: :

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XI, § 2. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XI, § 2.

illa quæ pauperi primo compassionis illa quæ pauperi primo compassionis verba ostendit, et non improperat, nec verba ostendit, et non improperat, nec conviciatur et postea sublevamen pau- conviciatur et postea sublevamen pau- pertatis impertitur. Econtra est con- pertatis impertitur. Econtra est con- solatio onerosa, quando cum convi- solatio onerosa, quando cum convi- cio sublevat afflictionem, et est consola- cio sublevat afflictionem, et est consola- tio impia non cum spiritu pietatis et mi- tio impia non cum spiritu pietatis et mi- sericordiæ sicut habetur, Job, xvi, 2 et sericordiæ sicut habetur, Job, xvi, 2 et 3 Consolatores onerosi omnes vos estis. 3 Consolatores onerosi omnes vos estis. Numquid habebunt finem verba vento- Numquid habebunt finem verba vento- sa? hoc est, verba improperii ex fastu sa? hoc est, verba improperii ex fastu superbiæ procedentia. Extendere autem superbiæ procedentia. Extendere autem has palmas in pauperes est pietatis et has palmas in pauperes est pietatis et consolationis opera totis viribus in pau- consolationis opera totis viribus in pau- peres multiplicare. Et quia nos supra peres multiplicare. Et quia nos supra de speciebus eleemosynæ locuti sumus', de speciebus eleemosynæ locuti sumus', volumus hic loqui de causis, propter volumus hic loqui de causis, propter quas hæc mulier palmas tam ample ex- quas hæc mulier palmas tam ample ex- tendit. tendit.

Est autem sextuplex bonum quod fa- Est autem sextuplex bonum quod fa- cit eleemosyna omnibus facientibus cit eleemosyna omnibus facientibus eam. Unum est et præcipuum, quod pec- eam. Unum est et præcipuum, quod pec- catorem liberat a morte. Secundum est, catorem liberat a morte. Secundum est, quod non sinit hominem deprimi sub quod non sinit hominem deprimi sub his super quæ creatus est ut dominus. his super quæ creatus est ut dominus. Tertium est, quod præcipue conformat Tertium est, quod præcipue conformat nos Patri nostro coelesti. Quartum est, nos Patri nostro coelesti. Quartum est, quia socium vitæ deficientem nobis re- quia socium vitæ deficientem nobis re- stituit et sustentat. Quintum est, quod stituit et sustentat. Quintum est, quod pereuntia æterna facit. Sextum est, quod pereuntia æterna facit. Sextum est, quod centuplum nobis semper recrescit ad centuplum nobis semper recrescit ad meritum simpliciter erogatum in ele- meritum simpliciter erogatum in ele- emosynam. emosynam.

Redeamus igitur ad probandum unum- Redeamus igitur ad probandum unum- quodque ex auctoritate et ratione : quodque ex auctoritate et ratione :

Primum est, quod purgando peccato- Primum est, quod purgando peccato- rem liberat a morte, et hoc satis juste: rem liberat a morte, et hoc satis juste: quia propter Deum suscitat ad vitam quia propter Deum suscitat ad vitam morientem inedia: unde, Tobiæ, iv, morientem inedia: unde, Tobiæ, iv, 11 Eleemosyna ab omni peccato, et a 11 Eleemosyna ab omni peccato, et a morte liberat, et non patietur animam morte liberat, et non patietur animam ire in tenebras. Isa. LVIII, 7: Frange ire in tenebras. Isa. LVIII, 7: Frange esurienti panem tuum, et egenos, vagos- esurienti panem tuum, et egenos, vagos- que induc in domum tuam cum vide- que induc in domum tuam cum vide- ris nudum, operi eum, etc. Et, ibidem, ris nudum, operi eum, etc. Et, ibidem, infra, . 10 et 11: Cum effuderis esu- infra, . 10 et 11: Cum effuderis esu- rienti animam tuam, et animam affli- rienti animam tuam, et animam affli-

1 Cf. supra, cap. XI, § 1. 1 Cf. supra, cap. XI, § 1.

87 87

ctam repleveris, orietur in tenebris lux ctam repleveris, orietur in tenebris lux tua, et tenebræ tuæ erunt sicut meri- tua, et tenebræ tuæ erunt sicut meri- dies. Et requiem tibi dabit Dominus dies. Et requiem tibi dabit Dominus semper, et implebit splendoribus ani- semper, et implebit splendoribus ani- mam tuam, et ossa tua liberabit. mam tuam, et ossa tua liberabit.

8: 8:

Secundum est, quod non sinit homi- Secundum est, quod non sinit homi- nem deprimi sub his super quæ, ut do- nem deprimi sub his super quæ, ut do- minetur eis, creatus est. Avarus enim minetur eis, creatus est. Avarus enim servus est pecuniæ, et tamen creatus servus est pecuniæ, et tamen creatus fuit ut dominaretur omnibus irrationa- fuit ut dominaretur omnibus irrationa- bilibus de quo, in Psal. vII, bilibus de quo, in Psal. vII, Omnia Omnia subjecisti sub pedibus ejus, etc. Cum subjecisti sub pedibus ejus, etc. Cum igitur eleemosyna extensis palmis omnia igitur eleemosyna extensis palmis omnia temporalia projiciat, revocat hominem a temporalia projiciat, revocat hominem a curvo avaritiæ in rectitudinem primæ curvo avaritiæ in rectitudinem primæ libertatis, quando omnia fuerunt sub libertatis, quando omnia fuerunt sub ipso. De hoc habetur, Zachariæ, v, 5 et ipso. De hoc habetur, Zachariæ, v, 5 et seq. Et egressus est Angelus qui lo-. seq. Et egressus est Angelus qui lo-. quebatur in me, et dixit ad me: Leva quebatur in me, et dixit ad me: Leva oculos tuos, et vide quid est hoc quod oculos tuos, et vide quid est hoc quod egreditur. Et dixi: Quidnam est? Et egreditur. Et dixi: Quidnam est? Et ait: Hæc est amphora egrediens. Et di- ait: Hæc est amphora egrediens. Et di- xit Hæc est oculus eorum in universa xit Hæc est oculus eorum in universa terra. Et ecce talentum plumbi por- terra. Et ecce talentum plumbi por- tabatur, et ecce mulier una sedens in tabatur, et ecce mulier una sedens in medio amphora. Et dixit: Hæc est medio amphora. Et dixit: Hæc est impietas. Et projecit eam in medio impietas. Et projecit eam in medio amphora, et misit massam plumbeam amphora, et misit massam plumbeam in os ejus. Et levavi oculos meos, et in os ejus. Et levavi oculos meos, et vidi : et ecce duæ mulieres egredien- vidi : et ecce duæ mulieres egredien- tes et spiritus in alis earum, et habe- tes et spiritus in alis earum, et habe- bant alas quasi alas milvi, et levaverunt bant alas quasi alas milvi, et levaverunt amphoram inter terram et cælum. Et amphoram inter terram et cælum. Et dixi ad Angelum qui loquebatur in me: dixi ad Angelum qui loquebatur in me: Quo istæ deferunt amphoram? Et dixit Quo istæ deferunt amphoram? Et dixit ad me: Ut ædificetur ei domus in terra ad me: Ut ædificetur ei domus in terra Sennaar, et stabiliatur, et ponatur ibi Sennaar, et stabiliatur, et ponatur ibi super basem suam. Hæc visio sic intel- super basem suam. Hæc visio sic intel- ligitur et moralizatur. Angelus qui lo- ligitur et moralizatur. Angelus qui lo- quitur ad Zachariam, verbum Dei est, quitur ad Zachariam, verbum Dei est, quod est nuntius Dei, et dicitur Angelus quod est nuntius Dei, et dicitur Angelus intelligentiæ. Zacharias autem memo- intelligentiæ. Zacharias autem memo- rans Dominum, vel auxilium Domini rans Dominum, vel auxilium Domini interpretatur, et significat vacantem ope- interpretatur, et significat vacantem ope- ribus pietatis, et palmas extendentem ad ribus pietatis, et palmas extendentem ad pauperes, qui memoratur qualiter Do- pauperes, qui memoratur qualiter Do- minus misericorditer annuit, et omnia minus misericorditer annuit, et omnia

88 88

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dedit sibi in manus. Illi ostendit Domi- dedit sibi in manus. Illi ostendit Domi- nus verbo suo qualiter impietas avaritiæ nus verbo suo qualiter impietas avaritiæ dominatur avaris, cum tamen ipsi pecu- dominatur avaris, cum tamen ipsi pecu- niæ deberent dominari. Amphora enim niæ deberent dominari. Amphora enim significat terrenam nostram naturam, significat terrenam nostram naturam, quia amphora est vas luteum. Mulier quia amphora est vas luteum. Mulier autem in amphora, quæ impietas no- autem in amphora, quæ impietas no- minatur, est avaritia, et est impietas in minatur, est avaritia, et est impietas in pauperes et hæc sedet in amphora, pauperes et hæc sedet in amphora, quia in corde terreno quiescit. Massa quia in corde terreno quiescit. Massa autem plumbea ponitur in ore amphora autem plumbea ponitur in ore amphora super mulierem: quia cor avarum gra- super mulierem: quia cor avarum gra- vissima sollicitudine æris comprimitur, vissima sollicitudine æris comprimitur, et suppeditatur ab ære, quod erat con- et suppeditatur ab ære, quod erat con- culcandum. Et ideo legitur in gestis culcandum. Et ideo legitur in gestis Philosophorum, quod « cum Plato ad Philosophorum, quod « cum Plato ad « philosophandum iret Athenas, et pon- « philosophandum iret Athenas, et pon- << dus auri gestaret in sinu, et cor sem- << dus auri gestaret in sinu, et cor sem- "per a philosophia recederet, et quasi "per a philosophia recederet, et quasi « fugeret ad aurum tandem dolens cor « fugeret ad aurum tandem dolens cor « in auro nimis occupari, pondus auri « in auro nimis occupari, pondus auri « projecit in mare, dicens: Tolerabilius « projecit in mare, dicens: Tolerabilius « perditur aurum quam animus, et gra- « perditur aurum quam animus, et gra- «viora sunt damna cordis philosophan- «viora sunt damna cordis philosophan- «tis quam pecuniæ perditio. » Et sub- «tis quam pecuniæ perditio. » Et sub- junxit Angelus verbi Dei, quod ava- junxit Angelus verbi Dei, quod ava- ritia est oculus avarorum in universa ritia est oculus avarorum in universa terra. Eccle. x, 19: Pecuniæ obediunt terra. Eccle. x, 19: Pecuniæ obediunt omnia. Et, ad Philip. 11, 21: Omnes quæ omnia. Et, ad Philip. 11, 21: Omnes quæ sua sunt quærunt, non quæ sunt Jesu sua sunt quærunt, non quæ sunt Jesu Christi. Mulieres autem duæ Christi. Mulieres autem duæ quæ quæ ha- ha- bent alas quasi alas milvi, sunt duæ bent alas quasi alas milvi, sunt duæ pedissequæ avaritiæ, quarum una est un- pedissequæ avaritiæ, quarum una est un- decumque etiam ex malo acquirere, quæ decumque etiam ex malo acquirere, quæ habet duas alas milvi, hoc est, rapacita- habet duas alas milvi, hoc est, rapacita- tis, scilicet apertam rapinam et violen- tis, scilicet apertam rapinam et violen- tam, et subdolam fraudem in circumve- tam, et subdolam fraudem in circumve- niendo. Alia pedissequa est cupide tenere niendo. Alia pedissequa est cupide tenere et conservare acquisitum et habet duas et conservare acquisitum et habet duas alas rapacis avis, scilicet duritiam cor- alas rapacis avis, scilicet duritiam cor- dis in pauperes, et dulcedinem oculo- dis in pauperes, et dulcedinem oculo- rum in contemplatione pecuniæ. Hæ rum in contemplatione pecuniæ. Hæ duæ mulieres tollunt dominam suam duæ mulieres tollunt dominam suam avaritiam sive impietatem, et portant avaritiam sive impietatem, et portant eam in terram Sennaar, quod interpre- eam in terram Sennaar, quod interpre- tatur excussio dentium, hoc est, in in- tatur excussio dentium, hoc est, in in- fernum ubi excutientur sibi dentes, fernum ubi excutientur sibi dentes, quibus comedit et consumpsit victum quibus comedit et consumpsit victum pauperum per pœnas æternas : et ibi pauperum per pœnas æternas : et ibi

ædificatur ei domus habitationis æter ædificatur ei domus habitationis æter næ, et stabilitur per confirmationem næ, et stabilitur per confirmationem pœnæ et malitiæ, et ponitur super basem pœnæ et malitiæ, et ponitur super basem suam, id est, pœna ignis æterni fundatur suam, id est, pœna ignis æterni fundatur super culpam, sicut super fundamentum super culpam, sicut super fundamentum basis stabilis: unde patet qualiter com- basis stabilis: unde patet qualiter com- primitur avarus talento æris. Sed exten- primitur avarus talento æris. Sed exten- dens palmas et deponens sarcinam de- dens palmas et deponens sarcinam de- primentem, erigitur in libertatem primæ primentem, erigitur in libertatem primæ dignitatis. Isaiæ, LVII, 6: Dissolve col- dignitatis. Isaiæ, LVII, 6: Dissolve col- ligationes impietatis, solve fasciculos de- ligationes impietatis, solve fasciculos de- primentes. Fasciculi impietatum sunt primentes. Fasciculi impietatum sunt thesauri pecuniæ. Et sunt etiam fasciculi thesauri pecuniæ. Et sunt etiam fasciculi deprimentes in infernum. Et, Eccli. deprimentes in infernum. Et, Eccli. XXXI, 8 et 9, hæc sunt verba : Post XXXI, 8 et 9, hæc sunt verba : Post aurum non abiit, nec speravit in pe- aurum non abiit, nec speravit in pe- cunia, et thesauris. Quis est hic, et cunia, et thesauris. Quis est hic, et laudabimus eum? fecit enim mirabi- laudabimus eum? fecit enim mirabi- lia in vita sua. Optime dixit : Abiit: lia in vita sua. Optime dixit : Abiit: quia a prima dignitate sub ea quæ sub quia a prima dignitate sub ea quæ sub ipso creata sunt, et quibus dominari de- ipso creata sunt, et quibus dominari de- beret, recessit. Nihilominus tamen lau- beret, recessit. Nihilominus tamen lau- dabilis est, qui etiam si per peccatum dabilis est, qui etiam si per peccatum avaritiæ abiit, tamen per pœnitentiam avaritiæ abiit, tamen per pœnitentiam et extensionem palmarum in pauperes et extensionem palmarum in pauperes ad pristinam dignitatem redivit. ad pristinam dignitatem redivit.

Tertium est, quod Patri nostro cœlesti Tertium est, quod Patri nostro cœlesti nos conformat: hic enim misericordia nos conformat: hic enim misericordia sua creavit, et pavit, et redemit nos, et sua creavit, et pavit, et redemit nos, et glorificavit nos unde, Luc. vi, 36: glorificavit nos unde, Luc. vi, 36: Estote misericordes, sicut et Pater vester Estote misericordes, sicut et Pater vester misericors est. Et in Evangelio dicitur misericors est. Et in Evangelio dicitur de misericordia Dei, Matth. 1x, 13: de misericordia Dei, Matth. 1x, 13: Misericordiam volo, et non sacrificium. Misericordiam volo, et non sacrificium. Thren. III, 22: Misericordiæ Domini Thren. III, 22: Misericordiæ Domini quia non sumus consumpti. Luc. 1, 78: quia non sumus consumpti. Luc. 1, 78: Per viscera misericordiæ Dei nostri, in Per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens ex alto. quibus visitavit nos oriens ex alto.

Quartum est, quia socium vitæ nobis Quartum est, quia socium vitæ nobis restituit et sustentat, hoc est, fame pau- restituit et sustentat, hoc est, fame pau- perem morientem: unde sapiens : « Pas- perem morientem: unde sapiens : « Pas- « ce fame morientem: quod si non pa- « ce fame morientem: quod si non pa- « veris, occidisti. » Hoc considerans Za- « veris, occidisti. » Hoc considerans Za- chæus, cum salus facta esset domui chæus, cum salus facta esset domui suæ, Luc. xix, 8, eo quod et ipse filius suæ, Luc. xix, 8, eo quod et ipse filius esset Abrahæ, eos quos impietate pere- esset Abrahæ, eos quos impietate pere- merat, suscitavit, et alios etiam pavit, merat, suscitavit, et alios etiam pavit, dicens Ecce dimidium bonorum meo- dicens Ecce dimidium bonorum meo- rum, Domine, do pauperibus et si quid rum, Domine, do pauperibus et si quid

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1.

aliquem defraudavi, reddo quadruplum, aliquem defraudavi, reddo quadruplum, supple, de residuo. Et verificatum fuit in supple, de residuo. Et verificatum fuit in ipso quod dixit Job, xx, 15 Divitias, ipso quod dixit Job, xx, 15 Divitias, quas devoravit, evomet: et de ventre quas devoravit, evomet: et de ventre illius extrahet eas Deus. illius extrahet eas Deus.

: :

Quintum est, quod per eum in se facit Quintum est, quod per eum in se facit æterna temporalia enim quæ corrupti- æterna temporalia enim quæ corrupti- bilia sunt faciunt manere in æterna bea- bilia sunt faciunt manere in æterna bea- titudine unde in Evangelio Lucæ, xvi, titudine unde in Evangelio Lucæ, xvi, 9 Facite vobis amicos de mammona 9 Facite vobis amicos de mammona iniquitatis ut, cum defeceritis, reci- iniquitatis ut, cum defeceritis, reci- piant vos in æterna tabernacula. Et, piant vos in æterna tabernacula. Et, Matth. vi, 20 Thesaurizate vobis the- Matth. vi, 20 Thesaurizate vobis the- sauros in cælo: ubi neque ærugo, neque sauros in cælo: ubi neque ærugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effo- tinea demolitur, et ubi fures non effo- diunt, nec furantur. Ubi enim est the- diunt, nec furantur. Ubi enim est the- saurus tuus, ibi est et cor tuum. saurus tuus, ibi est et cor tuum.

Sextum et ultimum est, quod conver- Sextum et ultimum est, quod conver- titur in centuplum, sicut bonum semen titur in centuplum, sicut bonum semen projectum in terra bona: sicut legitur, projectum in terra bona: sicut legitur, Genes. xxvi, 12, quod Isaac seminavit in Genes. xxvi, 12, quod Isaac seminavit in Gerara, civitate Palæstinorum, et invenit Gerara, civitate Palæstinorum, et invenit

89 89

in ipso anno centuplum. Gerara inter- in ipso anno centuplum. Gerara inter- pretatur incolatus justorum, hoc est, pretatur incolatus justorum, hoc est, habitatio pauperum spiritualis. Palæstina habitatio pauperum spiritualis. Palæstina vero interpretatur ore contusa, et sunt vero interpretatur ore contusa, et sunt pauperes qui habent os contusum et con- pauperes qui habent os contusum et con- clusum paupertate, et in ipso anno, hoc clusum paupertate, et in ipso anno, hoc est, revoluto tempore æternitatis unde, est, revoluto tempore æternitatis unde, Eccle. xi, 1 Mitte panem tuum super Eccle. xi, 1 Mitte panem tuum super transeuntes aquas: quia post tempora transeuntes aquas: quia post tempora multa invenies illum. Et Dominus in multa invenies illum. Et Dominus in Evangelio Matthæi, xix, 29: Omnis qui Evangelio Matthæi, xix, 29: Omnis qui reliquerit domum,... aut agros, propter reliquerit domum,... aut agros, propter nomen meum, centuplum accipiet, in hoc nomen meum, centuplum accipiet, in hoc sæculo scilicet, et in futuro vitam æter- sæculo scilicet, et in futuro vitam æter- nam possidebit. Et etiam eleemosyna in nam possidebit. Et etiam eleemosyna in hac præsenti vita habet mercedem re- hac præsenti vita habet mercedem re- tributionis in affectu dulcedinis internæ, tributionis in affectu dulcedinis internæ, in qua centuplicato bono reddet Dominus in qua centuplicato bono reddet Dominus in merito et hoc juste, quia qui sola- in merito et hoc juste, quia qui sola- tium in exterioribus propter Deum alii tium in exterioribus propter Deum alii dat, justum est ut a Deo interna bona dat, justum est ut a Deo interna bona pro recompensatione recipiat. pro recompensatione recipiat.

CAPUT XII. CAPUT XII.

Non timebit domui suæ a frigoribus nivis : Non timebit domui suæ a frigoribus nivis : omnes enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus. omnes enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus.

§ 1 § 1

(5) (5)

LAMED LAMED

Primo in hoc versu consideranda est Primo in hoc versu consideranda est vis superscriptionis. LAMED enim inter- vis superscriptionis. LAMED enim inter- pretatur doctrina disciplinæ, et alltidit pretatur doctrina disciplinæ, et alltidit sententiæ versus: quia disciplina præter- sententiæ versus: quia disciplina præter- itorum docuit mulierem hanc cavere de itorum docuit mulierem hanc cavere de

futuris. futuris.

1 Cf. Marc. x, 29 et 30; Luc. XVIII, 29, 30. 1 Cf. Marc. x, 29 et 30; Luc. XVIII, 29, 30.

Docet autem disciplina notabiliter sex. Docet autem disciplina notabiliter sex. Primum autem accipienda est disciplinæ Primum autem accipienda est disciplinæ definitio quam dat Basilius in originali definitio quam dat Basilius in originali super principium Proverbiorum dicens, super principium Proverbiorum dicens, quod disciplina est eruditio per diffi- quod disciplina est eruditio per diffi- « cilia » sicut dicit Propheta, Jerem. « cilia » sicut dicit Propheta, Jerem. v1, 6 Erudire, Jerusalem, ne forte... v1, 6 Erudire, Jerusalem, ne forte... ponam te desertam, terram inhabitabi- ponam te desertam, terram inhabitabi- lem. lem.

Primum ergo quod docet est expe- Primum ergo quod docet est expe- rientia infirmitatis propriæ. Credit enim rientia infirmitatis propriæ. Credit enim aliquis se quandoque fortem: et cum aliquis se quandoque fortem: et cum tangit eum tribulatio et disciplina, tunc tangit eum tribulatio et disciplina, tunc experitur quid sit humana fragilitas : experitur quid sit humana fragilitas :

90 90

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

unde, Job, iv, 3-7: Ecce docuisti multos, unde, Job, iv, 3-7: Ecce docuisti multos, et manus lassas roborasti: vacillantes et manus lassas roborasti: vacillantes confirmaverunt sermones tui, et genua confirmaverunt sermones tui, et genua trementia confortasti : nunc autem venit trementia confortasti : nunc autem venit super te plaga, et defecisti: tetigit te, et super te plaga, et defecisti: tetigit te, et conturbatus es. Ubi est timor tuus, forti- conturbatus es. Ubi est timor tuus, forti- tudo tua, patientia tua, et perfectio via- tudo tua, patientia tua, et perfectio via- rum tuarum? Hoc spiritu etiam illud in rum tuarum? Hoc spiritu etiam illud in Psal. xxix, 7, dictum est: Ego autem Psal. xxix, 7, dictum est: Ego autem dixi in abundantia mea: Non movebor dixi in abundantia mea: Non movebor in æternum. Et sequitur cum sentiret in æternum. Et sequitur cum sentiret infirmitatem, y. 8 : Domine, in voluntate infirmitatem, y. 8 : Domine, in voluntate tua præstitisti decori meo virtutem. tua præstitisti decori meo virtutem. Avertisti faciem tuam a me, et factus Avertisti faciem tuam a me, et factus sum conturbatus. Cum enim non esset sum conturbatus. Cum enim non esset infirmus, tunc dixit se esse in abundan- infirmus, tunc dixit se esse in abundan- tia, et oblitus conditionis humanæ, quæ tia, et oblitus conditionis humanæ, quæ secundum Job,xiv, 2: Numquam in eo- secundum Job,xiv, 2: Numquam in eo- dem statu permanet: dixit se non move- dem statu permanet: dixit se non move- ri in æternum. Sed per tribulationem ri in æternum. Sed per tribulationem mox ad cor rediit, recognoscens quia de- mox ad cor rediit, recognoscens quia de- cor fortitudinis ejus in voluntate Domini cor fortitudinis ejus in voluntate Domini situs fuit et cum avertit ille faciem dis- situs fuit et cum avertit ille faciem dis- ciplinæ exponendo, tunc remanet con- ciplinæ exponendo, tunc remanet con- turbatus. turbatus.

: :

Sic ad suum infortunium et condem- Sic ad suum infortunium et condem- nationem eruditus per disciplinam est nationem eruditus per disciplinam est Antiochus, de quo legitur quod cum res Antiochus, de quo legitur quod cum res sibi prospere succederet, quod superbe sibi prospere succederet, quod superbe locutus est se venturum Jerosolymam, et locutus est se venturum Jerosolymam, et congeriem sepulcri Judæorum eam fa- congeriem sepulcri Judæorum eam fa- cturum. Sed qui universa conspicit Do- cturum. Sed qui universa conspicit Do- minus Deus Israel percussit eum insa- minus Deus Israel percussit eum insa- nabili et invisibili plaga. Ut enim finivit nabili et invisibili plaga. Ut enim finivit hunc ipsum sermonem, apprehendit eum hunc ipsum sermonem, apprehendit eum dolor dirus viscerum, et amara interno- dolor dirus viscerum, et amara interno- rum tormenta.Hæc leguntur, II Machab. rum tormenta.Hæc leguntur, II Machab. 1x, 4 et seq. Et sequitur infra, y. 8 et 1x, 4 et seq. Et sequitur infra, y. 8 et seq., quod cum agitaret currum, ignem seq., quod cum agitaret currum, ignem spirans animo in Judæos, contigit illum spirans animo in Judæos, contigit illum impetu euntem de curru cadere, et gravi impetu euntem de curru cadere, et gravi collisione membra vexari : ita quod collisione membra vexari : ita quod postea in gestatorio portabatur,... et ver- postea in gestatorio portabatur,... et ver- mes de corpore impii scaturirent : quod mes de corpore impii scaturirent : quod cum nullus nec ipse etiam suum fœtorem cum nullus nec ipse etiam suum fœtorem sustinere posset, ex gravi superbia de- sustinere posset, ex gravi superbia de- ductus ad agnitionem sui venit, divina ductus ad agnitionem sui venit, divina admonitus plaga, per momenta singula admonitus plaga, per momenta singula doloribus suis augmenta capientibus: et doloribus suis augmenta capientibus: et

cum nec ipse jam fætorem suum ferre. cum nec ipse jam fætorem suum ferre. posset, ita ait: Justum est subditum esse posset, ita ait: Justum est subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire. Deo, et mortalem non paria Deo sentire. Sic etiam ad infelicitatem extremam eru- Sic etiam ad infelicitatem extremam eru- ditus Herodes, de quo legitur, Act. XII, ditus Herodes, de quo legitur, Act. XII, 21 et seq., quod statuto die Herodes 21 et seq., quod statuto die Herodes vestitus veste regia,sedit pro tribunali, et vestitus veste regia,sedit pro tribunali, et concionabatur ad eos, scilicet ad popu- concionabatur ad eos, scilicet ad popu- lum. Populus autem acclamabat: Dei lum. Populus autem acclamabat: Dei voces, et non hominis. Confestim autem voces, et non hominis. Confestim autem percussit eum Angelus Domini, eo quod percussit eum Angelus Domini, eo quod non dedisset honorem Deo: et consump- non dedisset honorem Deo: et consump- tus a vermibus, exspiravit. tus a vermibus, exspiravit.

Secundum quod docet disciplina, ora- Secundum quod docet disciplina, ora- tionis clamor est: qui enim nihil scit tionis clamor est: qui enim nihil scit orare dum fauste et ad nutum omnia orare dum fauste et ad nutum omnia suppetunt, tempore disciplinæ et tribula- suppetunt, tempore disciplinæ et tribula- tionis decoratissimas profert orationes: tionis decoratissimas profert orationes: unde, Psal. cxix, 1: Ad Dominum cum unde, Psal. cxix, 1: Ad Dominum cum tribularer clamavi, et exaudivit me. Sic tribularer clamavi, et exaudivit me. Sic eruditus est rex Josaphat, II Paralip. xx, eruditus est rex Josaphat, II Paralip. xx, 12, quod conveniente adversus eum gra- 12, quod conveniente adversus eum gra- vi multitudine Idumæorum, et Moabita- vi multitudine Idumæorum, et Moabita- rum, et Ammonitarum contulit se to- rum, et Ammonitarum contulit se to- tum ad rogandum Dominum, et dixit: tum ad rogandum Dominum, et dixit: Domine, tu scis quod in nobis non est Domine, tu scis quod in nobis non est tanta fortitudo, ut possimus huic mul- tanta fortitudo, ut possimus huic mul- titudini resistere quæ irruit super nos. titudini resistere quæ irruit super nos. Sed cum ignoremus quid agere debea- Sed cum ignoremus quid agere debea- mus, hoc solum habemus residui, ut ocu- mus, hoc solum habemus residui, ut ocu- los nostros dirigamus ad te. Sic etiam los nostros dirigamus ad te. Sic etiam eruditus est Judas Machabæus et exerci- eruditus est Judas Machabæus et exerci- tus qui cum ipso erat, I Machab. 111, 52 tus qui cum ipso erat, I Machab. 111, 52 et seq., quando congregati in Maspha et seq., quando congregati in Maspha oraverunt Dominum, dicentes: Tu scis, oraverunt Dominum, dicentes: Tu scis, Domine, quæ cogitant in nos. Quomodo Domine, quæ cogitant in nos. Quomodo poterimus subsistere ante faciem eorum, poterimus subsistere ante faciem eorum, nisi tu Deus adjuves nos? Et tubis, hoc nisi tu Deus adjuves nos? Et tubis, hoc est, planctu et oratione, exclamaverunt est, planctu et oratione, exclamaverunt voce magna. Nec mirum quod homo in- voce magna. Nec mirum quod homo in- firmus in disciplina devotius orat et pro- firmus in disciplina devotius orat et pro- lixius: quia ipse mediator Dei et homi- lixius: quia ipse mediator Dei et homi- num, homo Christus Jesus, factus in num, homo Christus Jesus, factus in agonia, prolixius orabat, ut habetur, agonia, prolixius orabat, ut habetur, Luc. xxii, 43. Luc. xxii, 43.

Tertium quod docet, est confessio pec- Tertium quod docet, est confessio pec- catorum: unde in Cantico Ezechiæ, Isa. catorum: unde in Cantico Ezechiæ, Isa. XXXVIII, 15 Recogitabo tibi omnes annos XXXVIII, 15 Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animæ meæ. Et meos in amaritudine animæ meæ. Et

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1.

hoc modo emendatus est Manasses, pec- hoc modo emendatus est Manasses, pec- catorum maximus, et maximus pœni- catorum maximus, et maximus pœni- tens quando dixit cum disciplinaretur, tens quando dixit cum disciplinaretur, in oratione sua, Orat. Manassæ, sub fi- in oratione sua, Orat. Manassæ, sub fi- nem Peccavi super numerum arenæ nem Peccavi super numerum arenæ maris multiplicatæ sunt iniquitates maris multiplicatæ sunt iniquitates meæ... Incurvatus sum multo vinculo meæ... Incurvatus sum multo vinculo ferreo,... et non est respiratio mihi : quia ferreo,... et non est respiratio mihi : quia excitavi iracundiam tuam, et malum excitavi iracundiam tuam, et malum coram te feci... Statui abominationes, et coram te feci... Statui abominationes, et multiplicavi offensiones. Et nunc flecto multiplicavi offensiones. Et nunc flecto genu cordis mei, precans a te bonitatem. genu cordis mei, precans a te bonitatem. Peccavi, Domine, peccavi, et iniquitates Peccavi, Domine, peccavi, et iniquitates meas agnosco. Quare peto rogans te, re- meas agnosco. Quare peto rogans te, re- mitte mihi, Domine, remitte mihi, et ne mitte mihi, Domine, remitte mihi, et ne simul perdas me cum iniquitatibus meis, simul perdas me cum iniquitatibus meis, neque in æternum iratus, reserves mala neque in æternum iratus, reserves mala mihi..., quia indignum salvabis me se- mihi..., quia indignum salvabis me se- cundum magnam misericordiam tuam, cundum magnam misericordiam tuam, et laudabo te semper omnibus diebus vi- et laudabo te semper omnibus diebus vi- tæ meæ quoniam te laudat omnis vir- tæ meæ quoniam te laudat omnis vir- tus cœlorum, et tibi est gloria in sæcula tus cœlorum, et tibi est gloria in sæcula sæculorum. Amen. Istam orationem qui- sæculorum. Amen. Istam orationem qui- libet homo peccator scire deberet, et di- libet homo peccator scire deberet, et di- cere in doctrina disciplinæ. cere in doctrina disciplinæ.

Quarto docet odium hujus vitæ et Quarto docet odium hujus vitæ et mundi quia, ut dicit Gregorius, « si mundi quia, ut dicit Gregorius, « si « hæc vita deliciis afflueret, fugienda « hæc vita deliciis afflueret, fugienda « adhuc erat. Cum vero tot nobis cala- « adhuc erat. Cum vero tot nobis cala- « mitates ingerat, quid aliud quam ne « mitates ingerat, quid aliud quam ne « diligatur clamat? » Et sic Dominus « diligatur clamat? » Et sic Dominus ejiciens Adam de paradiso docuit non ejiciens Adam de paradiso docuit non amare vitam istam, quando dixit : Male- amare vitam istam, quando dixit : Male- dicta terra in opere tuo in laboribus dicta terra in opere tuo in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitæ tuæ. comedes ex ea cunctis diebus vitæ tuæ. Spinas et tribulos germinabit tibi, et Spinas et tribulos germinabit tibi, et comedes herbam terræ. In sudore vultus comedes herbam terræ. In sudore vultus tui vesceris pane, donec revertaris in ter- tui vesceris pane, donec revertaris in ter- ram de qua sumptus es: quia pulvis es, ram de qua sumptus es: quia pulvis es, et in pulverem reverteris'. Maledictio et in pulverem reverteris'. Maledictio nihil nisi poenalitatem dicit hujus vitæ : nihil nisi poenalitatem dicit hujus vitæ : spinæ et tribuli angustias majores et mi- spinæ et tribuli angustias majores et mi- nores sudor autem angustias interiores. nores sudor autem angustias interiores. Et per hæc voluit Dominus quod vita is- Et per hæc voluit Dominus quod vita is- ta non ametur. ta non ametur.

91 91

de Baruch, n, 14, loquitur his qui dis- de Baruch, n, 14, loquitur his qui dis- ciplinam captivitatis acceperant, dicens : ciplinam captivitatis acceperant, dicens : Disce ubi sit prudentia, ubi sit virtus, Disce ubi sit prudentia, ubi sit virtus, ubi sit intellectus ut scias simul ubi sit ubi sit intellectus ut scias simul ubi sit longiturnitas vitæ et victus, ubi sit lu- longiturnitas vitæ et victus, ubi sit lu- men oculorum, et pax. Prudentiam ut men oculorum, et pax. Prudentiam ut scias, virtutem qua recte vivas, intelle- scias, virtutem qua recte vivas, intelle- ctum quo divina æterna cognoscas, lon- ctum quo divina æterna cognoscas, lon- giturnitatem dierum propter æternitatem, giturnitatem dierum propter æternitatem, victum propter jucunditatem, lumen ocu- victum propter jucunditatem, lumen ocu- lorum in visione Dei, pacem in concor- lorum in visione Dei, pacem in concor- dia fruendi Deo et invicem in Deo. Dicit dia fruendi Deo et invicem in Deo. Dicit enim Augustinus in libro de Civitate Dei enim Augustinus in libro de Civitate Dei quod « pax coelestis civitatis est concor- quod « pax coelestis civitatis est concor- « dia suavissima fruendi Deo, et invi- « dia suavissima fruendi Deo, et invi- « cem in Deo: unusquisque enim alio « cem in Deo: unusquisque enim alio « sancto in Deo fruetur. ». « sancto in Deo fruetur. ».

Sexto et ultimo docet cessationem a Sexto et ultimo docet cessationem a delicto et hoc modo docti sunt filii delicto et hoc modo docti sunt filii Israel cum murmurarent contra Domi- Israel cum murmurarent contra Domi- num,ut quando mortui sunt in sepulcris num,ut quando mortui sunt in sepulcris concupiscentiæ, Numer. x1, 32 et seq., concupiscentiæ, Numer. x1, 32 et seq., et xiv, 29 et seq. : et quando perierunt et xiv, 29 et seq. : et quando perierunt morsibus ignitorum serpentium, Numer. morsibus ignitorum serpentium, Numer. xx1, 1 et seq. et quando extremitas xx1, 1 et seq. et quando extremitas castrorum incensa est etiam igne divino. castrorum incensa est etiam igne divino. Et de hoc dicitur, I ad Corinth. x, 6-12. Et de hoc dicitur, I ad Corinth. x, 6-12. Et loquitur ibi Apostolus de his quæ Et loquitur ibi Apostolus de his quæ acciderunt Judæis in deserto, et subjun- acciderunt Judæis in deserto, et subjun- git Hæc in figura facta sunt nostri, ut git Hæc in figura facta sunt nostri, ut non simus concupiscentes malorum, sic- non simus concupiscentes malorum, sic- ut et illi concupierunt: neque idololatræ ut et illi concupierunt: neque idololatræ efficiamini,sicut quidam ex ipsis : quem- efficiamini,sicut quidam ex ipsis : quem- admodum scriptum est : Sedit popu- admodum scriptum est : Sedit popu- lus manducare et bibere, et surrexerunt lus manducare et bibere, et surrexerunt ludere. Neque fornicemur, sicut qui- ludere. Neque fornicemur, sicut qui- dam ex ipsis fornicati sunt, et ceciderunt dam ex ipsis fornicati sunt, et ceciderunt una die viginti tria millia, ut patet, una die viginti tria millia, ut patet, Numer. xxv, 1. Neque tentemus Chri- Numer. xxv, 1. Neque tentemus Chri- stum, sicut quidam eorum tentaverunt, stum, sicut quidam eorum tentaverunt, et a serpentibus perierunt 3. Neque mur- et a serpentibus perierunt 3. Neque mur- muraveritis, sicut quidam ex eis murmu- muraveritis, sicut quidam ex eis murmu- raverunt, et perierunt ab exterminatore". raverunt, et perierunt ab exterminatore". Hæc autem omnia in figura continge- Hæc autem omnia in figura continge- bant illis scripta sunt autem ad corre- bant illis scripta sunt autem ad corre-

Quinto docet desiderare coelestia: un- ptionem nostram, in quos fines sæculo- Quinto docet desiderare coelestia: un- ptionem nostram, in quos fines sæculo-

1 Genes. III, 17 et seq. 1 Genes. III, 17 et seq.

2 Cf. Exod. XXXII, 6. 2 Cf. Exod. XXXII, 6.

$ Cf. Numer. xxi, 5 et seq. $ Cf. Numer. xxi, 5 et seq.

Ibid. xi, 1 et xiv, 1. Ibid. xi, 1 et xiv, 1.

92 92

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rum devenerunt. Et de hoc eodem lo- rum devenerunt. Et de hoc eodem lo- quitur, Psal. xciv, 8 et 9, ubi dicit: Ho- quitur, Psal. xciv, 8 et 9, ubi dicit: Ho- die si vocem ejus audieritis, nolite obdu- die si vocem ejus audieritis, nolite obdu- rare corda vestra: sicut in irritatione se- rare corda vestra: sicut in irritatione se- cundum diem tentationis in deserto, ubi cundum diem tentationis in deserto, ubi tentaverunt me patres vestri, probave- tentaverunt me patres vestri, probave- runt me, et viderunt opera mea. Opera, runt me, et viderunt opera mea. Opera, inquam, disciplinæ quam dedi eis, ut inquam, disciplinæ quam dedi eis, ut recederent a peccato. Sic disciplinam ac- recederent a peccato. Sic disciplinam ac- cepit Maria soror Moysi, quæ pro mur- cepit Maria soror Moysi, quæ pro mur- mure percussa est lepra et cum emen- mure percussa est lepra et cum emen- daret delictum, curata est ad preces daret delictum, curata est ad preces Moysi fratris sui. (Numer. xi, 1 et seq.) Moysi fratris sui. (Numer. xi, 1 et seq.)

Sequitur sententia versus : Sequitur sententia versus :

Dicit ergo «Non timebit domui suæ, Dicit ergo «Non timebit domui suæ, etc. »In quo duo notanda occurrunt. etc. »In quo duo notanda occurrunt. Primum, quid sit non timere domui suæ Primum, quid sit non timere domui suæ a frigoribus nivis. Secundum redditur a frigoribus nivis. Secundum redditur pro causa hujus quia scilicet « omnes pro causa hujus quia scilicet « omnes domestici ejus vestiti sunt duplicibus. » domestici ejus vestiti sunt duplicibus. » Circa primum consideranda sunt duo, Circa primum consideranda sunt duo, scilicet cui non timeat, quia domui suæ: et scilicet cui non timeat, quia domui suæ: et a quo non timeat, quia a frigoribus nivis. a quo non timeat, quia a frigoribus nivis. Circa primum notandum est, quod Circa primum notandum est, quod quatuor domos habet hæc mulier quibus quatuor domos habet hæc mulier quibus non timet, scilicet interiorem, exteriorem, non timet, scilicet interiorem, exteriorem, inferiorem, et superiorem. Interior est inferiorem, et superiorem. Interior est domus cordis, exterior est sancta Eccle- domus cordis, exterior est sancta Eccle- sia, inferior est caro sua, superior autem sia, inferior est caro sua, superior autem cœlestis patria, in qua habitat vir ejus cœlestis patria, in qua habitat vir ejus Dominus Jesus Christus. Non enim ha- Dominus Jesus Christus. Non enim ha- bet domum infernum: quia ibi non habi- bet domum infernum: quia ibi non habi- tat, sed est locus carceris æmulorum ejus. tat, sed est locus carceris æmulorum ejus.

De domo cordis scribitur, Sapient. VIII, De domo cordis scribitur, Sapient. VIII, 16 Intrans in domum meam, conquie- 16 Intrans in domum meam, conquie- scam cum illa, scilicet, sapientia: non scam cum illa, scilicet, sapientia: non enim habet amaritudinem conversatio enim habet amaritudinem conversatio illius, nec tædium convictus ejus. illius, nec tædium convictus ejus.

De domo autem exteriori, hoc est, Ec- De domo autem exteriori, hoc est, Ec- clesia, habetur in Psal.LXXXII, 11: Elegi clesia, habetur in Psal.LXXXII, 11: Elegi abjectus esse in domo Dei mei, magis abjectus esse in domo Dei mei, magis quam habitare in tabernaculis peccato- quam habitare in tabernaculis peccato- rum. In domo enim Dei nihil est ini- rum. In domo enim Dei nihil est ini- quum et sic omnes intus existentes sunt quum et sic omnes intus existentes sunt ibi numero et merito: et in signum ejus ibi numero et merito: et in signum ejus in primitiva Ecclesia excludebantur ab in primitiva Ecclesia excludebantur ab Ecclesia peccatores, et qui non commu- Ecclesia peccatores, et qui non commu-

nicabant, hoc est, excommunicati: ut nicabant, hoc est, excommunicati: ut scilicet significaretur sic eos excludi a scilicet significaretur sic eos excludi a consortio fidelium, nisi per poenitentiam consortio fidelium, nisi per poenitentiam et devotionem redirent. et devotionem redirent.

De domo inferiori scribitur, Job, IV, De domo inferiori scribitur, Job, IV, 18 et seq. Ecce qui serviunt ei non 18 et seq. Ecce qui serviunt ei non sunt stabiles, et in Angelis suis reperit sunt stabiles, et in Angelis suis reperit pravitatem : quanto magis hi qui habi- pravitatem : quanto magis hi qui habi- tant domos luteas, qui terrenum habent tant domos luteas, qui terrenum habent fundamentum, consumentur velut a ti- fundamentum, consumentur velut a ti- nea? De mare usque ad vesperam succi- nea? De mare usque ad vesperam succi- dentur, et quia nullus intelligit, in dentur, et quia nullus intelligit, in æternum peribunt. Servientes Deo san- æternum peribunt. Servientes Deo san- cti sunt Angeli et homines, in quibus in- cti sunt Angeli et homines, in quibus in- venta est instabilitas : quia Angeli pravitas venta est instabilitas : quia Angeli pravitas fuit ejus casus, et hominis peccatum eje- fuit ejus casus, et hominis peccatum eje- cit eum de paradiso: cum tamen uter- cit eum de paradiso: cum tamen uter- que istorum fundatus esset in gratia gra- que istorum fundatus esset in gratia gra- tum faciente secundum dicta Sanctorum, tum faciente secundum dicta Sanctorum, licet quidam Magistri dicant Angelum licet quidam Magistri dicant Angelum creatum fuisse in gratia gratis data tan- creatum fuisse in gratia gratis data tan- tum. Qui autem habitant domos luteas, tum. Qui autem habitant domos luteas, sunt homines nihil in conditione morta- sunt homines nihil in conditione morta- litatis super lutum habentes, qui con- litatis super lutum habentes, qui con- fringuntur per necessitatem mortis ut va- fringuntur per necessitatem mortis ut va- sa figuli. Sicut enim dicit Jeremias, sa figuli. Sicut enim dicit Jeremias, Threnorum, IV, 2: Filii Sion inclyti, Threnorum, IV, 2: Filii Sion inclyti, scilicet, Adam et Eva, et amicti auro scilicet, Adam et Eva, et amicti auro primo, hoc est, gratia innocentiæ in pri- primo, hoc est, gratia innocentiæ in pri- mo statu, et gratia immortalitatis si vel- mo statu, et gratia immortalitatis si vel- lent quomodo reputati sunt, per pecca- lent quomodo reputati sunt, per pecca- tum, in vasa testea, opus manuum figu- tum, in vasa testea, opus manuum figu-

li? Et isti consumuntur a tinea fomitis li? Et isti consumuntur a tinea fomitis et originalis peccati: quia sicut tinea na- et originalis peccati: quia sicut tinea na- scitur in vestimento, et consumit ipsum, scitur in vestimento, et consumit ipsum, ita peccatum originale nascitur in nobis, ita peccatum originale nascitur in nobis, et consumit corpus nostrum per diversos et consumit corpus nostrum per diversos motus illicitos. Et succiduntur a mane, hoc motus illicitos. Et succiduntur a mane, hoc est, ab ortu nativitatis et juventutis, ne- est, ab ortu nativitatis et juventutis, ne- que ad vesperum, hoc est, ad senectutem : que ad vesperum, hoc est, ad senectutem : quia continuo mutatur et deperditur: calor quia continuo mutatur et deperditur: calor enim naturalis continuo consumit aliquid enim naturalis continuo consumit aliquid de substantia, et ingerit aliquid de alieno. de substantia, et ingerit aliquid de alieno. Et hæc quæ dicta sunt, sunt in omnibus. Et hæc quæ dicta sunt, sunt in omnibus. Quod autem sequitur, hoc non convenit Quod autem sequitur, hoc non convenit mulieri, scilicet, quia nullus intelligit, mulieri, scilicet, quia nullus intelligit, in æternum peribunt. Mulier enim intel- in æternum peribunt. Mulier enim intel- ligit ruinam hujus domus et ideo cavet ligit ruinam hujus domus et ideo cavet ne ruens super eam opprimat eam : sed ne ruens super eam opprimat eam : sed

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1.

peccatores, quia decepti credunt in carne peccatores, quia decepti credunt in carne habere palatium securitatis et jucundita- habere palatium securitatis et jucundita- tis, opprimuntur a carne, sicut dicit Apo- tis, opprimuntur a carne, sicut dicit Apo- stolus, ad Galatas, v1, 8: Qui seminat in stolus, ad Galatas, v1, 8: Qui seminat in carne, de carne et metet corruptionem. carne, de carne et metet corruptionem.

De domo superiori habetur, Joan. xiv, De domo superiori habetur, Joan. xiv, 2: In domo Patris mei mansiones multæ 2: In domo Patris mei mansiones multæ sunt. sunt.

Item, domus interior est domus san- Item, domus interior est domus san- ctitatis et munditiæ. Unde, Psal. xc, 5: ctitatis et munditiæ. Unde, Psal. xc, 5: Domum tuam decet sanctitudo, Domine, Domum tuam decet sanctitudo, Domine, in longitudinem dierum. In illa enim fa- in longitudinem dierum. In illa enim fa- miliarius Dominus requiescit, et ideo miliarius Dominus requiescit, et ideo sanctius debet præbere Domino habitacu- sanctius debet præbere Domino habitacu- lum in illa. lum in illa.

- Domus autem exterior, id est, Eccle- - Domus autem exterior, id est, Eccle- sia est domus decoris et orationis: Unde, sia est domus decoris et orationis: Unde, Psal. xxv, Psal. xxv, 8: Dilexi decorem domus tuæ, 8: Dilexi decorem domus tuæ, et locum habitationis gloriæ tuæ. Et, et locum habitationis gloriæ tuæ. Et, Matth. xxi, 13: Domus mea domus ora- Matth. xxi, 13: Domus mea domus ora- tionis vocabitur. Decor enim cœlestis est tionis vocabitur. Decor enim cœlestis est in Ecclesia in potestatis ordine qui de- in Ecclesia in potestatis ordine qui de- scendit de coelis, « ubi Angeli super An- scendit de coelis, « ubi Angeli super An- « gelos ordinati in decorem principantur « gelos ordinati in decorem principantur « potestate, » ut dicit Beatus Dionysius. « potestate, » ut dicit Beatus Dionysius. Et est ibi locus habitationis gloriæ Dei, Et est ibi locus habitationis gloriæ Dei, eo quod ibi gloriæ causam diversis gra- eo quod ibi gloriæ causam diversis gra- tiis ostendit. I ad Corinth. XII, 8 et seq. : tiis ostendit. I ad Corinth. XII, 8 et seq. : Ali quidem per Spiritum datur sermo sa- Ali quidem per Spiritum datur sermo sa- pientiæ alii autem sermo scientiæ secun- pientiæ alii autem sermo scientiæ secun- dum eumdem Spiritum: alteri fides in dum eumdem Spiritum: alteri fides in eodem Spiritu; alii gratia sanitatum in eodem Spiritu; alii gratia sanitatum in uno Spiritu alii operatio virtutum, alii uno Spiritu alii operatio virtutum, alii genera linguarum, etc. hujusmodi. Ibi genera linguarum, etc. hujusmodi. Ibi etiam orationes et suffragia sunt Sancto- etiam orationes et suffragia sunt Sancto- rum omnium in phyalis devotionis præ- rum omnium in phyalis devotionis præ- sentatæ per sanctos Angelos Domino. sentatæ per sanctos Angelos Domino. Unde etiam ædificatur domus Domino Unde etiam ædificatur domus Domino lapidea in consecratione decorem Eccle- lapidea in consecratione decorem Eccle- siæ repræsentans. siæ repræsentans.

Domus autem inferior est domus vi- Domus autem inferior est domus vi- duitatis ejus et luctus sicut legitur de duitatis ejus et luctus sicut legitur de Judith, VII, 5 et 6, quod induta vestibus Judith, VII, 5 et 6, quod induta vestibus viduitatis habitabat in domo sua, in su- viduitatis habitabat in domo sua, in su- perioribus domus suæ cubiculum secre- perioribus domus suæ cubiculum secre- tum sibi fecerat, in quo cum puellis suis tum sibi fecerat, in quo cum puellis suis

1 Psal. XXIII, 3 et 4 : Quis ascendet in montem 1 Psal. XXIII, 3 et 4 : Quis ascendet in montem Domini? aut quis stabit in loco sancto ejus? In- Domini? aut quis stabit in loco sancto ejus? In-

93 93

clausa morabatur, et habens super lum- clausa morabatur, et habens super lum- bos suos cilicium, jejunabat omnibus bos suos cilicium, jejunabat omnibus diebus vitæ suæ præter sabbata et neo- diebus vitæ suæ præter sabbata et neo- menias et festa domus Israel. Hæc est menias et festa domus Israel. Hæc est mulier fortis quæ non inferior in domo mulier fortis quæ non inferior in domo carnis habitat in sentina luxuriæ : sed carnis habitat in sentina luxuriæ : sed trahit se ad superiora honoris et castita- trahit se ad superiora honoris et castita- tis, habens cilicium super lumbos, hoc tis, habens cilicium super lumbos, hoc est, castigationem carnis in loco delecta- est, castigationem carnis in loco delecta- tionis et in abstinentia continua a deli- tionis et in abstinentia continua a deli- ciis carnalibus; exceptis festis Dei, in ciis carnalibus; exceptis festis Dei, in quibus non carnalibus sed spiritualibus quibus non carnalibus sed spiritualibus dapibus repletur, cum Dominus festum dapibus repletur, cum Dominus festum in carnis domo quandoque sed raro sus- in carnis domo quandoque sed raro sus- citare dignabitur, quando scilicet dicere citare dignabitur, quando scilicet dicere potest cum Psalmista, Psal. LxxxIII, 3 : potest cum Psalmista, Psal. LxxxIII, 3 : Cor meum, et caro mea exsultaverunt in Cor meum, et caro mea exsultaverunt in Deum vivum. Deum vivum.

Domus autem superior est domus gau- Domus autem superior est domus gau- dii, et jubilationis, et securitatis, et om- dii, et jubilationis, et securitatis, et om- nis boni. Unde dicit Psalmista, Psal. nis boni. Unde dicit Psalmista, Psal. Lxxxi, 11 Melior est dies una in atriis Lxxxi, 11 Melior est dies una in atriis tuis super millia. Et ideo exclamat, ibi- tuis super millia. Et ideo exclamat, ibi- dem, yy. 2 et 3 : Quam dilecta taberna- dem, yy. 2 et 3 : Quam dilecta taberna- cula tua, Domine virtutum ! concupiscit et cula tua, Domine virtutum ! concupiscit et deficit anima mea in atria Domini. Con- deficit anima mea in atria Domini. Con- cupiscit, inquam, hic, sed hic deficit: sed cupiscit, inquam, hic, sed hic deficit: sed erit quando non deficiet, sed habitabit, erit quando non deficiet, sed habitabit, et ascendet in montem Domini, et habi- et ascendet in montem Domini, et habi- tabit in loco sancto ejus 1. tabit in loco sancto ejus 1.

Istæ quatuor domus significatæ sunt Istæ quatuor domus significatæ sunt per quatuor domus quas ædificavit Salo- per quatuor domus quas ædificavit Salo- mon, III Reg. vi et VII, ubi legitur, quod mon, III Reg. vi et VII, ubi legitur, quod ædificavit domum Domino, et hæc est ædificavit domum Domino, et hæc est domus superior : et ædificavit domum domus superior : et ædificavit domum sibi, et hæc est domus cordis, in qua, ut sibi, et hæc est domus cordis, in qua, ut legitur, ibidem, vII, 8, sedebatur ad judi- legitur, ibidem, vII, 8, sedebatur ad judi- candum. Ædificavit etiam domum saltus candum. Ædificavit etiam domum saltus Libani. Hæc est domus inferior: quia Libani. Hæc est domus inferior: quia corpus de saltu materiæ mundanæ acce- corpus de saltu materiæ mundanæ acce- ptum est, quam Plato silvam vel saltum ptum est, quam Plato silvam vel saltum appellat. De Libano autem dicitur prop- appellat. De Libano autem dicitur prop- ter candorem castitatis, quia Libanus ter candorem castitatis, quia Libanus candor interpretatur. Ædificavit etiam candor interpretatur. Ædificavit etiam domum reginæ. Hæc est exterior domus, domum reginæ. Hæc est exterior domus, quia regina est Ecclesia: sicut dicit pater quia regina est Ecclesia: sicut dicit pater

nocens manibus et mundo corde, etc. nocens manibus et mundo corde, etc.

94 94

D. ALB. MAG. ORD. PRÆED. D. ALB. MAG. ORD. PRÆED.

Salomonis, David, Psal. XLIV, 10: Adsti- Salomonis, David, Psal. XLIV, 10: Adsti- tit regina a dextris tuis in vestitu deau- tit regina a dextris tuis in vestitu deau- rato, circumdata varietate. Aurum quod rato, circumdata varietate. Aurum quod est in vestitu, est fulgor divinæ gratiæ. est in vestitu, est fulgor divinæ gratiæ. Varietas autem quæ circumdat eam, est Varietas autem quæ circumdat eam, est diversitas omnium virtutum. diversitas omnium virtutum.

" "

Sequitur, a quo non timet domui suæ. Sequitur, a quo non timet domui suæ. Et hoc notatur, cum dicitur : A frigo- Et hoc notatur, cum dicitur : A frigo- ribus nivis. » Ubi duo occurrunt notan- ribus nivis. » Ubi duo occurrunt notan- da, scilicet quæ sit. nix, et quid frigus da, scilicet quæ sit. nix, et quid frigus ejus. ejus.

: :

Primo autem notanda est natura et. Primo autem notanda est natura et. generatio nivis sicut probatur per phi- generatio nivis sicut probatur per phi- losophos naturales in libro secundo Me- losophos naturales in libro secundo Me- teororum. Nix igitur quantum ad mate- teororum. Nix igitur quantum ad mate- riam generatur ex vapore calido in media riam generatur ex vapore calido in media regione aeris vehementer elevato cujus regione aeris vehementer elevato cujus significatio est, quia cadit lata ad modum significatio est, quia cadit lata ad modum lanæ carminatæ hoc enim contingit ei, lanæ carminatæ hoc enim contingit ei, quia calor nubis tantus est, quod frigus quia calor nubis tantus est, quod frigus non vincit nisi partem et partem, et non non vincit nisi partem et partem, et non totum per partes magnas, ita ut totum totum per partes magnas, ita ut totum indurare possit. Similiter quantum ad indurare possit. Similiter quantum ad qualitatem est frigida vehementer: quia qualitatem est frigida vehementer: quia regula est, quod quanto aliquid calidius regula est, quod quanto aliquid calidius fuerit, tanto efficitur frigidius cum calor fuerit, tanto efficitur frigidius cum calor expellitur. Calor enim qui ante infuit, expellitur. Calor enim qui ante infuit, aperit poros, ita ut abundanter et ubique aperit poros, ita ut abundanter et ubique frigus ingrediatur, et ita multum capit frigus ingrediatur, et ita multum capit frigoris. Hujus signum est, quod calida frigoris. Hujus signum est, quod calida aqua profundius constringitur et conge- aqua profundius constringitur et conge- latur frigore quam in toto frigida. Quan- latur frigore quam in toto frigida. Quan- tum vero ad colorem est alba: eo quod tum vero ad colorem est alba: eo quod sit ex humido puro disgregato primo per sit ex humido puro disgregato primo per calorem nubis, et postea congelato per calorem nubis, et postea congelato per frigus. Albedo enim causatur a frigore. frigus. Albedo enim causatur a frigore. ipsius, et humidi perspicuitate et lucidi- ipsius, et humidi perspicuitate et lucidi- tate. Quantum autem ad locum genera- tate. Quantum autem ad locum genera- tur in alto, et descendit ad ima. Quan- tur in alto, et descendit ad ima. Quan- tum ad tempus generatur in hieme. Si- tum ad tempus generatur in hieme. Si- militer quantum ad modum descendendi militer quantum ad modum descendendi penetrat subtilia valde : unde etiam tecta penetrat subtilia valde : unde etiam tecta satis efficacia contra pluvias, sunt minus satis efficacia contra pluvias, sunt minus efficacia contra nives. efficacia contra nives.

Hæc sunt quæ secundum naturam Hæc sunt quæ secundum naturam communem nivis inveniuntur in nive, et communem nivis inveniuntur in nive, et quoad hoc significat impugnationem ho- quoad hoc significat impugnationem ho- stis. Excitat enim primo calore quodam stis. Excitat enim primo calore quodam

innaturalis concupiscentiæ vaporem car- innaturalis concupiscentiæ vaporem car- nalis delectationis ascendentem in homi- nalis delectationis ascendentem in homi- ne, et immittit desuper frigus indevotio- ne, et immittit desuper frigus indevotio- nis suæ : non permittens vaporem resol- nis suæ : non permittens vaporem resol- vi in guttas lacrymosæ pluviæ, sed in vi in guttas lacrymosæ pluviæ, sed in rara vanitate quadam hilaritatis cordis rara vanitate quadam hilaritatis cordis retinet ipsum, et sic efficitur homo frigi- retinet ipsum, et sic efficitur homo frigi- dus sicut dicitur, Eccli. XLIII, 22: Fri- dus sicut dicitur, Eccli. XLIII, 22: Fri- gidus ventus aquilo flavit, et gelavit cry- gidus ventus aquilo flavit, et gelavit cry- stallus ab aqua. Ventus aquilo, a quo stallus ab aqua. Ventus aquilo, a quo panditur omne malum, tentatio est dæ- panditur omne malum, tentatio est dæ- monis. Crystallus autem est duritia cordis monis. Crystallus autem est duritia cordis ex frigore indevotionis causata : et hoc ex frigore indevotionis causata : et hoc est periculum, quod quando est vapor est periculum, quod quando est vapor concupiscentiæ calidior, tanto succedit concupiscentiæ calidior, tanto succedit majus frigus indevotionis. Similiter al- majus frigus indevotionis. Similiter al- bedinem habet, ut magis decipiat: deal- bedinem habet, ut magis decipiat: deal- bat autem quandoque transfigurando se bat autem quandoque transfigurando se in Angelum lucis, quandoque etiam pro- in Angelum lucis, quandoque etiam pro- mittendo futuram poenitentiam, quando- mittendo futuram poenitentiam, quando- que etiam præsumptionem misericordiæ que etiam præsumptionem misericordiæ et impunitatis. Tempus etiam concordat: et impunitatis. Tempus etiam concordat: quia in hieme refrigescente charitate ge- quia in hieme refrigescente charitate ge- neratur nix, non quando est vernalis neratur nix, non quando est vernalis amoenitas, quando flores apparent in ter- amoenitas, quando flores apparent in ter- ra fortis mulieris, quando vocatur a ra fortis mulieris, quando vocatur a sponso ad amoena contemplationis æter- sponso ad amoena contemplationis æter- næ ut habetur, Cantic. 11, 11 et seq. næ ut habetur, Cantic. 11, 11 et seq. Tecta etiam, hoc est, munera conjuncta Tecta etiam, hoc est, munera conjuncta meritorum et orationum contra impetum meritorum et orationum contra impetum nivis, minus quandoque inveniuntur effi- nivis, minus quandoque inveniuntur effi- cacia. Et hoc est ideo, quia sine bitumi- cacia. Et hoc est ideo, quia sine bitumi- ne et cæmento pietatis magis sunt con- ne et cæmento pietatis magis sunt con- gesta quam unita vel glutinata pietate. gesta quam unita vel glutinata pietate.

Distinguamus ergo quadruplicem ni- Distinguamus ergo quadruplicem ni- vem quadruplici frigore quadruplicem vem quadruplici frigore quadruplicem domum impugnantem. Est igitur nix domum impugnantem. Est igitur nix acediæ, frigore indevotionis domum cor- acediæ, frigore indevotionis domum cor- dis impugnans. Et est nix mali exempli, dis impugnans. Et est nix mali exempli, frigore scandali conturbans domum ex- frigore scandali conturbans domum ex- teriorem, hoc est, Ecclesiam. Et est nix teriorem, hoc est, Ecclesiam. Et est nix illecebrosæ concupiscentiæ, immunditiæ illecebrosæ concupiscentiæ, immunditiæ frigore bellans contra domum inferiorem, frigore bellans contra domum inferiorem, hoc est, carnem. Et quarto et ultimo est hoc est, carnem. Et quarto et ultimo est nix superbiæ, ab alto tumoris veniens, et nix superbiæ, ab alto tumoris veniens, et frigore contemptus infestans domum su- frigore contemptus infestans domum su- periorem, hoc est, cœlum. periorem, hoc est, cœlum.

De nive prima habes in Psal. CXLVII, 16 De nive prima habes in Psal. CXLVII, 16 et 17 Qui dat nivem sicut lanam, nebu- et 17 Qui dat nivem sicut lanam, nebu-

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. XII, § 1.

lam sicut cinerem spargit. Mittit crystal- lam sicut cinerem spargit. Mittit crystal- lum suam sicut bucellas: ante faciem lum suam sicut bucellas: ante faciem frigoris ejus quis sustinebit ? Nix mis- frigoris ejus quis sustinebit ? Nix mis- sa est pigritia a tentatione causata, quæ sa est pigritia a tentatione causata, quæ dicitur mitti a Domino, quia juste ab dicitur mitti a Domino, quia juste ab ipso permittitur. Nebula autem et caligo ipso permittitur. Nebula autem et caligo quæ statim in corde oritur, est cum tor- quæ statim in corde oritur, est cum tor- pescit ad devota. Crystallus autem est pescit ad devota. Crystallus autem est frigida consolatio, quam accipit pro buc- frigida consolatio, quam accipit pro buc- cella quia homo piger interius unde cella quia homo piger interius unde consolari habeat non inveniens, exterius consolari habeat non inveniens, exterius ad frigida gaudia mundi diffunditur: sed ad frigida gaudia mundi diffunditur: sed quis sustinebit a facie frigoris indevo- quis sustinebit a facie frigoris indevo- tionis, a nive venientis ? Tunc enim con- tionis, a nive venientis ? Tunc enim con- stringitur cor et rigescit affectus, et om- stringitur cor et rigescit affectus, et om- nia membra, ut ita dicam, interiora ani- nia membra, ut ita dicam, interiora ani- mæ, stolida et quasi paralysi dissoluta mæ, stolida et quasi paralysi dissoluta efficiuntur. Sed tamen sequitur consola- efficiuntur. Sed tamen sequitur consola- tio adjutorii contra nivem istam, quando tio adjutorii contra nivem istam, quando dicit, ibidem, v. 18: Emittit verbum dicit, ibidem, v. 18: Emittit verbum suum, et liquefaciet ea flabit spiritus suum, et liquefaciet ea flabit spiritus ejus, et fluent aquæ. Verbum missum est ejus, et fluent aquæ. Verbum missum est verbum Christi per gratiam devotionis in verbum Christi per gratiam devotionis in cor veniens statim enim tunc liquescit cor veniens statim enim tunc liquescit nix, et fluit affectus calore castitatis et de- nix, et fluit affectus calore castitatis et de- siderii, et flat Spiritus sanctus in bonita- siderii, et flat Spiritus sanctus in bonita- te et gratia consolationis internæ in tan- te et gratia consolationis internæ in tan- tum ut exstet in nivibus abundantia aqua- tum ut exstet in nivibus abundantia aqua- rum, et in lacrymis fluat per oculos. rum, et in lacrymis fluat per oculos.

De nive autem mali exempli impu- De nive autem mali exempli impu- gnante domum exteriorem per frigus gnante domum exteriorem per frigus scandali, habetur, Job, xxxvш, 22 et 23: scandali, habetur, Job, xxxvш, 22 et 23: Numquid ingressus es thesauros nivis, Numquid ingressus es thesauros nivis, aut thesauros grandinis adspexisti, quæ aut thesauros grandinis adspexisti, quæ præparavi in tempus hostis, in diem pu- præparavi in tempus hostis, in diem pu- gnæ et belli? Thesaurus nivis est abun- gnæ et belli? Thesaurus nivis est abun- dantia mali exempli, quæ, heu ! abun- dantia mali exempli, quæ, heu ! abun- dat in mundo, per quem thesaurum per dat in mundo, per quem thesaurum per gressus præscientiæ et providentiæ suæ gressus præscientiæ et providentiæ suæ solus ingreditur Dominus permittens solus ingreditur Dominus permittens exempla mala ad majorem laudem vir- exempla mala ad majorem laudem vir- tutis bonorum, et ad majorem con- tutis bonorum, et ad majorem con- demnationem impiorum. Grandinis au- demnationem impiorum. Grandinis au- tem thesauri sunt abundantiæ perse- tem thesauri sunt abundantiæ perse- cutionis Ecclesiæ, quæ etiam abun- cutionis Ecclesiæ, quæ etiam abun-

1 Job, xxxvIII, 24. 1 Job, xxxvIII, 24.

2 Exod. v, 6 et 7: Dixitque Dominus: Mitte 2 Exod. v, 6 et 7: Dixitque Dominus: Mitte manum tuam in sinum tuum. Quam cum misisset manum tuam in sinum tuum. Quam cum misisset

95 95

dant nostris temporibus. Unde etiam dant nostris temporibus. Unde etiam præparata sunt in tempus hostis, id est, præparata sunt in tempus hostis, id est, hostiliter agentis contra Deum, et in hostiliter agentis contra Deum, et in diem pugnæ, hoc est, impugnationis Ec- diem pugnæ, hoc est, impugnationis Ec- clesiæ, et belli persecutionis ejus in clesiæ, et belli persecutionis ejus in scandalo: sicut conqueritur David, Psal. scandalo: sicut conqueritur David, Psal. CXXXIX, 6: Juxta iter scandalum posue- CXXXIX, 6: Juxta iter scandalum posue- runt mihi. Sed etiam in Job sequitur runt mihi. Sed etiam in Job sequitur medicina frigoris hujus in sequenti ver- medicina frigoris hujus in sequenti ver- bo Indica mihi per quam viam spargi- bo Indica mihi per quam viam spargi- tur lux, dividitur æstus super terram 1 ? tur lux, dividitur æstus super terram 1 ? Via hæc est indicium misericordiæ divi- Via hæc est indicium misericordiæ divi- næ quod nemo scit nisi Deus. Et per næ quod nemo scit nisi Deus. Et per illam viam spargitur lux boni exempli, illam viam spargitur lux boni exempli, et dividitur æstus dissipans scandalum et dividitur æstus dissipans scandalum in omnes exempla bonorum intuentes. in omnes exempla bonorum intuentes.

De nive autem illecebrosæ delectatio- De nive autem illecebrosæ delectatio- nis, quæ frigore immunditiæ carnalis im- nis, quæ frigore immunditiæ carnalis im- pugnat domum inferiorem, scilicet car- pugnat domum inferiorem, scilicet car- nis, habetur, Exod. iv, 6, scilicet quod nis, habetur, Exod. iv, 6, scilicet quod Moyses posuit manum in sinum, et pro- Moyses posuit manum in sinum, et pro- tulit eam leprosam instar nivis 3. Manus tulit eam leprosam instar nivis 3. Manus hæc significat opera carnalia, et sinus hæc significat opera carnalia, et sinus occultus est sub vestimento, et significat occultus est sub vestimento, et significat occultum luxuriæ, in quod intrusa manus occultum luxuriæ, in quod intrusa manus operis profertur leprosa, hoc est, carna- operis profertur leprosa, hoc est, carna- li fœtore corrupta. Et medicina contra li fœtore corrupta. Et medicina contra nivem istam, ibidem, y. 7, significatur, nivem istam, ibidem, y. 7, significatur, scilicet quod manus iterato mittatur in scilicet quod manus iterato mittatur in sinum, sed in sinum alium : impossibile sinum, sed in sinum alium : impossibile enim est ut idem secundum quod idem enim est ut idem secundum quod idem sit causa oppositorum, scilicet munditiæ sit causa oppositorum, scilicet munditiæ et immunditiæ. Inducit ergo in occultum et immunditiæ. Inducit ergo in occultum conscientiæ, considerans quid fecit, et conscientiæ, considerans quid fecit, et profert ea in apertum confessionis et sa- profert ea in apertum confessionis et sa- tisfactionis et tunc erit similis carni re- tisfactionis et tunc erit similis carni re- liquæ : quia pœnitentia restituit ad sani- liquæ : quia pœnitentia restituit ad sani- tatem quantum ad immunitatem peccati. tatem quantum ad immunitatem peccati. Optime autem figuratur hoc, II Regum, Optime autem figuratur hoc, II Regum, xxIII, 20, ubi legitur quod Banaias, filius xxIII, 20, ubi legitur quod Banaias, filius Joiadæ, qui percussit duos leones Moab, Joiadæ, qui percussit duos leones Moab, descendit et percussit leonem in media descendit et percussit leonem in media cisterna in diebus nivis. Banaias enim cisterna in diebus nivis. Banaias enim interpretatur ædificans Domino, et si- interpretatur ædificans Domino, et si- gnificat mulierem fortem, quæ ædificat gnificat mulierem fortem, quæ ædificat

in sinum, protulit leprosam instar nivis. Retrahe, in sinum, protulit leprosam instar nivis. Retrahe, ait, manum tuam in sinum tuum. Retraxit, et pro- ait, manum tuam in sinum tuum. Retraxit, et pro- tulit iterum, et erat similis carni reliquæ. tulit iterum, et erat similis carni reliquæ.

96 96

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Domino per castitatem domum carnis: Domino per castitatem domum carnis: quia secundum Apostolum, I ad Corinth. quia secundum Apostolum, I ad Corinth. VI, 20 Glorificate, et portate Deum VI, 20 Glorificate, et portate Deum in corpore vestro. Joiada autem, pater in corpore vestro. Joiada autem, pater ejus, interpretatur cognitio Domini: quia ejus, interpretatur cognitio Domini: quia a Domino cognitionem boni quam acce- a Domino cognitionem boni quam acce- pit, fortiter satagit adimplere. Hic inter- pit, fortiter satagit adimplere. Hic inter- fecit duos leones Moab, qui interpreta- fecit duos leones Moab, qui interpreta- tur ex patre, hoc est, duo vitia per nati- tur ex patre, hoc est, duo vitia per nati- vitatem nobis inducta, hoc est, gulam et vitatem nobis inducta, hoc est, gulam et luxuriam quæ oriuntur ex delectatione luxuriam quæ oriuntur ex delectatione nobis innata. Et in diebus nivis, hoc est, nobis innata. Et in diebus nivis, hoc est, tempore carnalis tentationis, cum jam tempore carnalis tentationis, cum jam refrigescit charitas, et fervet libido, et refrigescit charitas, et fervet libido, et bruma rigens occupat affectum, descen- bruma rigens occupat affectum, descen- dit in cisternam, hoc est, in carnalem de- dit in cisternam, hoc est, in carnalem de- lectationem, sive concupiscentiam quæ lectationem, sive concupiscentiam quæ est fons delectationis: sed post haustum est fons delectationis: sed post haustum aliunde a pluviis ciborum et vanitatum aliunde a pluviis ciborum et vanitatum hujus mundi retinet et inficit, et interfi- hujus mundi retinet et inficit, et interfi- cit ibi leonem fomitis, quia debilitat per cit ibi leonem fomitis, quia debilitat per opera asperitatis carnis, « nec interficit, opera asperitatis carnis, « nec interficit, << secundum Augustinum, ita ut non sit, << secundum Augustinum, ita ut non sit, « sed ita ut nocere non possit. »> « sed ita ut nocere non possit. »>

De nive autem superbiæ quæ impu- De nive autem superbiæ quæ impu- gnavit primum in diabolo, et impugnat gnavit primum in diabolo, et impugnat in membris domum superiorem, eo quod in membris domum superiorem, eo quod superbia eorum qui Deum oderunt, as- superbia eorum qui Deum oderunt, as- cendit semper ut habetur in Psalmo 1. cendit semper ut habetur in Psalmo 1. Et, Eccli. XLIII, 18 et 19 Tempestas Et, Eccli. XLIII, 18 et 19 Tempestas aquilonis, et congregatio spiritus : et aquilonis, et congregatio spiritus : et sicut avis deponens ad sedendum, asper- sicut avis deponens ad sedendum, asper- git nivem, et sicut locusta demergens de- git nivem, et sicut locusta demergens de- scensus ejus. Aquilo hic est similitudo scensus ejus. Aquilo hic est similitudo voluntatis diaboli in superbia, quæ su- voluntatis diaboli in superbia, quæ su- perbia semper est in tempestate facta perbia semper est in tempestate facta diaboli et hæc tempestas aspergit ni- diaboli et hæc tempestas aspergit ni- vem, et frigus superbiæ, quod est con- vem, et frigus superbiæ, quod est con- temptus in Deum et mandata ejus. Dici- temptus in Deum et mandata ejus. Dici- tur autem aspergere sicut avis deponens tur autem aspergere sicut avis deponens ad sedendum: quia sicut avis ab alto ad sedendum: quia sicut avis ab alto veniens cum deponit se ad sedendum, an- veniens cum deponit se ad sedendum, an- tequam sedeat alis volitat, retinens ne tequam sedeat alis volitat, retinens ne cadat, et tunc multiplicantur motus ala- cadat, et tunc multiplicantur motus ala- rum plusquam cum directe volat: ita rum plusquam cum directe volat: ita superbus volans in alto vanitatis cum in superbus volans in alto vanitatis cum in

1 Psal. LXXIII, 23: Superbia eorum qui te ode. 1 Psal. LXXIII, 23: Superbia eorum qui te ode. runt, ascendit semper. runt, ascendit semper.

aliqua dignitate pedem figit ad quie- aliqua dignitate pedem figit ad quie- scendum in ea, ex hoc ipso quod sedit in scendum in ea, ex hoc ipso quod sedit in se multiplicat fastum et contemptum : et se multiplicat fastum et contemptum : et in descensu ejus, etiam quando aliquan- in descensu ejus, etiam quando aliquan- do in mala fortuna sua humiliatur con- do in mala fortuna sua humiliatur con- tra voluntatem, adhuc iniqua voluntas tra voluntatem, adhuc iniqua voluntas etiam depressa quantum potest se erigit: etiam depressa quantum potest se erigit: et si non potest aliud, breves saltus mo- et si non potest aliud, breves saltus mo- re locustarum dat in altum, in jactantiis re locustarum dat in altum, in jactantiis verborum de fastu antiquo, et ostentatio- verborum de fastu antiquo, et ostentatio- nibus eorum in quibus quandoque est nibus eorum in quibus quandoque est conversatus. Sed medicina etiam hujus conversatus. Sed medicina etiam hujus nivis ibidem subjungitur cum infertur, nivis ibidem subjungitur cum infertur, . 20 Pulchritudinem candoris ejus . 20 Pulchritudinem candoris ejus admirabitur oculus, et super imbrem admirabitur oculus, et super imbrem ejus expavescet cor. Hoc est, Asperges ejus expavescet cor. Hoc est, Asperges me, Domine, hyssopo, et mundabor : me, Domine, hyssopo, et mundabor : lavabis me, et super nivem dealbabor. lavabis me, et super nivem dealbabor. Hyssopus enim valet peccatori, et signi- Hyssopus enim valet peccatori, et signi- ficat humilitatem quæ curat peccatum ficat humilitatem quæ curat peccatum peccatoris, hoc est, tumorem cordis: et peccatoris, hoc est, tumorem cordis: et fit candidus in gratia, et effundet imbrem fit candidus in gratia, et effundet imbrem lacrymarum in pœnitentia, ita ut etiam lacrymarum in pœnitentia, ita ut etiam expavescat cor videntis ad intuitum, ita expavescat cor videntis ad intuitum, ita ut candor interior virtutis vincat exte- ut candor interior virtutis vincat exte- riorem candorem nivis in decore et pom- riorem candorem nivis in decore et pom- pa sæculi. pa sæculi.