem est transitus mea: eo quod per mortem est transitus ab angusto speculi ad latitudinem speciei, ab angusto speculi ad latitudinem speciei, et ab angusto desiderii hujus ad cami- et ab angusto desiderii hujus ad cami- num dilatationis cordis in igne amoris, num dilatationis cordis in igne amoris, quando conjungemur Seraphim in toto quando conjungemur Seraphim in toto ardore, et Cherubim in plena scientia, ardore, et Cherubim in plena scientia, et Thronis in perfecta quietis tranquilli- et Thronis in perfecta quietis tranquilli-

tate. tate.

107 107

ciaria potestas quam cum Domino habe- ciaria potestas quam cum Domino habe- bunt. Sed de his qui judicabuntur et bunt. Sed de his qui judicabuntur et salvabuntur, Matth. xxv, 34 et 35: Venite, salvabuntur, Matth. xxv, 34 et 35: Venite, benedicti Patris mei, possidete paratum benedicti Patris mei, possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi. vobis regnum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis mihi mandu- Esurivi enim, et dedistis mihi mandu- care: sitivi, et dedistis mihi bibere, etc. care: sitivi, et dedistis mihi bibere, etc.

De judicandis autem et condemnan- De judicandis autem et condemnan- dis, ibidem, yy.41 et 42: Discedite a me, dis, ibidem, yy.41 et 42: Discedite a me, maledicti, in ignem æternum... Esurivi maledicti, in ignem æternum... Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare, enim, et non dedistis mihi manducare, etc. Et de non judicandis et condem- etc. Et de non judicandis et condem- nandis habetur in Evangelio Joan. 111, nandis habetur in Evangelio Joan. 111, 18 18

est. est.

Qui non credit, jam judicatus Qui non credit, jam judicatus

Ex his patet, quod Dominus mulierem Ex his patet, quod Dominus mulierem fortem tamquam dilectam sibi consortem fortem tamquam dilectam sibi consortem regni convivificat secundum Apostolum, regni convivificat secundum Apostolum, et consedere sibi facit in sede judicii. Et et consedere sibi facit in sede judicii. Et hoc significatur, III Regum, 11,19 et seq., hoc significatur, III Regum, 11,19 et seq., ubi legitur, quod Bethsabee venit ad re- ubi legitur, quod Bethsabee venit ad re- gem Salomonem, ut loqueretur pro Ado- gem Salomonem, ut loqueretur pro Ado- nia et surrexit rex in occursum ejus, nia et surrexit rex in occursum ejus, adoravitque eam, et sedit super thronum adoravitque eam, et sedit super thronum suum positusque est thronus matri re- suum positusque est thronus matri re- gis, quæ sedit ad dexteram ejus. Hæc gis, quæ sedit ad dexteram ejus. Hæc enim mulier mater est Christi, et soror, enim mulier mater est Christi, et soror, et uxor pro diversis affectibus quibus et uxor pro diversis affectibus quibus Christo conjungitur, scilicet concipiens Christo conjungitur, scilicet concipiens

Sequitur quando sit nobilis, scilicet, ipsum in spiritu salutis, et ut fœcundata Sequitur quando sit nobilis, scilicet, ipsum in spiritu salutis, et ut fœcundata quando sederit. quando sederit.

Nota quod quatuor ordines erunt in Nota quod quatuor ordines erunt in judicio quidam enim sedebunt judican- judicio quidam enim sedebunt judican- tes, et quidam stabunt judicandi, et ho- tes, et quidam stabunt judicandi, et ho- rum quidam salvabuntur et judicabun- rum quidam salvabuntur et judicabun- tur et quidam non judicabuntur, et ta- tur et quidam non judicabuntur, et ta- men condemnabuntur. men condemnabuntur.

Dicamus ergo quod quidam sedebunt Dicamus ergo quod quidam sedebunt ut principes, cum quibus sedet vir mu- ut principes, cum quibus sedet vir mu- lieris hujus, scilicet Christus, et sedere lieris hujus, scilicet Christus, et sedere facit. De sedentibus, Matth. xix, 28: facit. De sedentibus, Matth. xix, 28: In regeneratione cum sederit Filius ho- In regeneratione cum sederit Filius ho- minis in sede majestatis suæ, sedebitis minis in sede majestatis suæ, sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes et vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel. Per duodecim duodecim tribus Israel. Per duodecim autem, ut dicit Glossa, signatur universi- autem, ut dicit Glossa, signatur universi- tas perfectorum: per sedes autem judi- tas perfectorum: per sedes autem judi-

1 I ad Corinth. xv, 55, et Osee, XIII, 14. 1 I ad Corinth. xv, 55, et Osee, XIII, 14.

ab ipso in operibus gratiæ, et ut cohæres ab ipso in operibus gratiæ, et ut cohæres regni coelestis: primo modo est mater, regni coelestis: primo modo est mater, secundo uxor, et tertio soror. Ingreditur secundo uxor, et tertio soror. Ingreditur autem in die judicii ut loquatur pro autem in die judicii ut loquatur pro Adonia, id est, ut intercedat pro pecca- Adonia, id est, ut intercedat pro pecca- tore, ut detur ei uxor Abisag, quæ si- tore, ut detur ei uxor Abisag, quæ si- gnat charitatem: sed ille superbus inva- gnat charitatem: sed ille superbus inva- sor regis non meretur gratiam, et ideo sor regis non meretur gratiam, et ideo occiditur, et mulier fortis honoratur in occiditur, et mulier fortis honoratur in consessu dextræ Salomonis, id est, regis, consessu dextræ Salomonis, id est, regis, qui cum pace sua et suorum tranquilli- qui cum pace sua et suorum tranquilli- tate omnia dijudicat: adorat etiam, id tate omnia dijudicat: adorat etiam, id est, salutat matrem in signo pacis et vi- est, salutat matrem in signo pacis et vi- tæ æternæ, quia constituit a dextris: et tæ æternæ, quia constituit a dextris: et profert verbum pacis ad ipsum, quando profert verbum pacis ad ipsum, quando dicit Venite, benedicti, etc. 2. Et poni- dicit Venite, benedicti, etc. 2. Et poni- tur ei thronus ut sedeat judex cum ipso. tur ei thronus ut sedeat judex cum ipso.

2 Matth. xxv, 34. 2 Matth. xxv, 34.

108 108

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et ita patet quando sedet, quod tunc Et ita patet quando sedet, quod tunc est nobilis vir hujus mulieris fortis. est nobilis vir hujus mulieris fortis.

Sequitur, cum quibus sedet ejus no- Sequitur, cum quibus sedet ejus no- bilis vir, quia « cum senatoribus terræ. » bilis vir, quia « cum senatoribus terræ. » Est autem triplex terra, scilicet quam Est autem triplex terra, scilicet quam gerimus, et quam terimus, et quam quæ- gerimus, et quam terimus, et quam quæ-

rimus. rimus.

Terra quam gerimus corpus nostrum Terra quam gerimus corpus nostrum est, de qua dicitur: : est, de qua dicitur: : Beati mites, quoniam Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram ¹: quia mansue- ipsi possidebunt terram ¹: quia mansue- tudo reddit nobis in possessionem. Et in tudo reddit nobis in possessionem. Et in Psal. xxxvi, 11: Mansueti autem hære- Psal. xxxvi, 11: Mansueti autem hære- ditabunt terram. ditabunt terram.

Terra autem quam terimus, terra est Terra autem quam terimus, terra est hujus mundi, de qua dicitur, Genes. I, hujus mundi, de qua dicitur, Genes. I, 2: Terra erat inanis et vacua. Inanis 2: Terra erat inanis et vacua. Inanis quantum ad declinationem a bono, va- quantum ad declinationem a bono, va- cua autem quantum ad inclinationem in cua autem quantum ad inclinationem in malum. Vel inanis quoad gratiam, va- malum. Vel inanis quoad gratiam, va- cua autem quantum ad opus. Et in Job, cua autem quantum ad opus. Et in Job, 1x, 24: Terra data est in manus impii, 1x, 24: Terra data est in manus impii, vultum judicum ejus operit: ipse sci- vultum judicum ejus operit: ipse sci- licet impius diabolus operit. licet impius diabolus operit.

Terra autem quam quærimus, terra Terra autem quam quærimus, terra viventium est, de qua dicitur in Psal. viventium est, de qua dicitur in Psal. xxvi, 13 Credo videre bona Domini in xxvi, 13 Credo videre bona Domini in terra viventium. Et, Isa. LVIII, 14: Sus- terra viventium. Et, Isa. LVIII, 14: Sus- tollam te super altitudines terræ, et tollam te super altitudines terræ, et cibabo te hæreditate Jacob, patris tui. cibabo te hæreditate Jacob, patris tui.

In omnibus his terris cum senatori- In omnibus his terris cum senatori- bus sedet Christus. bus sedet Christus.

In terra enim quam gerimus, sedet In terra enim quam gerimus, sedet inter senatores, scilicet conscientiam et inter senatores, scilicet conscientiam et rationem quorum judicio cuncta in no- rationem quorum judicio cuncta in no- bis decernuntur. Et de his senatoribus bis decernuntur. Et de his senatoribus dicitur in Isaia, 1, 26: Restituam ju- dicitur in Isaia, 1, 26: Restituam ju- dices tuos ut fuerunt prius, et consilia- dices tuos ut fuerunt prius, et consilia- rios tuos sicut antiquitus. Judices enim rios tuos sicut antiquitus. Judices enim sive senatores, qui scilicet ex senii matu- sive senatores, qui scilicet ex senii matu- ritate, jus et auctoritatem habent judicii, ritate, jus et auctoritatem habent judicii, ut dictum est, in nobis sunt conscientia ut dictum est, in nobis sunt conscientia et ratio: conscientia judicans de occul- et ratio: conscientia judicans de occul- tis, et ratio judicans de apertis et facien- tis, et ratio judicans de apertis et facien- dis. Illi, inquam, judices quandoque cor- dis. Illi, inquam, judices quandoque cor- rumpuntur ut judicium dissimulent, et rumpuntur ut judicium dissimulent, et hos Deus Christus noster judex veritatis hos Deus Christus noster judex veritatis

1 Matth, v, 4. 1 Matth, v, 4.

in medio sedens sapientissimus inter in medio sedens sapientissimus inter tres restituit, ut fuerunt prius antequam tres restituit, ut fuerunt prius antequam peccato corrumperentur, quando facit peccato corrumperentur, quando facit hominem secundum verum judicium de hominem secundum verum judicium de se per confessionem judicare, et non se per confessionem judicare, et non excusare excusationes in peccatis, et de- excusare excusationes in peccatis, et de- clinare in verba malitiæ. Consiliarii au- clinare in verba malitiæ. Consiliarii au- tem sunt cogitationes nostræ quæ modo tem sunt cogitationes nostræ quæ modo corruptæ sunt: consulunt commodum et corruptæ sunt: consulunt commodum et dilationem pœnitentiæ propter præsump- dilationem pœnitentiæ propter præsump- tionem longioris vitæ. Sed Christus tionem longioris vitæ. Sed Christus Verbum Dei, judex compagum et me- Verbum Dei, judex compagum et me- dullarum cordis restituit, quando facit dullarum cordis restituit, quando facit cogitare quæ justa sunt: ut quæ sursum cogitare quæ justa sunt: ut quæ sursum sunt sapiant, et non quæ super terram sunt sapiant, et non quæ super terram

. .

Terra autem quam terimus habet se- Terra autem quam terimus habet se- natores antiquos a quibus egreditur ju- natores antiquos a quibus egreditur ju- dicium perversum, scilicet superbiam dicium perversum, scilicet superbiam et libidinem, quæ conveniunt in omni et libidinem, quæ conveniunt in omni peccato: de quibus dicitur, Isa. ш, 14: peccato: de quibus dicitur, Isa. ш, 14: Dominus ad judicium veniet cum senio- Dominus ad judicium veniet cum senio- ribus populi sui. Et hoc secundum lit- ribus populi sui. Et hoc secundum lit- teralem expositionem intelligitur: quia teralem expositionem intelligitur: quia veniet ad judicium contra senatores ut veniet ad judicium contra senatores ut condemnet eos, eo quod depasti sunt vi- condemnet eos, eo quod depasti sunt vi- neam Domini, id est, fidelem populum. neam Domini, id est, fidelem populum. Unde in medio horum sedet ut judicet Unde in medio horum sedet ut judicet judicium. Et hoc optime signatur in judicium. Et hoc optime signatur in Daniel. XIII 5, ubi legitur, quod duo ini- Daniel. XIII 5, ubi legitur, quod duo ini- qui judices erant constituti, de quibus qui judices erant constituti, de quibus dixerat Dominus: Quia egressa est ini- dixerat Dominus: Quia egressa est ini- quitas de Babylone a senioribus judici- quitas de Babylone a senioribus judici- bus, et illi concupierunt Susannam quæ bus, et illi concupierunt Susannam quæ interpretatur gaudium gratiæ, quam interpretatur gaudium gratiæ, quam semper quærunt infamare et vitiare su- semper quærunt infamare et vitiare su- perbia et libido judices terræ. Sed Da‍ perbia et libido judices terræ. Sed Da‍ niel significat Christum qui convincit eos niel significat Christum qui convincit eos ut lapidarentur, id est, duris increpatio- ut lapidarentur, id est, duris increpatio- nibus perimerentur. nibus perimerentur.

Senatores autem terræ viventium sunt Senatores autem terræ viventium sunt duo, scilicet Angeli et homines, cum duo, scilicet Angeli et homines, cum quibus sedebit Christus in judicio, ut no- quibus sedebit Christus in judicio, ut no- bilior omnibus, et nobilitans omnes, bilior omnibus, et nobilitans omnes, ut supra dictum est. Et de hoc habetur, ut supra dictum est. Et de hoc habetur, I ad Corinth. VI, 2: An nescitis quo- I ad Corinth. VI, 2: An nescitis quo- niam Sancti de hoc mundo judicabunt? niam Sancti de hoc mundo judicabunt? Et si in vobis, id est, a vobis, judica- Et si in vobis, id est, a vobis, judica-

Ad Coloss. III, 2. Ad Coloss. III, 2.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XV, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XV, § 1.

bitur mundus, indigni estis qui de mini- bitur mundus, indigni estis qui de mini- mis judicetis? hoc est, indignum est mis judicetis? hoc est, indignum est

109 109

vobis, quod de temporalibus istis judi- vobis, quod de temporalibus istis judi- cium inter vos sit. cium inter vos sit.

CAPUT XV. CAPUT XV.

§ 1 § 1

SAMECH ( D ) SAMECH ( D )

Sindonem fecit, et vendidit, Sindonem fecit, et vendidit,

et cingulum tradidit Chananæo. et cingulum tradidit Chananæo.

SAMECH interpretatur adjutorium, vel SAMECH interpretatur adjutorium, vel erectio, et alludit sententiæ versus: quia erectio, et alludit sententiæ versus: quia per negotiationem adjuvat se mulier et per negotiationem adjuvat se mulier et erigit. erigit.

Est autem triplex erectio, scilicet, spei Est autem triplex erectio, scilicet, spei quæ erigit a desperatione peccati, fidei quæ erigit a desperatione peccati, fidei quæ erigit liberando a dæmone, et con- quæ erigit liberando a dæmone, et con- templationis quæ erigit oculum ab infi- templationis quæ erigit oculum ab infi- mis ad superna. mis ad superna.

De prima erectione habetur, Job, v, De prima erectione habetur, Job, v, 11: Ponit humiles in sublime, et moren- 11: Ponit humiles in sublime, et moren- tes erigit sospitate. Et similiter intelligi- tes erigit sospitate. Et similiter intelligi- tur hoc quod habetur, Act. IX, 36 et tur hoc quod habetur, Act. IX, 36 et seq., ubi legitur, quod quædam disci- seq., ubi legitur, quod quædam disci- pula nomine Tabitha, quæ interpretata pula nomine Tabitha, quæ interpretata dicitur Dorcas, hæc erat plena operibus dicitur Dorcas, hæc erat plena operibus bonis. Et infra mortua est, quam voca- bonis. Et infra mortua est, quam voca- tus a sanctis Petrus resuscitans dans- tus a sanctis Petrus resuscitans dans- que illi manum erexit eam, et sanctis que illi manum erexit eam, et sanctis ac viduis assignavit vivam: quæ enim ac viduis assignavit vivam: quæ enim plena operibus bonis fuit et eleemosynis, plena operibus bonis fuit et eleemosynis, non potuit esse mortua per peccatum, non potuit esse mortua per peccatum, sed mortua fuit debilitate spei, quam sed mortua fuit debilitate spei, quam Petrus, id est, cognitio Dei, resuscitat: Petrus, id est, cognitio Dei, resuscitat: et viso Petro, hoc est, cognitione habita et viso Petro, hoc est, cognitione habita

1 Cf. Luc. XIII, 11 et seq. 1 Cf. Luc. XIII, 11 et seq.

2 Cf. Matth. v, 3 et seq. 2 Cf. Matth. v, 3 et seq.

de misericordia Dei, resedit ad vitam: de misericordia Dei, resedit ad vitam: et datur illi manus, hoc est, fiducia me- et datur illi manus, hoc est, fiducia me- ritorum et erigitur ad spem, et assigna- ritorum et erigitur ad spem, et assigna- tur viva in spe, sicut vivit in opere. tur viva in spe, sicut vivit in opere.

De secunda erectione intelligitur erectio De secunda erectione intelligitur erectio filiæ Abrahæ quam intraverat Satanas de- filiæ Abrahæ quam intraverat Satanas de- cem et octo annis, et solvit eam et ere- cem et octo annis, et solvit eam et ere- xit Christus in die sabbati 1. Filia Abrahæ xit Christus in die sabbati 1. Filia Abrahæ est anima de fide informata, quam adver- est anima de fide informata, quam adver- sarius salutis humani generis incurvat sarius salutis humani generis incurvat per peccatum, per annos, hoc est, cir- per peccatum, per annos, hoc est, cir- cuitus vitiorum decem et octo: quia per cuitus vitiorum decem et octo: quia per transgressionem decalogi et contemptum transgressionem decalogi et contemptum beatitudinum quæ sunt octo enumeratæ a beatitudinum quæ sunt octo enumeratæ a Domino. Et erigit eam Filius Dei per Domino. Et erigit eam Filius Dei per gratiam in die sabbati, hoc est, quando gratiam in die sabbati, hoc est, quando festum et cessationem servilium operum, festum et cessationem servilium operum, hoc est, peccatorum agit Domino. Et, hoc est, peccatorum agit Domino. Et, Luc. 1, 69, ubi dicitur: Erexit cornu salu- Luc. 1, 69, ubi dicitur: Erexit cornu salu- tis nobis, in domo David pueri sui. tis nobis, in domo David pueri sui.

De tertia erectione habetur, Job, XL, De tertia erectione habetur, Job, XL, 5: Circumda tibi decorem, et in sublime 5: Circumda tibi decorem, et in sublime erigere, et esto gloriosus, et speciosis erigere, et esto gloriosus, et speciosis induere vestibus. Per quod intelliguntur induere vestibus. Per quod intelliguntur quatuor quæ debet habere contempla- quatuor quæ debet habere contempla- tivus. Primum est decor virtutum. Se- tivus. Primum est decor virtutum. Se- cundum, erectio intellectus in divina. cundum, erectio intellectus in divina. Tertium, gloria faciei quæ illuminatur, Tertium, gloria faciei quæ illuminatur, sicut splendida facta est facies Moysi 3. sicut splendida facta est facies Moysi 3. Quartum est speciositas conversationis, Quartum est speciositas conversationis, quæ circumdat ipsum sicut vestimentum.. quæ circumdat ipsum sicut vestimentum.. Et hæc est expositio epigrammatis Et hæc est expositio epigrammatis hujus litteræ SAMECH. hujus litteræ SAMECH.

3 Cf. Exod. xxXIV, 29. 3 Cf. Exod. xxXIV, 29.

110 110

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Sequitur de versu: «Sindonem fecit et Sequitur de versu: «Sindonem fecit et vendidit, etc. » Est autem duplex nego- vendidit, etc. » Est autem duplex nego- tiatio hujus mulieris in versu isto, sci- tiatio hujus mulieris in versu isto, sci- licet in sindone et in cingulo. licet in sindone et in cingulo.

Circa primam notantur duo, scilicet Circa primam notantur duo, scilicet quid sit sindon facta, et qualiter ven- quid sit sindon facta, et qualiter ven-

ditur. ditur.

Dicit autem Glossa quod « sindon est Dicit autem Glossa quod « sindon est « pannus subtilis contextus de bysso. « pannus subtilis contextus de bysso. Inveniuntur autem in sacra Scriptura Inveniuntur autem in sacra Scriptura quatuor modis sindones, hoc est, ad qua- quatuor modis sindones, hoc est, ad qua- druplicem usum, scilicet sindones obe- druplicem usum, scilicet sindones obe- dientiæ perfectæ, et sindones mundanæ dientiæ perfectæ, et sindones mundanæ innocentiæ et castitatis, et sindones ele- innocentiæ et castitatis, et sindones ele- emosynæ, et sindones doctrinæ Evange- emosynæ, et sindones doctrinæ Evange- licæ vel prædicationis verbi Dei: et om- licæ vel prædicationis verbi Dei: et om- nes istas sindones facit mulier et ven- nes istas sindones facit mulier et ven- dit. dit.

Sindones obedientiæ sunt sindones Sindones obedientiæ sunt sindones Samsonis, de quibus legitur, Judicum, Samsonis, de quibus legitur, Judicum, XIV, 14, quod abstulit triginta sindones XIV, 14, quod abstulit triginta sindones viris Ascalonitis quos interfecit, et dedit viris Ascalonitis quos interfecit, et dedit solventibus problema istud: De come- solventibus problema istud: De come- dente exivit cibus, et de forti egressa est dente exivit cibus, et de forti egressa est dulcedo. Ascalon interpretatur ignis in- dulcedo. Ascalon interpretatur ignis in- famis, et significat eos qui habent ignem famis, et significat eos qui habent ignem concupiscentiæ, qua transgrediuntur concupiscentiæ, qua transgrediuntur mandata Dei, et præcipue in avaritia pe- mandata Dei, et præcipue in avaritia pe- cuniæ hujus mundi: et hos interfecit cuniæ hujus mundi: et hos interfecit Samson, qui interpretatur sol fortis, hoc Samson, qui interpretatur sol fortis, hoc est, Christus pœna æterna, et sindones est, Christus pœna æterna, et sindones triginta, hoc est, decorem obedientiæ de- triginta, hoc est, decorem obedientiæ de- calogi in fide Trinitatis aufert eis, et dat calogi in fide Trinitatis aufert eis, et dat sodalibus suis solventibus per impletio- sodalibus suis solventibus per impletio- nem problema, id est, ænigma, hoc est, nem problema, id est, ænigma, hoc est, voluntatis suæ signum in consiliis et voluntatis suæ signum in consiliis et mandatis. Hoc autem est ænigma. De mandatis. Hoc autem est ænigma. De comedente, hoc est, leone devorante, comedente, hoc est, leone devorante, exivit cibus et de forti, hoc est, leone, exivit cibus et de forti, hoc est, leone, egressa est dulcedo mellis. Leo autem egressa est dulcedo mellis. Leo autem diabolus est, qui, secundum dicta Petri¹, diabolus est, qui, secundum dicta Petri¹, tamquam leo rugiens circuit quærens tamquam leo rugiens circuit quærens quem devoret, quem interficit Christus quem devoret, quem interficit Christus in membris. Et exit ab eo cibus, quia in membris. Et exit ab eo cibus, quia tentamina sua cooperantur in bonum et tentamina sua cooperantur in bonum et refectionem animæ. Et egreditur dulcedo refectionem animæ. Et egreditur dulcedo

: :

1 I Petr. v, 8. 1 I Petr. v, 8.

2 Cf. Matth. XXVII, 59. 2 Cf. Matth. XXVII, 59.

vitæ spiritualis de fortitudine ejus, quia vitæ spiritualis de fortitudine ejus, quia experti fortitudinem diaboli maxime ef- experti fortitudinem diaboli maxime ef- ficiuntur spirituales. ficiuntur spirituales.

Sindon autem munditiæ castitatis est Sindon autem munditiæ castitatis est sindon mulierum delicatarum quia de- sindon mulierum delicatarum quia de- licatæ mulieres sunt virgines castæ et licatæ mulieres sunt virgines castæ et viduæ et conjugatæ, solum Christum viduæ et conjugatæ, solum Christum admittentes. Et de hoc habetur, Isaiæ, admittentes. Et de hoc habetur, Isaiæ, III, 23, ubi dicitur, quod Dominus prop- III, 23, ubi dicitur, quod Dominus prop- ter peccata populi a mulieribus vult au- ter peccata populi a mulieribus vult au- ferre sindones munditiæ, sicut dicitur in ferre sindones munditiæ, sicut dicitur in alia prophetia, Osee, IV, 14: Non visi- alia prophetia, Osee, IV, 14: Non visi- tabo super filias vestras cum fuerint for- tabo super filias vestras cum fuerint for- nicatæ. nicatæ.

Sindon autem misericordiæ et eleemo- Sindon autem misericordiæ et eleemo- synæ est sindon in quam Joseph invol- synæ est sindon in quam Joseph invol- vit totum corpus Jesu 2. Hoc est, omnia. vit totum corpus Jesu 2. Hoc est, omnia. membra ejus, dum quod cuilibet ex mi- membra ejus, dum quod cuilibet ex mi- nimis fecit sibi fecisse dicit, Matth.xxv,40. nimis fecit sibi fecisse dicit, Matth.xxv,40.

Sindon autem prædicationis verbi Dei Sindon autem prædicationis verbi Dei est sindon Joannis, qua quia amictus fuit est sindon Joannis, qua quia amictus fuit super nudo, cum persequerentur eum super nudo, cum persequerentur eum hostes Christi de fide, relicta sindone hostes Christi de fide, relicta sindone nudus profugit. Quia prædicator qui nudus profugit. Quia prædicator qui quasi pro interula inter sindonem et nu- quasi pro interula inter sindonem et nu- dum non utitur bona vita, etiamsi quan- dum non utitur bona vita, etiamsi quan- doque Christum annuntiat, tempore per- doque Christum annuntiat, tempore per- secutionis fugit, et etiam verbo contradi- secutionis fugit, et etiam verbo contradi- cit. cit.

Sequitur de venditione, scilicet quali- Sequitur de venditione, scilicet quali- ter facit et vendit. ter facit et vendit.

Facit autem quadrupliciter, et simili- Facit autem quadrupliciter, et simili- ter vendit quatuor modis. ter vendit quatuor modis.

Sindones obedientiæ facit obtempe- Sindones obedientiæ facit obtempe- rando mandatis et consiliis divinis, insu- rando mandatis et consiliis divinis, insu- per omni humanæ creaturæ propter per omni humanæ creaturæ propter Deum : sicut præcipit Petrus, I Petri, 11, Deum : sicut præcipit Petrus, I Petri, 11, 13, et sicut dicit Apostolus, ad Roman. 13, et sicut dicit Apostolus, ad Roman. XIII, 1 Omnis anima potestatibus su- XIII, 1 Omnis anima potestatibus su- blimioribus subdita sit. Et, ad Hebr. blimioribus subdita sit. Et, ad Hebr. XIII, 17 Obedite præpositis vestris, et XIII, 17 Obedite præpositis vestris, et subjacete eis. Ipsi enim pervigilant, qua- subjacete eis. Ipsi enim pervigilant, qua- si rationem pro animabus vestris reddi- si rationem pro animabus vestris reddi- turi. Vendit autem per obligationem ad turi. Vendit autem per obligationem ad præcepta, et per votum ad consilia : præcepta, et per votum ad consilia :

3 Marc. xiv, 52. 3 Marc. xiv, 52.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XV, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XV, § 1.

unde præcipitur in lege, Deuter. xxIII, unde præcipitur in lege, Deuter. xxIII, 21 Cum votum voveris Domino Deo 21 Cum votum voveris Domino Deo tuo, non tardabis reddere. Et, in Psal. tuo, non tardabis reddere. Et, in Psal. LXV, 13 et 14: Reddam Domino vota LXV, 13 et 14: Reddam Domino vota mea, quæ distinxerunt labia mea. Et mea, quæ distinxerunt labia mea. Et Augustinus, quod « vovere est volunta- Augustinus, quod « vovere est volunta- «<tis, reddere autem necessitatis, etc. » «<tis, reddere autem necessitatis, etc. » Item, in Psal. LXXV, 12: Vovete, et red- Item, in Psal. LXXV, 12: Vovete, et red- dite Domino Deo vestro, omnes qui in dite Domino Deo vestro, omnes qui in circuitu ejus affertis munera. De obliga- circuitu ejus affertis munera. De obliga- tione autem ad mandata habetur in om- tione autem ad mandata habetur in om- nibus præceptis, Exod. xx, 1 et seq., et nibus præceptis, Exod. xx, 1 et seq., et Isa. viii, 16 : Liga testimonium, signa Isa. viii, 16 : Liga testimonium, signa legem in discipulis meis. Liga per obli- legem in discipulis meis. Liga per obli- gationem, et signa, id est, consigna et gationem, et signa, id est, consigna et confirma eam per votum. confirma eam per votum.

Sindonem enim etiam munditiæ et Sindonem enim etiam munditiæ et castitatis facit per custodiam carnis et castitatis facit per custodiam carnis et corporis sicut dicit Job, xxx1, 1 Pepi- corporis sicut dicit Job, xxx1, 1 Pepi- gi fædus cum oculis meis, ut ne cogita- gi fædus cum oculis meis, ut ne cogita- rem quidem de virgine. De virgine dicit, rem quidem de virgine. De virgine dicit, quia illud genus fœminæ magis consue- quia illud genus fœminæ magis consue- vit incendere ad concupiscentiam: sci- vit incendere ad concupiscentiam: sci- vit enim quod postea diu dixit Dominus, vit enim quod postea diu dixit Dominus, Matth. v, 28 Qui viderit mulierem ad Matth. v, 28 Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam machatus est concupiscendum eam, jam machatus est eam in corde suo. Hanc autem sindonem eam in corde suo. Hanc autem sindonem vendit per promissionem trigesimi et se- vendit per promissionem trigesimi et se- xagesimi et centesimi fructus: sicut dicit xagesimi et centesimi fructus: sicut dicit Dominus in Evangelio, Matth. x111, 8, Dominus in Evangelio, Matth. x111, 8, quod semen quod cecidit in terram bo- quod semen quod cecidit in terram bo- nam facit fructum aliud trigesimum, nam facit fructum aliud trigesimum, aliud sexagesimum, aliud vero centesi- aliud sexagesimum, aliud vero centesi- mum. Terra bona est corpus et cor mun- mum. Terra bona est corpus et cor mun- dum semen autem est verbum castitatis dum semen autem est verbum castitatis quod fructificat in matrimonio trigesi- quod fructificat in matrimonio trigesi- mum, et in viduis sexagesimum, et in mum, et in viduis sexagesimum, et in virginibus centesimum fructum. virginibus centesimum fructum.

Sindonem autem eleemosynæ facit per Sindonem autem eleemosynæ facit per misericordiam et miserationes in omnes misericordiam et miserationes in omnes indigentes sicut dicit Dominus, Osee, indigentes sicut dicit Dominus, Osee, VI, 6: Misericordiam volui et non sacri- VI, 6: Misericordiam volui et non sacri- ficium, et scientiam Dei plus quam ho- ficium, et scientiam Dei plus quam ho- locausta. Vendit autem hanc sindonem locausta. Vendit autem hanc sindonem ostensione incertitudinis divitiarum, et ostensione incertitudinis divitiarum, et promissione centuplæ mercedis : sicut promissione centuplæ mercedis : sicut dicit Apostolus, I ad Timoth. vi, 17: dicit Apostolus, I ad Timoth. vi, 17: Divitibus hujus sæculi præcipe non su- Divitibus hujus sæculi præcipe non su- blime sapere, neque sperare in incerto blime sapere, neque sperare in incerto

111 111

divitiarum. Et, Jacob. V, 1 et seq. divitiarum. Et, Jacob. V, 1 et seq.

Agite nunc, divites, plorate ululantes in Agite nunc, divites, plorate ululantes in miseriis vestris, quæ advenient vobis. miseriis vestris, quæ advenient vobis. Divitiæ vestræ putrefactæ sunt, et vesti- Divitiæ vestræ putrefactæ sunt, et vesti- menta vestra a tineis comesta sunt. Au- menta vestra a tineis comesta sunt. Au- rum et argentum vestrum æruginavit, rum et argentum vestrum æruginavit, et ærugo eorum in testimonium vobis et ærugo eorum in testimonium vobis erit, et manducabit carnes vestras sicut erit, et manducabit carnes vestras sicut ignis. ignis.

Sindonem autem prædicationis verbi Sindonem autem prædicationis verbi Dei facit quilibet exhortando ad mores, Dei facit quilibet exhortando ad mores, annuntiando fidem, arguendo malos, in- annuntiando fidem, arguendo malos, in- crepando duros, obsecrando reverendos, crepando duros, obsecrando reverendos, instruendo indoctos: sicut dicit Aposto- instruendo indoctos: sicut dicit Aposto- lus, II ad Timoth. IV, 2 et seq. : Argue, lus, II ad Timoth. IV, 2 et seq. : Argue, obsecra, increpa in omni patientia et obsecra, increpa in omni patientia et doctrina. Erit enim tempus, cum sanam doctrina. Erit enim tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad sua doctrinam non sustinebunt, sed ad sua desideria coacervabunt sibi magistros desideria coacervabunt sibi magistros prurientes auribus, et a veritate quidem prurientes auribus, et a veritate quidem auditum avertent, ad fabulas autem con- auditum avertent, ad fabulas autem con- vertentur. Hoc tempus, heu ! modo est : vertentur. Hoc tempus, heu ! modo est : quia secundum desideria peccati audiunt quia secundum desideria peccati audiunt quæstuarios prædicatores, qui centum quæstuarios prædicatores, qui centum dierum indulgentiam falso mendacio dierum indulgentiam falso mendacio commutant obolo uno: et a veritate commutant obolo uno: et a veritate prædicationis poenitentiæ avertunt audi- prædicationis poenitentiæ avertunt audi- tum, et ad nugas quæstuariorum, qui tum, et ad nugas quæstuariorum, qui occasione temporalis lucri annuntiant occasione temporalis lucri annuntiant non Christum, sed fabulas falsas et hæ- non Christum, sed fabulas falsas et hæ- reses cum et illi jam passim prædicent reses cum et illi jam passim prædicent qui numquam litteras noverunt: taceo qui numquam litteras noverunt: taceo etiam de sacris litteris quas scire omnes etiam de sacris litteris quas scire omnes prædicatores verbi Dei tenentur, ut dicit prædicatores verbi Dei tenentur, ut dicit Augustinus super epistolam Jacobi. Quia Augustinus super epistolam Jacobi. Quia ergo aliud quam veritatem (falsam enim ergo aliud quam veritatem (falsam enim indulgentiam annuntiant) non dubium indulgentiam annuntiant) non dubium quin anathematizati sint, et si non ab quin anathematizati sint, et si non ab Episcopis quorum litteras ad confusio- Episcopis quorum litteras ad confusio- nem eorum et damnationem circumfe- nem eorum et damnationem circumfe- runt, et majorem auctoritatem quam runt, et majorem auctoritatem quam prædicatores veritatis accipiunt: tamen prædicatores veritatis accipiunt: tamen sunt nequam anathematizati a sancto sunt nequam anathematizati a sancto Apostolo, qui sic dicit in epistola ad Ga- Apostolo, qui sic dicit in epistola ad Ga- lat. lat. 8 Sed licet nos, aut Angelus de 8 Sed licet nos, aut Angelus de coelo evangelizet vobis præterquam quod coelo evangelizet vobis præterquam quod evangelizavimus vobis, anathema sit. Et evangelizavimus vobis, anathema sit. Et confirmat sententiam iterum dicendo, confirmat sententiam iterum dicendo, . 9: Sicut prædiximus, et nunc iterum . 9: Sicut prædiximus, et nunc iterum

112 112

D. ALB. MAG ORD. PRÆD. D. ALB. MAG ORD. PRÆD.

dico: Si quis vobis evangelizaverit præ- dico: Si quis vobis evangelizaverit præ- ter id quod accepistis, anathema sit. ter id quod accepistis, anathema sit. Hæc autem transgrediendo materiam Hæc autem transgrediendo materiam dicta sunt ad confusionem et confutatio- dicta sunt ad confusionem et confutatio- nem illorum. Redeamus igitur ostenden- nem illorum. Redeamus igitur ostenden- tes qualiter sindonem illam vendit mu- tes qualiter sindonem illam vendit mu- lier. Isti enim non sindonem, sed potius lier. Isti enim non sindonem, sed potius commissuram panni veteris immunditiis commissuram panni veteris immunditiis deceptionis suæ exhibent. deceptionis suæ exhibent.

Vendit autem sindonem verbi Dei per- Vendit autem sindonem verbi Dei per- suasu vitæ et miraculorum. Hæc enim suasu vitæ et miraculorum. Hæc enim duo tetigit Dominus, Marci, xvi, 17 et duo tetigit Dominus, Marci, xvi, 17 et 18, quando dixit : Signa eos qui credi- 18, quando dixit : Signa eos qui credi- derint, hæc sequentur: In nomine meo derint, hæc sequentur: In nomine meo dæmonia ejicient, linguis loquentur no- dæmonia ejicient, linguis loquentur no- vis, serpentes tollent: et si mortiferum vis, serpentes tollent: et si mortiferum quid biberint, non eis nocebit super quid biberint, non eis nocebit super æġros manus imponent, et bene habebunt. æġros manus imponent, et bene habebunt. Et tangit quinque in quibus consideratur Et tangit quinque in quibus consideratur vera sindon verbi Dei,ab emptore scilicet. vera sindon verbi Dei,ab emptore scilicet.

Primum quod in nomine Domini de- Primum quod in nomine Domini de- monia ejicient, id est, peccatores con- monia ejicient, id est, peccatores con- vertent. Quidam enim non faciunt hoc in vertent. Quidam enim non faciunt hoc in nomine Domini, sed in mammona, qui nomine Domini, sed in mammona, qui est Deus divitiarum, qui propter pecu- est Deus divitiarum, qui propter pecu- niam justificant impium pro muneri- niam justificant impium pro muneri- bus, sicut moderni plebani, et archidia- bus, sicut moderni plebani, et archidia- coni, et Episcopi, et quæstuarii eorum. coni, et Episcopi, et quæstuarii eorum. Et secundum vocem Domini Satanas non Et secundum vocem Domini Satanas non potest Satanam ejicere: quia in seipsum potest Satanam ejicere: quia in seipsum non divisus est 2, sed concordat Satanas non divisus est 2, sed concordat Satanas cum Satana, non in bonum, sed in ma- cum Satana, non in bonum, sed in ma- lum ut scilicet, si pastor sit avarus, et lum ut scilicet, si pastor sit avarus, et ovis iniqua remanens in peccato. ovis iniqua remanens in peccato.

Secundum est, quod linguis novis de- Secundum est, quod linguis novis de- bent loqui. Nova lingua est Spiritus san- bent loqui. Nova lingua est Spiritus san- cti lingua, sicut dicit Apostolus, ad Ro- cti lingua, sicut dicit Apostolus, ad Ro- man. ix, 1 Veritatem dico in Christo, man. ix, 1 Veritatem dico in Christo, non mentior: quia mendacium non est non mentior: quia mendacium non est in Christo Jesu. Job, x111, 7: Numquid in Christo Jesu. Job, x111, 7: Numquid Deus indiget vestro mendacio, ut pro Deus indiget vestro mendacio, ut pro illo loquamini dolos? Mendacium vero illo loquamini dolos? Mendacium vero est lingua antiqua diaboli qua locutus est lingua antiqua diaboli qua locutus est ad Adam. Unde Dominus in Evange- est ad Adam. Unde Dominus in Evange- lio, Joan. VIII, 44: Diabolus est mendax lio, Joan. VIII, 44: Diabolus est mendax