72 72

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

voluit sed ille mutavit in luxuriam, voluit sed ille mutavit in luxuriam, quia supposuit non suam voluptas ad quia supposuit non suam voluptas ad luxuriam non est propria conjux homi- luxuriam non est propria conjux homi- nis. nis.

Sed mutabilitas avaritiæ decem vici- Sed mutabilitas avaritiæ decem vici- bus mutata est eidem quia mundus de- bus mutata est eidem quia mundus de- cem modis justos tentat de avaritia, pri- cem modis justos tentat de avaritia, pri- mo rapina, secundo furto, tertio usura, mo rapina, secundo furto, tertio usura, quarto obligationibus redituum pro quan- quarto obligationibus redituum pro quan- titate pecuniæ quæ tempore solutionis si- titate pecuniæ quæ tempore solutionis si- ne usura tota recipitur, quinto fraude ne usura tota recipitur, quinto fraude emptionis, sexto venditionis, septimo emptionis, sexto venditionis, septimo circumventione astutiæ, qua nescientes circumventione astutiæ, qua nescientes sibi cavere decipiuntur a patronis et pæ- sibi cavere decipiuntur a patronis et pæ- dagogis octavo, conservatione rerum ne- dagogis octavo, conservatione rerum ne- cessariarum emptarum in novo et conser- cessariarum emptarum in novo et conser- vatarum usque in anni tempora in qui- vatarum usque in anni tempora in qui- bus cariora sunt illa, nono creditione bus cariora sunt illa, nono creditione rerum in futurum ut carius reddantur, rerum in futurum ut carius reddantur, decimo et ultimo conservatione crudeli decimo et ultimo conservatione crudeli sive retentione in fame pauperum quibus sive retentione in fame pauperum quibus nihil dat ut magis crescat in bonis. Job, nihil dat ut magis crescat in bonis. Job, XIX, 3, dicit in persona deceptorum a XIX, 3, dicit in persona deceptorum a mundo isto En, decies confunditis me, mundo isto En, decies confunditis me, et non erubescitis opprimentes me. et non erubescitis opprimentes me.

« «

Similiter mutabilitas superbiæ in va- Similiter mutabilitas superbiæ in va- nitate certat cum Jacob, hoc est, cum nitate certat cum Jacob, hoc est, cum luctante viro spirituali: quia dicit Au- luctante viro spirituali: quia dicit Au- gustinus, quod « superbia post omnes gustinus, quod « superbia post omnes « virtutes sævit, et nec fugientem relin- « virtutes sævit, et nec fugientem relin- « quit, sed etiam in monte Galaad com- « quit, sed etiam in monte Galaad com- prehendit. » Fugiens enim est quilibet prehendit. » Fugiens enim est quilibet religiosus recedens a mundo in montem religiosus recedens a mundo in montem Galaad, qui interpretatur acervus testimo- Galaad, qui interpretatur acervus testimo- nii, hoc est, in eminentem religionem quæ nii, hoc est, in eminentem religionem quæ testimonium habet ex multis patribussan- testimonium habet ex multis patribussan- ctificatis in ipsa : ibi tamen comprehendit ctificatis in ipsa : ibi tamen comprehendit eum superbiæ vanitas: quia de quo de- eum superbiæ vanitas: quia de quo de- beret humiliari, vanius quandoque su- beret humiliari, vanius quandoque su- perbiæ motus sentit, et hoc est quod apud perbiæ motus sentit, et hoc est quod apud eum idola quæsivit. Hoc est peccatum eum idola quæsivit. Hoc est peccatum primum dæmonis quod ab omnibus fere primum dæmonis quod ab omnibus fere colitur et adoratur. Sed subter stramen- colitur et adoratur. Sed subter stramen- ta cameli absconditur ne inveniatur, ta cameli absconditur ne inveniatur, Rachele dicente quod non possit surgere, Rachele dicente quod non possit surgere, quia sibi acciderit secundum morem quia sibi acciderit secundum morem

Ad Galat. v, 24 : Qui sunt Christi, car- Ad Galat. v, 24 : Qui sunt Christi, car- nem suam crucifixerunt cum vitiis et concu- nem suam crucifixerunt cum vitiis et concu-

mulierum. Et sic sollicitudo quærentis mulierum. Et sic sollicitudo quærentis deluditur. Stramenta autem quibus in- deluditur. Stramenta autem quibus in- sidemus corpori, sunt necessitates variæ sidemus corpori, sunt necessitates variæ corporis ex quibus humiliari habemus. corporis ex quibus humiliari habemus. Cogitantes enim de miseria mortalitatis Cogitantes enim de miseria mortalitatis abscondunt per humilitatem superbiæ abscondunt per humilitatem superbiæ idolum ne inveniatur, allegante Rachele idolum ne inveniatur, allegante Rachele per confessionem quod acciderit sibi jux- per confessionem quod acciderit sibi jux- ta morem mulierum, hoc est, confiten- ta morem mulierum, hoc est, confiten- te peccata infirmitatis suæ, ne surgat, id te peccata infirmitatis suæ, ne surgat, id est, ne elevetur per superbiani. Sed tunc est, ne elevetur per superbiani. Sed tunc quando videt mundus quod de suo nihil quando videt mundus quod de suo nihil invenit, saltem fœdus inire secum quæ- invenit, saltem fœdus inire secum quæ- rit ne noceat de suo auferendo aliquid : rit ne noceat de suo auferendo aliquid : et hoc significatur in fœdere quod per- et hoc significatur in fœdere quod per- cussit Jacob cum Laban, Genes. xxix et cussit Jacob cum Laban, Genes. xxix et xxx, ut sibi de cætero mundus crucifixus xxx, ut sibi de cætero mundus crucifixus esset in ipso mundo, sicut dicit Aposto- esset in ipso mundo, sicut dicit Aposto- lus, ad Galat. v, 24' : et amplius non lus, ad Galat. v, 24' : et amplius non gloriatur in mundo, sed dicit, ad Galat. gloriatur in mundo, sed dicit, ad Galat. vi, 14: Mihi absit gloriari, nisi in cruce vi, 14: Mihi absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi : per quem Domini nostri Jesu Christi : per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mun- mihi mundus crucifixus est, et ego mun- do. do.

Habet iterum manum Jacob mulier Habet iterum manum Jacob mulier ista ad luctandum, et certandum cum ista ad luctandum, et certandum cum carne luctatur autem tribus modis, sci- carne luctatur autem tribus modis, sci- licet cum carnis concupiscentia, et cum licet cum carnis concupiscentia, et cum carnis deficientia, et tertio cum carnis carnis deficientia, et tertio cum carnis moderatione et contemperatione ad na- moderatione et contemperatione ad na- turam. Cum concupiscentia certat, ut turam. Cum concupiscentia certat, ut vincat: cum deficientia ut sustineat: vincat: cum deficientia ut sustineat: cum moderatione naturæ et concupi- cum moderatione naturæ et concupi- scentiæ, ne carnem perimat pro hoste. scentiæ, ne carnem perimat pro hoste. Item, cum concupiscentia pugnat verbe- Item, cum concupiscentia pugnat verbe- rando, cum deficientia vero portando et rando, cum deficientia vero portando et sustinendo, cum moderatione autem na- sustinendo, cum moderatione autem na- turæ et concupiscentiæ discernendo quid turæ et concupiscentiæ discernendo quid excludendum, et quid sit concedendum. excludendum, et quid sit concedendum. Prima pugna plurimum habet adversita- Prima pugna plurimum habet adversita- tis, secunda multum laboris et sudoris, tis, secunda multum laboris et sudoris, tertia cumulum habet solertiæ et subti- tertia cumulum habet solertiæ et subti- litatis. De prima dicit, ad Galat. v, 17 : litatis. De prima dicit, ad Galat. v, 17 : Caro concupiscit adversus spiritum, Caro concupiscit adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem : hæc spiritus autem adversus carnem : hæc enim sibi invicem adversantur, ut non enim sibi invicem adversantur, ut non

piscentiis. piscentiis.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1.

quæcumque vultis, illa faciatis. De se- quæcumque vultis, illa faciatis. De se- cunda loquitur, I ad Timoth. v, cunda loquitur, I ad Timoth. v, 23: 23: Noli adhuc aquam bibere, sed modico Noli adhuc aquam bibere, sed modico vino utere propter stomachum tuum, et vino utere propter stomachum tuum, et frequentes tuas infirmitates. De ultima frequentes tuas infirmitates. De ultima in eadem epistola, VI, 8, loquitur, di- in eadem epistola, VI, 8, loquitur, di- cens: Habentes alimenta, et quibus te- cens: Habentes alimenta, et quibus te- gamur, his contenti simus. Proverb. xxx, gamur, his contenti simus. Proverb. xxx, 7 et 8 Duo rogavi te, ne deneges mihi 7 et 8 Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar: ...Mendicitatem et di- antequam moriar: ...Mendicitatem et di- vitias ne dederis mihi: tribue tantum vi- vitias ne dederis mihi: tribue tantum vi- ctui meo necessaria. ctui meo necessaria.

Habet autem iterum manum ad lu- Habet autem iterum manum ad lu- ctam contra diabolum et hæc est du- ctam contra diabolum et hæc est du- plex, scilicet manus humilitatis qua con- plex, scilicet manus humilitatis qua con- stringit superbam ejus voluntatem, et stringit superbam ejus voluntatem, et manus constantiæ in tentationibus, qua manus constantiæ in tentationibus, qua constringit malitiam machinationis ip- constringit malitiam machinationis ip- sius. Prima manus est Domini manus, sius. Prima manus est Domini manus, quia hæc humilitate crucis et carnis su- quia hæc humilitate crucis et carnis su- perbiam ipsius vincit unde, I Petri, v, perbiam ipsius vincit unde, I Petri, v, 6: Humiliamini sub potenti manu Dei, 6: Humiliamini sub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore visitationis. ut vos exaltet in tempore visitationis. Isa. LI, 9, loquitur de brachio in quo fuit Isa. LI, 9, loquitur de brachio in quo fuit manus ista, sic dicens: Consurge, con- manus ista, sic dicens: Consurge, con- surge, induere fortitudinem, brachium surge, induere fortitudinem, brachium Domini consurge sicut in diebus anti- Domini consurge sicut in diebus anti- quis, in generationibus sæculorum. Num- quis, in generationibus sæculorum. Num- quid non tu percussisti superbum, vul- quid non tu percussisti superbum, vul- nerasti draconem ? Hic petit Isaias hu- nerasti draconem ? Hic petit Isaias hu- militatem Domini ad pugnandum contra militatem Domini ad pugnandum contra dæmonem, et petit ut resurgat in ipso : dæmonem, et petit ut resurgat in ipso : sicut antiquitus in Christo, ita etiam sicut antiquitus in Christo, ita etiam percutiat in Isaia et in quolibet fide- percutiat in Isaia et in quolibet fide- li Hanc manum petit etiam David, li Hanc manum petit etiam David, Psal. CXLIII. 7, dicens: Emitte manum Psal. CXLIII. 7, dicens: Emitte manum tuam de alto, eripe me, et libera me de tuam de alto, eripe me, et libera me de aquis multis de manu filiorum alieno- aquis multis de manu filiorum alieno- rum. Manus humilitatis petitur contra rum. Manus humilitatis petitur contra manum superborum dæmonum qui di- manum superborum dæmonum qui di- cuntur filii alieni, qui alienati sunt a cuntur filii alieni, qui alienati sunt a prima filiatione Dei per amissionem prima filiatione Dei per amissionem hæreditatis, qui inducunt aquas multas hæreditatis, qui inducunt aquas multas tribulationum in persuasione mala. De tribulationum in persuasione mala. De manu autem constantiæ in pugnando ha- manu autem constantiæ in pugnando ha- betur, Genes. XLIX, 8: Manus tuæ in betur, Genes. XLIX, 8: Manus tuæ in cervicibus inimicorum tuorum. Psal. cervicibus inimicorum tuorum. Psal. CXLIII, 1 Qui docet manus meas ad CXLIII, 1 Qui docet manus meas ad prælium, et digitos meos ad bellum. prælium, et digitos meos ad bellum.

73 73

Et hæc sunt dicta de manu belli sive Et hæc sunt dicta de manu belli sive luctanti luctanti

quam mittit ad fortia. quam mittit ad fortia.

2. Deinde considerandum est ad quæ 2. Deinde considerandum est ad quæ fortia mittit manum. Sunt autem septem fortia mittit manum. Sunt autem septem duces et capita omnium vitiorum, quæ duces et capita omnium vitiorum, quæ fortia dicuntur eo quod fortissimum in- fortia dicuntur eo quod fortissimum in- gerunt bellum, scilicet superbia, invidia, gerunt bellum, scilicet superbia, invidia, ira, acedia, avaritia, luxuria, et gula. ira, acedia, avaritia, luxuria, et gula. Inanis vero gloria movet octavum bel- Inanis vero gloria movet octavum bel- lum, sed est simile superbiæ. Nonum au- lum, sed est simile superbiæ. Nonum au- tem movet schisma. Decimum movet in- tem movet schisma. Decimum movet in- fidelitas. De his ducibus et bellis eorum fidelitas. De his ducibus et bellis eorum loquitur Dominus ad Job, xxxix, 25, de loquitur Dominus ad Job, xxxix, 25, de equo loquens qui de sella regis est, hoc equo loquens qui de sella regis est, hoc est, de anima portante et ferente Chri- est, de anima portante et ferente Chri- stum Ubi audierit buccinam, dicit : stum Ubi audierit buccinam, dicit : Vah! Procul odoratur bellum, exhorta- Vah! Procul odoratur bellum, exhorta- tionem ducum, et ululatum exercitus. tionem ducum, et ululatum exercitus. Bellum est forte ad quod mulier mittit Bellum est forte ad quod mulier mittit manus et cum audierit buccinam, hoc manus et cum audierit buccinam, hoc est, sentit primum motum per quem est, sentit primum motum per quem diabolus et vitia invitant ad pugnam, diabolus et vitia invitant ad pugnam, emittit vocem contemptus, dicens, Vah! emittit vocem contemptus, dicens, Vah! quia gaudet jam de sperata victoria quia gaudet jam de sperata victoria per quam sibi coronam acquirere debeat. per quam sibi coronam acquirere debeat. Procul autem odorari bellum, est subti- Procul autem odorari bellum, est subti- liter quamlibet tentationem vitii etiam liter quamlibet tentationem vitii etiam initio tentationis percipere: sicut dixit initio tentationis percipere: sicut dixit Dominus serpenti de muliere, Genes. II, Dominus serpenti de muliere, Genes. II, 15: Ipsa conteret caput tuum, et tu in- 15: Ipsa conteret caput tuum, et tu in- sidiaberis calcaneo ejus. Glossa, id est, sidiaberis calcaneo ejus. Glossa, id est, «< fini operis. » Audit autem et percipit «< fini operis. » Audit autem et percipit adhortationes ducum, hoc est, qualiter adhortationes ducum, hoc est, qualiter et quibus actibus se invitant ad bellum et quibus actibus se invitant ad bellum decem vitia enumerata, septem scilicet decem vitia enumerata, septem scilicet capitalia quæ pugnant contra omnes non capitalia quæ pugnant contra omnes non ejiciendo ab Ecclesia: et tria alia quo- ejiciendo ab Ecclesia: et tria alia quo- rum unum impedit fidem, scilicet inanis rum unum impedit fidem, scilicet inanis gloria, sicut dicit Dominus, Joan. v, gloria, sicut dicit Dominus, Joan. v, Quomodo vos potestis credere, qui glo- Quomodo vos potestis credere, qui glo- riam ab invicem accipitis, et gloriam riam ab invicem accipitis, et gloriam quæ a solo Deo est, non quæritis? Alte- quæ a solo Deo est, non quæritis? Alte- rum autem scindit charitatem et unita- rum autem scindit charitatem et unita- tem. Tertium vero interimit fidem. Ulu- tem. Tertium vero interimit fidem. Ulu- latus autem exercitus est strepitus satel- latus autem exercitus est strepitus satel- litum horum vitiorum: sicut sub vexillo litum horum vitiorum: sicut sub vexillo superbiæ est ambitio, tumor, hypocrisis, superbiæ est ambitio, tumor, hypocrisis, et hujusmodi. Sub vexillo autem invidiæ et hujusmodi. Sub vexillo autem invidiæ

44: 44:

74 74

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

murmuratio, detractio, exsultatio in ad- murmuratio, detractio, exsultatio in ad- versis proximi, tristitia in prosperis pro- versis proximi, tristitia in prosperis pro- ximi, et hujusmodi. Sub ira vero odium, ximi, et hujusmodi. Sub ira vero odium, rancor, clamor, blasphemia, maledictio, rancor, clamor, blasphemia, maledictio, inimicitiæ, et hujusmodi. Sub acedia inimicitiæ, et hujusmodi. Sub acedia ignavia, torpor, pigritia, languor, ad mun- ignavia, torpor, pigritia, languor, ad mun- dum suspirium in onere pœnitentiæ, af- dum suspirium in onere pœnitentiæ, af- fectus vanitatis mundanæ, et hujusmodi. fectus vanitatis mundanæ, et hujusmodi. Sub avaritia autem fraus, rapina, exa- Sub avaritia autem fraus, rapina, exa- ctiones, furta, duritia cordis in pauperes, ctiones, furta, duritia cordis in pauperes, et hujusmodi. Sub luxuria autem petu- et hujusmodi. Sub luxuria autem petu- lantia cordis et corporis, amplexus alli- lantia cordis et corporis, amplexus alli- ciens et oscula, et turpiloquium, tactus ciens et oscula, et turpiloquium, tactus immundi, immunditia cordis et corporis, immundi, immunditia cordis et corporis, sodomia, coitus cum pecore, mollities, sodomia, coitus cum pecore, mollities, adulterium, raptus, defloratio virginum, adulterium, raptus, defloratio virginum, incestus ad consanguineas. Sub gula ve- incestus ad consanguineas. Sub gula ve- ro ebrietates, collatio symbolorum in ro ebrietates, collatio symbolorum in conviviis, leccacitates ad delicata, com- conviviis, leccacitates ad delicata, com- messationes, ingurgitationes, et hujus- messationes, ingurgitationes, et hujus- modi. Sub inani vero gloria jactantia, modi. Sub inani vero gloria jactantia, ostentatio histrionum, gaudium in mul- ostentatio histrionum, gaudium in mul- titudine clientum, amor adulatorum, et titudine clientum, amor adulatorum, et hujusmodi. Sub schismate autem con- hujusmodi. Sub schismate autem con- temptus auctoritatis, inobedientia, ex- temptus auctoritatis, inobedientia, ex- communicationis annihilatio, et clavium communicationis annihilatio, et clavium vilipendium, et hujusmodi. Sub hæresi vilipendium, et hujusmodi. Sub hæresi vero novitatum præsumptio, corruptio vero novitatum præsumptio, corruptio Scripturæ, sacramentorum incredulitas, Scripturæ, sacramentorum incredulitas, obstinatio sensus proprii, dissimulatio obstinatio sensus proprii, dissimulatio veritatis, confidentia victoriæ in confi- veritatis, confidentia victoriæ in confi- dentia clamoris cum disputat, et hujus- dentia clamoris cum disputat, et hujus- modi. Hæc omnia vitia quando sub do- modi. Hæc omnia vitia quando sub do-

minabus suis sunt, se invicem adhortari minabus suis sunt, se invicem adhortari incipiunt, magnum ululatum belli in cor- incipiunt, magnum ululatum belli in cor- de suscitant, ita ut fiat certamen forte ad de suscitant, ita ut fiat certamen forte ad quod mulier manum mittit: quia certa- quod mulier manum mittit: quia certa- men forte dedit illi Deus ut vinceret, et men forte dedit illi Deus ut vinceret, et sciret quoniam omnium potentior est sa- sciret quoniam omnium potentior est sa- pientia, Christus Deus noster, qui est vir pientia, Christus Deus noster, qui est vir mulieris hujus sicut habetur, Sapientiæ, mulieris hujus sicut habetur, Sapientiæ, x, 1 et seq., et II ad Timoth. IV, 7 : Bo- x, 1 et seq., et II ad Timoth. IV, 7 : Bo- num certamen certavi, cursum consum- num certamen certavi, cursum consum- mavi, fidem servavi. mavi, fidem servavi.

: :

Primum certamen, scilicet superbiæ, Primum certamen, scilicet superbiæ, est certamen draconis in cœlo cum Deo: est certamen draconis in cœlo cum Deo: sicut legitur, Apocal. XII, 7. Diabolus sicut legitur, Apocal. XII, 7. Diabolus

1 Cf. Genes. IV, 3 et seq. 1 Cf. Genes. IV, 3 et seq.

enim contendit de æqualitate, sicut ha- enim contendit de æqualitate, sicut ha- betur, Isa. xiv, 13 et 14: Supra astra betur, Isa. xiv, 13 et 14: Supra astra Dei exaltabo solium meum, sedebo Dei exaltabo solium meum, sedebo in monte testamenti..., similis ero Al- in monte testamenti..., similis ero Al- tissimo. Astra Dei dicuntur hic chori tissimo. Astra Dei dicuntur hic chori Angelorum. Mons testamenti dicitur hic Angelorum. Mons testamenti dicitur hic exaltatio testatoris, id est, Filii cui pari- exaltatio testatoris, id est, Filii cui pari- ficari voluit Lucifer. Hoc prælio prælian- ficari voluit Lucifer. Hoc prælio prælian- tur cum Deo omnes superbi: sicut dici- tur cum Deo omnes superbi: sicut dici- tur in Psal. LXXIII, 23: Superbia eorum tur in Psal. LXXIII, 23: Superbia eorum qui te oderunt, ascendit semper. Et, Ezech. qui te oderunt, ascendit semper. Et, Ezech. XXVI, 16 et seq.: Ejeci te de monte Dei, XXVI, 16 et seq.: Ejeci te de monte Dei, et perdidi te, o Cherub protegens, de medio et perdidi te, o Cherub protegens, de medio lapidum ignitorum. Et elevatum est cor lapidum ignitorum. Et elevatum est cor tuum in decore tuo: perdidisti sapien- tuum in decore tuo: perdidisti sapien- tiam tuam in decore tuo, in terram pro- tiam tuam in decore tuo, in terram pro- jeci te: ante faciem regum dedi te ut jeci te: ante faciem regum dedi te ut cernerent te. In multitudine iniquitatum cernerent te. In multitudine iniquitatum tuarum... polluisti sanctificationem tuarum... polluisti sanctificationem tuam. Cherub dicitur hic diabolus plenus tuam. Cherub dicitur hic diabolus plenus sapientia, fulgens inter lapides ignitos sapientia, fulgens inter lapides ignitos charitate in cœlo, hoc est, inter Angelos. charitate in cœlo, hoc est, inter Angelos. Protegens autem dicitur, eo quod fuit Protegens autem dicitur, eo quod fuit super alios et protegere eos debuit quos super alios et protegere eos debuit quos acceperat in regimine: sed propter su- acceperat in regimine: sed propter su- perbiam fulgor sapientiæ suæ deperiit, perbiam fulgor sapientiæ suæ deperiit, et projectus est extra consortium lapi- et projectus est extra consortium lapi- dum ignitorum in ignem æternum, et de dum ignitorum in ignem æternum, et de monte beatitudinis Dei in terram tam- monte beatitudinis Dei in terram tam- quam in carcerem, ubi tentat hominem quam in carcerem, ubi tentat hominem usque in diem judicii: ut tunc in infer- usque in diem judicii: ut tunc in infer- num detrudatur. Et hoc est quod dicit, num detrudatur. Et hoc est quod dicit, quod dedit eum ante faciem regum, id quod dedit eum ante faciem regum, id est, appetentium regnum et gloriam hu- est, appetentium regnum et gloriam hu- jus mundi, ut cernant si ambitio super- jus mundi, ut cernant si ambitio super- biæ in dæmone sic est damnata, qui an- biæ in dæmone sic est damnata, qui an- gelus fuit, quantum damnabitur in ho- gelus fuit, quantum damnabitur in ho- mine misero de luto et stercore facto : mine misero de luto et stercore facto : quia superbia tanto est detestabilior quia superbia tanto est detestabilior quanto superbus fuerit humilior, et non quanto superbus fuerit humilior, et non habens tumoris occasionem. habens tumoris occasionem.

Secundum certamen forte est invidiæ Secundum certamen forte est invidiæ cum suis satellitibus, et hoc significatur cum suis satellitibus, et hoc significatur per certamen Cain, qui propter invidiam per certamen Cain, qui propter invidiam fratrem suum occidit 1. Et notabile est fratrem suum occidit 1. Et notabile est quod invidit fratri non alia de causa nisi quod invidit fratri non alia de causa nisi quia melior eo, et Deo acceptior fuit quia melior eo, et Deo acceptior fuit

: :

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1.

frater quam ipse: et ita faciunt invidi, frater quam ipse: et ita faciunt invidi, semper quantum in se est occidunt fra- semper quantum in se est occidunt fra- trem: non enim persequuntur inimicum, trem: non enim persequuntur inimicum, sed fraternum bonum exstinguere quæ- sed fraternum bonum exstinguere quæ- runt et nihil aliud persequuntur nisi bo- runt et nihil aliud persequuntur nisi bo- num quod dedit Deus homini, per quod num quod dedit Deus homini, per quod videtur Deus diligere illum cui dedit. videtur Deus diligere illum cui dedit. Hæc occidit Deum. Dicit enim Matthæus, Hæc occidit Deum. Dicit enim Matthæus, XXVII, 28, quia sciebat Pilatus quod per XXVII, 28, quia sciebat Pilatus quod per invidiam tradidissent eum. Hujus vitii invidiam tradidissent eum. Hujus vitii propria condemnatio est tremor capitis, propria condemnatio est tremor capitis, quia invidus tremula mente omne bonum quia invidus tremula mente omne bonum intuetur. Hoc vitium etiam movit fortis- intuetur. Hoc vitium etiam movit fortis- simum certamen primo homini in para- simum certamen primo homini in para- diso unde etiam ejecit eum: quia dici- diso unde etiam ejecit eum: quia dici- tur, Sapient. 11, 24 et 25: Invidia diabo- tur, Sapient. 11, 24 et 25: Invidia diabo- li mors introivit in orbem. terrarum : li mors introivit in orbem. terrarum : imitantur autem illum qui sunt ex par- imitantur autem illum qui sunt ex par- te illius. te illius.

Tertium certamen est forte multum, Tertium certamen est forte multum, et est certamen iræ: quia ut dicitur, Ja- et est certamen iræ: quia ut dicitur, Ja- cobi, 1, 20 Ira viri justitiam Dei non cobi, 1, 20 Ira viri justitiam Dei non operatur. Et hoc certamen significatum operatur. Et hoc certamen significatum est per certamen quod omni tempore fuit est per certamen quod omni tempore fuit inter Saul et David: quia legitur, 1 Re- inter Saul et David: quia legitur, 1 Re- gum, xvi, 14 Spiritus Domini reces- gum, xvi, 14 Spiritus Domini reces- sit a Saul, et exagitabat eum spiri- sit a Saul, et exagitabat eum spiri- tus nequam a Domino et nitebatur tus nequam a Domino et nitebatur lancea confodere David 1. Spiritus Do- lancea confodere David 1. Spiritus Do- mini est spiritus mansuetudinis, sicut mini est spiritus mansuetudinis, sicut ipse dicit, Matth. x1, 29: Discite a me ipse dicit, Matth. x1, 29: Discite a me quia mitis sum, et humilis corde. Spiri- quia mitis sum, et humilis corde. Spiri- tus autem malus et nequam, est spiritus tus autem malus et nequam, est spiritus iræ qui exagitavit Saul, et exagitat ira- iræ qui exagitavit Saul, et exagitat ira- cundos quia ad litteram ex fervore san- cundos quia ad litteram ex fervore san- guinis circa cor, et ex aspiratione fellis guinis circa cor, et ex aspiratione fellis ad superiora, et ex protensione et mul- ad superiora, et ex protensione et mul- tiplicatione spirituum in superiori parte tiplicatione spirituum in superiori parte corporis incipit corpus tremere, labia corporis incipit corpus tremere, labia habere motum inordinatum, et oculi habere motum inordinatum, et oculi volvuntur et rubescunt, nares amplian- volvuntur et rubescunt, nares amplian- tur: quemadmodum in Proverbiis dici- tur: quemadmodum in Proverbiis dici- tur, quod « iracundus spiritum habet in tur, quod « iracundus spiritum habet in « naribus, lingua balbutit improperia. » « naribus, lingua balbutit improperia. » Et hoc dicitur exagitatio spiritus mali Et hoc dicitur exagitatio spiritus mali quo exagitatur iracundus a Domino. quo exagitatur iracundus a Domino.

1 Cf. etiam I Regum, XVIII, 10 et 11, et xix, 1 Cf. etiam I Regum, XVIII, 10 et 11, et xix,

9 et 10. 9 et 10.

75 75

Unde etiam dicitur de Saul quod stetit Unde etiam dicitur de Saul quod stetit in medio domus suæ et prophetavit : in medio domus suæ et prophetavit : quod nihil aliud est quam promissio qua quod nihil aliud est quam promissio qua promittit et machinatur sibi iratus vin- promittit et machinatur sibi iratus vin- dictas assidue sicut fecit Saul, qui modo dictas assidue sicut fecit Saul, qui modo per lanceam, modo per Philisthæos, mo- per lanceam, modo per Philisthæos, mo- do. per illos de Ceila, modo per Ziphæos do. per illos de Ceila, modo per Ziphæos sibi promisit vindictam. Lancea autem sibi promisit vindictam. Lancea autem qua nititur confodere David, est dira ira: qua nititur confodere David, est dira ira: sicut dicitur, Sapient. v, 21: Acuet di- sicut dicitur, Sapient. v, 21: Acuet di- ram iram in lanceam. ram iram in lanceam.

Quartum certamen est forte valde, et Quartum certamen est forte valde, et ipsum est certamen acediæ, et hoc est ipsum est certamen acediæ, et hoc est significatum in certamine Mardochæi et. significatum in certamine Mardochæi et. Aman. Vidit enim Mardochæus som- Aman. Vidit enim Mardochæus som- nium quod certarent duo maximi draco- nium quod certarent duo maximi draco- nes, unus pro gente Sanctorum, et alius nes, unus pro gente Sanctorum, et alius contra eos 2. Draco maximus est amor contra eos 2. Draco maximus est amor mundi, qui facit homines acediosos. Dra- mundi, qui facit homines acediosos. Dra- co alius sine veneno, est alacritas et li- co alius sine veneno, est alacritas et li- bertas spiritus in serviendo Deo. Unde bertas spiritus in serviendo Deo. Unde etiam Mardochæus propter hoc patieba- etiam Mardochæus propter hoc patieba- tur, quia honorem Dei sui ad creaturam tur, quia honorem Dei sui ad creaturam voluit transferre: ita spirituales viri voluit transferre: ita spirituales viri propter hoc patiuntur a mundo, quia propter hoc patiuntur a mundo, quia honorem et amorem quem Deo debent, honorem et amorem quem Deo debent, mundo volunt attribuere. Et ideo etiam mundo volunt attribuere. Et ideo etiam dicitur, Esther, x1, 11: Sol ortus est, dicitur, Esther, x1, 11: Sol ortus est, et humiles exaltati sunt, et devora- et humiles exaltati sunt, et devora- verunt inclytos. Quando enim oritur in verunt inclytos. Quando enim oritur in corde lumen cognitionis æternorum, corde lumen cognitionis æternorum, tunc qui ante habebat spiritum directum tunc qui ante habebat spiritum directum et humilem, exaltatur et devorat alacri- et humilem, exaltatur et devorat alacri- tate quadam et vehementia spiritus fe- tate quadam et vehementia spiritus fe- stinantis in laudem Dei inclytos, id est, stinantis in laudem Dei inclytos, id est, eos quos ante reputavit inclytos, hoc est, eos quos ante reputavit inclytos, hoc est, omnem ornatum mundi et amorem quem omnem ornatum mundi et amorem quem habuit in suspiriis cordis. Hic est etiam habuit in suspiriis cordis. Hic est etiam dæmon qui certavit cum Domino in de- dæmon qui certavit cum Domino in de- serto movendo quæstiones de austeritate serto movendo quæstiones de austeritate jejunii, et sanctitate vitæ, et appetitu jejunii, et sanctitate vitæ, et appetitu gloriæ. Matth. 1v, 3, de austeritate jeju- gloriæ. Matth. 1v, 3, de austeritate jeju- nii, quando dixit: Si Filius Dei es, dic nii, quando dixit: Si Filius Dei es, dic ut lapides isti panes fiant. De sanctitate ut lapides isti panes fiant. De sanctitate vitæ, cum dixit, y. 6: Si Filius Dei es, vitæ, cum dixit, y. 6: Si Filius Dei es, mitte te deorsum. De appetitu gloriæ, cum mitte te deorsum. De appetitu gloriæ, cum

2 Cf. Esther x, 7 et x1, 6. 2 Cf. Esther x, 7 et x1, 6.

76 76

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dixit, . 9 Hæc omnia tibi dabo, si ca- dixit, . 9 Hæc omnia tibi dabo, si ca- dens adoraveris me. Tales enim quæstio- dens adoraveris me. Tales enim quæstio- nes acedia adhuc movet in deserto pœni- nes acedia adhuc movet in deserto pœni- tentiæ Domino in corde spiritualium vi- tentiæ Domino in corde spiritualium vi- rorum volunt enim quandoque experiri rorum volunt enim quandoque experiri utrum Deus sit in eis per expetitionem utrum Deus sit in eis per expetitionem signi et hoc fit quando languent circa signi et hoc fit quando languent circa longam exspectationem promissorum longam exspectationem promissorum Dei, volentes experiri certitudinem ejus Dei, volentes experiri certitudinem ejus per signum utrum sint filii Dei: quando per signum utrum sint filii Dei: quando etiam incipiunt tædio affici circa rigorem etiam incipiunt tædio affici circa rigorem religionis, cupientes ut lapides, id est, religionis, cupientes ut lapides, id est, duritiæ pœnitentiæ in panes temporalis duritiæ pœnitentiæ in panes temporalis consolationis convertantur: quando etiam consolationis convertantur: quando etiam paupertatem et mundi abjectionem abhor- paupertatem et mundi abjectionem abhor- rere incipiunt, cupientes aliquam exalta- rere incipiunt, cupientes aliquam exalta- tionem in pompis Satanæ. Hoc etiam de- tionem in pompis Satanæ. Hoc etiam de- siderium pessimum expertus est populus siderium pessimum expertus est populus Israel, Numer. XI, 4, et seq., quando Israel, Numer. XI, 4, et seq., quando flagravit populus desiderio carnium se- flagravit populus desiderio carnium se- dens, et flens, et dicens: Quis dabit no- dens, et flens, et dicens: Quis dabit no- bis ad vescendum carnes? Recordamur bis ad vescendum carnes? Recordamur piscium quos comedebamus in Ægypto piscium quos comedebamus in Ægypto gratis in mentem nobis veniunt cucume- gratis in mentem nobis veniunt cucume- res, et pepones, porrique, et cepe, et al- res, et pepones, porrique, et cepe, et al- lia. Anima nostra arida est, nihil aliud lia. Anima nostra arida est, nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi Man. Plora- respiciunt oculi nostri nisi Man. Plora- tus ad carnes est desiderium ad carnales tus ad carnes est desiderium ad carnales delectationes in corde acediosi. Cucume- delectationes in corde acediosi. Cucume- res autem et pepones sunt concupita re- res autem et pepones sunt concupita re- frigeria mundi. Porri autem et cepe et frigeria mundi. Porri autem et cepe et allia, est desiderium ad labores amaros allia, est desiderium ad labores amaros hujus sæculi, quod etiam excitat acedia. hujus sæculi, quod etiam excitat acedia. Anima etiam nostra, hoc est, animalitas Anima etiam nostra, hoc est, animalitas arida est tædio et tristitia circa divina. arida est tædio et tristitia circa divina. Oculi autem cupientes laudem in mundi Oculi autem cupientes laudem in mundi vanitatibus, etiam afficiuntur mæstitia, vanitatibus, etiam afficiuntur mæstitia, eo quod non vident in religione nisi Man- eo quod non vident in religione nisi Man- na, id est, signa gratiæ et maturitatis. na, id est, signa gratiæ et maturitatis.

Quintum certamen forte est certamen Quintum certamen forte est certamen avaritiæ, et hoc est certamen Absalom, avaritiæ, et hoc est certamen Absalom, quod habuit contra patrem suum David, quod habuit contra patrem suum David, sicut legitur, II Regum, XIII et seq. Un- sicut legitur, II Regum, XIII et seq. Un- de sex facta leguntur de Absalom quæ de sex facta leguntur de Absalom quæ mirabiliter competunt avaris. Unum est, mirabiliter competunt avaris. Unum est, quod interfecit fratrem suum. Secun- quod interfecit fratrem suum. Secun- dum, quod ejecit patrem suum de hære- dum, quod ejecit patrem suum de hære- ditate. Tertium, quod dolose attraxit si- ditate. Tertium, quod dolose attraxit si- bi populum osculans eos in porta, et lau- bi populum osculans eos in porta, et lau-

dans causas eorum, et detrahens regi, eo dans causas eorum, et detrahens regi, eo quod non judicaret eis. Quartum est, quod non judicaret eis. Quartum est, quod fœdavit uxores patris sui dormiens quod fœdavit uxores patris sui dormiens cum ipsis in solario domus patris sui. cum ipsis in solario domus patris sui. Quintum est, quod suspensus est per ca- Quintum est, quod suspensus est per ca- pillos. Sextum et ultimum est, quod fecit pillos. Sextum et ultimum est, quod fecit sibi fornicem triumphalem et memoria- sibi fornicem triumphalem et memoria- lem, eo quod non haberet filium in hæ- lem, eo quod non haberet filium in hæ- reditatem sibi succedentem. Primum si- reditatem sibi succedentem. Primum si- gnificat crudelitatem avari in fratres qui gnificat crudelitatem avari in fratres qui sunt proximi: quia illos interficit extra- sunt proximi: quia illos interficit extra- hendo vitam eorum, sicut dicitur, Isaiæ, hendo vitam eorum, sicut dicitur, Isaiæ,

111, 111,

14: Rapina pauperis est in domo ve- 14: Rapina pauperis est in domo ve- stra. Secundum autem, quia etiam ava- stra. Secundum autem, quia etiam ava- rus nititur ejicere patrem de hæreditate, rus nititur ejicere patrem de hæreditate, vult solus habitare in terra, contra hoc vult solus habitare in terra, contra hoc quod dicitur, Isaiæ, v, 8: Væ qui con- quod dicitur, Isaiæ, v, 8: Væ qui con- jungitis domum ad domum, et agrum jungitis domum ad domum, et agrum agro copulatis !...: numquid habitabitis agro copulatis !...: numquid habitabitis vos soli in medio terræ ? Tertium est, vos soli in medio terræ ? Tertium est, quod etiam fraudulenta quædam oscula quod etiam fraudulenta quædam oscula exhibent ut decipiant et opprimant sibi exhibent ut decipiant et opprimant sibi attractos quia etiamsi ad tempus dent attractos quia etiamsi ad tempus dent libertatem, tamen tandem nihil quærunt libertatem, tamen tandem nihil quærunt nisi pecuniam et deceptionem apud alle- nisi pecuniam et deceptionem apud alle- ctos. Quartum iterum competit, quia uxo- ctos. Quartum iterum competit, quia uxo- res patris sui decem scilicet fœdant. Pa- res patris sui decem scilicet fœdant. Pa- ter enim noster Deus est et uxor ex ter enim noster Deus est et uxor ex qua genuit filios meritorum, fuit obe- qua genuit filios meritorum, fuit obe- dientia mandatorum. Et sunt uxores de- dientia mandatorum. Et sunt uxores de- cem mandata decalogi, quæ continuo cem mandata decalogi, quæ continuo transgreditur avarus, sicut dicitur, Sa- transgreditur avarus, sicut dicitur, Sa- pient. xv, 12, quod avari etiam idola in- pient. xv, 12, quod avari etiam idola in- venerunt quia æstimaverunt lusum esse venerunt quia æstimaverunt lusum esse vitam nostram, et conversationem vitæ vitam nostram, et conversationem vitæ compositam ad lucrum, et oportere un- compositam ad lucrum, et oportere un- decumque etiam ex malo acquirere. Hinc decumque etiam ex malo acquirere. Hinc est quod dicit Apostolus, ad Coloss. 1, est quod dicit Apostolus, ad Coloss. 1, 5, quod avaritia est simulacrorum ser- 5, quod avaritia est simulacrorum ser- vitus et de quibusdam quod æstima- vitus et de quibusdam quod æstima- bant quæstum esse pietatem. Quintum bant quæstum esse pietatem. Quintum etiam est, quod capillis suspensus est : etiam est, quod capillis suspensus est : et capilli in capite sunt affluentiæ divitia- et capilli in capite sunt affluentiæ divitia- rum circumdantium avarum quibus sus- rum circumdantium avarum quibus sus- penditur ne vivat: quia impediunt eum penditur ne vivat: quia impediunt eum divitiæ ne ad vitam æternam perveniat : divitiæ ne ad vitam æternam perveniat : sicut dicit Dominus in Evangelio Luc. sicut dicit Dominus in Evangelio Luc. XVIII, 24 Quam difficile, qui pecunias XVIII, 24 Quam difficile, qui pecunias habent, in regnum Dei intrabunt. Unde habent, in regnum Dei intrabunt. Unde

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1.

dicit Apostolus, I ad Timoth. vi, 9: Qui dicit Apostolus, I ad Timoth. vi, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in tentatio- volunt divites fieri, incidunt in tentatio- nem, et in laqueum diaboli. Verum etiam nem, et in laqueum diaboli. Verum etiam in laqueum in quo suspensus est Judas in laqueum in quo suspensus est Judas traditor et proditor Domini pro pecunia. traditor et proditor Domini pro pecunia. Et in laqueum in quo suspensus est Ab- Et in laqueum in quo suspensus est Ab- salom quia multitudo pilosæ superflui- salom quia multitudo pilosæ superflui- tatis, hoc est, divitiarum strangulat eos tatis, hoc est, divitiarum strangulat eos laqueo mortis æternæ. Sextum etiam laqueo mortis æternæ. Sextum etiam competit avaris: quia cum vident quod competit avaris: quia cum vident quod secum nihil afferunt, toto corde deside- secum nihil afferunt, toto corde deside- rant ut magnum acervum quasi titulum rant ut magnum acervum quasi titulum præconialem pecuniæ et hæreditatis post præconialem pecuniæ et hæreditatis post se relinquant contra hoc quod dicitur se relinquant contra hoc quod dicitur in Psalmo XLVIII, 18: Cum multiplicata in Psalmo XLVIII, 18: Cum multiplicata fuerit gloria domus divitis. Quoniam fuerit gloria domus divitis. Quoniam cum interierit, non sumet omnia, id est, cum interierit, non sumet omnia, id est, nihil de omnibus: neque descendet cum nihil de omnibus: neque descendet cum eo gloria ejus. Et, Job, xxvi, 19 : Dives eo gloria ejus. Et, Job, xxvi, 19 : Dives cum dormierit, nihil secum auferet. cum dormierit, nihil secum auferet.

Sextum certamen fortissimum movet Sextum certamen fortissimum movet carnale vitium gulæ, et illud est inimi- carnale vitium gulæ, et illud est inimi- cum crucis Christi, sicut dicit Apostolus, cum crucis Christi, sicut dicit Apostolus, ad Philippens. 11, 18 et 19: Multi am- ad Philippens. 11, 18 et 19: Multi am- bulant, quos sæpe dicebam vobis (nunc bulant, quos sæpe dicebam vobis (nunc autem et flens dico) inimicos crucis autem et flens dico) inimicos crucis Christi quorum finis interitus : quorum Christi quorum finis interitus : quorum Deus venter est. Et hoc est certamen Da- Deus venter est. Et hoc est certamen Da- vid et Goliath Philisthæi ¹. Et hoc haberi vid et Goliath Philisthæi ¹. Et hoc haberi potest ex tribus, scilicet, ex interpreta- potest ex tribus, scilicet, ex interpreta- tione nominum: quia Goliath interpre- tione nominum: quia Goliath interpre- tatur transmigrans: quia omne quod in tatur transmigrans: quia omne quod in os vadit, in ventrem vadit et in seces- os vadit, in ventrem vadit et in seces- sum emittitur 2 et corpus etiam conti- sum emittitur 2 et corpus etiam conti- nuo transmigrat, et numquam in eodem nuo transmigrat, et numquam in eodem statu permanet. Philisthæus autem in- statu permanet. Philisthæus autem in- terpretatur potione cadens : et ita gulo- terpretatur potione cadens : et ita gulo- sus quanto plus cibo et potu se ingurgi- sus quanto plus cibo et potu se ingurgi- tat, tanto magis cadit et corrumpitur tat, tanto magis cadit et corrumpitur malis humoribus in corpore. Secundum malis humoribus in corpore. Secundum in quo percipitur, est in magnitudine Go- in quo percipitur, est in magnitudine Go- liæ, quia fuit gigas. Gigas autem dicitur liæ, quia fuit gigas. Gigas autem dicitur a Y græce, quod latine sonat terra, quia a Y græce, quod latine sonat terra, quia multum habet de terrestri corpore : et multum habet de terrestri corpore : et ita gulosi pingui cervice et arvina de ita gulosi pingui cervice et arvina de lateribus pendente corpus terrestre mul- lateribus pendente corpus terrestre mul- tiplicant. Tertium in quo percipitur, est tiplicant. Tertium in quo percipitur, est

1 I Reg. xv11, 40 et seq. 1 I Reg. xv11, 40 et seq.

77 77

modus interfectionis ipsius: unde, I Re- modus interfectionis ipsius: unde, I Re- gum, xvII, 40, elegit David pastoralem gum, xvII, 40, elegit David pastoralem baculum, qui significat vitæ regimen in baculum, qui significat vitæ regimen in pascuis: et peram, quæ significat refe- pascuis: et peram, quæ significat refe- ctionem ad viam, non ad quietem con- ctionem ad viam, non ad quietem con- cupiscentiæ et quinque limpidissimos cupiscentiæ et quinque limpidissimos lapides de torrente. Torrens autem est lapides de torrente. Torrens autem est tribulatio et angustia hujus vitæ. Lapi- tribulatio et angustia hujus vitæ. Lapi- des limpidi sunt quinque virtutes parci- des limpidi sunt quinque virtutes parci- moniæ, quibus gastrimargia interficitur. moniæ, quibus gastrimargia interficitur. Prima est diu jejunare usque ad horam Prima est diu jejunare usque ad horam debitam et usque ad ventris rugitum, et debitam et usque ad ventris rugitum, et non prævenire famem. Secunda est suf- non prævenire famem. Secunda est suf- ficere sibi in cibis pauperum, ut in legu- ficere sibi in cibis pauperum, ut in legu- mine, et olusculo, et pane siligineo, vel mine, et olusculo, et pane siligineo, vel certe hordeaceo. Tertia est parum com- certe hordeaceo. Tertia est parum com- edere, et de hoc ipse etiam non usque edere, et de hoc ipse etiam non usque ad satietatem se replere. Quarta est ad satietatem se replere. Quarta est etiam in magna fame statuere cultrum in etiam in magna fame statuere cultrum in gutture, ut non effundat se anima super gutture, ut non effundat se anima super omnem cibum, sed cum maturitate et omnem cibum, sed cum maturitate et decentia tractim comedat. Quinta est ut decentia tractim comedat. Quinta est ut nullum studium ponat in præparatione nullum studium ponat in præparatione cibi, non curans utrum elixa meliora cibi, non curans utrum elixa meliora sint, an frixa sint, aut cocta simpliciter sint, an frixa sint, aut cocta simpliciter comedenda his enim interficitur gula. comedenda his enim interficitur gula. Et sunt istæ virtutes contra quinque vi- Et sunt istæ virtutes contra quinque vi- tia gulæ, quæ ponit Gregorius, et conti- tia gulæ, quæ ponit Gregorius, et conti- nentur in hoc versu : nentur in hoc versu :

Præpropere, laute, nimis, ardenter, studiose. Præpropere, laute, nimis, ardenter, studiose.

Præpropere enim filii Israel carnes con- Præpropere enim filii Israel carnes con- cupierunt antequam carnes comeden- cupierunt antequam carnes comeden- di tempus venisset : et ideo mortui di tempus venisset : et ideo mortui sunt in sepulcris concupiscentiæ, Numer. sunt in sepulcris concupiscentiæ, Numer. x1, 34. Studiose autem filii Heli carnes x1, 34. Studiose autem filii Heli carnes sacrificiorum voluerunt sibi parari aliter sacrificiorum voluerunt sibi parari aliter quam consuetum esset et ideo mortui quam consuetum esset et ideo mortui

sunt in bello Philisthinorum: sicut ha- sunt in bello Philisthinorum: sicut ha- betur, I Regum IV, 11. Nimis etiam com- betur, I Regum IV, 11. Nimis etiam com- edere vituperatur in deo Babylonio- edere vituperatur in deo Babylonio- rum, qui aliter divinitatem dei sui non rum, qui aliter divinitatem dei sui non percipere sciverunt, nisi quia multa com- percipere sciverunt, nisi quia multa com- edit et bibit quotidie: sicut habetur, edit et bibit quotidie: sicut habetur, Daniel. xiv, 5.Ita quidam sunt qui quan- Daniel. xiv, 5.Ita quidam sunt qui quan- do singulis diebus non multa comedunt do singulis diebus non multa comedunt

2 Cf. Matth. xv, 17, et Marc. VII, 19. 2 Cf. Matth. xv, 17, et Marc. VII, 19.

78 78

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et bibunt, statim conqueruntur tamquam et bibunt, statim conqueruntur tamquam divinitatem et omnipotentiam stomachi divinitatem et omnipotentiam stomachi sui et ventris illa die non perceperunt. sui et ventris illa die non perceperunt. Ardenter etiam Esau lenticulam petiit Ardenter etiam Esau lenticulam petiit et voravit, et ideo tamquam profanus et voravit, et ideo tamquam profanus propter unam escam primogenita ven- propter unam escam primogenita ven- dens, amisit sicut legitur, Genes. xxv, dens, amisit sicut legitur, Genes. xxv, 33. Laute autern epulari reprehenditur a 33. Laute autern epulari reprehenditur a Domino in divite purpurato: et ideo in Domino in divite purpurato: et ideo in inferno sepultus petit specialiter linguæ inferno sepultus petit specialiter linguæ refrigerium, quia in illa plus ardebat 1. refrigerium, quia in illa plus ardebat 1. Hæc etiam est certatio quam movit Na- Hæc etiam est certatio quam movit Na- buchodonosor contra Jerusalem : et ideo buchodonosor contra Jerusalem : et ideo etiam « principi coquorum, ut dicit Gre- etiam « principi coquorum, ut dicit Gre- « gorius, mandavit ut incenderet eam. » « gorius, mandavit ut incenderet eam. » Princeps coquorum est gula. Princeps coquorum est gula.

Septimum bellum est quod facit lu- Septimum bellum est quod facit lu- xuria forte quidem est ipsum valde, sed xuria forte quidem est ipsum valde, sed fortior mulier fortis. In tantum enim fortior mulier fortis. In tantum enim forte est illud, ut Zorobabel sapientior forte est illud, ut Zorobabel sapientior inter tres juvenes custodientes caput As- inter tres juvenes custodientes caput As- sueri regis, sive Artaxerxis, pronuntiet sueri regis, sive Artaxerxis, pronuntiet ipsam mulierem omnibus fortiorem, ex- ipsam mulierem omnibus fortiorem, ex- cepta veritate, quæ quippe palmis cæde- cepta veritate, quæ quippe palmis cæde- bat regem bat regem de sinistra manu, et non de sinistra manu, et non irascebatur, et coronam deposuit de ca- irascebatur, et coronam deposuit de ca- pite regis, et sibi imposuit: sicut legitur pite regis, et sibi imposuit: sicut legitur in libro III Esdræ, IV, 29 et 30. Simi- in libro III Esdræ, IV, 29 et 30. Simi- liter, ibidem dicitur quod hominem ma- liter, ibidem dicitur quod hominem ma- gis allicit mulier quam aurum : et furta gis allicit mulier quam aurum : et furta facit et homicidia, et mare navigat, et facit et homicidia, et mare navigat, et multa alia quæ ibi enumerantur propter multa alia quæ ibi enumerantur propter mulieres 2. Similiter Samson fortissimus mulieres 2. Similiter Samson fortissimus benedictus ex matris utero, corruit et benedictus ex matris utero, corruit et excæcatus est propter mulieres: ut legi- excæcatus est propter mulieres: ut legi- tur, Judic. xvi, 4 et seq. Salomon etiam tur, Judic. xvi, 4 et seq. Salomon etiam sapientissimus et fortissimus regum per sapientissimus et fortissimus regum per mulieres corruit: ut legitur, Eccli. XLVII, mulieres corruit: ut legitur, Eccli. XLVII, 21 et 22 Inclinasti femora tua mulie- 21 et 22 Inclinasti femora tua mulie- ribus potestatem habuisti in corpore ribus potestatem habuisti in corpore tuo ut scilicet corpore expleres libidi- tuo ut scilicet corpore expleres libidi- nem quam posses: et ideo dedisti macu- nem quam posses: et ideo dedisti macu- lam in gloria tua. Hoc est bellum quod lam in gloria tua. Hoc est bellum quod pugnavit fortissima mulier, et exemplum pugnavit fortissima mulier, et exemplum castitatis et speculum, Judith cum Holo- castitatis et speculum, Judith cum Holo- ferne, amputans caput suum et confusio- ferne, amputans caput suum et confusio-

1 Cf. Luc. XVI, 19 et seq. 1 Cf. Luc. XVI, 19 et seq.

2 Cf. III Esdræ, iv, 13 et seq. 2 Cf. III Esdræ, iv, 13 et seq.

nem inducens in domum Nabuchodono- nem inducens in domum Nabuchodono- sor regis ut legitur, Judith, XIII, 8 et sor regis ut legitur, Judith, XIII, 8 et seq. Amputavit caput autem gladio ip- seq. Amputavit caput autem gladio ip- sius Holofernis, hoc est, amore, sed con- sius Holofernis, hoc est, amore, sed con- versa quia quæ prius amorem habuit versa quia quæ prius amorem habuit turpem, postea habuit pulchrum et de- turpem, postea habuit pulchrum et de- corum ad modum Mariæ Magdalenæ, corum ad modum Mariæ Magdalenæ, quæ amavit turpiter, et postea convertit quæ amavit turpiter, et postea convertit amoris gladium, et amputavit caput li- amoris gladium, et amputavit caput li- bidinis et ideo meruit audire a Domino, bidinis et ideo meruit audire a Domino, quia remittuntur ei peccata multa, quo- quia remittuntur ei peccata multa, quo- niam dilexit multum 3. Hoc certa- niam dilexit multum 3. Hoc certa- mine beatissima Virgo et Mater Dei ca- mine beatissima Virgo et Mater Dei ca- put draconis contrivit penitus. Hoc put draconis contrivit penitus. Hoc etiam bello Debora prophetando, et Ja- etiam bello Debora prophetando, et Ja- hel, uxor Cinæi, occidendo peremerunt hel, uxor Cinæi, occidendo peremerunt Sisaram, propinando ei frigidum potum Sisaram, propinando ei frigidum potum lactis ut obdormiret, id est, subtrahendo lactis ut obdormiret, id est, subtrahendo fomenta libidinis, et malleo castitatis fomenta libidinis, et malleo castitatis clavum munditiæ cordis et corporis per clavum munditiæ cordis et corporis per tempus ejus, id est, vigorem libidinis tempus ejus, id est, vigorem libidinis percusserunt: ita ut ante pedes ejus vol- percusserunt: ita ut ante pedes ejus vol-

veretur mortuus 4. veretur mortuus 4.

Octavum autem bellum fortissimum Octavum autem bellum fortissimum extra modum, quod movet inanis gloria. extra modum, quod movet inanis gloria. Nec est idem inanis gloria quod super- Nec est idem inanis gloria quod super- bia: superbia enim quærit excellentiam bia: superbia enim quærit excellentiam dignitatis, sed inanis gloria vanitatem dignitatis, sed inanis gloria vanitatem laudis in quibuscumque spiritualibus vel laudis in quibuscumque spiritualibus vel corporalibus studiis. Et hoc est bellum corporalibus studiis. Et hoc est bellum quod quotidie movet mulier moecha con- quod quotidie movet mulier moecha con- tra Joseph in Ægypto, ut legitur, Genes. tra Joseph in Ægypto, ut legitur, Genes. xxxix, 7 et seq., quæ quotidie dixit ei: xxxix, 7 et seq., quæ quotidie dixit ei: Dormi mecum: et sic molesta erat ado- Dormi mecum: et sic molesta erat ado- lescenti: et ille recusabat stuprum, di- lescenti: et ille recusabat stuprum, di- cens Ecce dominus meus, omnibus mihi cens Ecce dominus meus, omnibus mihi traditis, ignorat quid habeat in domo traditis, ignorat quid habeat in domo sua: nec quidquam est quod non in mea sua: nec quidquam est quod non in mea sit potestate, vel non tradiderit mihi, sit potestate, vel non tradiderit mihi, præter te, quæ uxor ejus es : quo modo præter te, quæ uxor ejus es : quo modo ergo possum hoc malum facere, et pec- ergo possum hoc malum facere, et pec- care in Deum meum? Joseph accrescens care in Deum meum? Joseph accrescens interpretatur, et significat eos qui sunt interpretatur, et significat eos qui sunt in profectu laudabilium operum. Uxor in profectu laudabilium operum. Uxor autem domini Joseph est gloria, quæ soli autem domini Joseph est gloria, quæ soli Deo reponenda est et custodienda, ut Deo reponenda est et custodienda, ut

3 Luc. vii, 47. 3 Luc. vii, 47.

4 Judic. IV, 27. 4 Judic. IV, 27.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1.

dicunt Angeli Gloria in altissimis Deo, dicunt Angeli Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ volunta- et in terra pax hominibus bonæ volunta- tis. Sicut enim dicitur, 1 ad Corinth. XI, tis. Sicut enim dicitur, 1 ad Corinth. XI, 7: Mulier gloria viri est. Et, Isaiæ. XLII, 7: Mulier gloria viri est. Et, Isaiæ. XLII, 8: Gloriam meam alteri non dabo. Hæc 8: Gloriam meam alteri non dabo. Hæc impetit crescentem in laudabilibus ope- impetit crescentem in laudabilibus ope- ribus, præcipue quamdiu juvenis est, et ribus, præcipue quamdiu juvenis est, et viget adhuc in eo impetus lasciviæ: quia viget adhuc in eo impetus lasciviæ: quia immaturos homines sæpe certamen hu- immaturos homines sæpe certamen hu- jus vitii attentat et quotidie quia in jus vitii attentat et quotidie quia in singulis profectibus gratiæ et bonorum singulis profectibus gratiæ et bonorum operum volens quod in secreto cordis et operum volens quod in secreto cordis et intentionis suæ secum dormiat, hoc est, intentionis suæ secum dormiat, hoc est, in appetitu laudis requiescat, ut hoc vi- in appetitu laudis requiescat, ut hoc vi- delicet pro vana gloria faciat, quod pro delicet pro vana gloria faciat, quod pro Domino solo fieri debet. Sed ille recusat Domino solo fieri debet. Sed ille recusat stuprum, quando continuo pulverem va- stuprum, quando continuo pulverem va- næ laudis abjicit, et excutit a pedibus, næ laudis abjicit, et excutit a pedibus, secundum quod Dominus dicit Apostolis, secundum quod Dominus dicit Apostolis, Lucæ, 1x, 5 2. Sed notanda sunt verba Lucæ, 1x, 5 2. Sed notanda sunt verba quæ allegat Joseph, quando abjicit glo- quæ allegat Joseph, quando abjicit glo- riam. Et inquit: Dominus meus, hoc riam. Et inquit: Dominus meus, hoc est, Christus Deus et Dominus meus, est, Christus Deus et Dominus meus, omnibus mihi traditis, quæ ad salutem, omnibus mihi traditis, quæ ad salutem, et bonam operationem, et naturæ susten- et bonam operationem, et naturæ susten- tationem, et ad redemptionem meam tationem, et ad redemptionem meam sufficiunt. Ignorat enim, id est, ad mo- sufficiunt. Ignorat enim, id est, ad mo- dum ignorantis se habet, quid habeat in dum ignorantis se habet, quid habeat in domo sua, id est, in corde meo : mihi domo sua, id est, in corde meo : mihi plene dispensationem et possessionem plene dispensationem et possessionem omnis gratiæ committit, præter te scili- omnis gratiæ committit, præter te scili- cet gloriam quæ proprie sibi generata et cet gloriam quæ proprie sibi generata et reposita est. Solus enim habet gloriam, reposita est. Solus enim habet gloriam, in cujus gloria nihil est unum : quia om- in cujus gloria nihil est unum : quia om- nia fecit, et omnia in omnibus operatur. nia fecit, et omnia in omnibus operatur. Ego autem pulvis sum et si quid ha- Ego autem pulvis sum et si quid ha- beo, hoc ipsum mutuo accepi. Etiam se- beo, hoc ipsum mutuo accepi. Etiam se- curis qua succido ligna ædificii mutuo curis qua succido ligna ædificii mutuo accepta est, id est, acumen ingenii quo accepta est, id est, acumen ingenii quo percipio qualiter spiritualia ædificia ap- percipio qualiter spiritualia ædificia ap- tem, superflua mihi a Deo credita est, tem, superflua mihi a Deo credita est, Quomodo ergo gloriabor quasi non acce- Quomodo ergo gloriabor quasi non acce- perim, et peccabo in Dominum omnis perim, et peccabo in Dominum omnis

79 79

boni auctorem. Omne, ut dicitur, Jacob. boni auctorem. Omne, ut dicitur, Jacob. 1, 17, datum optimum, et omne donum 1, 17, datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, descendens a perfectum desursum est, descendens a Patre luminum, apud quem non est Patre luminum, apud quem non est transmutatio, nec vicissitudinis obum- transmutatio, nec vicissitudinis obum- bratio. Flumina ergo gratiarum rever- bratio. Flumina ergo gratiarum rever- tuntur per gloriam in mare, hoc est in tuntur per gloriam in mare, hoc est in Deum fontem omnis boni, ut iterum Deum fontem omnis boni, ut iterum fluant. Non attribuo mihi gloriam de fluant. Non attribuo mihi gloriam de hoc quod aliunde accepi. Sufficit mihi hoc quod aliunde accepi. Sufficit mihi hoc quod ad usum mihi largitus est. hoc quod ad usum mihi largitus est. Non rapinam arbitror me esse æqualem Non rapinam arbitror me esse æqualem Deo ut sim gloriosus, ut ipse dicit Apo- Deo ut sim gloriosus, ut ipse dicit Apo- stolus, I ad Timoth. 1, 17: Regi sæculo- stolus, I ad Timoth. 1, 17: Regi sæculo- rum, soli Deo, honor et gloria in sæcula rum, soli Deo, honor et gloria in sæcula

sæculorum. Amen. sæculorum. Amen.

Nonum certamen forte admodum mo- Nonum certamen forte admodum mo- vet schisma: nititur autem scindere tu- vet schisma: nititur autem scindere tu- nicam inconsutilem charitatis, excedens nicam inconsutilem charitatis, excedens in hoc peccatum crucifixorum Christi : in hoc peccatum crucifixorum Christi : sic enim dixerunt: Non scindamus eam, sic enim dixerunt: Non scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit 3 : ut sed sortiamur de illa cujus sit 3 : ut impleretur quod scriptum est in Psal- impleretur quod scriptum est in Psal- mo xxi, 19 Diviserunt sibi vestimenta mo xxi, 19 Diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt mea, et super vestem meam miserunt sortem. Tunica inconsutilis est auctori- sortem. Tunica inconsutilis est auctori- tas clavium, et unitas charitatis Christi. tas clavium, et unitas charitatis Christi. Crucifixores autem spirituales Christi Crucifixores autem spirituales Christi sunt aperti peccatores : qui tamen sunt aperti peccatores : qui tamen manent in obedientia clavium, fide et manent in obedientia clavium, fide et informi numerantur in Ecclesia: de qui- informi numerantur in Ecclesia: de qui- bus dicit Apostolus, ad Hebr. v1, 6 : Rur- bus dicit Apostolus, ad Hebr. v1, 6 : Rur- sum crucifigentes sibimetipsis Filium sum crucifigentes sibimetipsis Filium Dei, et ostentui habentes. Istorum pec- Dei, et ostentui habentes. Istorum pec- catum non adeo crescit ut scindant po- catum non adeo crescit ut scindant po- testatem clavium, et unitatem charitatis, testatem clavium, et unitatem charitatis, qua nectitur totum corpus Christi mysti- qua nectitur totum corpus Christi mysti- cum, quod est Ecclesia: sed bene con- cum, quod est Ecclesia: sed bene con- vertunt in quæstum, et sortiuntur divi- vertunt in quæstum, et sortiuntur divi- dendo inter se quæstum cujus sit. Sed dendo inter se quæstum cujus sit. Sed peccatum schismaticorum scindit eam : peccatum schismaticorum scindit eam : quia illi obedientiam clavium contem- quia illi obedientiam clavium contem- nunt, et lacerant charitatis unitatem den- nunt, et lacerant charitatis unitatem den-

1 Luc. II, 14. 1 Luc. II, 14.

2 Luc. 1x, 5 Quicumque non receperint vos, 2 Luc. 1x, 5 Quicumque non receperint vos, exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite supra illos. vestrorum excutite supra illos.

Vulg. habet, Joan. xxix, 24: Dixerunt ergo Vulg. habet, Joan. xxix, 24: Dixerunt ergo

ad invicem Non scindamus eam, sed sortiamur ad invicem Non scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit: Ut scriptura impleretur, di- de illa cujus sit: Ut scriptura impleretur, di- cens Partiti sunt vestimenta mea sibi, et super cens Partiti sunt vestimenta mea sibi, et super vestem meam miserunt sortem. vestem meam miserunt sortem.

80 80

D. ALB. MAG, ORD. PRÆD. D. ALB. MAG, ORD. PRÆD.

tibus detractionis. Hoc certamen est quod tibus detractionis. Hoc certamen est quod certavit Michael Archangelus cum Sata- certavit Michael Archangelus cum Sata- na in aere, cum altercarentur simul dæ- na in aere, cum altercarentur simul dæ- mones de corpore Moysi: sicut legitur mones de corpore Moysi: sicut legitur in epistola Judæ, y.9*. Moyses enim signi- in epistola Judæ, y.9*. Moyses enim signi- ficat Christum. Corpus ejus est corpus ficat Christum. Corpus ejus est corpus mysticum, quod est Ecclesia. Hoc Satan mysticum, quod est Ecclesia. Hoc Satan vult lacerare. Unde etiam sub Zorobabel vult lacerare. Unde etiam sub Zorobabel et Jesu, sacerdote magno, cum liberari et Jesu, sacerdote magno, cum liberari deberet corpus Moysi, hoc est, Judæo- deberet corpus Moysi, hoc est, Judæo- rum populus, apparuit Satan ut adver- rum populus, apparuit Satan ut adver- saretur illis, sicut legitur, Zachar. III, 1 saretur illis, sicut legitur, Zachar. III, 1 et 2. Dicit enim sic: Ostendit mihi Do- et 2. Dicit enim sic: Ostendit mihi Do- minus Jesum, sacerdotem magnum,stan- minus Jesum, sacerdotem magnum,stan- tem coram Angelo Domini et Satan tem coram Angelo Domini et Satan stabat a dextris ejus ut adversaretur ei. stabat a dextris ejus ut adversaretur ei. Et dixit Dominus ad Satan : Increpet Et dixit Dominus ad Satan : Increpet Dominus in te, Satan: et increpet Do- Dominus in te, Satan: et increpet Do- nus in te, qui elegit Jerusalem. Jesus est nus in te, qui elegit Jerusalem. Jesus est noster magnus Sacerdos secundum ordi- noster magnus Sacerdos secundum ordi- nem Melchisedech, qui commisit pote- nem Melchisedech, qui commisit pote- statem clavium Prælatis in ædificationem, statem clavium Prælatis in ædificationem, et non in destructionem. Satan autem a et non in destructionem. Satan autem a dextris est schismaticus in prosperitate dextris est schismaticus in prosperitate temporali, qui non cessat adversari nisi temporali, qui non cessat adversari nisi increpet Dominus in eum confundendo increpet Dominus in eum confundendo eum quia Dominus elegit Jerusalem, eum quia Dominus elegit Jerusalem, hoc est, visionem pacis, cum ille odiat hoc est, visionem pacis, cum ille odiat pacem. Et hoc est quod diximus de schis- pacem. Et hoc est quod diximus de schis- maticis in tota Ecclesia. Tenet etiam de maticis in tota Ecclesia. Tenet etiam de schismaticis in conventibus clericorum schismaticis in conventibus clericorum vel laicorum: de quibus etiam est vox vel laicorum: de quibus etiam est vox querulosa conturbatorum, Cantic. I, querulosa conturbatorum, Cantic. I, Filii matris meæ pugnaverunt contra Filii matris meæ pugnaverunt contra me. Et illud Psal. cxix, 7 : Cum his qui me. Et illud Psal. cxix, 7 : Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus: cum lo- oderunt pacem, eram pacificus: cum lo- quebar illis, impugnabant me gratis. quebar illis, impugnabant me gratis. Item, Psal. CVIII, 4 Pro eo ut me dili- Item, Psal. CVIII, 4 Pro eo ut me dili- gerent, detrahebant mihi. Item, Psal. gerent, detrahebant mihi. Item, Psal. LIV, 13 et seq. Si inimicus meus male- LIV, 13 et seq. Si inimicus meus male- dixisset mihi,... abscondissem me forsi- dixisset mihi,... abscondissem me forsi- tan ab eo. Tu vero homo unanimis, dux tan ab eo. Tu vero homo unanimis, dux meus, et notus meus : qui simul mecum meus, et notus meus : qui simul mecum dulces capiebas cibos, scilicet verbi Dei, dulces capiebas cibos, scilicet verbi Dei,

5: 5:

1 1 Epist. Judæ, ŷ. 9: Cum Michael Archange- 1 1 Epist. Judæ, ŷ. 9: Cum Michael Archange- lus cum diabolo disputans altercaretur de Moysi lus cum diabolo disputans altercaretur de Moysi corpore, non est ausus judicium inferre blasphe- corpore, non est ausus judicium inferre blasphe- miæ, etc. miæ, etc.

in domo Dei ambulavimus, hoc est, in domo Dei ambulavimus, hoc est, ambulare debuimus, cum consensu. ambulare debuimus, cum consensu.

Decimum certamen est quod movet in- Decimum certamen est quod movet in- fidelitas et hæresis, durum præ omnibus fidelitas et hæresis, durum præ omnibus supra dictis: quia hæc est iniquitas ma- supra dictis: quia hæc est iniquitas ma- xima, et negotiatio contra Deum altissi- xima, et negotiatio contra Deum altissi- mum. Et hoc significetur per certamen mum. Et hoc significetur per certamen Moysi contra Jamnes et Mambres coram Moysi contra Jamnes et Mambres coram Pharaone, rege Ægypti, in duritiam Pharaone, rege Ægypti, in duritiam cordis Ægyptiorum, et in liberationem cordis Ægyptiorum, et in liberationem filiorum Israel 2. Virga enim Moysi aucto- filiorum Israel 2. Virga enim Moysi aucto- ritatem fidei significat, ex qua fit draco ritatem fidei significat, ex qua fit draco secundum veritatem consumens alios secundum veritatem consumens alios dracones, hoc est, sententia excommuni- dracones, hoc est, sententia excommuni- cationis in veritate ligans et tradens Sa- cationis in veritate ligans et tradens Sa- tanæ. Sed etiam magi volunt facere si- tanæ. Sed etiam magi volunt facere si- militudinem Moysi, sed deficiunt in tertio militudinem Moysi, sed deficiunt in tertio signo: quia hæretici sunt simia Ecclesiæ, signo: quia hæretici sunt simia Ecclesiæ, sed deficiunt in gratia Spiritus sancti : sed deficiunt in gratia Spiritus sancti : eo quod in sacramentis eorum gratia eo quod in sacramentis eorum gratia Spiritus sancti non confertur, quamvis Spiritus sancti non confertur, quamvis character imprimatur, dummodo forma character imprimatur, dummodo forma Ecclesiæ servetur: quia, sicut dicitur, Ecclesiæ servetur: quia, sicut dicitur, Sapient. I, 5: Spiritus sanctus dis- Sapient. I, 5: Spiritus sanctus dis- ciplinæ effugiet fictum. Hæc est bestia ciplinæ effugiet fictum. Hæc est bestia in Apocal. xvi, 13, de cujus ore exive- in Apocal. xvi, 13, de cujus ore exive- runt tres spiritus immundi in modum ra- runt tres spiritus immundi in modum ra- narum³. Et primus spiritus est blasphe- narum³. Et primus spiritus est blasphe- mia æternæ veritatis in fide. Secundus mia æternæ veritatis in fide. Secundus spiritus est blasphemia Dei,eo quod falsa spiritus est blasphemia Dei,eo quod falsa sibi attribuunt. Tertius spiritus est blas- sibi attribuunt. Tertius spiritus est blas- phemia potestatis Dei operantis in sacra- phemia potestatis Dei operantis in sacra- mentis, quam etiam hæretici abjiciunt. mentis, quam etiam hæretici abjiciunt. In hoc bello etiam sunt omnes simonia- In hoc bello etiam sunt omnes simonia- ci et Giezitæ, qui Spiritum sanctum in ci et Giezitæ, qui Spiritum sanctum in donis suis ad hanc vilitatem protrahere donis suis ad hanc vilitatem protrahere nituntur, ut temporali pretio vendi pos- nituntur, ut temporali pretio vendi pos- sit aut emi. Hoc etiam bellum movebit sit aut emi. Hoc etiam bellum movebit Antichristus contra Christum : quia jam Antichristus contra Christum : quia jam hæretici sunt nuntii Antichristi, sicut di- hæretici sunt nuntii Antichristi, sicut di- citur, I Joan. 1v, 3 : Omnis spiritus qui citur, I Joan. 1v, 3 : Omnis spiritus qui solvit Jesum, ex Deo non est : et hic est solvit Jesum, ex Deo non est : et hic est Antichristus, de quo audistis quoniam ve- Antichristus, de quo audistis quoniam ve- nit, et nunc jam in mundo est. Spiritus nit, et nunc jam in mundo est. Spiritus

2Cf. Exod. VII, 11 et II ad Timoth. III, 8. 2Cf. Exod. VII, 11 et II ad Timoth. III, 8.

3 Apocal. xvi, 43: Et vidi de ore draconis, et 3 Apocal. xvi, 43: Et vidi de ore draconis, et de ore bestiæ, et de ore pseudoprophetæ spiritus de ore bestiæ, et de ore pseudoprophetæ spiritus tres immundos in modum ranarum. tres immundos in modum ranarum.

LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1. LIB. DE MULIERE FORTI, CAP. X, § 1.

est hic inspiratio dæmonis inspirans hæ- est hic inspiratio dæmonis inspirans hæ- reticos ad loquendum falsa. Solvit autem reticos ad loquendum falsa. Solvit autem Jesum in sacramentis et fide, hoc est, Jesum in sacramentis et fide, hoc est, dissolvit et corrumpit quoad officium: dissolvit et corrumpit quoad officium: quia officium gerit Antichristi qui veniet quia officium gerit Antichristi qui veniet personaliter in futuro, sed venit jam personaliter in futuro, sed venit jam etiam in membris et nuntiis suis. Hic est etiam in membris et nuntiis suis. Hic est spiritus mendax in ore omnium prophe- spiritus mendax in ore omnium prophe- tarum Achab ad decipiendum eum, sic- tarum Achab ad decipiendum eum, sic- ut habetur, III Reg. xx11, 22. Quia enim ut habetur, III Reg. xx11, 22. Quia enim populus non credit veritati, justum est ut populus non credit veritati, justum est ut mittatur eis spiritus erroris et hæresis, mittatur eis spiritus erroris et hæresis, ut credant mendacio. ut credant mendacio.

Sequitur de tertio, scilicet, qualiter Sequitur de tertio, scilicet, qualiter manum mittit ad fortia. Enumerati sunt manum mittit ad fortia. Enumerati sunt autem quatuor modi quibus mittit ma- autem quatuor modi quibus mittit ma- num ad fortia. Primo scilicet, orando num ad fortia. Primo scilicet, orando Deum ut juvet ad victoriam. Secundo, Deum ut juvet ad victoriam. Secundo, solerter percutiendo et subtiliter hostem. solerter percutiendo et subtiliter hostem. Tertio, caute evitando plagas illatas ab Tertio, caute evitando plagas illatas ab hoste. Quarto assidue confortando et ro- hoste. Quarto assidue confortando et ro- borando manum ne deficiat in prœlio. borando manum ne deficiat in prœlio.

De primo, scilicet oratione, dicitur in De primo, scilicet oratione, dicitur in Psal. CXL, 2 Elevatio manuum mea- Psal. CXL, 2 Elevatio manuum mea- rum sacrificium vespertinum. Et, I ad rum sacrificium vespertinum. Et, I ad Timoth. 11, 8 Volo viros orare in omni Timoth. 11, 8 Volo viros orare in omni loco, levantes puras manus sine ira, et loco, levantes puras manus sine ira, et disceptatione. Et, Exod. xvi, 11, quan- disceptatione. Et, Exod. xvi, 11, quan- do Moyses elevabat manus in monte, do Moyses elevabat manus in monte, vincebat Israel: quando autem declina- vincebat Israel: quando autem declina- bat, superabat Amalec. Et significat quod bat, superabat Amalec. Et significat quod quando aliquis in monte sanctitatis ele- quando aliquis in monte sanctitatis ele- vat manus in oratione ad Deum, tunc vat manus in oratione ad Deum, tunc vincit: quando autem declinat per desi- vincit: quando autem declinat per desi- diam, tunc incipit vincere diabolus. diam, tunc incipit vincere diabolus.

De secundo, scilicet modo missionis De secundo, scilicet modo missionis manus ad fortia per solertiam percutien- manus ad fortia per solertiam percutien- di hostem, considerandum est quæ sit di hostem, considerandum est quæ sit virtus quæ dicitur solertia pugnandi virtus quæ dicitur solertia pugnandi spiritualiter et vulnerandi hostem. Est spiritualiter et vulnerandi hostem. Est

autem virtus illa sollicita consideratio autem virtus illa sollicita consideratio tentationum hostis in quibus magis ten- tentationum hostis in quibus magis ten- tare consuevit, ut illi maxime obvietur tare consuevit, ut illi maxime obvietur quod maxime nobis et continuo ingerit. quod maxime nobis et continuo ingerit. Unde, Job, xxix, 20: Gloria mea semper Unde, Job, xxix, 20: Gloria mea semper innovabitur, et arcus meus in manu mea innovabitur, et arcus meus in manu mea instaurabitur. Gloria est de victoria cre- instaurabitur. Gloria est de victoria cre- bra, quando debilis redditur hostis. Ar- bra, quando debilis redditur hostis. Ar-

XVIII XVIII

81 81

cus autem in manu est solertia sagittan- cus autem in manu est solertia sagittan- di hostem qui semper instauratur, quan- di hostem qui semper instauratur, quan- do confundit continuo et debilitat tenta- do confundit continuo et debilitat tenta- torem. Ista manus dicitur manus obste- torem. Ista manus dicitur manus obste- tricans: quia quasi per modum obstetri- tricans: quia quasi per modum obstetri- cis sollicité curat excludere serpentis cis sollicité curat excludere serpentis morsum et serpentem a corde: sicut di- morsum et serpentem a corde: sicut di- citur, Job, xxv1, 13: Spiritus Domini citur, Job, xxv1, 13: Spiritus Domini ornavit cælos, hoc est, Sanctos virtuti - ornavit cælos, hoc est, Sanctos virtuti - bus fecit micare: et obstetricante manu bus fecit micare: et obstetricante manu ejus eductus est coluber tortuosus. ejus eductus est coluber tortuosus.